دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی به مناسبت آغاز سال تحصیلی جدید مدارس و دانشگاهها، بیانیهای صادر کرد.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، متن بیانیه به شرح ذیل است:
بسمه تعالی
ایران اسلامی در حالی وارد دومین گام خودسازی و جامعهپردازی و تمدّنسازی خود شده است که ثمرات بالندهی عرصهی علم و فنّاوری به عنوان موتور پیشران کشور روزبهروز فراگیرتر درک میشود. عرصهای که معماری آن از جزء جزء واحدهای سازندهاش اصالت مییابد و نقش آفرینی در این عرصه در پیوستاری از نقشهای دانش آموزی تا دانشجویی و از معلمی و استادی تا فناوری و کارآفرینی دانش بنیان ممزوج شده است. کاردکرد نهادهای متناظر بر این نقشها اعم از مدارس و دانشگاهها تا موسسات آموزش عالی و پژوهشی و واحدهای فناوری و تولید دانش بنیان، در راستای سیاستهای تحولی مندرج در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و نقشه جامع علمی کشور، در گذر زمان ارتقاء یافته و در منظومه ی پیشرفت کشور و افقهای ترسیم شده برای چهل ساله ی گام دوم انقلاب اسلامی تعالی یافته است.
بخشی از شواهد آماری حاصل از روند پژوهی تحولات شاخصهای علم، فناوری و نوآوری نشان میدهد دستاورد نهادهای آموزش عمومی و آموزش عالی و علم و فناوری افتخار آمیز بوده است. بطوریکه در طول زمان بهبود در زمینه کیفیت تولیدات علمی کشور به وقوع پیوسته و رشد جنبه های کیفی بیش از موارد کمی رقم خورده است که حکایت از عمق بخشی به فرآیند یادگیری و تولید دانش دارد. در واقع، در سالهای اخیر این ظرفیت در قالب افزایش تعداد محققان پر استناد کشور به خوبی تحقق یافته است. تعداد تولیدات علمی ایران در پایگاه استنادی بین المللی وب آو ساینس طی سالهای 1388-1398، سه و هفت دهم برابر شده و تعداد تولیدات علمی ایران در پایگاه استنادی بین المللی اسکوپوس نیز طی این سالها رشد 7.2 برابری را تجربه کرده است. تعداد مقالات در یک میلیون نفر جمعیت یکی از شاخصهایی است که نقشه جامع علمی کشور در بخش کمیتهای مطلوب شاخصهای کلان علم و فناوری کشور به آن توجه کرده است و برای افق ۱۴۰۴ عدد ۸۰۰ را منظور کرده است که با توجه به روند مطلوب طی شده تا این مقطع زمانی، دستیابی به این عدد و عبور از مرز تعیین شده در 1404، دور از انتظار نیست.
همچنین در مختصات نظام آموزش عالی و کمیتهای مطلوب نقشه جامع علمی کشور، شاخص مقدار ناخالص ثبت نام در آموزش عالی برای افق ۱۴۰۴، میزان مطلوب ۶۰ درصدی در جامعه 18 تا 24 ساله هدفگذاری شده است که حد مطلوب این شاخص تحقق پیدا کرده و دسترسی مناسب برای علاقه مندان فراهم شده است، بطوریکه مطابق برآورد انجام شده در سند نقشه جامع علمی کشور، سهم دانشجویان دکتری از کل دانشجویان برای سال ۱۴۰۴ باید به سه و نیم درصد برسد در صورتیکه مطابق آمار موجود، در سال 1398 این شاخص به نزدیک 5 درصد رسیده و روند صعودی آن و عبور از مرز تعیین شده، طی سالهای پس از آن مشهود است. در بخش بدنه ی آموزشی نیز "رشد کادر هیئت علمی" محقق شده که بیشترین میزان رشد به مرتبه علمی استادیار تعلق دارد که از ۲۷۵۴۶ نفر در سال 1387 به ۴۲۳۰۰ نفر در سال 1398 رسیده و از رشد 53 درصدی اعضای هیئت علمی در این مرتبه علمی، حکایت دارد. که به تعبیری سرمایه انسانی و دانشی تازه نفسی را به دانشگاهها و موسسات آموزش عالی افزوده است. در کنار اعضاء هیئت علمی باتجربه یعنی دانشیاران و استادان، این طیف از اعضای هیئت علمی با انگیزه ترین گروه برای تقویت بخش ارتباط دانشگاه و صنعت و پرامیدترین گروه برای ایفای نقشهای جریان سازی علمی و تقویت اقتصاد دانش بنیان ارزیابی میشوند.
