در نشست بررسی مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره ساماندهی «نمایش خانگی» در دانشگاه امام صادق(ع) مهدی فرجی رئیس هیات‌مدیره کانون تهیه‌کنندگان رسانه‌های دیداری، مسعود اطیابی تهیه‌کننده و کارگردان، احسان تکلو بختیاری معاون توسعه و برنامه‌ریزی روبیکا، محمد حسام‌پور معاون پایش و نظارت ساترا و محمدصادق افراسیابی معاون کاربران و تنظیم‌گری اجتماعی ساترا حضور داشتند.
از جنجال‌ها درباره مسئولیت نظارت صدا و سیما بر نمایش خانگی تعجب کردم
فرجی در ابتدای این نشست گفت: من از جنجال‌های پیش آمده درباره اینکه صدا و سیما مسئولیت نظارت بر نمایش خانگی را برعهده گرفت تعجب کردم زیرا اتفاق خاصی نیفتاده است چون قبل از آن هم نظارت ساترا وجود داشت اما الان قانونی شد. به نظر من لازم بود که اگر فعالیتی اتفاق می‌افتد، قانون آن هم نوشته شود تا افراد بتوانند مستمسک قانونی آن را هم داشته باشند. بر اساس آمار اعلام شده از سوی ساترا در جلسات شورای طرح و برنامه ساترا که هفته‌ای دو بار برگزار و در آن به فیلمنامه‌ها رسیدگی می‌شود طی یک سال گذشته از 150 فیلمنامه، 60 اثر مجوز تولید گرفته‌اند، 65 کار مجوز مشروط گرفته و 25 مورد هم مردود شده که آمار بسیار خوبی است.
وی درخصوص نگرانی‌های برخی از تهیه‌کنندگان که در این‌باره وجود دارد، بیان کرد: نگرانی آنها این است که صداوسیما ضوابطی در تولید و پخش سریال‌ها دارد که برای همه واضح است. آیا قرار است همان ضوابط بر نمایش خانگی هم اعمال شود و ما به تدریج به همان سمت پیش برویم؟
فقط با جریان تحریف مشکل داریم
در ادامه افراسیابی گفت: تلاش ساترا این است که قانون اجرا شود. گاهی اوقات برخی اعتراض می‌کنند که چرا فلان سریال از ساترا مجوز گرفته است. پاسخ این است که طبق قانون باید مجوز دریافت می‌کرد و برخی سوال می‌کنند که چرا فلان اثر مجوز دریافت نکرد؟ پاسخ این است که وقتی تهیه‌کننده یا کارگردان حاضر به اعمال اصلاحات قانونی نیستند، قانون اجازه نمی‌دهد که به محتوای آسیب‌رسان مجوز بدهیم. ساترا چند سال است که فعالیت قانونی خود را انجام می‌دهد.
وی افزود: از سال 1400 به شکل سالانه در قانون بودجه سالانه کشور موضوع تنظیم‌گری صداوسیما بر صوت‌و تصویر فراگیر و نمایش خانگی تصویب شده است. بنابراین بعد از مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تقسیم کار میان وزارت ارشاد و صدا و سیما شاهد بودیم که هم هنرمندان و هم سکوهای نمایش خانگی تأکید کردند که موضوع نظارت ساترا بر نمایش خانگی اتفاق جدیدی نیست اما مشکل چیست؟ مشکل این است که بعد از این مصوبه یک جریان تحریف توسط خانه سینما رقم خورد. البته ابعاد جریان تحریف فراتر از بیانیه خانه سینما است.
معاون کاربران و تنظیم‌گری ساترا خاطرنشان کرد: مشکل امروز ما، جریان تحریفی است که به شکل خزنده برای تولید و انتشار محتوایی که واقعیت را طوری نشان می‌دهد که نیست، تلاش می‌کند. ساترا از قبل تنظیم‌گر بوده و مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی دنبال تقسیم کار بین ساترا و صداوسیماست. این توافق برای همه اجزای زیست‌بوم خوب است و وظایف هر نهادی مشخص شده است؛ ضمن اینکه در شورای انتشار که دکتر حسام‌پور دبیر آن هستند نمایندگان ارشاد هم عضو هستند. ما هیچ مشکلی با هنرمندان و سکوها نداریم و تعامل با هنرمندان را بسیار ارزشمند می‌دانیم. ما فقط با جریان تحریف مشکل داریم که این جریان تحریف عمدتا خود را در برخی کانال‌های غیر رسمی تلگرام و گاهی صفحات توییتر نشان می‌دهد و به‌زودی درخصوص پشت‌پرده این جریان و حامیان مالی آن با ارائه مستندات، شفاف‌سازی خواهیم کرد.
افراسیابی درباره مسئله رقابت بین صداوسیما و نمایش خانگی عنوان کرد: سازمان صداوسیما یک نهاد عمومی است و بودجه می‌گیرد تا وظایفی که برعهده آن است را انجام دهد و اساسا هیچ وقت به رقابت با نمایش خانگی فکر نمی‌کند و اتفاقا نمایش خانگی را امتداد خود در فضای مجازی می‌داند. وقتی 400 سکو امروز از ساترا مجوز می‌گیرند یعنی ساترا نگاه رقابتی ندارد و صداوسیما پذیرفته که من تنظیم‌گر، ناظر و حامی هستم.
