وزیر علوم تحقیقات و فناوری گفت:در حوزه علوم جدید از جمله هوش مصنوعی نیازمند زیرساخت‌های لازم و سرمایه‌گذاری مناسب هستیم که باید جدی گرفته شود.
دکتر حسین سیمایی صراف وزیر علوم تحقیقات و فناوری، با حضور در برنامه صف اول شبکه خبر، موضوع، اولویت‌ها و برنامه‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری را بررسی کرد.
مقدمه مجری: در این برنامه نگاهی خواهیم داشت به برنامه‌ها و اولویت‌های دولت چهاردهم در حوزه دانشگاه‌ها.
سوال: سال تحصیلی دانشگاه‌ها که آغاز شده مطابق روال سایر نهاد‌های آموزشی از اول مهر؟
سیمایی صراف: بله دانشگاه‌ها از اول مهر و بعضی هم از قبل از مهر حدود ۲۵-۲۶ شهریورماه
سوال: فعالیت آموزشی رسما آغاز شده؟
سیمایی صراف: بله
سوال: منتها مطابق روال همه ساله با حضور رئیس جمهور هم یک مراسم ویژه خواهید داشت برای آغاز سال تحصیلی دانشگاه‌ها
سیمایی صراف: حتما، انشاالله آقای رئیس جمهور از سفر که برگردند یا در همین دهه اول مهرماه یا دهه دوم انشاالله برنامه رسمی خواهیم داشت در دانشگاه تهران
سوال: آقای پزشکیان خودشان هم دانشگاهی و علمی هستند در واقع به خانه خودشان می‌آیند
سیمایی صراف: حتما همین طور است آقای رئیس جمهور از نهاد علم و دانشگاه هستند خوشبختانه ما ترکیب خوبی داریم، آقای معاون اول جنای آقای دکتر عارف هم شخصیت علمی، فرهنگی و سبقه دانشگاهی طولانی و شناخته شده برای جامعه علمی هستند.
سوال: بپردازیم به موضوع گفتگو و از گزارشی که به همراه بینندگان با هم دیدیم که نگاهی بود به صورت سریع نسبت به آنچه که جنابعالی در مجلس بیان کردید در زمان ارائه برنامه‌های خودتان، اشاره به اجرای قوانین بالادستی و مسئولیتی که دانشگاه‌ها در حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی دارند و مشخصا بر برنامه هفتم و اجرای برنامه هفتم تاکید داشتید مطابق آنچه که در کلیت دولت هم از طرف آقای رئیس جمهور همواره مطرح شده است، الان ریل گذاری وزارت علوم در موضوع اجرای برنامه هفتم به چه صورت است آیا در مسیر کامل قرار گرفته یا نه احیانا یک برنامه ریزی‌های ویژه‌ای نیاز دارد که کاملا در مسیر باشیم؟
سیمایی صراف: من در ابتدا هفته دفاع مقدس را وظیفه می‌دانم گرامی بدارم یاد کنیم از رزمندگان مان از شهدا، از ایثارگران، از شهدای جهاد علمی، دانشجویانی که رفتند در حالی که امید داشتند خودشان، خانواده هایشان در دانشگاه آینده‌ای برای خودشان دیده بودند ولی این آینده را با آینده ایران معاوضه کردند، از خواسته‌های خودشان گذشتند و رفتند دنبال آرمان‌های بزرگ، دنبال دفاع، به طوری که الحمدالله ما با مقاومت رزمندگان مان یک وجب از خاک مان را از دست ندادیم و با عزت بعد از هشت سال درگیری بالاخره سرزمین مان را، نظام مان را حفظ کردیم. جا دارد که این فاجعه دردناک طبس را هم تسلیت عرض کنیم به خانواده‌های عزیزان و هموطنان مان، من تبریک باید بگویم هم آغاز سال تحصیلی را، هم به طور خاص به نودانشجویان این‌ها بسیار تلاش می‌کنند ما همه دیدیم و کشیدیم و چشیدیم دوران آمادگی برای کنکور دوران نسبتا سختی است، هم برای داوطلب و هم برای خانواده، خانواده هم چند سال درگیر می‌شوند از خیلی از برنامه‌ها، سفر‌ها، تفریح، هزینه‌ها در سبد مخارج شان قرار می‌گیرد بخاطر این که بچه هایشان موفق بشوند، لذا من جا دارد ضمن این که به نودانشجویان مان تبریک می‌گویم از ایشان بخواهم که قدر خانواده، قدر پدر و مادر را بدانند و لذا به پدر و مادر‌ها هم تبریک عرض می‌کنم.
