دکتر مهناز ملانظری در پنجمین همایش وزارت عتف که امروز در دانشگاه الزهرا برگزار شد، اظهار کرد: دانشگاه‌های سراسر جهان در پی وقوع شیوع ویروس کرونا و تعطیلی دانشگاه‌ها، به یادگیری آنلاین و ابزارهای دیجیتال روی آورده‌اند، از طرفی دیگر بر اساس بررسی‌های انجام شده در سطح جهانی، ۳۰۰ میلیون موقعیت شغلی به دلیل بحران شیوع کرونا در معرض خطر هستند، به طوری که مشاغل مبتنی بر سطوح پایینی از مهارت (نظیر حمل و نقل، رستوران، اقامتگاه‌ها، مکان های تفریحی و ...) متحمل بیشترین ضرر و آسیب ناشی از بحران شیوع کرونا بوده‌اند و در مقابل مشاغلی که نیازمند سطوح بالاتری از تخصص و مهارت هستند (نظیر مدیریت و کارفرمایی، فناوری اطلاعات، امور مالی و بیمه و آموزش) متحمل آسیب کمتری بوده‌اند. بنابراین در آینده ای نه چندان دور شاهد تغییر مشاغل، از بین رفتن برخی مشاغل و ایجاد مشاغلی جدید و مبتنی بر نیازهای جامعه خواهیم بود.
رئیس دانشگاه الزهرا افزود: بر این اساس، موسسات آموزش عالی که تعلیم و تربیت سرمایه‌ی انسانی جامعه را بر عهده دارد، باید نظام آموزشی خود را به گونه‌ای بنا نهند که علاوه بر تقویت شایستگی‌های عمومی جهت تربیت نیروی انسانی متخصص، متعهد، دارای روحیه خودباوری و اعتماد به نفس و اهل کار جمعی، پاسخگوی تحولات جامعه هم باشد و در این میان تقویت تخصص و توانمندی‌ها در زمینه فناوری‌های نوین نظیر فناوری‌های سبز، داده و هوش مصنوعی، مهندسی و پردازش ابری، فروش/بازاریابی و تولید محتوا، توسعه محصول، فرهنگ سازی در جامعه، مراقبت اقتصادی و ... امری ضروریست.
لزوم تنوع بخشی به شیوه‌های آموزش
وی در ادامه خاطرنشان کرد: پاسخگویی به این نیازها و همگامی نظام آموزشی با تحولات اخیر، مستلزم تحول در محتوای درسی و نیز تنوع بخشی به شیوه‌های آموزشی است که از طریق برنامه‌های آموزشی کارآمد، و بکارگیری روش‌هایی برای یادگیری با سرعت بیشتر، هزینه کمتر و اثربخش‌تر صورت می‌پذیرد.
ملانظری خاطرنشان کرد: توسعه آموزش الکترونیکی، علاوه بر فراهم نمودن امکان دسترسی یکنواخت برای اقشار مختلف جامعه، با بهینه‌سازی شیوه‌های آموزش می‌تواند منجر به یادگیری عمیق‌تر و جدی‌تر شود و با توانمندسازی اعضای جامعه، آمادگی برای مشارکت در فعالیت‌های اقتصادی و اشتغال و کارآفرینی را نیز میسر ‌سازد. علاوه بر آن فرصتی بزرگ برای پاسخ‌گویی اجتماعی خواهد بود و با کمک آن دانشگاه‌ها می‌توانند با ابتکار عمل خود از محدوده برنامه‌های آموزش‌های رسمی فراتر روند و با آموزش‌های مهارتی به حل مشکلات جامعه کمک نمایند.
یادگیری های ترکیبی و آموزش‌های مبتنی بر شغل از محاسن دوران کرونا
وی با بیان این مطلب که یادگیری های ترکیبی، آموزش‌های آنلاین، آموزش‌های مبتنی بر شغل و یادگیری مادام العمر از جمله مهم ترین روندهای شناسایی شده در حوزه آموزش عالی هستند که با توجه به بحران ناشی از شیوع ویروس کرونا طی یک سال و نیم گذشته، تقویت شده‌اند، افزود: بر اساس گزارشها و نظرسنجی های جهانی انجام شده از متقاضیان آموزش عالی می توان دریافت که علاقه به یادگیری آنلاین به تدریج در حال افزایش است و نسبت پاسخ دهندگانی که اصلاً علاقه به آموزش مجازی ندارند بر اساس نتایج حاصل از نظرسنجی ها در حال کاهش است، بنابراین به نظر می رسد که نگرش ها در حال تغییر است، البته به تدریج.
رئیس دانشگاه الزهرا تصریح کرد: بر اساس این نظرسنجی‌ها، از جمله مهم‌ترین انتظارات و نیازهای اصلی شناسایی شده دانشجویان در زمان فراگیری به صورت مجازی می‌توان به تعاملات و ارتباطات پیوسته با دانشگاه و اساتید، جلسات پرسش و پاسخ مجازی، صدور ضوابط و مقررات متناسب با شرایط در حال تغییر و دسترسی آسان به پشتیبانیهای آنلاین و دریافت پاسخ سریع اشاره کرد.
چالش های اصلی در ارائه خدمات آموزش مجازی به دانشجویان
ملانظری ادامه داد: همچنین از جمله چالش های اصلی در خصوص چگونگی ارائه خدمات آموزش مجازی به دانشجویان و انطباق با شرایط جدید می‌توان به مواردی چون نحوه انتقال از آموزش سنتی به یادگیری الکترونیکی، چگونگی غلبه بر مشکلات دروس عملی، برنامه ریزی مداوم و منعطف در شرایط عدم اطمینان، ارتباطات هدفمند و اثربخش، حفظ کیفیت و پیشرفت تحصیلی با راه حل های مجازی و نوآورانه آموزشی و حفظ دانشجویان بین المللی اشاره کرد.
وی با اشاره به اینکه در ۶ ماه نخست سال بیشتر تمرکز دانشگاه بر بحث آموزش بود و در ۶ ماه دوم سال نیز فرصت برای تمرکز بر مسائل پژوهشی با هدف فراهم‌کردن امکان حضور دانشجویان در آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها صورت گرفت، گفت: همچنین به منظور حمایت از دانشجویان کم بضاعت و فراهم نمودن امکان بهره گیری از آموزش‌های مجازی با پیگیری‌های معاونت دانشجویی و معاونت اداری ۱۰۰ تبلت در اختیار این دسته از دانشجویان قرار داده شد.
توانمندسازی و توسعه حرفه‌ای اساتید در حوزه آموزش مجازی
رئیس دانشگاه الزهرا خاطرنشان کرد: همچنین براساس تجارب کسب شده، از مهمترین عوامل موفقیت در حوزه آموزش مجازی در سطح دانشگاه می‌توان به مدیریت، راهبری و سیاست گذاری آموزش و یادگیری الکترونیکی، مشارکت فعالانه مدیریت ارشد و پیگیری و رصد مستمر وضعیت آموزش مجازی، تصمیم‌گیری سریع و اطلاع رسانی مستمر تصمیمات اتخاذ شده، رصد عملکرد آموزشی اساتید، توانمندسازی و توسعه حرفه‌ای اساتید از طریق برگزاری کلاس‌های آموزشی برخط و تهیه محتواهای آموزشی اشاره کرد.
توسعه‌ی توانمندی های بانوان به عنوان نیروی انسانی کارآمد
ملانظری افزود: مرکز آموزش‌های آزاد و مجازی دانشگاه الزهرا، فعالیت‌های خود را بر توسعه‌ی توانمندی های بانوان به عنوان نیروی انسانی کارآمد و ماهر و همچنین ارتقای سطح علمی دانشجویان، دانش‌آموختگان، مدیران و کارشناسان و کارکنان بخش‌های دولتی و غیر دولتی با روش‌های نوین و فعال آموزشی، متمرکز کرده است.
رئیس دانشگاه الزهرا بیان کرد: در بخش آموزش‌های آزاد، رویکرد دانشگاه الزهرا(س)، کاهش سطح شکاف بین شایستگی های مورد نیاز دانشگاه و شایستگی های مورد نیاز بازار کار، و افزایش ظرفیت مخاطبان برای انطباق سریع با تغییرات ماهیت کار، آمادگی برای پذیرش مسئولیت، مدیریت خود و انطباق با تغییرات شغلی است، که در حال حاضر از عوامل مهم موثر بر موفقیت در محل کار است. این مرکز آمادگی برگزاری دوره‌های آموزشی مختلف‌، سمینارها و کارگاه‌های آموزشی تخصصی در زمینه‌های مختلف را دارد. در پایان هر دوره نیز به شرکت کنندگان، گواهی نامه معتبر مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اعطا می‌ شود.
استقرار نظام نظارت برای جلوگیری از افت یادگیری در دوران‌کرونا
وی در ادامه خاطر نشان می‌سازد، آموزش مجازی در شرایط کرونا، فرصت‌هایی دارد و تهدیدهایی. بر این اساس، هنر نظام آموزش عالی در شناسایی فرصت های بالقوه و اقدام جهت بالفعل کردن آنهاست، و به منظور جلوگیری از تهدیدها و آسیب‌های آن نیز جامع‌نگری، برنامه‌ریزی و اقدام اثربخش موردنیاز است.
ملانظری تصریح کرد: همانگونه که می دانید رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار تصویری با تشکل‌های دانشجویی با اشاره به اخبار نگران‌کننده از "افت یادگیری و آموزش در دوران کرونا" از مسئولان آموزش عالی خواستند به این مسئله توجه و از آن جلوگیری کنند. بنابراین تصمیم‌گیری به‌موقع و عکس‌العمل سریع، منعطف، هوشمندانه و نظام‌مند نسبت به شرایط پیش‌آمده، برنامه ریزی مبتنی بر کیفیت آموزشی به منظور انطباق مداوم و پیوسته با شرایط جدید، استقرار نظام نظارت، ارزیابی و تضمین کیفیت در آموزش مجازی بسیار مهم خواهد بود و مشارکت همدلانه و تلاش جهادگونه دست‌اندرکاران نظام آموزش عالی منجر به دستیابی به اهداف متعالی این نظام خواهد شد.