شورای عالی انقلاب فرهنگی

مصوبه شماره:859 (شماره ابلاغ :1645/دش)

جلسه: 358
|
تاریخ تصویب: 14 شهریور 1374
|
تاریخ ابلاغ: 26 شهریور 1374
|
شماره مصوبه: 859
|
شماره ابلاغ: 1645/دش

تکمیل آیین‏ نامه انضباطی دانشجویان جمهوری اسلامی ایران

ماده 1ـ تعاریف:
الف - منظور از دانشگاه یا موسسه آموزش عالی، دانشگاهها و موسسات و مجتمعهای آموزش عالی و پژوهشی دولتی یا غیردولتی است که طبق مقررات وزارتین فرهنگ و آموزش عالی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مدرک رسمی بالاتر از دیپلم (ولو به عنوان معادل) صادر می‏ کنند که در این آیین ‏نامه به آنها "دانشگاه" اطلاق می ‏شود.
ب - دانشجوی داخل: هر فردی است که در یکی از دانشگاهها به صورت حضوری یا غیرحضوری به تحصیل اشتغال داشته باشد که در این آیین‏ نامه به آن "دانشجو" اطلاق می‏ شود.
ج - دانشجوی وابسته: به فردی که به عنوان دانشجوی بورسیه یا ارز بگیر در یکی از دانشگاههای خارج از کشور تحصیل می‏ کند، گفته می ‏شود.
د - دانشجوی خارجی: به دانشجوی تبعه کشورهای خارجی گفته می‏ شود که در دانشگاه جمهوری اسلامی ایران تحصیل می‏ کند.
هـ - زمان تحصیل: با زمان ثبت نام اولیه در دانشگاه آغاز و با اخذ مدرک یا گواهی موقت یا انصراف یا اخراج خاتمه یافته تلقی می‏ شود.

ماده 2ـ کلیات: با توجه به قداست علم و اخلاق و محیط های آموزشی و پژوهشی در شرع مبین و حکومت اسلامی و ضرورت دفاع و حراست از حقوق عمومی دانشجویان، دانشجو مکلف و موظف است در طول زمان تحصیل و در هر محیط اعم از دانشگاه و خارج از دانشگاه از ارتکاب هر عمل که خلاف شئون و حیثیات دانشجو اعم از دانشجوی داخل یا وابسته یا خارجی باشد، خودداری کند. در غیر این صورت براساس مفاد این آیین‏ نامه با وی برخورد می‏ شود.

ماده 3ـ ترکیب اعضای کمیته انضباطی بدوی دانشگاه و چگونگی انتخاب آنها:
1-معاون دانشجویی دانشگاه به عنوان رییس کمیته انضباطی بدوی.
2-مسئول دفتر نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه یا نماینده تام الاختیار ایشان در صورت وجود دفتر نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه.
3-یک نفر عضو هیأت علمی دانشگاه به انتخاب رییس دانشگاه.
4-دو نفر دانشجوی دانشگاه به انتخاب رییس دانشگاه.
5-دبیر کمیته انضباطی بدوی با انتخاب رییس کمیته بدوی بدون داشتن حق رای.
تبصره 1ـ دو دانشجوی عضو کمیته انضباطی دانشگاه باید واجد این شرایط باشند:
1-حداقل نیمه اول دوره کارشناسی را به پایان رسانده باشند (موسساتی که فقط دوره کاردانی را دارند دانشجویان عضو کمیته انضباطی آنها باید وارد نیمه دوم دوره کاردانی شده باشند) و ضمناً دانشجویان دوره کارشناسی ارشد و دکتری، مشروط بر آنکه تحصیلات دوره کارشناسی خود را در داخل کشور به پایان رسانده باشند از این ماده مستثنی هستند.
2-از حیث درسی و اخلاقی جزو دانشجویان خوب دانشگاه باشند.
تبصره 2ـ کلیه اعضای کمیته انضباطی دانشگاه باید به تقوی و تعهد و استقلال نظر شهرت داشته و متأهل و فاقد سوء سابقه باشند.
تبصره 3ـ اعضای بندهای 3 و 4 به مدت دو سال انتخاب می ‏شوند و انتخاب مجدد آنها بلامانع است و ضمناً چنانچه اعضای فوق در طول سه سال، سه جلسه متوالی یا 6 جلسه متناوب غیبت غیر موجه داشته یا به هر دلیل امکان حضور در جلسات کمیته انضباطی دانشگاه را به مدت بیش از 3 ماه نداشته باشند یا در صورت احراز عدم صلاحیت، رییس دانشگاه می‏ تواند به عزل آنها و انتخاب فرد جدید اقدام کند. تشخیص موجه یا غیر موجه بودن غیبت اعضاء به عهده رییس کمیته است.
تبصره 4ـ رییس کمیته می‏ تواند بنا به صلاحدید از افراد مطلع برای شرکت در جلسات کمیته بدون داشتن حق رأی دعوت کند.
تبصره 5ـ جلسات کمیته با حضور رییس کمیته و حداقل دو عضو صاحب رأی تشکیل می‏ شود و مصوبات آن با سه رای موافق قابل اجراء است.
تبصره 6ـ احکام کمیته انضباطی بدوی دانشگاه با امضاء رییس کمیته بدوی و احکام کمیته انضباطی تجدیدنظر با امضاء دبیر کمیته انضباطی تجدیدنظر دانشگاه ابلاغ می ‏شود.

ماده4ـ ترکیب اعضای کمیته انضباطی تجدید نظر دانشگاه:
1-رییس دانشگاه به عنوان رییس کمیته تجدیدنظر.
2-مسوول دفتر نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه.
3-معاون دانشجویی دانشگاه به عنوان دبیر کمیته تجدیدنظر.

ماده5ـ ترکیب اعضای کمیته مرکزی انضباطی دانشجویان:
1-معاون دانشجویی وزارت فرهنگ و آموزش عالی یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ، حسب مورد به عنوان رییس کمیته.
2-مسئول دفتر نمایندگی مقام معظم رهبری در یکی از دانشگاهها به انتخاب شورای مرکزی نمایندگان مقام معظم رهبری در دانشگاهها و با حکم رییس شورای مرکزی نمایندگان مقام معظم رهبری در دانشگاهها.
3-یک نفر حقوقدان به انتخاب وزیر فرهنگ و آموزش عالی یا وزیر بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی، بر حسب مورد .
4ـ سرپرست دبیرخانه کمیته مرکزی انضباطی دانشجویان بدون حق رأی به عنوان دبیر کمیته.
5-یک نفر از اعضای هیات علمی دانشگاهها به انتخاب وزیر فرهنگ و آموزش عالی یا وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، بر حسب مورد.
6-یک نفر دانشجو از میان اعضای کمیته انضباطی دانشگاهها با انتخاب و صدور حکم از سوی وزیر فرهنگ و آموزش عالی.
7-معاون دانشجویی یکی از دانشگاهها بنا به دعوت دبیر کمیته مرکزی.
تبصره 1ـ مدت عضویت اعضای منتخب 3 سال و انتخاب مجدد آنها بلامانع است.
تبصره 2ـ جلسات کمیته مرکزی انضباطی با حضور 4 نفر رسمیت می‏یابد و تصمیمات جلسه با 3 رأی موافق لازم ‏الاجرا است.
تبصره 3ـ کمیته مرکزی انضباطی دانشجویان از نظر تشکیلاتی به وزارت فرهنگ و آموزش عالی یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی وابسته است و تحت نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت می ‏کند.
تبصره 4ـ رییس کمیته می‏ تواند بنا به تشخیص و ضرورت امر از افراد مطلع برای شرکت در جلسه کمیته بدون داشتن حق رای دعوت کند.
تبصره 5ـ جلسات کمیته با حضور رییس کمیته و حداقل دو عضو صاحب رای تشکیل می‏ شود و مصوبات آن با سه رأی موافق قابل اجرا است.
تبصره 6ـ احکام کمیته انضباطی بدوی دانشگاه با امضاء رییس کمیته بدوی واحکام کمیته انضباطی تجدید نظر با امضاء دبیر کمیته انضباطی تجدیدنظر دانشگاه ابلاغ می ‏شود.