از هر قانونی که تصویب شود تبعیت می‌کنیم
در ادامه این نشست تکلو بختیاری گفت: ما به عنوان پلتفرمی که ذیل قوانین جمهوری اسلامی فعالیت می‌کنیم، طبعا از هر قانونی که تصویب شود تبعیت می‌کنیم اما درباره بند 4 مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره پخش زنده ابهاماتی داریم.
ناظران و مدیرانی که در ساترا حضور دارند را قبول داریم
همچنین اطیابی گفت: مهم این نیست که نظارت بر عهده چه نهادی باشد، مهم آن ضوابط و سازکار است که چگونه قرار است نظارت کند و اینکه آیا بر نظارت‌کننده نظارت می‌شود یا قرار است هرطور که می‌خواهد نظارت کند. البته ما ناظران و مدیرانی که در ساترا حضور دارند را قبول داریم و با آن‌ها هم‌نظر هستیم؛ اما در عین حال نگرانی‌هایی هم درخصوص آینده داریم که آیا بعد از ابلاغ مصوبه همچنان تعامل ساترا با سکوها و تهیه‌کنندگان و کارگردان‌ها به همین باقی خواهد ماند؟
دلیلی ندارد رفتار ساترا عوض شود
در ادامه معاون پایش و نظارت ساترا بیان کرد: اگر تنظیم‌گری تعاملی ساترا را قبول دارید درخصوص آینده هم نگران نباشید، دلیلی ندارد رفتار ساترا عوض شود. آنچه در این مصوبه اتفاق افتاده این است که پیشران این عرصه تعیین شده است. با توجه به اینکه نگاه دولت به موضوع نمایش خانگی رویکرد فرهنگی است به همین دلیل این موضوع به شورای عالی انقلاب فرهنگی رفت تا مشخص شود که این یک موضوع فرهنگی است. این مصوبه عملا بین نهادهای فرهنگی تقسیم کار کرده است. آن چیزی که ماموریت‌های سنتی و روال‌های عادی وزارت ارشاد قبل از گسترش فضای مجازی بوده، در این مصوبه صراحتا اعلام شده و برعهده وزارت ارشاد است. اما موضوع سریال که اساسا محصول فعالیت صدا و سیما است، برعهده صداوسیما گذاشته شده است.
وی افزود: ما چند اصل را بارها اعلام کردیم که نگاه ساترا، نگاه تسهیل‌گری و حمایت از زیست‌بوم صوت‌و تصویر فراگیر و نظارت قانونی است تا این حوزه قانونمند شوند. ساترا نهاد تنظیم‌گری است که درک می‌کند محتوای ایرانی متناسب با خانواده ایرانی_اسلامی بهترین محتوایی است که باید حمایت شود و در اختیار مخاطب قرار بگیرد. همچنین باید این امکان وجود داشته باشد که هروقت محتوا با استانداردهای فرهنگی جامعه ما تولید شود باید بتواند گردش پیدا کند یعنی یک محتوا هم بتواند در تلویزیون هم در سینما و هم در نمایش خانگی پخش شود. ما نباید در تولید فرهنگی دچار افول ارزش‌های اخلاقی شویم. استاندارهای اخلاقی جامعه مشخص است و وظیفه نهاد ناظر صیانت از این چهارچوب‌هاست.
در ادامه فرجی تاکید کرد: مصوبه شورای عالی، تا حدودی دست صداوسیما را بسته است و اختیارات صدا و سیما با مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی نسبت به گذشته که خود را مسئول کل صوت‌و تصویر فراگیر در فضای مجازی می‌دانست، محدود شد.
وی ادامه داد: غیر از این موضوع در چند سال گذشته شاهد بودیم که نوع ممیزی در سریال‌های تلویزیونی و تولیدات نمایش خانگی کاملا با هم فرق داشت و ساترا با تساهل، آثار نمایش خانگی را ممیزی می‌کرد. اگر ما می‌خواهیم بخش خصوصی جان بگیرد و تفاوت‌ها مشخص باشد، تسهیل‌گری لازم است. به‌هرحال قانون را باید طوری نوشت که اگر فردا جای آقای حسام‌پور کس دیگری آمد نتواند سخت‌گیرانه برخورد کند.
نگاه ساترا شفاف شدن و تبیین است
در پایان افراسیابی در پاسخ به برخی شبهات مطرح شده در رسانه‌ها خاطرنشان کرد: نیت و نگاه ساترا شفاف شدن و تبیین است. ما از هر نشستی که شفاف‌سازی کند استقبال می‌کنیم زیرا جریان تحریف دنبال انگاره‌های نادرست است و ما با تبیین می‌توانیم مسائل را به شکل درست بیان کنیم. ما در سایت ساترا، قوانین و ضوابط ساترا را تحت عنوان مقررات جاری قرار داده‌ایم. ساترا مجمعی دارد به نام «رصتا» که تمام سکوهای دارای مجوز، عضو این مجمع هستند ما از طریق این مجمع نظر تمام سکوها را جمع‌آوری می‌کنیم. هم در حوزه نظارت و هم در حوزه حمایت باید یک سیاست و آیین‌نامه جامعی وجود داشته باشد که طبق بند ۶ مصوبه این اتفاق انشاالله عملی خواهد شد.