رئیس جهاد دانشگاهی گفت: چند سال است که به وزیر علوم و وزیر علوم سابق گفته‌ایم که مخالف ممنوع شدن جذب دانشجو در پژوهشگاهها هستیم و همه استدلال ما را تایید می‌کنند، اما هنوز اتفاقی رخ نداده است.
چندی پیش مدیران جهاد دانشگاهی با مقام معظم رهبری دیداری داشتند که دستاوردهای فناورانه این مجموعه در حوزه مختلف پژوهشی و فناوری معرفی شد.
این دستاوردها مورد استقبال مقام معظم رهبری قرار گرفت و از مدیران این مجموعه خواستند تا لیستی از فناوری‌هایی که می‌توانند تولید کنند که این فناوری‌ها به ویژه در زمان تحریم‌ها به کاهش یا رفع وابستگی‌ها به خارجی‌ها کمک خواهد کرد را ارائه دهند.
به این ترتیب لیستی از ۳۱ پروژه فناورانه به ایشان ارائه شد و قرار شد بودجه اجرای این پروژه‌ها هم از محل منابع صندوق توسعه ملی به میزان ۳۰ میلیون یورو طی مدت دو سال پرداخت شود، تقریبا هر سال باید معادل ۱۵ میلیون یورو به این ۳۱ طرح تخصیص داده شود.
در نتیجه قرار شد با اختصاص این ۳۰ میلیون یورو برای انجام واقعا بومی پروژه های فناورانه، کشور حداقل در ۳۱ نیاز فناورانه از خارج بی‌نیاز شود.
پس از فراز و نشیب‌هایی که به دلیل محدودیت منابع مالی در کشور رخ داد، سرانجام پرداخت اعتبارهای لازم آغاز شد و ۳۱ پروژه فناورانه برای رفع نیازهای کشور در مسیر عملیاتی شدن قرار گرفتند.
در پیگیری آخرین وضعیت ۳۱ پروژه فناورانه و وضعیت اعتبارات لازم برای اجرای پروژه های اغلب ماموریت محور و برنامه محور مجموعه جهاد دانشگاهی با حمیدرضا طیبی رئیس جهاد دانشگاهی در گفت‌وگو کرده‌ایم.
آنچه در گفت‌وگو با محمد رضا طیبی رئیس جهاد دانشگاهی می‌خوانید:
*تکلیف اختصاص بودجه ۳۰ میلیون یورویی برای خودکفایی کشور در ۳۱ نیاز فناورانه
*توان جهاد دانشگاهی در بودجه ۹۹
*واقعیت بودجه جهاد دانشگاهی در سالی که رو به پایان است
*سهم جهاد دانشگاهی از یک درصد از درآمد شرکت‌های سودده که به پژوهش کاربردی اختصاص یافته است
*واکنش به دستور وزارت علوم درباره ممنوع شدن جذب دانشجو در پژوهشگاهها
*بحث دانشجویان آموزش‌محور و پژوهش محور باید از هم تفکیک می‌شد
*آمارها درباره میزان موفقیت در هدف کاربردی کردن پژوهش‌ها چه می‌گویند؟
*۱۵ میلیون یورو برای ۳۱ طرح فناورانه طی ۴ قسط پرداخت می‌شود
فارس: درباره بودجه ۳۱ طرح فناورانه که قبلا ۱۵ میلیون یورو به این طرح‌ها اختصاص داده شده بود اظهار داشت:
طیبی: قرار شد در ۴ قسط بودجه‌های ۳۱ طرح فناورانه پرداخت شود که قسط اول فقط پرداخت شده است.
ما تلاش می‌کنیم که باقی بودجه را هم دریافت کنیم. به عبارتی ۱۵ میلیون یورو تقسیم بر ۴ می‌شود و در ۴ قسط بودجه را اختصاص می‌دهند و این اعتبار تبدیل به ریال می‌شود. بنا بر درخواست خودمان بخش اول به صورت ریالی پرداخت شد تا پروژه‌ها آغاز شوند و درخواست مان این بود که بخش دوم و سوم به صورت ارزی و ریالی پرداخت شود. گفته می‌شود که کارهای مربوط به قسط دوم در سازمان برنامه و بودجه انجام شده است و ان‌شاءالله به زودی پرداخت خواهد شد.