ماده 6ـ حدود اختیارات و وظایف کمیته ‏های انضباطی دانشگاه و کمیته مرکزی انضباطی:
الف - رسیدگی به جرایم عمومی دانشجویان (از قبیل تهدید، تطمیع، توهین، ضرب و جرح، جعل، سرقت، رشوه، اختلاس یا قتل).
ب - رسیدگی به تخلفات آموزشی و اداری مانند:
1-ب - تقلب در امتحان
2-ب - فرستادن شخص دیگری به جای خود در امتحان یا شرکت به جای دیگری در امتحان
3-ب - ارتکاب هر عملی از سوی اشخاص حقیقی یا حقوقی که موجب اخلال یا وقفه یا مزاحمت در اجرای برنامه‏ های دانشگاه یا خوابگاه شود.
4-ب - ایراد خسارت به اموال دانشگاه یا بیت‏ المال.
ج - تخلفات سیاسی:
1-ج - دادن اطلاعات خلاف واقع یا کتمان واقعیات از روی عمد نسبت به خود یا گروهک های محارب یا مفسد یا افراد وابسته به آنها.
2-ج - عضویت در گروهکهای محارب یا مفسد یا ملحد یا هواداری و انجام دادن هر عملی به نفع آنها.
3-ج - فعالیت و تبلیغ به نفع گروهکها و مکاتب الحادی.
4-ج - توهین به شعایر اسلامی یا ملی و ارتکاب اعمالی بر ضد نظام جمهوری اسلامی (مانند شعار نویسی، پخش اعلامیه و …)
5-ج - ایجاد بلوا و آشوب در محیط دانشگاه.
د - تخلفات اخلاقی:
1-د-استعمال مواد مخدر یاشرب خمر یا قمار یا مداخله‏ در خرید و فروش‏ و توزیع ‏این‏گونه مواد.
2-د - استفاده از نوارهای ویدیویی یا صوتی یا لوحه‏های رایانه‏ای مستهجن یا مداخله در خرید و فروش، تکثیر، توزیع این گونه وسایل.
3-د - عدم رعایت پوشش اسلامی یا استفاده از پوشش یا آرایش مبتذل.
4-د - استفاده یا توزیع یا تکثیر کتب، مجلات، عکسهای مستهجن و یا آلات لهو و لعب.
5-د - عدم رعایت شوون دانشجویی.
6-د - داشتن رابطه نامشروع.
7-د - تشکیل یا شرکت در جلسات نامشروع.
8-د - انجام عمل منافی عفت.