در بعد اثربخشی دانشی و خروجی آن در چرخهی اقتصاد به مولفههای سهم صادرات مبتنی بر فناوریهای بالا و صدور خدمات فنی و مهندسی مهم بر شمرده میشود. شواهد آماری از روند 5 ساله شاخص سهم صادرات کالاهای با فناوری بالا و متوسط به بالا به واردات آنها در کشور حکایت دارد به گونهای که رشد صادرات در حوزه دانش بنیان بیش از رشد واردات است و در زمان کوتاه 5 ساله این نسبت تقریباً ۱۰درصد بهبود یافته است.
قوت گرفتن اجزاء پیوند دهندهی دانش و فناوری به بازار و تجاری سازی دانش همراه با روند فزاینده فعالیت شرکتهای دانش بنیان به عنوان یکی از شاخصهای بخش فناوری و نوآوری، قابل استنباط است. از طرفی تعداد پارکهای علم و فناوری و نیز مراکز رشد در زیست بوم دانشگاه و فناوری از روند فزاینده به وضعیت اشباع و ثبات نسبی رسیده است که ورود به مرحله بلوغ این شرکتها و حفظ حیات در اکوسیستم فناوری و نوآوری را همزمان با افزایش تعداد واحدهای فناور مستقر در این مراکز نوید میدهد.
بدیهی است با اینکه جایگاه ایران طبق شاخص جهانی نوآوری هر ساله بهبود یافته اما از نظر زیر شاخصهای نهادی، بازار و وضعیت کسب کار، تا وضعیت مطلوب فاصله وجود دارد و اهتمامی بیش از پیش را طلب میکند. این مسیر روشن که به استناد آمار و اطلاعات قابل اعتناست، در شبکهای منسجم و با اتحاد استراتژیکی بین سه نظام تعلیم و تربیت و آموزش عمومی، نظام آموزش عالی و نظام علم و فناوری حاصل شده است هرچند تا نقطهی بهینهی ناظر بر ظرفیتها و توانمندیها راه درازی باقی است. اما آنچه ذی قیمت است ارج نهادن به فهم هوشمندانه، حفظ رویکرد تحولی و اتخاذ تدابیر مسئولانه و هم افزای نهادهای فعال در این نظامها و زیرنظامهای متناظر با آنهاست تا منابع را جذب، موانع را رفع و مسیرهای میانبر را برای جهشی مقتدرانه و با افتخار فراهم سازد.
در آغاز سال تحصیلی مدارس و دانشگاهها به عنوان قلب تپندهی جامعه علمی کشور، برای تجدید عهد و تمدید هم پیمانی برای جهاد علمی و دستیابی به آبادانی و تعالی روزافزون ایران اسلامی، ضمن تبریک آغاز سال تحصیلی 1402-1401 و گرامیداشت جوشش فضای علم و دانش، با تکرار تعبیر داهیانه رهبری معظم در بیانیهی گام دوم انقلاب، تاکید میکنیم بر این اصل که "روی دیگر دانایی، توانایی است"، بدیهی است خروجی ارزندهی دانایی به اهتمام و الزام تحولی در نظام تعلیم و تربیت و آموزش عمومی و نظام آموزش عالی است که منتهی به درخشش توانایی و تحول در نظام علم و فناوری خواهد شد و آیندهای بهتر را رقم خواهد زد. امید به فضل و لطف پروردگار و همت و توانائی سرمایههای بزرگ علم و دانش کشور داریم و پیوسته این مسیر شتاب و رشد را مدقانه دنبال میکنیم.
دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی