مقام معظم رهبری سال‌های متمادی در دیدار خود با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، رهنمودهای فراوانی در مورد جایگاه، وظایف و انتظارات خود از شورای عالی انقلاب فرهنگی فرموده است.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، به مناسبت سی و پنجمین سالگرد تاسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی، نگاهی به مهم‌ترین نکات مطرح شده از سوی مقام معظم رهبری خطاب به اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی در طی 30 سال گذشته انداخته‌ایم تا چراغ راه آینده شورای عالی انقلاب فرهنگی باشد:
دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با رهبر انقلاب 21 /9 /1368
معتقد بوده‌ام و همچنان هستم که این شورای عالی میتواند کارایی های زیادی برای پیشبرد فرهنگ کشور داشته باشد و به وزارتخانه‌هایی که متصدی و مباشر اجرایی کار فرهنگی هستند، کمک بزرگی بکند. بحمداللَّه همه هم در این مجموعه عضو و شریکند و از این ترکیب و این وضع هم خیلی خوشحال و خشنودم.
نکته‌ای که به نظر من خیلی مهم می‌باشد، این است که ما فرهنگ اسلامی و فرهنگ کشور را - که شورای عالی انقلاب فرهنگی هدف‌هایی را برای آن تعقیب میکند - به فرهنگ آموزشی و تحصیلی و کلاسی و مَدرسی منحصر نکنیم؛ بلکه بخشی از این فرهنگ، فرهنگ عمومی است که نفس حضور وزارت ارشاد در این مجموعه و آشنایی‌ها و آگاهی‌هایی که اعضای این جلسه به اختلاف در مسایل گوناگون فرهنگی دارند، خود شاهد بر این است که به این بدنه و این قسمت هم اهتمام زیادی شده است.
یکی از کارهای مهم شورای عالی انقلاب فرهنگی، نگرش به فرهنگ عمومی و پیدا کردن و شناختن بیماری‌های فرهنگىِ امروز کشور ما و یافتن علاج این بیماری‌ها با دید متخصصانه و البته دردمندانه و انقلابی و توصیه‌ی آنها به دستگاه‌های گوناگون است. این، یک بخش مهم کار می‌باشد و خوب است که شورای عالی انقلاب فرهنگی، به این قضیه برسد.
دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با رهبر انقلاب 19 /9 /1369
شاید در بین شوراها و هیأت‌های کاری و تخصصی - که در کشور ما زیاد هم هست - این شورای عالی خصوصیاتی دارد که خیلی‌ها ندارند. اولاً، همه‌ی افراد برگزیده و انتخاب شده‌اند. ثانیاً، همه‌ی افرادی که در این شورا شرکت دارند، در کاری که این شورا متصدی و متکفل آن است، صاحب‌نظر و فرهنگی و دارای تخصصند و با دانش و فرهنگ و دانشگاه آشنایی دارند. ثالثاً، جزو شوراهایی است که در بحبوحه‌ی کارها و تلاش‌های گذشته، چند سال از عمر آن گذشته و کاملاً جا افتاده و پخته است و به مسایل پیرامون خودش کاملاً آشنایی دارد. به همین نسبت، انتظارات از این شورا زیاد است.
ما قبلاً خیال می‌کردیم که شورای انقلاب فرهنگی، لابد چند سالی ادامه پیدا میکند و بعد وجودش شاید دیگر لازم نباشد؛ اما هرچه می‌گذرد، میبینیم که این شورا اصلاً وجودش واجب‌تر و لازم‌تر می‌شود؛ زیرا مسایل فرهنگی، اهمیت بیشتری برای ما پیدا میکند.
دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با رهبر انقلاب 20 /9 /1370
امیدواریم آقایان همت کنند که این شورا، همچنان که اسم و فلسفه‌ی ایجاد آن اقتضا میکند، به کارهای اساسی و مهمی که در این صراط «انقلاب فرهنگی» وجود دارد، به طور کامل و کافی برسند؛ و این البته نیازمند یک تلاش با شوق و با امید به پیشبرد کارهاست.
شورای عالی انقلاب فرهنگی باید یکی از اهم وظایف و واجبات خودش را این قرار بدهد که ما چه کنیم تا محیط دانشگاه، محیطی باشد که در آن، پرورش دانشجو، دینی، انقلابی، توأم با آگاهی سیاسی و با روحیه‌ی بانشاط دانشجویی باشد. این، یکی از کارهایی است که شما باید بکنید.
دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با رهبر انقلاب 19 /9 /1371
شورای عالی انقلاب فرهنگی یکی از صدقات جاریه‌ی امام رضوان اللَّه تعالی علیه است و نعمت بزرگی برای امور فرهنگی کشور است.
مسائل فرهنگی به مرکزی احتیاج دارند که در آن، دلسوزانه و پیگیر در مورد آنها مطالعه شود. آن مرکز، همین مجمع است. شاید در ابتدای امر، عده‌ای خیال می‌کردند که برای یک مجموعه‌ی فرهنگی، یک شورای فرهنگی دیگر ضرورت ندارد. اما امام تأکید کردند که «شورای عالی انقلاب فرهنگی باید باشد» و شورا، به این شکل جدید تشکیل شد.
دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با رهبر انقلاب 29 /9 /1372
شورای عالی انقلاب فرهنگی باید بخش مهمی از کار خود را برروی مسائل مربوط به فرهنگ عمومی کشور و ابزارهای مورد نیاز آن متمرکز کند و بصورت برنامهریزی شده‌ای به تصحیح عادات، اخلاق و روش‌های زندگی مردم بپردازد.
دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با رهبر انقلاب 28 /9 /1374
مسائل کلان فرهنگی باید بیش از پیش در کانون توجه شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گیرد و شورای عالی انقلاب فرهنگی با توجه به عناصر برجسته فرهنگی که در آن حضور دارند باید به طور مشخص وقت بیشتری را صرف این موضوع کند و در این مورد اهتمام کامل ورزد تا نتایج فعالیت‌های شورا بسیار درخشان باشد.
دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با رهبر انقلاب 20 /9 /1375
با افزایش تعداد اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، دبیرخانه این شورا اهمیت بیشتری خواهد یافت و باید متناسب با توقعات زیادی که از شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌رود، دبیرخانه آن نیز به صورتی فعال و با یک مدیریت مباشر و کاملا ناظر در صحنه حضور داشته باشد.
شما که اعضای این شورا هستید، همه صاحبان فکر، همه اندیشمند، دانشمند و صاحب تخصّصید. همه‌ی شما مؤمن به اسلام و معتقد به این اصول هستید و باید این مجموعه بر این اصول پافشاری کند. اساس کار ما در آینده‌ی این شورا این است و این خواهد بود.
دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با رهبر انقلاب 4 /11 /1376
پس در زمینه‌ی فرهنگ عمومی و مسائلی که مربوط به فرهنگ عمومی است، جایی لازم است که متصّدی شناخت و بحث و تصمیم‌گیری و ابلاغ برای اجرا - به مراکز خودش - باشد و آن همین شورای انقلاب فرهنگی است و انصافاً هیچ جایگزینی هم ندارد. این یک نکته که خواستم عرض کنم جایگاه شورا، خیلی مهمّ است.
من انتظار و خواهشم از شورای عالی انقلاب فرهنگی این است که مسأله‌ی تهاجم فرهنگی را بحث کنید. اصلاً این موضوع را مورد مطالعه قرار دهید. البته به نحو حمل شایع صناعی، قطعاً مسائلی هست که مربوط به تهاجم فرهنگی است و الان بحث می‌شود؛ شکّی نیست. مثلاً بحث در مورد همین مسأله‌ی اسلامی کردن دانشگاه‌ها به حمل شایع، بحث از تهاجم فرهنگی است؛ ولی باید به حمل اوّلی و ذاتی درباره‌ی خود تهاجم بحث کنید! آیا واقعاً آن‌که بنده در قضیه‌ی تهاجم فرهنگی می‌فهمم، اصلاً درست است یا نه؟ این را مناقشه کنیم؛ اگر دیدیم که درست است، اگر دیدیم که حقیقتاً ارزش‌ها، اصول، پایه‌ها و مبانی، مورد تهاجم قرار دارد، ستاد اصلی مقابله با این تهاجم، این‌جاست و اینجا نبایستی از این قضیه و این کار غفلت کند. باید ان‌شاءاللَّه با جدّیت دنبال فرمایید.
البته من باید اقرار کنم که از کارکرد شورا، حقیقتاً و قلباً راضی هستم؛ یعنی این مجموعه‌ی باارزشی که الان دور هم جمع شده‌اید، شاید واقعاً با این سنگینی و با این وزانت علمی هیچ مجموعه‌ای را در کشور نداشته باشیم. یعنی مجموعه‌ای رسمی نداریم، شاید مجموعه‌ای غیررسمی باشد که ما نمی‌شناسیم. واقعاً بین مجموعه‌های رسمی، با این وزانت علمی و فرهنگی که این مجموعه دارد، شاید هیچ مجموعه‌ای نباشد. بنده هم خوشحالم که ما این مرکز بسیار مهم را داریم.
دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با رهبر انقلاب 15 /10 /1377
مدیریت فرهنگی به مفهوم وجود یک دستگاه متفکر، مدبر و مدیر است که قادر است فرهنگ یک کشور را قانونمند و ضابطه‌مند سازد، بنا بر این مدیریت فرهنگی در مقابل هرج و مرج فرهنگی قرار دارد و مرکز این مدیریت نیز شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
در دوران‌هایی از تاریخ و در کشور ایران و نیز در اروپای قرون وسطی از مدیریت فرهنگی سوء استفاده شد، کما این که از نام آزادی، مطبوعات، فرهنگ، دین و منابر تبلیغی دین نیز سوء استفاده شده است؛ اما سوء استفاده از مدیریت فرهنگی، نباید موجب شود که اساس این حقیقت صحیح مورد تردید قرار گیرد، بنا بر این اینجانب اعتماد راسخ دارم که امروز مسئولیت بسیار بزرگی بر دوش اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
شورای عالی انقلاب فرهنگی، همان مجموعه‌ای است که پیوسته باید در حال فکر کردن، طرح‌ریزی، تدبیر و آماده‌سازی، تجهیز و تکمیل امکانات لازم برای مقابله هوشمندانه با تهاجم فرهنگی دشمن باشد.
اینجانب به شورای عالی انقلاب فرهنگی حقیقتا امیدوارم و مدیریت فرهنگی کشور باید مراقب باشد که ساحت او دچار این خطر نشود.
دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با رهبر انقلاب 23 /9 /1378
معتقدم خودِ شورای عالی، بهترین مرجع است برای این‌که نسبت به عملکرد خود - آن‌جایی که اعتراض است؛ چه اعتراض دیگران، چه اعتراض عناصر اصلی خودش - رسیدگی کند.
چه شورای عالی انقلاب فرهنگی، چه عناصر محترمی از دولت که در این شورا هستند، چه سازمان‌های غیردولتی مثل سازمان تبلیغات و دیگران و دیگران که مسؤولیت فرهنگی دارند - باید احساس مسؤولیت و وظیفه کنند و در میدان کار بیفتند. این امروز اساس کار ماست.
دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با رهبر انقلاب 19 /9 /1380
وظیفه اساسی شورای عالی انقلاب فرهنگی هدایت کلان مسائل فرهنگی است.
باید مباحث مهم فرهنگی چون آشنایی و ارتباط نسل جوان با معارف و حقایق انقلاب اسلامی بصورت عمیق، علمی و عقلانی در شورای عالی انقلاب فرهنگی مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرد و راهبردهای لازم ارائه گردد.
رعایت نشانه‌های فرهنگ ملی و اسلامی در بناها و کارهای عمرانی کشور که نشان دهنده هویت ملی و اسلامی است باید مورد توجه خاص قرار گیرد و دستگاه‌های ذیربط موظف به اجرای آن گردند.
دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با رهبر انقلاب 26 /9 /1381
شورای عالی انقلاب فرهنگی در جایگاه مرکز مهندسی فرهنگی کشور وظایف بسیار مهمی برعهده دارد.
تصمیم‌گیری‌های کلان کشور در همه زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، مدیریتی و دیگر زمینه باید از یک فرهنگ و روح مشترک برخوردار باشد و شورای عالی انقلاب فرهنگی باید جهت، حدود و ویژگی‌های این فرهنگ را مشخص کند.
شورای عالی مسائلی همچون تعیین شاخص‌های ارزیابی وضع فرهنگی و علمی کشور ـ تجزیه و تحلیل جریان‌های فرهنگی جهان و بررسی تأثیر این جریان‌ها بر مسائل داخل کشور ـ چاره‌جویی در مقابل آسیب‌های احتمالی جریان‌های فرهنگی خارجی بر داخل ـ بررسی راه‌های افزایش استفاده صحیح از جریان‌های مثبت جهانی ـ و شناسایی و جذب نخبگان را همچنان که در شرح وظایف شورا نیز پیش‌بینی شده، مورد توجه قرار دهد.
همه مسؤولان دستگاه‌ها باید اجرای مسائلی را که شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب کرده است وظیفه خود بدانند.
شورای عالی انقلاب فرهنگی باید موج آفرینی فرهنگی کند و حرکت کلی کشور و جامعه را در عرصه‌های مختلف فرهنگ هدایت نماید.
دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با رهبر انقلاب 23 /10 /1382
شورای عالی انقلاب فرهنگی باید با شناخت واقعیات، برنامه ریزی صحیح، مدیریت دقیق، نظارت هوشمندانه و پرهیز از برخورد افراطی یا تفریطی زمینه‌های رشد و ترقی فرهنگی و اخلاقی جامعه را به وجود آورد.
شواری عالی انقلاب فرهنگی باید به فضای فرهنگی ، فکری و ارزشی آموزش و پرورش توجه کافی بنماید و دراین زمینه برنامهریزی سنجیده ای انجام دهد .
سینما ، تلویزیون ، هنرهای نمایشی و دیگر رشتههای هنر نقش تعیین کننده ای درجهان امروز دارند و زمینهسازی برای شکوفایی استعدادهای هنری کشور و ارتقاء کیفی و ارزشی آثار هنری از دیگری وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی است .
دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با رهبر انقلاب 8 /10 /1383
مهندسی کلان فرهنگ کشور یعنی ترسیم راه‌های صیرورت و تکامل فرهنگ ملی، درک اشکالات و نواقص فرهنگ جامعه، تعیین راه‌حل‌های کلی رفع این نواقص، زمینهسازی و جهت‌دهی به حرکت صحیح و پرشتاب فرهنگی و صیانت و مراقبت صحیح از فرهنگ ملی مسؤولیت بسیار سنگینی است که بر عهده شورای عالی انقلاب فرهنگی گذاشته شده است.
دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با رهبر انقلاب 13 /10 /1384
گفتیم اینجا «قرارگاه اصلی» است، عقبه‌ی شما هم دبیرخانه و ملحقات دبیرخانه است و شوراهای اقماری و شورای معین و کمیته‌های کارشناسی و جمع‌های دیگری که هستند؛ خطوط مقدّم اجرایی شما هم وزارت آموزش و پرورش، وزارت آموزش‌عالی، وزارت ارشاد و دستگاه‌های مختلف هستند.
شورای عالی انقلاب فرهنگی باید یک شورای زنده، فعال، حساس، پرتحرک و پرتلاش باشد و دایم مسائل فرهنگی کشور را رصد کند.
دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با رهبر انقلاب 17 /9 /1386
باید فعالیت‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی زمینه‌ساز تحقق عدالت اجتماعی، رفتارهای صحیح فردی و اجتماعی و دین‌باوری در جامعه و کشور شود.
فلسفه‌ی وجودی این ترکیب، برخورداری شورا از قدرت تصمیم‌گیری و اجراست و این ترکیب منحصر به فرد میتواند و باید کشور و جامعه را در حرکتی نظام‌مند و پیشرو به سمت و سوی آرمان‌های مورد نظر به پیش ببرد.
این شورا در فرازی بالاتر از مسئولیت‌ها و وظایف دستگاه‌های مختلف و با نگاه واقع‌بینانه و در عین حال آرمان‌گرایانه به فعالیت‌های همه‌ی دستگاه‌ها، سمت و سوی واحد فرهنگی می‌دهد و حرکت هماهنگ سازمان‌ها و دستگاه‌ها را برای تحقق اهداف و آرمان‌های عمومی سازمان می‌بخشد.
دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با رهبر انقلاب 23 /3 /1390
شورای عالی انقلاب فرهنگی یک بخشی از نظام است با یک اقتداری و تسلطی از لحاظ قانونی، که میتواند امر کند، نهی کند، باز بدارد، اقدام کند. بنابراین مسئولیت سنگین است.
شورای عالی انقلاب فرهنگی جزو نهادهای قطعی نظام است. خب، قبل از این شورا، ستاد انقلاب فرهنگی بود، که امام یک عده‌ای از دوستان را برای مسئله‌ی دانشگاه‌ها معین کرده بودند. بنده رئیس جمهور بودم، مسئول بودم، حضور داشتم، می‌آمدیم، می‌رفتیم؛ به این نتیجه رسیدیم که این کافی نیست؛ ما بایستی اینجا را، هم دایره‌اش را وسیع‌تر کنیم، هم مسئولیتش را بیشتر تبیین کنیم، و هم ضمانت بدهیم. آن وقت رؤسای سه قوه و بعضی دوستان دیگر را وارد کردیم و «شورای عالی انقلاب فرهنگی» را به امام (رضوان اللَّه تعالی علیه) پیشنهاد کردیم، ایشان هم تأیید کردند. خب، چند سال ادامه داشت و روزبه‌روز تکمیل شده. این شورایی که امروز ما داریم، نسبت به آن شورائی که ما آن وقت داشتیم، کامل‌تر، قوی‌تر، مجرب‌تر و پخته‌تر است. علاوه بر این، کارهایی که در این شورا انجام می‌گیرد، خیلی گسترده‌تر است و دایره‌ی وسیع‌تری دارد. آن وقت بیشتر توجه ما به دانشگاه‌ها بود و اندکی هم به آموزش و پرورش و بخش دیگر؛ امروز دایره خیلی وسیع‌تر است.
ان‌شاءاللَّه خداوند شماها را موفق و مؤید بدارد. بنده مجدداً تشکر می‌کنم. می‌دانم کار سنگینی است، کار بزرگی است، مسئولیت بزرگی است. ما از دوستانی که این زحمت دادن ما را قبول کردند و وارد این شورا شدند و سختی کار را تحمل کردند، حقیقتاً تشکر می‌کنیم و امیدواریم ان‌شاءاللَّه خداوند روزبه‌روز بر برکات خودش بر شما و بر ما و بر مجموعه‌ی کشور و نظام بیفزاید.
دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با رهبر انقلاب 19 /9 /1392
شورای عالی انقلاب فرهنگی یکی از آن ابتکارات واقعا بابرکت امام بزرگوار بود. اول ستاد انقلاب فرهنگی بود، بعد مسئله‌ی شورای انقلاب فرهنگی که به ایشان پیشنهاد شد، بدون هیچ گونه لِمَ‌و‌بمَ‌ای پذیرفتند و حکم مستحکمی دادند. بعد من از ایشان - رئیس جمهور بودم - سؤال کردم مصوبات ما [قانون باشد]، ایشان گفتند بایستی به مصوبات عمل بشود؛ یعنی حکم قانون به مصوبات دادند. یکی از آن کارهای مهم امام بزرگوار این بود. و بدرستی آقای دکتر روحانی گفتند که اینجا عالی‌ترین مرکز و بهترین مرکز است؛ یعنی واقعا هیچ دولتی از یک چنین مجموعه‌ای بی‌نیاز نیست که خب بحمدالله سرمایه‌ی بزرگی است. بزرگترین دارایی این شورا هم شما اعضای محترم آن هستید؛ یعنی واقعا این مجموعه‌ای که تشکیل شده - چه اعضای حقیقی، چه اعضای حقوقی - بهترین مجموعه است که اینجا هستند.
یکی از مهم‌ترین خواص و نقاط مهم این شورا این است که این شورا موجب می‌شود که مسئله‌ی فرهنگ کشور تابع زیر و بالا شدن جریانات سیاسی و جناح‌های سیاسی نباشد. این خیلی مهم است [که] از روزمرگی نجات پیدا کند. یک چنین جایگاه مستقری که در همه‌ی دولت‌ها این جایگاه، جایگاه ثابتی است، جایگاه مستقری است - احیانا چند نفر عضو آن عوض می‌شوند که این، ترکیب مهم اعضای حقوقی و اعضای حقیقی شورا را به هم نمیزند - و این موجب این است که حرکت فرهنگی یک کشور، یک ثباتی داشته باشد.
می‌خواهم تأکید بکنم بر آن، این است که اعضای شورا بایستی این شورا را باور کنند؛ باور کنید که اینجا قرارگاه مرکزی فرهنگی کشور است؛ باور کنید که اینجا فرماندهی مسائل عمده‌ی فرهنگی کشور و سیاست‌گذاری کشور را بر عهده دارد؛ اعضا بایستی به این توجه کنند. حضور مستمر، چه حضور اعضا به‌طور استمرار، چه حضور خود شورا، یعنی شورا تعطیل‌بردار نیست.
