وزیر بهداشت گفت: همواره معتقدم که فرهنگ، طلایی ترین عنصر تاریخ یک مملکت است و به خصوص در عرصه های سخت و برهه های حساس تاریخی یک کشور، فرهنگ نه تنها ابزار پیوند اقوام بلکه بزرگترین سرمایه برای تاب آوری یک ملت است.
دکتر سعید نمکی در پانزدهمین اجلاس معاونین فرهنگی و دانشجویی دانشگاه ها و دانشکده های علوم پزشکی سراسر کشور اظهار داشت: 30 سال پیش در یک بررسی از مرگ و میر کودکان در جهان به این نتیجه رسیدیم که آمریکایی ها 3 برابر ژاپنی ها برای کاهش مرگ و میر نوزادان کمتر از یک سال هزینه می کردند و این شاخص در آمریکا، 3 برابر ژاپن بود و دریافتیم که آنچه باعث می شود ژاپن یک سوم مرگ و میر نوازدان کمتر از یک سال داشته باشد و یک سوم هزینه کند، استفاده از ظرفیت های فرهنگی مردم ژاپن است.
وی افزود: یک زن در ژاپن هرگز در ملا عام سیگار نمی کشید، مشروب مصرف نمی کرد، به سنت های دیرینه اش وفادار بود، غذاهای سنتی کشورش را بر غذاهای وارداتی ترجیح می داد، فرهنگ زیست و شیوه زندگی اش متناسب با الگوهای آمیخته با سلامت بود بنابراین امروز بیش از هر روز نیازمند استعانت از فرهنگ برای تاب آوری در کشوری هستیم که از هر سو مورد هجمه و فشار بیرونی است.
وزیر بهداشت یادآور شد: معاونین فرهنگی و دانشجویی دانشگاه ها و دانشکده های علوم پزشکی از موثرترین معاونت هایی هستند که می توانند در تاب آوری و ارتقای علمی و روانی و اثربخشی تربیت شدگان دانشگاه ها در جامعه ها نقش داشته باشند.
بیانیه گام دوم انقلاب، باید سرلوحه همه ما باشد
دکتر نمکی با اشاره به اولویت های فرهنگی در دانشگاه ها و دانشکده های علوم پزشکی کشور، تصریح کرد: آنچه امروز باید سرلوحه همه ما قرار گیرد، بیانیه ارزشمند گام دوم انقلاب است که مقام معظم رهبری ابلاغ کردند و تقاضا دارم که همکاران ما با مداقه بیشتر یکبار دیگر این بیانیه را مرور کنند چون این بیانیه یکی از قوی ترین اسناد بالادستی بعد از انقلاب است که بسیار هوشمندانه و مدبرانه تنظیم شده است.
وی از ارتقای سلامت روان در دانشگاه ها و جامعه به عنوان یکی از اولویت های مهم معاونت فرهنگی و دانشجویی یاد کرد و افزود: مردم غمگین غم زده ای داریم که مستعد هرگونه فروپاشی شخصیتی هستند. میزان غم و اندوه، فراتر از توانمندی جسمی در جامعه به همگان تحمیل می کنیم. بارها مقام معظم رهبری، رییس جمهور و مقام های علمی و اجرایی کشور فرمودند که چه اصراری بر غمگین زیستن مردم داریم و چرا به جای شادمانی، غم را به خانواده ها و جامعه تحمیل می کنیم.
وزیر بهداشت با بیان اینکه امروز جوانان کشور، کودکی نکرده و سالمندان کشور، جوانی نکرده، پیر شده اند، گفت: جوانان کشور از کودکی در کلاس های کنکور باید حضور پیدا کنند و مهمانی نمی روند و در فضای مجازی، مراودات کلامی دارند و اجتماعی رشد نمی کنند و انتظار داریم که این جوانان در کنکور، رتبه های برتر را کسب کنند و این جوانان، مقدار زیادی محفوظات دارند که در مغز خود نگه داشته اند.
دکتر نمکی یادآور شد: داگلاس نورث که یکی از دانشمندان برتر جهان است می گوید "سرمایه یک کشور، چاه های نفت، اتوبان ها و کارخانه های آن نیست بلکه دانش آموزانی هستند که روی نیمکت مدارس نشسته اند و می توانند باعث توسعه کشورشان شوند" وقتی اجازه بازی و نشاط و شادی کردن به کودکان نداده ایم و این کودکان وقتی به نوجوانی و جوانی رسیدند، انسان های افسرده ای هستند که با فضای افسردگی زای دانشگاه ها، وضعیت نامناسب تر می شود.
مهمترین کار ما باید تزریق امید به دانشجو و دانشگاه باشد
وی تاکید کرد: مهمترین کار ما باید تزریق امید به دانشجو و دانشگاه باشد البته فضای امروز دانشگاه ها، غم انگیز است و از سازمان صدا و سیما که در ایجاد تلطیف و تحول در فضای روانی جامعه کمک می کنند، سپاسگزارم چون دورانی در پایان سریال ها می دیدیم که از سازمان پزشکی قانونی، بهشت زهرا و سازمان امور زندانها تشکر می کردند و می بینیم که در تشیع، 14 ولادت و 13 وفات وجود دارد و یک تولد اضافه برای شادتر زیستن و امیدوارتر زندگی کردن مردم وجود دارد اما فضای جامعه با گریه، ماتم، غصه و اندوه همراه است.
وزیر بهداشت، افسردگی را عاملی برای اعتیاد، خودکشی، آسیب ها و فروپاشی اجتماعی دانست و گفت: بنده قبول ندارم که فقر اقتصادی عامل افسردگی است چون می بینیم که پولدارهای افسرده و غمگین در کشور، کم نیستند و متاسفانه فضا و جو به گونه ای است که ناامیدی و یاس را در جامعه پمپاژ می کنیم، نکات مثبت را تاریک جلوه می دهیم، نکات مکدر را سیاه تر از قبل جلوه می دهیم و با وجود هزاران امید در جامعه اما ناامید کننده ترین ها را با دانشجویان مطرح می کنیم، بنابراین اولین رسالت ما این است که فضای دانشگاه ها را به سمت شادی و نشاط ببریم.
دکتر نمکی با اشاره به تفاوت نشاط و بی هویتی و بی حرمتی، یادآور شد: هزاران فعالیت شادمانه سنگین وجود دارد و به محض ورود به تلطیف فضای دانشگاه ها، هجمه ای از بیرون به طور سنگین بر ما آوار می شود که این مسئولان، دانشگاه ها را به سمت بی هویتی و شکستن حرمت ها می برند و نباید از هجمه ها ترسید و در مقابل آنها ایستادگی و درست برنامه ریزی کرد و نباید اجازه دهیم که موازین اخلاقی و شرعی، مخدوش شود و فرزند شهیدی دل شکسته شود از اینکه مبانی که خون شهدا حافظ آنها بوده، پایمال شود.
غم شکن باشید
وی خطاب به معاونین فرهنگی و دانشجویی دانشگاه ها و دانشکده های علوم پزشکی کشور، گفت: سعی کنید غم شکن باشید و این رسالت شما است که نسل جوان را از آشفته بازار روح و روان به سمت فضای لطیف شادمان رهنمون کنید و هنرمندانه است که سعی کنید هم چارچوب های نظام، انقلاب و حرمت شهدا محفوظ بماند و هم برای فضای غم انگیز که سرمایه های اجتماعی را نابود می کند و به سمت روان پریشی مزمن و فروپاشی شخصیتی می برد، راهکار و علاج پیدا کنید.
وزیر بهداشت یادآور شد: امروز دانشگاه ها و دانشجویان دچار بی خویشتنی شده اند. ایران کشوری با فرهنگ و دیرینه بسیار غنی است و دانشجویان، همه دانشمندان خارجی را به خوبی می شناسند اما شناخت کاملی از حافظ، سعدی، فردوسی، ابوعلی سینا و جرجانی ندارند در حالیکه از این ظرفیت ها در دانشگاه ها استفاده نمی کنیم و دانشجویان دچار بی خویشتنی می شوند و پا به رکاب مهاجرت هستند و غیر از بی مهری ها، یکی از دلایل تمایل دانشجویان به مهاجرت این است که برخی دانشجویان با روش آموزش ما، علاقه ای به آب و خاک خود ندارد.
دکتر نمکی تاکید کرد: باید آمیزش دانشجویان با فرهنگ غنی خودشان را برگردانیم و متاسفانه در دروس دانشگاهی، آشنایی با مفاخر علمی و فرهنگی کشور، آموزش داده نمی شود و این ضعف ما است. در دنیا می گویند توسعه اگر در کشوری رخ بدهد که دیرینه فرهنگی ندارد، توسعه وارداتی است و پایدار نخواهد بود و توسعه ای پایدار است که مردمان آن سرزمین مبتنی بر فرهنگ جوامع شان، علم و حتی علم وارداتی و ناب ترین اندیشه های جهانی را بومی کنند و این کار را در دانشگاه ها نکرده ایم.
وی ضمن انتقاد از تربیت تک بعدی دانشجویان، اضافه کرد: روح های لطیفی در دانشگاه های علوم پزشکی وجود دارد که روح لطیف شان با درس هایی که برای آنها طراحی می کنیم، مچاله می شود و یکی از رسالت های ما باید یافتن قسمت های لطیف روح دانشجویان باشد که در این زمخت روزگار، از بین نروند. در دوران قدیم ادیبان طبیب و اساتید طب داشتیم که تار می نواخت و فلسفه می دانست اما امروز فوق تخصص زیاد داریم اما افرادی که روح های لطیف شان گل کرده باشد، به ندرت داریم و این لطافت روحی به ندرت از دست می رود.