ماده7ـ تنبیهات:
الف - تنبیهاتی که با حکم کمیته‏ های انضباطی دانشگاه یا کمیته مرکزی انضباطی نسبت به دانشجویان می ‏تواند اعمال شود:
1-الف - احضار و اخطار شفاهی.
2-الف - اخطار کتبی بدون درج در پرونده دانشجو.
3-الف - تذکر کتبی ودرج در پرونده دانشجو.
4-الف - توبیخ کتبی و درج در پرونده دانشجو.
5-الف - دادن نمره 0/25
6- الف - محرومیت از تسهیلات رفاهی دانشگاه (از قبیل وام، خوابگاه و …)
7-الف - دریافت خسارت از دانشجو در مواردی که تخلف، منجر به ایجاد ضرر و زیان به دانشگاه یا بیت ‏المال شده باشد.
8-الف - منع موقت از تحصیل تا مدت دو نیمسال تحصیلی (با احتساب یا بدون احتساب سنوات)
تبصره 1ـ در مواردی که کمیته انضباطی بدوی دانشگاه حکم صادر کرده و به آن حکم در موعد مشخص شده در این آیین‏ نامه دانشجو اعتراض کند، تجدیدنظر در حکم صادره به عهده کمیته انضباطی تجدید نظر دانشگاه خواهد بود.
تبصره2ـ اعمال مجدد مجازات موضوع بند 8-الف ماده 7 منوط به تأیید کمیته مرکزی انضباطی خواهد بود.
ب - تنبیهاتی که فقط با حکم کمیته مرکزی انضباطی نسبت به دانشجویان می‏تواند اعمال شود:
1-ب - منع موقت از تحصیل تا چهار نیم سال تحصیلی (با احتساب یا بدون احتساب سنوات)
تبصره - چنانچه پس از اجرای حکم کمیته و در طول مدت تحصیل دانشجو، احتساب سنوات محرومیت از تحصیل مانع از فارغ‏ التحصیل شدن دانشجو شود و دانشجو متعذر به عذر موجه شود، کمیته مرکزی پس از ارائه دلایل و مدارک تعذر از سوی دانشجو و بررسی، بنا به تشخیص می ‏تواند اقدام به تبدیل حکم به عدم احتساب سنوات کند.
2-ب - تغییر محل تحصیل دانشجو.
3-ب - تبدیل دوره تحصیلی دانشجو از روزانه به شبانه.
4-ب - اخراج دانشجو از دانشگاه با حفظ حق شرکت مجدد در آزمون ورودی.
5-ب - محرومیت از تحصیل در کلیه دانشگاهها تا 5 سال.
تبصره 1 ـ در موارد ضروری بنا به تشخیص، کمیته انضباطی دانشگاه یا کمیته مرکزی انضباطی می ‏تواند حکم به صورت ترکیبی صادر کند. (ترکیبی از 2 یا چند بند ماده 7)
تبصره 2ـ‌ رییس دانشگاه مجاز است تا زمان رسیدگی به پرونده دانشجوی متخلف در کمیته انضباطی دانشگاه از ورود وی به دانشگاه جلوگیری کند مشروط بر اینکه مدت رسیدگی به پرونده دانشجو از یک ماه تجاوز نکند و در مورد پرونده‏ هایی که به کمیته مرکزی انضباطی برای رسیدگی و اعلام رای ارجاع می ‏شود، رییس دانشگاه مجاز است از ورود دانشجو به دانشگاه تا مدت دو ماه جلوگیری کند. (در صورت تلاقی ایام ممانعت از ورود دانشجو به دانشگاه با امتحانات پایان نیم‏سال، دانشجو می ‏تواند با تشخیص رییس دانشگاه در امتحانات پایان نیم سال شرکت کند).
تبصره 3ـ به منظور ممانعت از اعمال سلیقه‏ های متفاوت در دانشگاه‏ها و در موارد تخلف مشابه، کمیته ‏های انضباطی دانشگاه‏ها موظفند در خصوص تخلفات مشمول بندهای 5-ج ،1-د ، 2-د، 4-د ، 6-د ، 7-د ،8-د ماده 6 آیین ‏نامه، ضمن رسیدگی و صدور حکم در محدوده ‏اختیارات، مراتب را برای اطلاع و احیانا ً اعلام نظر به کمیته مرکزی انضباطی ارسال کنند.
تبصره 4ـ هرگاه دانشجویی در مکانهایی به عنوان دانشجو فعالیت داشته باشد (از قبیل سفرهای علمی، محله ای کارآموزی، خوابگاه و …) مرتکب عملی شود که بر حسب قوانین کشوری مستوجب کیفر باشد، کمیته انضباطی می ‏تواند ضمن رسیدگی به تخلف در حیطه این آیین ‏نامه، موارد را برای برخورد در حیطه کاری مراجع ذی صلاحیت به آنها نیز ارجاع دهد. به هر حال تنها مرجع مجاز دانشگاه به انعکاس تخلف و معرفی دانشجوی خاطی به مراجع قضایی و انتظامی، کمیته انضباطی آن دانشگاه است.
تبصره5ـ هرگاه دانشجویی در خارج از محوطه دانشگاه مرتکب عمل خلافی شود که بنابر قوانین کشوری مستوجب کیفر باشد، رسیدگی به جرم ارتکابی در چارچوب ضوابط و قوانین کیفری و جزایی در صلاحیت مراجع قضایی است اما کمیته انضباطی می‏تواند به موازات آن حسب ماده (7) این آیین‏ نامه تصمیم ‏گیری کند.
تبصره 6ـ تمرد دانشجو از اجرای احکام و دستوراتی که کمیته انضباطی صادر می‏کند یا تکرار تخلف موجب تشدید تنبیه خواهد شد.
تبصره7ـ بنا به تشخیص کمیته انضباطی، موارد تخلف می‏تواند به ولی یا سرپرست یا همسر دانشجو اطلاع داده شود.
تبصره 8ـ در صورت احتمال تصحیح رفتار و عدم تکرار تخلف، کمیته ‏های انضباطی دانشگاه و کمیته مرکزی انضباطی بنا به تشخیص می‏ تواند اجرای تمام یا بخشی از حکم را پس از اخذ تعهد به حالت تعلیق درآورند و در صورت تکرار هر نوع تخلف، علاوه بر اعمال مجازات جرم جدید، حکم تعلیقی هم به اجراء درخواهد آمد و استفاده از موضوع این تبصره در طول مدت تحصیل دانشجو فقط یک بار مجاز می‏ باشد و اعتبار اجرای احکام تعلیقی به شرط عدم تکرار تخلف تا پایان تحصیل دانشجو است و در صورت عدم تکرار تخلف در طول مدت تحصیل، سوابق محکومیت از پرونده او خارج خواهد شد. ضمناً این تبصره بر کلیه موارد تخلف موضوع ماده (6) این آیین ‏نامه شمول دارد الا در این موارد: اعمال شنیع (زنا و لواط) سرقت مکرر - استفاده از سلاح - عضویت یا فعالیت در گروهکهای ملحد، مفسد یا محارب - توزیع مواد مخدر و مشروبات الکلی.
تبصره 9- به تخلفات دانشجویان مهمان و انتقالی، کمیته انضباطی دانشگاهی که تخلف در زمان تحصیل دانشجو در آنجا صورت گرفته است رسیدگی خواهد کرد و چنانچه در موقع اجرای حکم، دانشجو در آن دانشگاه نباشد، کمیته انضباطی دانشگاهی که محل تحصیل دانشجو است مکلف به اجرای حکم صادره خواهد شد.