سوال: برنامه ویژه دارید برای نو دانشجویان؟
سیمایی صراف: حتما، به آن می‌رسیم و خدمت شما عرض می‌کنم، مهرماه که آغاز میشود واقعا یک خیزش علمی در کشور شروع میشود ۱۷ میلیون دانش آموز ما تقریبا داریم و یک میلیون معلم، ۱۸ میلیون این طرف، در کنار آن چیزی بیش از سه میلیون دانشجو، دانشجوی دانشگاه دولتی و غیردولتی من سرجمع عرض می‌کنم، بیش از سه میلیون دانشجو حدود صد هزار استاد و عضو هیات علمی یعنی ما در مهرماه هر سال حدود بیست، بیست و یک میلیون نفر حرکت می‌کنند برای یک کار بزرگ علمی.
سوال: کادر آموزشی را هم باید اضافه کنیم. ؟
سیمایی صراف: کادر آموزشی واقعا ما به آنها می‌گوییم همیاران علمی ما، همکاران ما، که آنها تعطیلی خیلی ندارند آنها واقعا در طول سال زحمت شان را می‌کشند ولی اگر آنها را هم اضافه کنیم که دیگر جمعیت بزرگ تری آغاز می‌کنند یک فصل جدیدی از کار و نشاط را در کشور، امسال سال تحصیلی همزمان شده با تشکیل دولت چهاردهم، یعنی یک دولت جدید، البته من جا دارد یاد بکنم از دولت سیزدهم، از شهید خدمت، مرحوم آقای دکتر رئیسی، وزیر نجیب و شریف مان آقای دکتر عبداللهیان و سایر همراهان شان و قدردان زحمات شان، خدمات شان به کشور و به آموزش عالی هستیم، دولت جدید همه مستحضرید که با شعار وفاق ملی شروع کرد آقای دکتر پزشکیان واقعا به این شعار عقیده دارند یعنی این فقط یک لغلغه زبان نیست از عمق جان شان این شعار بلند شده و لذا در همه جلسات در همه سخنرانی‌ها مدام به آن تاکید می‌کنند، ما امیدواریم بتوانیم این شعار بزرگ و کلی را در سطح دانشگاه محقق کنیم، یعنی به سهم خودمان وفاق در دانشگاه، من در اجلاس روسای دانشگاه‌ها عرض کردم که یک شرط لازم برای مدیریت دانشگاه در این دوره علاوه بر شرایط قانونی که باید باشد، اما یک شرط که الهام گرفته از شعار رئیس جمهور است توافق سازی است، یعنی مدیر باید بتواند بیشترین و حداکثر توافق را با جامعه دانشگاهی برقرار بکند، با تشکل‌های متنوع، با سلائق مختلفی که بین دانشجویان و اساتید و کارکنان عزیز ما هست، مدیری که امکان برقراری بیشترین توافق را دارد آن شرط لازم برای مدیریت را دارد. بهرحال وظیفه ما هست که شعار رئیس جمهور را با عقیده و با اقدام مناسب انشاالله در دانشگاه محقق کنیم.
سوال: شعار دیگر آقای رئیس جمهور برنامه هفتم هست و اجرای کامل برنامه هفتم. ؟
سیمایی صراف: آقای رئیس جمهور بار‌ها تاکید کردند ما هم در بخش خودمان این برنامه را مطالعه کردیم واقعا به آن معتقدیم، ما البته در قانون برنامه مواد مختلفی به ما مربوط میشود.
سوال: چند ماده؟
سیمایی صراف: به طور مستقیم مواد ۹۳ تا ۱۰۰ این قانون به ما مربوط میشود ولی پراکنده در جا‌های دیگر ما وظایفی داریم.
سوال: مواد فرهنگی احتمالا در بخش‌ها و دستگاه‌های دیگر هست. ؟
سیمایی صراف: بله، اما درهمین چند ماده خیلی برنامه‌ها و سیاست‌های خوبی دیده شده، من از روزی که مستقر شدم البته در برنامه‌ای هم که در مجلس عرض کردم و معرفی کردم آنجا هم تا اندازه‌ای که برنامه ام آماده شده بود، روش عملیاتی کردن اهداف قانون برنامه را عرض کرده بودم، اما به طور خاص از روزی که موظف کردم همکاران خودم را که در یک محدوده زمانی خیلی کوتاه روش اجرا کردن این اهداف، احکام را طراحی بکنند و زمان بندی هم بکنند، من همین امروز کمیسیون آموزش مجلس بودم گفتم که طبق زمان بندی ما، ما ۱۵ مهرماه برنامه عملیاتی مان را می‌توانیم تقدیم بکنیم، در عین حال باز مهلتی گرفتم گفتم گرچه همین الان هم نسبتا آماده هست ولیکن حداکثر تا آخر مهرماه برنامه عملیاتی ما آماده خواهد شد و آن وقت البته عملیاتی کردن این برنامه یک ملزوماتی دارد از جمله بعضی بخش‌های آن نیاز به بودجه‌های خیلی جدی دارد، ما اعلام می‌کنیم این برنامه‌ای است که مجلس برای ما نوشته که خیلی هم خوب است و کارساز است، از طرفی هم این هم روش اجرا است و این هم ملزومات آن، تا جایی که بتوانیم ملزومات آن را تهیه کنیم حتما متعهد به اجرای قانون برنامه خواهیم بود.
سوال: چقدر تامین این ملزومات به خودتان برمی گردد و چقدر دستگاه‌های دیگر از جمله مجلس باید همراهی داشته باشند خود دولت چه نقش کمک کننده‌ای در این مسیر خواهد داشت که شما بتوانید برنامه تان را در اجرای مواد مرتبط باوزارت علوم در برنامه ۵ ساله اجرایی کنید؟
سیمایی صراف: دولت که واقعا معتقد و متعهد به برنامه هست، همین الان هم یک ستادی در سازمان برنامه تشکیل شده برای این که آیین نامه‌های قانون برنامه که چیزی بیش از دویست و شاید ۱۸ آیین نامه میشود تقسیم میشود بین دستگاه‌ها باید این‌ها را ارائه بدهیم به سازمان برنامه و از سازمان می‌آید در دولت تصویب میشود، قاعدتا بخشی از این احکام شاید خیلی وابسته به بودجه نباشد وابسته به اراده ما هست، وابسته به اهتمام ما هست.
سوال: چقدر از آن این طور است؟
سیمایی صراف: من الان درصد نمی‌توانم بگویم، چون واقعیت این است که باید برنامه عملیاتی نوشته بشود دیده شود تا من بگویم بعضی عدد و ارقام خیلی سنگین است خیلی ایده آل خوبی است ولی امیدواریم که در عین حال با مجلس تفاهم می‌کنیم می‌گوییم این بخشی از آن قابل اجرا است با این منابعی که به ما اختصاص می‌دهید و منابعی که ما خودمان خلق می‌کنیم، من الان در وزارت علوم شاید برای اولین بار باشد یک میزی ابتکار کردیم به نام میز اقتصاد آموزش عالی یک اقتصاددان را هم مستقر کردیم همکاران اقتصادی را هم جمع کردیم که با توجه به محدودیت‌های منابعی که در کشور داریم خود ما ببینیم چقدر می‌توانیم خلق ثروت بکنیم، چقدر دارایی‌های موجود را می‌توانیم مولد سازی بکنیم و از این منابع در راستای برنامه کمک بگیریم، یعنی می‌خواهم بگویم که یک برنامه ما این است که خیلی یا تماما وابسته نشویم به بودجه‌ای که به ما خواهند داد ما خودمان هم یک خلاقیتی به خرج بدهیم، خیلی امیدوارم به این که ما یک درصدی از منابع را خودمان بتوانیم تامین کنیم.