انسان های تک بعدی، موثر نیستند
وزیر بهداشت با بیان اینکه انسان های تک بعدی، موثر نیستند، گفت: انسان های تک بعدی ارتباط بسیار کندی با جامعه دارند و اگر لطافت از روح برود، طبیب دیگر طبیب زمختی خواهد بود که در این صورت با کامپیوتر و ماشین تفاوتی ندارد و باید لطافت ها را به گونه ای، احیا کنیم.
باید زبان گفتمان مان با دانشجویان را عوض کنیم
دکتر نمکی اظهار داشت: با دانشجویان با زبان مناسب خودشان حرف نمی زنیم و زبان گفتمان ما با آنها، با شرایط روحی، خلقی و اجتماعی آنها متناسب نیست و باید زبان گفتمان مان را عوض کنیم و لطیف تر و عاشقانه تر با درک شرایط دانشجویان با آنها حرف بزنیم. متاسفانه با مشاهده کوچک ترین خطاها، در برخی موارد می خواهیم با اشد مجازات با آنها برخورد کنیم و همواره می گویم وقتی خداوند آدم و حوا را خلق کرد، تخلف میوه ممنوعه رخ داد و وقتی 4 نفر شدند، جرم اتفاق افتاد و برادر، برادر خودش را کشت.
وی افزود: چه توقعی از دانشجویان در شرایط سخت اقتصادی و خانوادگی داریم که همه اصول ما را رعایت کند و ما هم ذره ای، خطاپوشی و محبت نکنیم؟ باید زبان گفتگو با دانشجویان را با گذشت و محاوره مناسب با این نسل، عوض کنیم چون نسل امروز، زخم خورده و پریشان خاطر است و باید گفتمان با این نسل را عوض کنیم. امروز شبکه های اجتماعی یک واقعیت و ابزار هستند اما باید از این ابزار بهترین استفاده را کرد و نمی توان شبکه های اجتماعی را به روی جوانان ببندیم و هنر معاونین فرهنگی و دانشجویی این است که از ابزار شبکه های اجتماعی در راستای ارتقای شخصیت دانشجویان استفاده کنند.
وزیر بهداشت یادآور شد: به بقراط گفتند کدام یک از داروهایت موثرتر بود؟ فکر کرد و گفت مهربانی و گفتند اگر این دارو اثر نمی کرد، چه کاری انجام می دادی، که فکر کرد و گفت مقدار آن را افزایش می دادم بنابراین هیچ زبانی در نسل جوان، موثرتر از عشق و مهربانی نیست و تقاضا دارم که از ابزار تنبیه و خشونت به عنوان آخرین فرصتی که دیگر چاره ای نیست استفاده کنید که البته اعتقاد دارم جوانی نداریم که نشود با مهربانی آن را به مسیر درست هدایت کرد.
لزوم توجه به نخبگان
دکتر نمکی ضمن تاکید بر اهمیت توجه بیشتر به نخبگان، گفت: روش برخورد با نخبگان دانشگاه ها باید متفاوت با بقیه باشد و باید به گونه ای با آنها برخورد کرد که با کوچک ترین جذبه ای در بیرون از مرزها، به مهاجرت فکر نکند و این نخبگان، روح های لطیف والایی دارند که اگر آنها را در نیابیم، سرمایه های اجتماعی را از دست داده ایم و باید به نخبگان هوشی، سیاسی و علمی بیشتر توجه کرد و برای آنها برنامه داشت چون برخی از آنها در اوج نخبگی، به افسردگی کشیده می شوند.
وی با بیان اینکه الگوها و اسطوره های اخلاقی در دانشگاه ها باید بیشتر شوند، گفت: روزی اسطوره هایی داشتیم که در دانشگاه ها، الگوی ما بودند و تعداد ستاره های فروزانی که در تیرگی شب، راه را با آنها پیدا می کردیم، کم شده اند اما تعداد مقاله، سفرهای خراجی و بورس تحصیلی پر ارزش تر از این شده اند که به دانشجویان الگوهای اخلاقی را بشناسانیم البته اساتید اخلاق مدار زیادی در کشور هستند که تعدادشان باید بیشتر شود و نیازمند الگوهایی هستیم که دانشجویان به آنها تاسی کنند و درس هایی بیاموزند که فراتر از درس معمول در دانشگاه ها است.
