پیرو بیانات مقام معظم رهبری مورخ 1399/03/14 به مناسبت سی و یکمین سالگرد رحلت امام خمینی(ره) در خصوص تشریح مفهوم تحول در دیدگاه و روش امام بزرگوار و همچنین الزامات و شرایط ایجاد تحول در جامعه، بیانات معظم له توسط دکتر رضا داودی معاون امور کارگروه‌های شورای تحول و ارتقای علوم انسانی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی تلخیص شده است.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، اهم بیانات مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در خصوص تشریح مفهوم تحول در دیدگاه و روش امام بزرگوار به شرح ذیل است:
تحول‌خواهی و تحوّل‌انگیزی از برجسته‌ترین خصوصیّات حضرت امام
- تحوّل و انقلاب روحی و معنوی در افراد
- ایجاد تاثر و ارتقاء روحیه معنوی در خود و بقیه
- ایجاد انقلاب روحی در اطرافیان برای شروع حرکت تحولی
- ایجاد تحوّل در سطح وسیع یک ملّت از طریق حرکت‌آفرینی، تحریک غریزه‌های معنوی و فطرت و سرشت انسانی از راه درس اخلاق، تذکّر و آماده‌نمودن دل‌ها
- تحوّل در خمودگی و تسلیم بودن ملّت و تبدیل آن به روحیه‌ی مطالبه‌گری
- احیای تحرّک میدان‌داری، وارد میدان شدن، مطالبه‌ی چیزهای بزرگ و مهم در رفتار و خُلق و خوی ملّت
- تبدیل ملّتِ خمود و تسلیم به یک ملّتِ مطالبه‌گر
- تحوّل در نگاه مردم و ایجاد عزّت و اعتماد به نفْس ملّی
- تبدیل نگاه حقارت‌پندارانه ملّت بر عدم توانایی و توفق بر اراده‌ی قدرت‌ها به احساس عزّت، احساس اعتماد به نفْس
- دخالت مردم در تعیین سرنوشت خودشان از طریق شرکت در انتخابات گوناگون و تعیین شخص حاکم و مسئول در ارکان مختلف نظام
- تحوّل در نوع مطالبات مردم
- تبدیل مطالبات روزمره و عادی مردم به سمت مطالبه‌ی استقلال، آزادی و آرمان‌های عظیم مانند شعار «نه شرقی، نه غربی»
- تبدیل مطالبات حقیر، کوچک، محلّی و محدود به امور اساسی، بزرگ، انسانی، و جهانی
- تحوّل در نگاه مردم به دین
- تغییر نگاه مردم از دین به مثابه ابزاری برای مسائل شخصی و عبادی روزمره به رسالت نظام‌سازی، تمدّن‌سازی، جامعه‌سازی و انسان‌سازی
- تحوّل در نگاه به آینده و ایجاد تفکر تمدّن نوین اسلامی در ذهن مردم
- طرح ایجاد تمدّن نوین اسلامی در شرایط نبود هیچ افق و آینده‌ای در مقابل چشم مردم
- ایجاد اتّحاد عظیم و تشکیل امّت اسلامی
- تحوّل در مبانی معرفتیِ کاربردی و ورود فقه در عرصه‌ی نظام‌سازی
- واردکردن فقه به عرصه‌ی نظام‌سازی (وجود مسئله‌ی ولایت فقیه در بین فقهای گذشته ولی نبودن امید برای تحقّق ولایت فقیه)
- واردکردن مسئله‌ی مصلحتِ نظام (منافع عمومی و ملّی) به فقه
- واردکردن مسئله‌ی معروف اصولی و فقهیِ «تزاحم» و «اهمّ و مهم» -که در مسائل شخصی و مسائل کوچک به کار میرفت- به عرصه‌ی میدان عمومی
- انجام همه این کارها در زمینه‌ی فقهی بصورت کاملاً روش‌مند و قانون‌مند و عدم بدعت در فقه
- پافشاری بر تعبّد، در عین نگاه نوگرایانه به فقه
- امام به عنوان یک روحانی و فقیه نوگرا
- نگاه کردن به مسائل با چشم نوگرایانه
- پابندبودن و ایستادگی محکم بر روی مسئله‌ی تعبّد، تعبّد در احکام و در مراسم دینی؛ تاکید بر روی مجالس و مراسم عزاداری
- تحوّل در نگاه به نسل جوان و اعتماد به آنها
- اعتماد به فکر و عملِ جوانان
- سپردن کارهای بزرگ به جوانان
- جوان‌گرایی، در عین اعتماد به نیروهای غیر جوان
- نفی نکردن ظرفیّت‌های غیر جوان در عین جوان‌گرایی
- اعتماد به نیروهای جوان و غیرجوان به عنوان یک ذخیره و ثروت برای نظام
- استفاده از از نیروی جوان در پیشبرد امور کشور
- تحوّل در نگاه به قدرت‌های جهانی و ابرقدرت‌ها و باور به شکست‌پذیری آنها
- تحقیرکردن و شکستن ابرقدرت‌ها و از میدان خارج کردن آنها توسط امام، کارگزاران امام و جوان‌های انقلابی
- جا انداختن ضربه‌پذیربودن و شکست‌پذیر بودن ابرقدرت‌ها در دل مردم
- نگاه الهی و توحیدی امام، به همه‌ی این تحوّلات
- امامِ تحوّل به معنای واقعی کلمه
- نسبت دادن تمام موفقیت‌ها و تحولات به خدا تا به خود
- بالاتربودن اهمیت و ارزش تحوّل در روحیه‌ی جوان‌ها تا غلبه بر رژیم طاغوت
نیاز هر جامعه‌ی زنده‌ای به تحوّل و پویایی
- متوقف نشدن تحول و پیشرفت حرکت تحولی کشور در سی سال گذشته
- تحقق تحول در برخی عرصه‌های کشور مثل توسعه علمی
- ایجاد زیرساخت‌های تحوّلی در برخی زمینه ها ولی نرسیدن به فعلیّت و عدم تحقّق تحول در آن حوزه‌ها
- عدم تحوّل در برخی موارد مهمّ
- عقب‌گرد در برخی موارد (تأسّف‌بار و ناپسند و غیر قابل قبول)
- زنده ماندن انقلاب به نوآوری پی‌درپی و ضرورت پیشرفت و تحول
- تحوّل یعنی به حال برتری با شکل واضحی دست یافتن؛ یعنی یک جهش، یک حرکت بزرگ
پیشرفت و پسرفت جوامع، وابسته به اراده و عملکرد انسان‌ها
- ارتجاع، نقطه‌ی مقابل انقلاب
- وابستگی پیشرفت انقلابی و پسرفت به معنای ارتجاع به اراده‌ی انسان‌ها
- وجود داشتن حرکت تحولی بعد از رحلت امام ولی کافی نبودن آن
- قادربودن به ایجاد تحوّل در بخش‌های مختلفِ تمدّنی کشور و تمدّنی نظام
الزامات تحوّل
- گرایش مستمر به بهتر شدن، اکتفا نکردن به داشته‌های موجود، میل به شتاب گرفتن و سرعت داشتن در حرکت و جهش در حرکت و اجتناب از تحجّر، اجتناب از پافشاری بر مشهورات غلط
- داشتن پشتوانه‌ی فکری، اندیشه‌ی متقن و شکل‌یافته، استفاده از دارایی‌های معنوی، ثبات قدم و محکم بودن در پایه‌‌های فکری و ایمانی، دارابودن پشتوانه‌های عقلانی و استدلالی محکم
- خارج نشدن از هویّت واقعی و استحاله‌ی فکری در مقابل تحوّل، رو به جلو بودن تحول، نبستن راه فکر و اجتهاد و پرهیز از تقلید کورکورانه؛ زنده کردن و شوراندن و به ظهور رساندن دفینه‌های عقل و اندیشه در انسان‌ها
- لزوم صبر در تحوّل و نیاز به دست هدایت‌گرِ قابل اطمینان
- اجتناب از کارهای سطحی، دم‌دستی و عجولانه
شرایط ایجاد تحوّل
- نترسیدن از مخالفت‌ها و جبهه‌ی وسیعی از دشمن داخلی و خارجی با فکر دائم ضربه زدن در زمینه‌های سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و تبلیغات وسیع
- استفاده‌ی از جوانان به دلیل فکر جوان، روحیه‌ی جوان، اقدام و جسارت و حرکت جوان در کنار ذخیره‌های غیر جوان
نمونه‌هایی از نیاز واقعی جامعه به تحوّل
- تحول در اقتصاد: اقتصادِ بدون نفت
- تحول در بودجه‌بندی‌های دولتی: ارائه و تصویب بودجه‌‌ی عملیّاتی
- تحوّل در آموزش: آموزش‌های عمقی و کاربردی، نه صرفاً حفظی در همه سطوح
- تحول در مسائل اجتماعی: تأمین عدالت، حلّ قطعی مشکلاتی مثل اعتیاد
- تحول در مسائل خانواده: خطر کاهش نرخ جمعیت در سالهای آتی