سوال: یک اتفاقی خوبی هم که دارد می‌افتد این که دولت هم در حال تدوین بودجه سال آینده است از این منظر هم شاید کمک می‌کند هم به وزارت علوم و هم سایر دستگاه‌ها که بتوانند برنامه‌های خودشان را مطابق با بودجه مورد نیاز طراحی بکنند و در لایحه بودجه هم دیده شود، یک پرانتز باز بکنیم، چون این جا اشاره کردید بپرسم اساسا بودجه وزارت علوم جدای از این خلاقیتی که اشاره کردید چگونه تامین میشود؟
سیمایی صراف: بودجه وزارت علوم، از دولت هست البته دانشگاه‌ها یک درآمد‌های اختصاصی هم دارند، اما حقیقت این است که درآمد اصلی آن از محل بودجه‌ای است که دولت تامین می‌کند و نسبت آن با کل بودجه کشور خیلی کم است، ما تقریبا دو و هشت دهم بودجه کل کشور میشود سهم ما در وزارت علوم، شاید عددی بخواهم بگویم مثلا ۵۲ هزار همت، ۵۲ هزار میلیارد تومان، این بودجه بودجه رضایت بخشی نیست البته نمی‌خواهم بگویم ما توقع داریم ولی منابع کشور را هم درک می‌کنیم در چه حدودی هست، ولی اگر یک خورده راحت بخواهم صحبت بکنم، این بودجه در بعضی از کشور‌های توسعه یافته بودجه یک دانشگاه است، یعنی اگر بودجه ما را بخواهم به دلار عرض بکنم ما یک میلیارد دلار بودجه داریم، بودجه ما در سال ۱۳۹۰، دو میلیارد دلار بوده، فکر کنید، ۱۰ سال گذشته ما دوبرابر الان بودجه داشتیم و هزینه هایمان کمتر بوده، حالا من اسم نمی‌آورم، اما بعضی از دانشگاه‌های مهم دنیا که در رنکینک بالا هستند، یک دانشگاه شان شش برابر کل بودجه ما بودجه اش است بعضی از دانشگاه‌های منطقه چند برابر ما است، مثلا ۶ میلیارد دلار یک دانشگاه بودجه دارد.
سوال: با این تفسیر علاوه بر آنچه که در بخش قبل اشاره کردید که اجرای تکالیف شما در برنامه هفتم نیازمند یک اعتبار جداگانه‌ای است شرایط فعلی هم نیازمند یک تجدیدنظری است که یک جهشی باید اتفاق بیفتد برای بودجه وزارت علوم.
سیمایی صراف: بله، هدف من از ایجاد میز آموزش عالی همین بوده که ما پیدا کنیم راهکار‌هایی وجود دارد، خوشبختانه دولت خیلی همراه هست مجلس هم من واقعا بدون تعارف می‌گویم، در چند قانون یک بستر‌های حقوقی خوبی برای ما فراهم کرده، خودمان هم باید بالاخره همت بکنیم فکر می‌کنم که یک بودجه‌های پاداری می‌توانیم پیدا بکنیم که برای همیشه به آموزش عالی کمک بکند.
سوال: این میز اقتصاد آموزش عالی که اشاره کردید در مجموعه وزارتخانه شکل گرفته آیا قرار است که در هر کدام از دانشگاه‌ها هم باشد که خودشان به این راهکار‌ها برای خودشان برسند یا نه؟
سیمایی صراف: می‌توانند، دانشگاه‌ها مستقلند، اگر خودشان ضرورت می‌دانند که به نظر من دانشگاه‌های ما حداقل از نظر نیروی انسانی فرهیخته خیلی غنی است، واقعا این کار را بکنند، توصیه می‌کنم ولی ما دانشگاه را مستقل می‌دانیم از وزارت، خیلی دخالت نمی‌کنیم البته یک سازمان خیلی خوبی در قانون برنامه دیده شده به نام تاسیس سازمان توسعه سرمایه گذاری که حداقل دانشگاه‌های بزرگ باید بروند به این سمت و ما داریم مقدماتش را فراهم می‌کنیم که انشاالله این سازمان‌ها تاسیس بشود، در راستای همین ارتقاء اقتصاد آموزش عالی خواهد بود.