وزیر بهداشت در خصوص معیشت دانشجویان دانشگاه های علوم پزشکی گفت: معیشت باید به عنوان یکی از بحث های جدی در دانشگاه ها برای دانشجویان و رزیدنت هامورد توجه قرار گیرد. دو مشکل در این زمینه داریم یکی توسعه بی رویه دانشگاه ها و پذیرش تعداد زیاد دانشجو در رشته هایی که برای آنها برنامه ای نداریم و دیگری اینکه بودجه های فرهنگی و دانشجویی در کلان بودجه دانشگاه ها، گم است و از امروز، دستور می دهیم که بودجه های فرهنگی و دانشجویی مستقیما تحت نظر معاونین فرهنگی و دانشجویی دانشگاه ها قرار گیرد.
دکتر نمکی اضافه کرد: زمانی که سازمان برنامه و بودجه بودم، منابعی را به وزارت بهداشت دادیم که به جای هزینه کرد در دانشگاه ها، در حساب های بانکی سپرده شد و در شرایطی که دانشگاه ها برای حل مشکلات شان به منابع مالی نیاز داشتند، این منابع در بانک، سپرده گذاری شد تا از محل سود آن، هزینه کنیم و از امروز قول می دهم که دستور دهم که بودجه فرهنگی و دانشجویی دانشگاه ها جدا شوند و در اختیار معاونین فرهنگی و دانشجویی قرار گیرد.
وی یادآور شد: امسال یکی از سخت ترین سالهای بعد از انقلاب را سپری می کنیم البته بنده احساس خستگی نمی کنم چون به عشق مردم آمده ام اما سالی، سخت تر از امسال در دوران بعد از انقلاب اسلامی نداریم چون فشار دشمن، به این خاطر است که کار را رها کنیم اما به لطف خدا، حرمت خون شهدا و پشتکار ملت ایران که هیچ گاه در مقابل هیچ زوری، زانو نزده و با راهنمایی های مقام معظم رهبری و دلسوزی های دولت، از این گذار با افتخار عبور خواهیم کرد چنانکه دوران دفاع مقدس را آبرو مندانه گذراندیم و تنها کشوری در جهان هستیم که بعد از جنگ، یک سانتی متر از خاک خودمان را پشت میز مذاکره پس نگرفتیم.
سرانه دانشجویان نباید کمتر از میزان مشخص شده پرداخت شود
وزیر بهداشت با اشاره به وجود منابع محدود و تقاضاهای نامحدود در کشور، خاطرنشان کرد: علیرغم فشارهای اقتصادی چون بودجه دانشجویی و فرهنگی به نسبت بودجه کلان کشور، خیلی بزرگ نیست و اثربخشی یک ریال در این حوزه، بیشتر از سایر حوزه ها است، قول می دهم که اجازه ندهم سرانه دانشجویان کمتر از میزان مشخص شده 3 میلیون و 200 هزار تومانی پرداخت شود.
دکتر نمکی یادآور شد: انتظار داریم که کارگروه ها و کمیته هایی از معاونین فرهنگی و دانشجویی دانشگاه های علوم پزشکی تشکیل شود که نقشه راهی برای توسعه فرهنگ کشور ترسیم شود. 12 برنامه توسعه در کشور داشته ایم اما در هیچ کدام از آنها، جایگاه انسان توسعه یافته را در نظر نگرفته ایم و امروز در ادبیات توسعه می گویند، انسان، ابزار توسعه نیست و انسان توسعه یافته هدف غایی توسعه است و برای این انسان توسعه یافته نیازمند نقشه راه هستیم.
وی تاکید کرد: اگر به روح دانشجو، فرهنگ ملی، اعتقادات و باورهای دانشجویان توجه نکنیم، انسان توسعه یافته از او بیرون نمی آید و می بینیم که بسیاری از افرادی که برای ساخت مواد شیمیایی و بمب به داعشی ها کمک می کنند، فارغ التحصیلان الکترونیک و رشته های دیگر از دانشگاه های خوب دنیا هستند اما این افراد توسعه یافتگی فرهنگی ندارند و از بدوی ترین اقوام تاریخ، خشن تر هستند.
بسته تحول فرهنگی دانشگاه ها تهیه شود
وزیر بهداشت در پایان اظهار داشت: با مدرک دکترا یا فوق دکترا، انسان ها توسعه یافته نمی شوند و برای انسان توسعه یافته باید یک بسته تربیتی تعریف کرد و تقاضا دارم که بسته تحول فرهنگی در دانشگاه ها متناسب با شان جمهوری اسلامی با استفاده از مبانی بیانیه گام دوم انقلاب، تهیه شود و در آن از متخصصان روان شناسی، جامعه شناسی، تاریخ، فلسفه، عرفان و علوم تربیتی کمک گرفته شود. به دنبال تحول فرهنگ باشید چون با تحول فرهنگ می توان در جامعه تحول ایجاد کرد.
منبع: سایت وزارت بهداشت
