حجت الاسلام والمسلمین احمد واعظی رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در سلسله نشست های سه شنبه های علوم انسانی اسلامی که با حضور اعضای هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در سالن اندیشه این موسسه برگزار شد به تبیین اهمیت و جایگاه علوم انسانی اسلامی پرداخت و گفت: برای دستیابی به علوم انسانی اسلامی باید دو امر مهم را ابتدا روشن کنیم یکی تلقی خودمان از علوم انسانی اسلامی و دوم روش تا مشخص شود این کار تحت چه روش یا روش هایی اتفاق می افتد؛ این دو امر مهم به هم مربوط می شود، این تصویر ازعلوم انسانی می تواند به فضای روشی نیز کمک کند.
وی در تعریف علوم انسانی افزود: هر گونه مطالعه روشمند راجع به انسان، افعال، حالات و امور انسانی را علوم انسانی می دانیم که یک طیف بسیار وسیعی از زبان، فرهنگ، خلقیات امور روانی و ذهنی تا مناسبات اجتماعی را شامل می شود که موضوع مطالعه روشمند علوم انسانیست.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم خاطرنشان ساخت: علومی مثل خلق آثارهنری، شهرسازی، کشاورزی، کنشگری های اجتماعی و سیاسی و مانند اینها هیچ کدام علوم انسانی نیستند؛ اما همه اینها می توانند موضوع مطالعاتی شود که آن مطالعات علوم انسانی می نامیم؛ خود تولید ادبی علوم انسانی نیست اما مطالعه راجع به ادبیات می شود علوم انسانی.
حجت الاسلام والمسلمین واعظی گفت: علوم انسانی طیف بسیاری از مباحث را شامل می شود؛ تمام شاخه های اخلاق چه بحث های فلسفی و چه بحث های تاریخی مربوط به اخلاق علوم انسانی می باشد بنابراین علوم انسانی به معنای موسع خودش علوم اجتماعی، تربیتی و فلسفه های مربوط به امور انسانی را شامل می شود، لذا علوم انسانی مرادف با علوم اجتماعی نیست بلکه اوسع از علوم اجتماعی است.
وی در ادامه گفت: نکته بعدی که در این عرصه باید بررسی شود این است که بدانیم خروجی مطالعات انسانی در یک دسته بندی کلی دو دسته است یا به پرسش های توصیفی پاسخ می دهد یا به پرسش های هنجاری توضیح می دهد لذا می توان خروجی علوم انسانی را بخشی از آن‌را توصیفی و بخشی دیگر از آن راهنجاری دانست؛ فرض کنید مطالعات وضعیت شناسانه در علوم اجتماعی از طیف مطالعات است، بحث های عمیق فلسفی در علوم انسانی نیز توصیفی است و در حوزه فلسفه سیاسی و تعلیم و تربیت نیز راجع به انسان توصیفی است.
حجت الاسلام والمسلمین واعظی ابراز داشت: وقتی می گوییم علوم انسانی اسلامی، این ادعا به معنای گشوده بودن مداخلات محتوایی و اصول محتوایی ارزش های دینی نیست که از همه جنس های محتوای دینی حتما در آن باشد بلکه باید دید جنس مطالعات و تاثیرگذاری در آن چگونه است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: واقعیت امر این است که ما شاهد رونق تداول و برجستگی تولیدات علمی در حوزه علوم انسانی بر مبنای علوم انسانی اسلامی نیستیم و این موضوع فرهنگ غالب نیست؛ البته این حرف معنایش آ« نیست که تولیداتی صورت نمی گیرد بلکه اشکال این است که تولیدات علوم انسانی اسلامی متوازن و موزون نیست، یعنی این تولیدات یک رشد کاریکاتوری دارد، جاهایی نسبتا غلبه دارد و جاهایی کاملا مغفول مانده است.
حجت الاسلام والمسلمین واعظی ابراز داشت: در حوزه مطالعات هنجاری و جاهایی که به مبانی می پردازد نسبتاً حضور علوم انسانی اسلامی هست و تولیداتی وجود دارد اما جاهایی که به حل مسئله و مطالعات نیمه بنیادی و مطالعات توسعه ای بر می گردد ما مشکل داریم و حجم تولیدات دانشی ما تناسبی با آن ندارد.
وی گفت: وقتی علوم انسانی اسلامی میوه می دهد که ما نهادسازی کرده و در این عرصه الگو ارائه دهیم تا در عرصه های مختلف زندگی مردم ثمربخشی داشته باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) در پایان سخنان خود گفت: اسلامی بودن به معنای نادیده گرفتن عقل نیست، آموزه های دینی گاهی مستقیم و گاهی غیر مستقیم دخالت دارند و این به معنای نادیده گرفتن دیگر منابع معرفتی نمی باشد.