قرار شد ۱۵ میلیون یورو در ۴ قسط به عنوان بودجه‌های ۳۱ طرح فناورانه پرداخت شود. ۱۵ میلیون یورو تقسیم بر ۴ می‌شود. قسط اول فقط پرداخت شده است و گفته می‌شود که کارهای مربوط به قسط دوم هم در سازمان برنامه و بودجه انجام شده است و ان‌شاءالله به زودی پرداخت خواهد شد
بخش دوم قسط ۱۵ میلیون یورویی برای سال ۹۸ است. امیدوار هستیم که بخش دوم و سوم به صورت قطعی امسال پرداخت شود، زیرا پروژه‌ها آغاز شده‌اند و در حال حاضر نیاز به تزریق منابع و سفارش قطعات و تجهیزات و مواد دارند و اگر خدای ناکرده اقساط پرداخت نشود، پروژه‌ها دچار مشکل خواهند شد، اما قطعا فکر می‌کنیم که اقساط دو و سه امسال پرداخت خواهد شد. یک چهارم ۱۵ میلیون یورو برای سال ۹۸ پرداخت شده است و امیدواریم که باقی پرداخت‌ها هم به موقع انجام شود.
این ۳۱ پروژه نوآورانه که آغاز شده‌اند مورد نیاز کشور هستند و همکاران ما در این پروژه ها تمامی کارهای خود را آغاز کرده‌اند و با انگیزه بالا در حال کار هستند و امیدواریم با تامین بودجه و منابع با سرعت لازم پیش بروند. فعلا پروژه‌ها را توسط جهاد دانشگاهی حمایت کرده‌ایم، اما اگر منابع تزریق نشود حتما دچار مشکل خواهیم بود.
*افزایش ۸ درصدی بودجه جهاد دانشگاهی در لایحه پیشنهادی بودجه سال ۹۹
فارس: وضعیت تخصیص بودجه جهاد دانشگاهی در سال ۹۸ چگونه بود و آیا از پیشنهاد تخصیص بودجه سال ۹۹ رضایت دارید؟
طیبی: در بودجه ۹۸ در آنچه که مجلس شورای اسلامی مصوب کرده بود نزدیک به ۷ درصد کاهش داشته‌ایم. همواره مجلس جزو حامیان جهاد دانشگاهی بوده است و بودجه این مجموعه را به طور مناسبی افزایش می‌داد، اما اگر بخواهیم وضعیت بودجه سال آینده جهاد دانشگاهی را نسبت به لایحه دولت در سال ۹۸ مقایسه کنیم در لایحه ۹۹ حدود ۸ درصد افزایش داشته‌ایم.
بودجه سال آینده جهاد دانشگاهی نسبت به سال ۹۸ حدود ۸ درصد افزایش داشته است، اما به دلیل ماموریت محور و برنامه‌محور بودن فعالیت‌های مجموعه جهاد دانشگاهی بر اساس نیازهای جامعه درخواست را داریم
اما به دلیل اینکه از ابتدا بودجه کم و محدودی بوده است، از دولت و مجلس درخواست داریم که با توجه به اینکه در جهاد دانشگاهی موضوع محور و برنامه‌محور بر اساس نیازهای جامعه حرکت می‌کنیم، بودجه جهاد دانشگاهی افزایش مناسبی داشته باشد.
بودجه جهاد دانشگاهی بودجه محدودی است و تجربه ما در جهاد دانشگاهی نشان داده که با این بودجه محدود تقریبا فقط میتوانیم فاز صفر هر پروژه‌ای را انجام دهیم و برای فازهای بعدی باید از منابع دیگر استفاده کنیم.
*درخواست افزایش اعتبار ۱۵ میلیون یورویی به ۳۰ میلیون یورو
طیبی: همچنین امیدواریم امسال در مجلس بابت ۳.۴ میلیارد یورویی که برای پروژه‌های پژوهش و فناوری تخصیص داده شده است، با توجه به پروژه‌های جدید که توان اجرای آن را داریم، این ۱۵ میلیون یورو تا حدی افزایش پیدا کند و به عدد بالاتری برسد که بتوانیم در زمینه رفع نیازهای فناورانه کشور قدم‌های بیشتری را برداریم. درخواست داریم این اعتبار به ۳۰ میلیون یورو افزایش یابد.
