آیت الله اعرافی در مراسم افتتاحیه مرکز اسناد حوزه و روحانیت و رونمایی از پرونده تحصیلی مراجع تقلید که در سالن اجتماعات کتابخانه مدرسه فیضیه در قم برگزار شد، ضمن تبریک هفته وحدت گفت: شاید یکی از امتیازات تاریخ اسلام این باشد که جامعه اسلامی امروز وارث مجموعه ای  از اسناد مهم در ارتباط با پیامبر(ص) است که این گونه اسناد با این گونه جامعیتی در ارتباط با سایر انبیاء دیگر وجود ندارد و در تاریخ اسلام شبه اعجاز است.
امام جمعه قم ادامه داد: معتقدیم بر خلاف شبهات متعدد در رابطه با نسخ قرآنی، از نسخه های قرآنی به شکل صحیح و دقیق و جامع مراقبت و محافظت شده و امروز جامعه اسلامی از نسخه صحیح قرآنی بهره می برد و همین طور از جزئیات تاریخ دوره پیامبر(ص) از گذشته مراقبت و نگهداری و حفظ شده است. معنای این سخن این  نیست که درتاریخ پیامبر(ص) نکته های اختلافی نیست، بلکه منظور این است که  مشترکات تاریخ پیامبر(ص) جزئی و تفصیلی بسیار زیاد است.
عضو فقهای شورای نگهبان اظهارداشت: نکته ای که باید در موضوع جمع آوری اسناد تاریخی دوره پیامبر(ص) مورد توجه قرار داد این است که اتفاقات و جمع آوری اسناد تاریخی در زمانی رقم خورد که در عصر طلوع اسلام با هزار خون و دل می بایست از اسناد تاریخی مراقبت و حفاظت کرد و در حقیقت با عصر فقدان وضعف مطلق وسایل جمعی درحفظ اسناد مواجه بودیم و از سویی بلافاصله بعد از رحلت پیامبر(ص) موضوع منع احادیث وجود داشت و مسئله دیگر جامعه اسلامی گرفتار اختلاف در موضوع پاره ای از اعتقادت بوده است.
مدیر حوزه های علمیه افزود: اما با توجه به این مسائل و موانع، بالاترین اسناد تاریخی درمورد پیامبر(ص) وجود دارد. صدها گزارش ریز تاریخی در مورد جزئیات زندگی پیامبر(ص) نقل شده است و این از افتخارات دوره تاریخ پیامبر(ص) با وجود آن سه مانع است.
وی افزود: واقعیت مسئله حجم انبوه اسناد واحادیث تاریخی درمورد پیامبر(ص) شگفت انگیز و پرافتخار در اسلام است که درمورد سایر انبیاء نیست و اگر همه اسناد تاریخی کناربگذاریم و تنها به گزارشاتی که در مورد سبک و سلوک زندگی ایشان در قالب حدیث و ... داشته باشیم، می توان سبک زندگی از پیامبر(ص) را تجمیع و ارائه کرد و همین مسئله از افتخارات است.
امام جمعه قم اظهار داشت: اما نکته دیگر این است که کارهای که در مورد حوزه علمیه قم در این یک صدسال گذشته انجام گرفته نسبت به حوزه یک صد سال اخیر کم است و باید کارهای فاخرتری انجام داد و نباید به این اندازه اکتفاء کرد.
وی ادامه داد: قم حوزه کهنی است که بیش 1200 سال امتداد دارد و هیچ گاه این مشعل دینی به عنوان قطب دینی خاموش نشده، ولی این شعله فراز و فرود داشته است و آنچه به عنوان قم یک صدسال اخیر، مورد توجه قرارمی دهیم، باز تأسیسی جامع، نو و جذاب از اتفاقات یک صد سال اخیر حوزه علمیه قم است.
آیت الله اعرافی افزود: اما در مورد یک صد سال اخیر حوزه، با همه کاستی ها نکاتی قابل توجه است و باید گفت این دستاورد یک ساله باشکوه است که از جمله در حوزه فقه و اصول که به عنوان ستون فقرات حوزه از آن یاد می شود و نباید درخش این حوزه را کم بگیریم.
وی ادامه داد: نسلی از حوزه علمیه نجف به قم آمده بودند مانند مرحوم آیت الله بروجردی و.... که در جای خود باید بحث کرد. اما در کنار این نسل، نسلی دیگر داریم که پروش یافته حوزه علمیه قم می باشند که این نسل موضوع فقه و اصول را بسیار پویا کرده است. بدون تردید این نسل آورده های زیادی درهمین حوزه علمیه قم داشته است که ازجمله آن امام راحل است و کسی نمی تواند نظریه های نو و یافته های جدید فقهی واصولی را انکار کند. ایشان دارای افکار نو و بکر درحوزه فقه واصولی است.
عضو فقهای شورای نگهبان اظهارداشت: از دیگر علما آیت الله داماد، مرحوم حضرت آیت الله گلپایگانی و... درحوزه فقه واصول حوزه علمیه قم دارای مکتب نو و بکر است. انتظار این است به این ابعاد از لحاظ اسناد پرداخته شود.
عضو شورای عالی حوزه گفت: در حوزه های دیگر کلامی و فلسفی این حوزه دارای تراث قدیم و دارای بالندگی فکری است که دراین رابطه علامه طباطبایی را می شود نام برد.
امام جمعه قم ادامه داد: درباره حوزه تفسیر و حوزه های جدید علوم انسانی و اجتماعی، قم مؤسس است. حوزه علمیه بالنده و روبه رشد و تعالی بوده که در این صد سال اخیر در آن روزگار سخت، اما صاحب مکتبی بوده که هم گذشته خوب دریافت کرده و در این زمان مؤثر بوده است.
مدیر حوزه های علمیه افزود: در همین رابطه می توان به گسترش حوزه به سمت بانوان در قم و حتی به تئوری ولایت فقیه وانقلاب به حوزه علمیه قم اشاره کرد و به همین دلیل اسناد این صدسال حوزه چه کوچک و بزرگ در جهان بسیار اثر گذار است و می تواند بسیاری از سؤالات را پاسخ دهد و این اسناد بین حوزه علمیه قم و جهان پیوند خورده است و از این لحاظ جمع آوری اسناد این چنین حوزه ای، بسیار ممتاز و بی بدیل است.
وی ادامه داد: باید بدانیم این اسناد تنها برای حوزه علمیه قم نیست، بلکه برای کشور و جهان است، چرا که این حوزه برآمده از ملت و یار و همراه باملت و اثر گذار در جهان است و این یعنی این اسناد تاریخی است و باید برای این مسئله توجه ویژه ای داشت.
عضو جامعه مدرسین اظهارداشت: در ارتباط با اسناد، مسئله دیگر موضوع تاریخ شفاهی و جمع آوری کتب و نسخ خطی است و باید به این مسئله توجه داشت که بعضی  نسخ و حتی اسناد در حال از بین رفتن است. مدرسه حقانی نمونه از آن است؛‌ اسناد زیادی درمورد شهید آیت الله بهشتی بوده که از بین رفته است.
وی افزود: اگر در گذشته مصاحبه هایی با مراجع انجام می شد، اگر این انجام و جمع آوری می شد برای رشد طلاب بسیار اثر گذار بود.
آیت الله اعرافی به بیان رسالت های این جایگاه اشاره کرد و افزود: جمع آوری اسناد، جمع آوری اسناد روحانیت در مجلس و ایجاد شبکه هایی در ارتباط با اسناد تا رسیدن به منظومه جامع اسناد، فرآوری اسناد و نوشتن پایان نامه به وسیله جمع آوری اسناد از جمله مهمترین مأموریت های مرکز اسناد حوزه و روحانیت است.
مدیر حوزه های علمیه افزود: لازم است بانک جامع اطلاعات و اسناد درمورد حوزه و روحانیت  شکل گیرد و با وجود همه مشکلات این انتظار از این مرکز دور از ذهن نیست.