ماده 8ـ نحوه اعتراض کردن دانشجو به آرای صادر شده:
الف - در مورد احکامی که کمیته انضباطی بدوی دانشگاه صادر می‏کند (بندهای 1-الف و 2-الف ماده 7) دانشجو می‏ تواند ظرف مدت 10 روز اداری از تاریخ رویت حکم اولیه، اعتراض خود را به کمیته انضباطی تجدیدنظر دانشگاه ذی‏ربط تسلیم کند تا در آن کمیته تجدیدنظر شود.
تبصره - در مورد احکام بندهای 1-الف و 2-الف مرجع تجدید نظر همان کمیته انضباطی بدوی است و دانشجو باید ظرف مدت 10 روز اداری از تاریخ رویت حکم اولیه، اعتراض خود را به آن کمیته تسلیم کند تا حکم قطعی صادر شود.
ب - در مورد تصمیماتی که کمیته مرکزی انضباطی اتخاذ می‏کند بندهای الف و ب ماده (7) نحوه و مراحل صدور حکم و اعتراض دانشجو بدین ‏ترتیب خواهد بود.
1-ب - کمیته مرکزی ابتدا نظر خود را در مورد تنبیه موردنظر که باید درباره دانشجو اعمال شود از طریق دانشگاه و یا راسا توسط حکم کتبی (کم اولیه) به اطلاع وی می ‏رساند.
2-ب - دانشجو می‏ تواند ظرف مدت دو هفته پس از ابلاغ حکم، دفاعیه خود را به کمیته مرکزی تسلیم کند. (از طریق کمیته انضباطی دانشگاه یا مستقیماً به کمیته مرکزی انضباطی با ارسال رونوشت به کمیته انضباطی دانشگاه).
3-ب - کمیته مرکزی پس از ملاحظه دفاعیه دانشجو، حداکثر ظرف مدت یک ماه حکم قطعی را صادر می‏کند.
تبصره1ـ احکام اولیه صادره از سوی کمیته انضباطی دانشگاه یا کمیته مرکزی انضباطی به هر شکل ممکن می ‏باید تا یک ماه پس از صدور به دانشجوی متخلف ابلاغ شود.
تبصره 2ـ احکام اولیه با رعایت موضوع تبصره 1ماده 8 تا زمان صدور حکم قطعی، لازم‏الاجرا نیست.
تبصره 3ـ در صورتی که دانشجو به دلایل غیر موجه از اعلام رویت حکم اولیه استنکاف کند حق اعتراض از وی سلب خواهد شد. (مرجع تشخیص غیرموجه بودن، کمیته انضباطی است)

ماده 9- کلیه کمیته‏ های ‏انضباطی‏ دانشگاه‏ها موظفند با کمیته مرکزی‏ انضباطی ‏در ارسال‏ پرونده و یا موارد درخواستی ‏دیگر همکاری ‏کنند و احکام ‏صادره ‏از سوی ‏کمیته مرکزی انضباطی را اجرا کنند.

ماده 10ـ رییس دانشگاه مسئول نظارت بر حسن اجرای کلیه مسایل به این آیین‏نامه در دانشگاه است.

ماده 11ـ مرجع رسیدگی بدوی و نهایی به تخلفات دانشجویان وابسته، کمیته مرکزی انضباطی دانشجویان است.

ماده12ـ در صورتی که مراجع امنیتی یا قضایی تشخیص به صلاحیت یا عدم صلاحیت تحصیل دانشجویی بدهند، باید مراتب را کتبا با ذکر نوع و میزان تخلف به کمیته مرکزی انضباطی ارسال کنند تا کمیته مرکزی انضباطی براساس موارد ارایه شده، در خصوص ادامه یا عدم ادامه یا چگونگی تحصیل دانشجو تصمیم‏ گیری کند. به هر حال مرجع تشخیص صلاحیت یا عدم صلاحیت تحصیل دانشجویان کمیته مرکزی انضباطی است.
تبصره1ـ دانشکده‏های وابسته به دانشگاههای جامع و دانشکده‏های اقماری سایر دانشگاه‏ها ، مجاز به تشکیل کمیته انضباطی‏ اند و وابستگی آنها به کمیته مرکزی انضباطی از طریق کمیته انضباطی دانشگاه است. مرجع تشخیص ضرورت تشکیل کمیته انضباطی در این گونه دانشکده ‏ها کمیته انضباطی تجدیدنظر دانشگاه است و صدور مجوز به عهده کمیته مرکزی انضباطی است و ترکیب اعضای کمیته ‏های انضباطی این گونه دانشکده ‏ها حسب مورد با پیشنهاد رییس دانشگاه و تأیید کمیته مرکزی انضباطی انتخاب می‏ شوند.
تبصره 2ـ دانشگاههای وابسته به نیروهای مسلح کلیه تخلفات دانشجویان عضو نیروهای مسلح خود را وفق آیین ‏نامه انضباطی نیروهای مسلح مصوب مقام معظم رهبری و فرماندهی معظم کل قوا رسیدگی خواهند کرد و در صورت محرومیت دایم دانشجو از ادامه تحصیل، مراتب را به کمیته مرکزی انضباطی احاله می ‏کند. ادامه تحصیل این دانشجو در دانشگاههای غیر وابسته به نیروهای مسلح پس از تأیید صلاحیت ادامه تحصیل در کمیته مرکزی انضباطی، براساس ضوابط سازمان سنجش خواهد بود.
تبصره 3ـ در صورت وصول گزارش، کمیته مرکزی انضباطی ابتدایآ بنا به تشخیص می‏تواند به تخلفات دانشجویان رسیدگی کند.

ماده 13ـ شیوه نامه اجرایی این آیین ‏نامه در ظرف مدت یک ماه پس از تصویب در شورای عالی انقلاب فرهنگی توسط وزارتین فرهنگ و آموزش عالی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تهیه و برای اجراء به کلیه دانشگاهها ابلاغ خواهد شد.

ماده 14ـ این آیین‏ نامه در 14ماده و 54 بند و 30 تبصره در جلسه مورخ 74/06/14 شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد و از تاریخ تصویب لازم ‏الاجرا است و کلیه آیین‏ نامه‏ ها و بخشنامه‏ های مغایر با این آیین ‏نامه فاقد اعتبار است.