رئیس ستاد اقامه نماز اظهار کرد: قرآن برای ما همانند وصیت‌نامه است و ما باید همگی آن را بخوانیم، همانگونه که هر کسی باید وصیت‌نامه پدر خود را بخواند. همین مسئله کرونا نیز فرصتی برای ماست تا به ترویج معارف دینی بپردازیم. از سوی دیگر، نیازمند نهضتی در توسعه معارف قرآنی هستیم.
نشست سراسری مسئولان دفاتر نهاد و مدیران گروههای معارف اسلامی دانشگاه‌ها در سال جاری به مناسبت ماه مبارک رمضان، از سوی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها برگزار شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محسن قرائتی، رئیس ستاد اقامه نماز در این نشست اظهار کرد: در قرآن آمده است: «وَمَا كَانَ لِبَشَرٍ أَنْ يُكَلِّمَهُ اللَّهُ إِلَّا وَحْيًا أَوْ مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ أَوْ يُرْسِلَ رَسُولًا فَيُوحِيَ بِإِذْنِهِ مَا يَشَاءُ ۚ إِنَّهُ عَلِيٌّ حَكِيمٌ؛ و هیچ بشری را یارای آن نباشد که خدا با او سخن گوید، مگر به وحی (و الهام خدا) یا از پس پرده غیب عالم (و حجاب ملکوت جهان) یا رسولی (از فرشتگان عالم بالا) فرستد تا به امر خدا هر چه او خواهد وحی کند، که او خدای بلند مرتبه حکیم است» (شوری / ۱۵۱) معنای این آیه استفاده از همین فضای مجازی است. در زمینه توسعه فعالیت‌های قرآنی و معارفی هم زیرساخت، خود ما هستیم. فرض کنید نهاد رهبری یا دانشگاه نبود، سوال این است که خود ما چه کاری می‌کردیم.
وی ادامه داد: دانشگاه همانند نور خورشید است که باید از آن استفاده کنیم، اما به آن خیره نشویم. استاد دانشگاه حدود سی سال تدریس می‌کند و در نهایت روزی بازنشسته می‌شود و معمولاً برای مدرک و حقوق می‌آید، اما روحانی مسجد هفتاد سال در آنجاست و برای خدا کار می‌کند. دانشگاه در طول سال شاید ۱۵۰ روز فعال باشد، اما مسجد همیشه باز است.
حجت‌الاسلام قرائتی تصریح کرد: بنده سی سال رئیس نهضت سوادآموزی بودم که معاون وزیر آموزش و پرورش محسوب می‌شود، اما یک مرتبه هم با عنوان معاون وزیر امضا نزدم، بلکه همیشه با عنوان محسن قرائتی امضاء می‌کردم. مرحوم علی‌اکبر پرورش، قبل از انقلاب که لیسانس داشت، جلسات مختلفی به صورت رایگان برای جوانان می‌گذاشت، چراکه فراموش نکرده بود که چه جوهری دارد و خود را به خوبی می‌شناخت. قرآن می‌فرماید: «وَمَا يَسْتَوِي الْبَحْرَانِ هَٰذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ سَائِغٌ شَرَابُهُ وَهَٰذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ ۖ وَمِنْ كُلٍّ تَأْكُلُونَ لَحْمًا طَرِيًّا وَتَسْتَخْرِجُونَ حِلْيَةً تَلْبَسُونَهَا ۖ وَتَرَى الْفُلْكَ فِيهِ مَوَاخِرَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ؛ و هرگز آن دو دریا که آب این یک شیرین و گوارا و آن دگر شور و تلخ است، یکسان نیستند، با وجود این شما از هر دو، گوشت تازه تناول می‌کنید و زیورها (چون لؤلؤ و مرجان) از آن استخراج کرده که در پوشیده و زیب و زیور تن می‌سازید، و در آن کشتی‌ها روان بینی تا از فضل خدا (کسب و تجارت کرده و روزی) طلبید و باشد که شکرگزار (نعمتش) گردید» (فاطر/ ۱۲) در واقع خداوند می‌فرماید کاری به شوری یا تلخی آب نداشته باشید، بلکه قایقرانی و غواصی را یاد بگیرید، چراکه اگر بلد باشید در هر دوی آنها می‌توانید کار خود را انجام دهد.
رئیس ستاد اقامه نماز افزود: باید خودمان را قرآنی کنیم. اگر چاه خشک شود و با سطل در آن آب بریزید، فایده‌ای ندارد، بنابراین باید خودتان تصمیم بگیرید چه کاری انجام دهید. ما دو شفیع داریم که یکی ممکن است شفاعت ما را کند یا نه، اما شفاعت قرآن قطعی است. پیامبر ما از مظلومیت اهل بیت(ع) شکایت نمی‌کند، اما از مهجوریت قرآن شاکی است. ما نیازمند تفسیرهای مختلف از قرآن و همچنین رشته‌های گوناگون علوم قرآنی هستیم. همچنین انس با قرآن باید افزایش پیدا کند. برخی از ما انس با قرآن نداریم، در حالی‌که کتابی مقدس است، بنابراین باید تصمیم جدی در این زمینه بگیریم، نه اینکه به دنبال بخشنامه و ابلاغیه باشیم، چراکه این موضوع به جوهر خودمان مربوط است.
وی ادامه داد: کتاب انسان را دانشمند نمی‌کند، بلکه جوهر باعث رشد انسان می‌شود. می‌توانیم از تعطیلات هم استفاده کنیم، چراکه فرصت مناسبی برای عبادت و خودسازی است. اگر بتوانید در دانشگاه با چند دانشجوی مذهبی رفیق شوید و با آنها شنا، کوهنوردی و ... بروید، فرصتی برای توسعه فعالیت‌های دینی و مذهبی است. از سوی دیگر، دو اشکال در مواجهه با قرآن وجود دارد؛ یکی اینکه تفسیر را مستحب می‌دانیم، در حالی‌که معتقدم تفسیر واجب است، چراکه خداوند برای مستحب، آدم را توبیخ نمی‌کند. دوم این است که تفسیر را علم نمی‌دانیم، به خاطر همین برخی خود را استاد کلام یا ... می‌دانند، اما کسی نمی‌گوید من استاد تفسیر هستم.
حجت‌الاسلام قرائتی افزود: قرآن برای ما همانند وصیت‌نامه است و ما باید همگی آن را بخوانیم، همانگونه که هر کسی باید وصیت‌نامه پدر خود را بخواند. همین مسئله کرونا نیز فرصتی برای ماست تا به ترویج معارف دینی بپردازیم. از سوی دیگر نیازمند یک نهضت در توسعه معارف قرآنی هستیم و باید بدانیم راجع به هر مسئله‌ای که نیاز داشته باشیم در قرآن مطلب وجود دارد و تا می‌توانیم از معارف آن بهره ببریم.
تجدید نظر در منابع درسی از سوی گروههای معارف
همچنین حجت‌الاسلام علی اصغر حسین‌زاده، مدیرگروه معارف دانشگاه سیستان و بلوچستان در این نشست، اظهار کرد: آنچه در گروههای معارف باید مورد تجدید نظر قرار گیرد بحث قرآن به عنوان یک رفرنس یا منبع است. روشی که مقام معظم رهبری حتی در بحث ارائه اعتقادات در پیش گرفتند همانا منبع بودن قرآن است یعنی قرآن را در حاشیه قرار ندهیم اما متأسفانه در میان ما تاکنون غفلت شده است ولی ماه مبارک رمضان فرصتی مناسب برای ترویج این معارف است.
وی افزود: در درسی با عنوان اخلاق، آنچه با عنوان آموزه‌های اخلاقی یا پژوهش اخلاقی مطرح می‌کنیم، این است که قرآن رابطه‌ای دیالوگی با زمانه خود دارد و هم در اندیشه استاد و هم دانشجو می‌تواند پاسخگوی نیازهای روز باشد. در همه گروههای معارف ما باید این تلقی شود که قرآن اصل اساسی در آموزش و پژوهش است و توجه قرار گیرد. متأسفانه اخلاق ما نوعاً رویکرد برون‌مرزی یعنی به دور از فرهنگ قرآنی قرار می‌گیرد.
تقوی در ادامه اظهار کرد: نکته اول این است که اگر مخاطبان ما در سال‌های گذشته فقط اساتید و دانشجویان بودند، امروزه به یُمن فضای مجازی، دانشجو و خانواده وی مخاطب ما هستند، لذا باید سه چهار میلیون دانشجو را همراه خانواده آنها مورد توجه قرار دهیم و در فضای رمضانی که کمتر شاهد حضور مردم در مساجد هستیم، از این فرصت استفاده کنیم. پیشنهاد اول من این است که در هر استان یک تیم رسانه‌ای برای ارائه جذاب و مفید برنامه‌های فرهنگی و دینی در فضای مجازی تشکیل شود.
