وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بعد از ظهر امروز در آیین بزرگداشت هفته پژوهش که با مشارکت وزارت امور خارجه و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برگزار شد، بر ضرورت مشارکت فرا ملی در پژوهش های روابط خارجی به ویژه دیپلماسی فرهنگی تاکید کرد.
دکتر سیدعباس صالحی با تأکید بر این ضرورت افزود: حوزه سیاست ورزی خارجی و مطالعات سیاست خارجی شاید در ابتدا بر سیاست، امنیت و اقتصاد متمرکز بود اما در حال حاضر حوزه فرهنگ در کنار آن ها از اهمیت بالایی برخوردار شده و به عنوان ضلع چهارم آن به شمار می آید.
فرهنگ کانون قدرت نرم است
وی در عین حال تصریح کرد: این اهمیت از زاویه تحلیل هایی راجع به مفهوم قدرت سخت و قدرت نرم پدید آمده و قدرت نرم موثرتر و پایدار تر است. قدرتی که اهداف آن از طریق جذبه و کشش به منصه ظهور می رسد و نه از طریق ابزارهای قهری. بنابراین فرهنگ هم کانون قدرت نرم به شمار می آید.
وی همچنین تاکید کرد: انقلاب های فناوری و ارتباطات هم حوزه فرهنگ به ویژه پژوهش های این حوزه را جدی تر می کند. همچنین حوزه صنایع خلاق فرهنگی روز به روز بر اهمیتش افزوده می شود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: این نکات موجب شده پژوهش فرهنگی در کنار سیاست، امنیت و اقتصاد از اهمیت ویژه ای برخوردار شود.
وی ادامه داد: اگر سیاست ورزی در اضلاع چهارگانه اهمیت دارد، حوزه پژوهش مهم و کانونی برای اتفاقات اصلی در این حوزه به شمار می آید.
دکتر صالحی افزود: اگر سیاست خارجی دانش ارتباط با خارج از کشور محسوب می شود، پژوهش رکن اصلی این فرایند است.
وی ادامه داد: سهم پژوهش ما ناقص است و قرار بود در پایان سندهای چشم انداز پنجم و ششم به ۳ درصد توسعه ناخالص ملی به عنوان سهم پژوهش برسیم اما این مسیر با نیم درصد در حال حرکت است. بنابراین اگر بخواهیم در حوزه سیاست خارجی و دیپلماسی عمومی توسعه یابیم باید این سهم را تغییر و افزایش دهیم تا به کمک دیپلماسی فرهنگی بیاید.
دیپلماسی فرهنگی نیازمند تقویت نظریه پردازی است
وی همکاری مشترک وزارت امور خارجه و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در حوزه پژوهش های روابط خارجی و دیپلماسی فرهنگی را مثبت ارزیابی کرد و گفت: در عرصه پژوهش های روابط خارجی باید نکاتی را مورد توجه قرار داد. اولین نکته در این عرصه توجه به نظریه پردازی است. دیپلماسی فرهنگی نیازمند تقویت نظریه پردازی است.
دکتر صالحی در عین حال تاکید کرد: نظریه باید در درون متن و پژوهش حرکت کند و ما نیازمند تقویت نظریات سازنده، پویا، خلاق و موثر در حوزه دیپلماسی فرهنگی هستیم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: بهره مندی از روش های مختلف در دیپلماسی روابط خارجی از دیگر نکات مورد توجه در پژوهش روابط خارجی است. ما هنوز روشهای گردآوری کتابخانه ای را داریم. نه اینکه روش خوبی نباشد ولی باید به روش های مکمل و دیگر روش ها هم از جمله روش های پیمایشی و گفتمانی روی بیاوریم تا به نتایج پژوهش ها اعتماد بیشتری شود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: بنابراین جریان پژوهش در عرصه خارجی باید بتواند از ترکیب روش ها بهره ببرد تا به نتایج اعتماد بیشتری شود.
وی نکته سوم مورد توجه در فرآیند پژوهش را تجویزهای کاربردی پژوهش عنوان کرد و گفت: نتایج باید به نقطه ای برسد تا پژوهش ها مبهم و تکراری نباشد. باید پژوهش در عرصه دیپلماسی فرهنگی را از منظر نتایجی که به ما منتقل می کنند، ارزیابی کنیم. بنابراین در این حوزه هم نیازمند کارهای جدی تری هستیم.
صالحی توجه به آینده نگری در عرصه پژوهش را نکته چهارم با اهمیت در این فرآیند برشمرد و افزود: تحولات جهانی اگر در قرن ها و دهه های قبل با فاصله زمانی قابل اعتنا بودند، در حال حاضر این فاصله ها کمتر شده و این امکان وجود دارد تا موضوع پژوهش به نقطه تحقیق و ارزیابی برسد تبدیل ماهیت بدهد؛ بنابراین توجه به روشهای آینده نگرانه در پژوهش ها از اهمیت زیادی برخوردار است و باید بتواند با فضای سیار و تحرکات اجتماعی زمان همراه و همخوان باشد.
ضرورت مشارکت های فرا ملی در فرآیند پژوهش ها
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی توجه با مشارکت های فرا ملی در عرصه پژوهش را از دیگر نکات مورد توجه در این فرآیند دانست و گفت: امروز بحث دیپلماسی علمی جدی است و توسعه علم از زاویه مشارکت محققان فرا ملی پدید می آید تا به تحقیق و توسعه ملی بپردازند و کشورهای بسیاری اینگونه پژوهش ها را دارند و در کشور ما نیز بخشی از پژوهش ها به صورت فرا ملی صورت می گیرد. پژوهش فرا ملی نتایج و فرآیند قابل منتشر تر و وسیع تری را دارد.
پژوهش به نقد زنده است
وی در ادامه افزود: نقد در پژوهش از اهمیت زیادی برخوردار است. پژوهش به نقد زنده است. خاصیت پژوهش این است که از نقد آغاز می شود و با آن به کمال می رسد.
در این آیین از آثار تازه منتشر شده وزارت امور خارجه (۳۰ عنوان) و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ( ۸۰ عنوان) از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و علی اکبر ولایتی رونمایی شد.
همچنین در بخش دیگری از این آیین لوگوی جایزه ملی پژوهش نیز رونمایی و از برگزیدگان هفته پژوهش تقدیر شد.
منبع:مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی