"باسمه تعالی"
 

به مناسبت چهلمین سالگرد تأسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی و در راستای برگزاری همایش «الگوی حکمرانی اسلامی-ایرانی پیشرفت با بهره‌گیری از تحول علوم انسانی، اجتماعی و هنر»، کارگروه تخصصی مطالعات زنان و خانواده شورای تحول و ارتقاء علوم انسانی نشستی با عنوان «جایگاه مطالعات زنان و خانواده در الگوی حکمرانی ایرانی_ اسلامی پیشرفت (روندها و فرایندها)» را در محل دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار نمود که با استقبال اساتید و دانشجویان رشته مطالعات خانواده و مطالعات زنان روبه‌رو شد.
در ابتدا دبیر علمی نشست، دکتر علی‌آبادی، ضمن خیرمقدم به اساتید و دانشجویان شرکت‌کننده در این نشست به ارائه توضیحاتی در خصوص نسبت رشته مطالعات زنان و خانواده و الگوی حکمرانی ایرانی – اسلامی پیشرفت مطالبی را بیان نمود.
در ادامه، دکتر خوارزمی هیئت‌علمی دانشگاه تهران در خصوص سیر تکوین مطالعات زنان در آمریکا مطالبی را اظهار داشت. به بیان وی، مطالعه‌ای که انجمن مطالعات زنان آمریکا در سال ۲۰۲۳ انجام داده است، نشان می‌دهد فرصت‌ها و چالش‌های مطالعات زنان در آمریکا چیست؟ اینکه از ابتدا رشته مطالعات زنان در تعریف خودش در فضای دانشگاهی و تعریف سیلابس‌های درسی دچار چالش بوده است؛ چرا که از یک طرف بر آن بوده است نوعی استقلال را رقم بزنند و از طرف دیگر، فضای بین رشته‌ای را تعریف کند. در حال حاضر نیز این مسئله با چالش مواجه است. تعداد رشته‌های مطالعات زنان که در همین مطالعه انجمن ملی مطالعات زنان احصا شده است، ۸۰۹ دپارتمان بوده که شامل برنامه‌های کارگاهی و مهارتی بوده است. این ۸۰۹ دپارتمان، دپارتمان‌هایی هستند که برنامه ۴ ساله لیسانس دارند؛ بنابراین روی این موارد مطالعه صورت گرفته است. این مسئله نشان می‌دهد که اولویت اساتید این رشته در واقع این است که رهبری قوی در دانشگاه، دانشکده و فضاهای نهادی حمایتگر و دادن بودجه‌های زیاد را اولویت می‌دانند و نکته بعد شبکه‌سازی آن‌ها با انجمن‌های علمی و جمعیت‌های هدف بوده است که بتوانند همچنان روح کنشگری خود را حفظ کند. درمجموع وی تأکید داشت علی‌رغم وجود تفاوت زیاد نقشه ارزشی، چالش‌های محلی و هنجارهای مورد تأکید آن‌ها با جامعه ایران که ما را به سوی تعریف مدل‌های بومی سوق می‌دهد، ارائه گزارش‌های تطبیقی و تجربه کشورهای دیگر حداقل در نگاه نهادی به دپارتمان مطالعات زنان امری ضروری است.
دکتر مؤمن عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق، ابتدا به برشمردن برخی اهداف تأسیس رشته مطالعات زنان ازجمله معرفي شأن و نقش زن در جهان هستي از ديدگاه اسلام، تربيت نيروي انساني متخصص در جهت آموزش و پژوهش در امور زنان، تربيت نيروي انساني جهت سياست‌گذاري مطلوب در سطوح مختلف برنامه‌ريزي کشور و تقويت بينش علمي نسبت به مسئله زن جهت اصلاح نگرش‌هاي اجتماعي و فرهنگي مندرج در مصوبات شورای عالی برنامه‌ریزی وقت پرداخت. سپس با اشاره به برخی عوامل عدم تحقق این اهداف، به ترسیم الگوی حکمرانی مطلوب در برنامه‌ریزی حوزه زنان و خانواده و آینده شغلی دانش‌آموختگان این رشته برگرفته از نهج‌البلاغه پرداخته و بر ترسیم اهداف و ساختار بر اساس الگوی دینی تأکید نمود.
دکتر حاجی اسماعیلی عضو هیئت‌علمی پژوهشکده زن و خانواده نیز گفت؛ پس‌ازاینکه رشته مطالعات زنان در دانشگا‌ه‌های کشور راه‌اندازی شد، علی‌رغم اینکه هدف از تأسیس رشته، معرفی جایگاه و نقش زن از دیدگاه اسلام و تربیت نیروی انسانی متخصص در جهت آموزش‌وپرورش در امور زنان و سیاست‌گذاری مطلوب در سطوح مختلف معرفی‌شده بود، در سال 1389 از حاکمیت فضای فمینیستی بر این رشته سخن گفته شد تا اینکه شورای عالی حوزه علمیه در سال 1389 رشته مطالعات اسلامی زنان را در سطح 3 تصویب کرد. در سال 1399-1398، احساس نیاز به تغییر و به‌روزرسانی رشته مطالعات اسلامی زنان احساس شد و با توجه به مسائل و نیازهای جدید، رشته مورد بازبینی قرار گرفت و نام رشته به مطالعات اسلامی زن و خانواده تغییر پیدا کرد. این رشته از ابتدای تأسیس تا سال 1401 تنها در سطح 3 به فعالیت خود ادامه داد؛ اما در سال 1402، به دلیل احساس نیاز به ارتباط بیشتر رشته به مباحث میدانی و اهمیت بحث خانواده در مقایسه با زنان، رشته مطالعات اسلامی ـ اجتماعی خانواده در سطح 4 طراحی و تصویب شد و در سال 1404 برای اولین بار در سطح 4 دانش‌پژوه می‌پذیرد. با این اوصاف، رشته مطالعات زنان در حوزه علمیه با چالش‌هایی از قبیل عدم جایابی صحیح در ساختار حوزه و ابهام در ضرورت رشته و ورود طلاب به این رشته مواجه است و لذا نسبت به رشته‌هایی مانند فقه و اصول، تفسیر و فلسفه و کلام از اقبال کمتری از جانب طلاب مواجه است و شایسته است که اقداماتی در جهت تشویق طلاب برای حضور پررنگ و فعال در این رشته به‌منظور اثرگذاری در سطوح مختلف اجتماعی صورت گیرد.
در پایان نشست نیز افراد شرکت‌کننده، نظرات و پرسش‌های خود را مطرح نمودند.