وی افزود: از آقای قرائتی درخواست دارم برنامه‌ای ارائه دهند تا ما در نهاد رهبری به دفعات مختلف در سراسر کشور در جمع دانشجویان و اساتید پخش کنیم. پیشنهاد دیگر ما با عنوان «اسلاید آخر» است که لازم است هر استادی اعم از معارفی و غیرمعارفی به اسلایدهایی دسترسی داشته باشد که آیات و احکام و روایات را به اطلاع مخاطبان خود برساند. اسلاید آخر کمک می‌کند که اساتید در ماه رمضان این مسئله را به شکل بهتری ارائه دهند.
حجت‌الاسلام سیدعباس تقوی، مسئول نهاد رهبری در دانشگاه‌های استان بندر عباس گفت: خواهش دیگرم این است که حضور اساتید ما در فضای مجازی بیشتر از گذشته باشد. چرا به صورت زنده و غیرزنده برنامه ندارند و کمتر شاهد تشکیل گروههای خاص در مجموعه‌ها هستیم. ما دفاتر نهادی را سراغ داریم که هنوز در فضای اینستاگرام پیجی را طراحی نکرده‌اند و بعضی جاها هم اگر پستی می‌گذارند، ده تا پانزده بازدید دارند.
وی در پایان سخنان خود تصریح کرد: نکته دیگر این است که الان مسئله جدی مردم از جهت رفتاری، نشاط، امید و اضطراب و نگرانی‌ها در این شرایط است. معتقدم باید استفاده از آموزه‌های قرآنی و بیان قصص تلخ و شیرین گذشته در ماه رمضان و آنچه باعث نشاط در زندگی مردم شود، در اولویت قرار گیرد. ما شاهد بی‌حوصلگی مردم و اختلافات خانوادگی هستیم، لذا باید کاری کنیم که این مسائل کاهش پیدا کند. نکته دیگر در موضوع مهدویت است. سه عنوان قرآن، رمضان و مهدویت می‌تواند به عنوان بحثی اثربخش در فضای مجازی مطرح شود و اساتید معارفی ما هم باید جلساتی در این راستا برگزار کنند تا ان شاءالله ماه رمضان خوبی با حضور همکاران محترم داشته باشیم.
محمد دوست‌پرور، مسئول نهاد در دانشگاه هنر در این نشست گفت: ما در گروه معارف برای دانشجویان و اساتید نیازمند تعریف ساختار هستیم، چراکه گروه معارف در بخش‌های مختلف فعال نیست، در حالی که پتانسیل آن را دارد. الان انجام کارهای فرهنگی با رویکرد دینی و اسلامی جز در قالب ساختارمند در دانشگاه‌ها کار بسیار سختی خواهد بود. برای مثال الان گروههای معارف در زمینه میان‌ر‌شته‌ای فعالیتی ندارند، در حالی که بسیاری از رشته‌ها مستعد همکاری بینارشته‌ای گروههای معارف با آنها هستند. وجود اعضای گروه معارف در هیئت ممیزه دانشگاه نیز موضوع دیگری است که باید مورد توجه قرار گیرد، چراکه چنین امتیازی فعلاً وجود ندارد. همینطور گروه معارف در شورای آموزشی دانشگاه حضور ندارد، در حالی که بیشترین تعداد دانشجویان در این گروه حضور دارند.
وی بیان کرد: سخن بعدی درباره فرصت‌های مطالعاتی است. الان طبق قانون، تبدیل وضعیت منوط به گذراندن دوره‌های متناوب است و این فرصتی عظیم برای گروه معارف است تا پژوهش‌های هدفمند و مشخص در قالبی که نهاد رهبری تعریف می‌کند و با هماهنگی مؤسسات پژوهشی سراسر کشور به ویژه در موضوعات بینا رشته‌ای انجام دهد. بحث دیگر بنده این است که گروههای معارف مدافعان حریم اسلام و انقلاب هستند و با هجمه‌های فراوان مقابله می‌کنند لذا نیازمند کمک و یاری بیشتری هستند.
منبع:ایکنا