پس از اجرای هریک از ۳۱ طرح فناورانه، قطعاً جهش بزرگی را در رفع وابستگی به خارج تجربه خواهیم کرد.
*یک درصد از درآمد شرکت‌های سودده به پژوهش کاربردی اختصاص یافت
فارس: تبصره قانونی در بودجه سالانه وجود دارد که می‌گوید یک درصد از درآمد شرکت‌های سودده باید صرف پژوهش کاربردی شود، آیا از محل این بودجه اعتباری به فعالیت‌های جهاد دانشگاهی اختصاص پیدا می‌کند؟
طیبی: بسیار کم، تصور می‌کنم عدد به حدی کم بود که اصلا به چشم نیامد، البته باید عدد دقیق را سوال کنم.
*مخالف ممنوع شدن جذب دانشجو در پژوهشگاهها هستیم
فارس: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تغییراتی طی برنامه ساماندهی نظام آموزش عالی، تغییراتی را در روند فعالیت پژوهشگاهها و موسسات آموزشی وابسته به دستگاه‌ها ایجاد کرده که بر اساس آن موسسات دانشگاهی دستگاه‌های دولتی از اخذ دانشجو منع شده‌اند و پژوهشگاهها هم باید به صورت تخصصی در موضوع خود متمرکز باشند و باید آموزش به دانشجو را به دانشگاه‌ها بسپارند، آیا موافق این تغییرات هستید؟
طیبی: دو سال است که مجموعه جهاد دانشگاهی بر اساس مصوبات جدید اجازه جذب دانشجوی پژوهش‌محور ندارد.
۲ سال است که به آقای غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و وزیر علوم قبلی گفته‌ایم که مخالف ممنوع شدن جذب دانشجو در پژوهشگاهها هستیم و استدلال خود را بیان کرده‌ایم و همه تایید می‌کنند که این دیدگاه صحیح است، اما هنوز متاسفانه تصویب نشده است
تصور می‌کنیم که دانشجوی پژوهش‌محور برای مجموعه ای مانند جهاد دانشگاهی که نگاهی کاملا کاربردی نسبت به حل مشکلات جامعه و تامین نیازهای فناورانه روز و فناوری‌های آینده دارد خوب است.
این موضوع را با آقای غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و وزیر علوم قبلی مطرح کرده‌ایم و همه تایید می‌کنند این دیدگاه صحیح است، اما هنوز متاسفانه تصویب نشده است اما معتقدیم برای مجموعه‌ای مانند جهاد دانشگاهی که نگاه مسئله محور به حل مشکلات دارد، اتفاقا دانشجویان پژوهش‌محور می‌توانند به ارتقا و کاربردی شدن علم و فناوری کمک کنند.
* بحث دانشجویان آموزش‌محور و پژوهش محور جدا از هم دیده شود
فارس: پس معتقد هستید باید بحث دانشجویان پژوهش‌محور در این روش جدید جدا دیده می‌شد؟
طیبی: بله، معتقدیم که باید ۲ بحث دانشجویان آموزش‌محور و پژوهش محور جدا از هم دیده می شد، دانشجویان آموزش‌محور باید بیشتر سراغ دانشگاه‌ها بروند و این دیدگاه صحیح است، دانشجویان پژوهش‌محور هم باید به سمت مجموعه‌های پژوهشی و پژوهشگاهها بروند که این دیدگاه هم صحیح است، مانند مجموعه جهاد دانشگاهی که به دنبال تحقیقات کاربردی در حل مشکلات کشور هستند.
معتقدیم که باید ۲ بحث دانشجویان آموزش‌محور و پژوهش محور جدا دیده می شد، دانشجویان آموزش‌محور باید سمت دانشگاه‌ها و دانشجویان پژوهش‌محور سمت مجموعه‌های پژوهشی و پژوهشگاهها بروند، مانند آنچه که در رویان رخ می‌دهد
برای مثال ما در مجموعه رویان علم را به عمل تبدیل می‌کنیم و دقیقا مصداق مفید بودن دانشجوی پژوهش محور در محیط پژوهشی است. دانشجویان در پژوهشگاه رویان و در جهاد دانشگاهی در مسیر صحیح کاربردی کردن تحقیقات قرار دارند.
*نتیجه هدف کاربردی کردن پژوهش‌ها به روایت آمار
فارس: تاکید جهاد دانشگاهی بر کاربردی کردن پژوهش‌ها منطبق با نیازهای واقعی در کشور است، افق پیش روی جهاد دانشگاهی برای کاربردی کردن پژوهش‌ها چیست و طبق آمار تاکنون چه دستاوردهایی در این زمینه داشته است؟
طیبی: در حال حاضر جهاد دانشگاهی به درجه‌ای از سرآمدی رسیده است که میتوانیم با قطعیت بگوییم که قادر هستیم کارهای بسیار بزرگ علمی و فناورانه را انجام دهد و این توانایی‌ها را در برنامه ششم احصا کرده است.
برای تعیین شاخص‌های برنامه ششم، در ابتدا آسیب‌شناسی از برنامه ۵ توسعه جهاد دانشگاهی در حوزه پژوهش و فناوری داشتیم و درصد تحقق اهداف را مورد بررسی قرار دادیم و سپس با توجه به نتایج حاصل از آسیب شناسی برنامه پنجم، اهداف و سیاست‌های مجموعه جهاد دانشگاهی را در برنامه ششم مشخص کردیم.
در برنامه ششم ۱۵ هدف برای این مجموعه ترسیم شده است که در صورت تحقق این اهداف، گام‌های ارزشمندی در بازه زمانی ۵ ساله برداشته خواهد شد.
تبدیل شدن به سازمان برتر در به کار گیری نتایج تحقیقات مهم ترین هدف کلی جهاد دانشگاهی است که به صورت جدی دنبال می‌شود و تقریبا تمامی فعالیت های این مجموعه متمرکز بر کاربردی کردن پژوهش‌ها است.
در این اهداف ۱۵ گانه بیش از ۲۰۰ زمینه تخصصی در حوزه‌های پژوهش و فناوری پیش بینی شده که با این برنامه‌ریزی‌ها تصور می‌کنیم که در صورت تامین منابع مالی لازم جهاد دانشگاهی جهش بسیار خوبی در زمینه توسعه علمی و فناورانه در کشور داشته باشد.
یکی از ویژگی های مهم برنامه ششم، دستاوردهای پیش بینی شده در حوزه پژوهش و فناوری است، برای مثال تولید حدود ۵۰۰ دانش فنی، تولید حدود ۱۰۰ فناوری، تولید حدود ۳۰۰ محصول برای اولین بار، ثبت حدود ۲۳۰ اختراع، ثبت حدود ۳ هزار پژوهش کاربردی و تولید حدود ۶ هزار و ۵۰۰ مقاله، از جمله مهم‌ترین دستاوردهای پیش بینی شده برنامه ششم است و جهاد دانشگاهی باید از تجربیات ارزشمند خود برای ورود به کارهای بزرگ استفاده کند.
تولید ۵۰۹ دانش فنی، ۱۱۹ فناوری، ۲۹۱ محصول برای اولین بار، ۲۳۵ ثبت اختراع، ثبت حدود ۳ هزار پژوهش کاربردی و تولید ۶ هزار و ۴۱۸ مقاله، از جمله مهم‌ترین دستاوردهای پیش بینی شده جهاد دانشگاهی در برنامه ششم است
حتی برای تحقق اهدف برنامه ششم، بازآفرینی ساختاری در حوزه پژوهش و فناوری را در مجموعه انجام دادیم و به دنبال معماری مجدد در ساختارها و فرآیندها و موضوعات بودیم تا تاثیرگذاری بیشتری در اقدامات خود داشته باشیم و بتوانیم برای ورود به ماموریت های بزرگ آماده تر شویم.
در نتیجه این اقدامات، پروژه‌ها هر چه بیشتر با نیاز جامعه منطبق می‌شد و به اصلاح پروژه‌ها عمیق‌تر می‌شد.
همچنین ارائه ۱۵ طرح فناورانه در حضور مقام معظم رهبری و انجام ۱۰ طرح فناورانه در حوزه‌های مختلف برای دستگاه‌های دولتی از جمله دستاوردهای جهاددانشگاهی در سال های اخیر است.
منبع:فارس