سوال: در مورد برنامه هفتم صحبت کردیم، یکی از موادی که مرتبط با مسئولیت‌های وزارت علوم است برای مهارت محور کردن آموزش در دانشگاه‌ها هست ماده ۹۴ از تبصره دو، در این حوزه برنامه شما چیست؟ به ویژه اشتغال فارغ التحصیلان؟
سیمایی صراف: برنامه‌های متعددی هست از جمله این که ما باید بعضی از دروس مان را مهارت محور بکنیم، ما خیلی از دروس مان تئوری و نظری محض است در حالی که فارغ التحصیل وقتی که وارد بازار میشود می‌خواهد این دروس را به کار ببندد، برای این منظور یک اتفاقات خوبی افتاده از جمله این که ما الان در دفترچه کنکور هم این را آوردیم که یک بورس صنعت طراحی کردیم، در واقع صنایع کشور می‌توانند درخواست بکنند که در دفترچه کنکور با هماهنگی ما اعلام می‌کنند که ما مثلا یک تعداد دانشجو می‌خواهیم و بورس شان می‌کنیم ماهانه به آنها حقوق پرداخت می‌کنیم بعد هم متعهد هستیم به اشتغال شان، با این انعطافی که دانشگاه به خرج داده و آن انعطاف این است که تا ۳۰ واحد از واحد‌های آموزشی این‌ها مرتبط باشد با آن صنعت، مثلا ایران خودرو می‌گوید که من ۵۰ تا دانشجو می‌خواهم، ۵۰ تا فارغ التحصیل در صنعت می‌خواهم در صنعت مرتبط با خودم، اما واحد‌های آموزشی شما را قبول ندارم واحد‌های آموزشی شما می‌تواند نیاز‌های ما را برآورده کند، این واحد‌های درسی را که من می‌بینم هشتاد واحدش خوب است سی واحد نیاز به تغییرات دارد ما اعلام کردیم آمادگی داریم تا سی واحد را تغییر می‌دهیم، ضمنا این دانشجو در حین تحصیل یک پایش در دانشگاه است و یک پای او در صنعت است
سوال: تضمین اشتغال را هم بعدش دارند.
سیمایی صراف: هم تضمین اشتغال است هم مهارت آموزی است و هم رفع نیاز صنعت است این یک اقدامی است که شروع شده، انشاالله اقدامات بعدی .
سوال: در روز معارفه تان هم این موضوع را اعلام کردید که با بخش صنعت همکاری و تعامل خواهید داشت.
سیمایی صراف: بله، بالاخره دانشگاه برای رفع نیاز کشور دارد بودجه می‌گیرد، دارد اداره میشود، یک حداقل همکاران من خیلی ایراد نگیرند، حداقل یک وظیفه اصلی دانشگاه تربیت نیروی انسانی متخصص و ماهر است، بنابراین ما موظف هستیم یک واحد‌های درسی، یک رشته‌هایی منسوخ شده دیگر نیاز به آن نیست ما همچنان عادت کردیم داریم آنها را ادامه می‌دهیم.
سوال: و علوم جدیدی آمدند که باید اضافه شود ؟
سیمایی صراف: علوم جدیدی آمدند الان خیلی از کشور‌ها در هوش مصنوعی سرمایه گذاری‌های عظیمی کردند، خیلی فوق العاده است
سوال: شما چه برنامه‌ای دارید؟
سیمایی صراف: ما حداقلش این است که واحد درسی هوش مصنوعی را آوردیم، اندیشکده‌هایی داریم که دارند روی این موضوع کار می‌کنند ولی واقعیت این است که جدی گرفتن هوش مصنوعی هم نیاز به یک سرمایه گذاری، عزم که هست، بچه‌های ما هم بچه‌های نخبه، مستعد، استاد، آماده، ولی یک زیرساخت‌هایی لازم دارد که باز آنها وابسته به منابع مالی هست.
سوال:این‌ها هم در برنامه هفتم دیده شدند؟ آموزش علوم جدید و مواردی از این دست؟
سیمایی صراف: بله، ما باید تا سی درصد آموزش هایمان مهارت محور بشود طبق آن برنامه که انشاالله امیدواریم محقق شود.
سوال: پس در واقع باید منتظر آن برنامه‌ای که اشاره کردید که تا پایان مهرماه آماده خواهد شد در واقع آیین نامه اجرایی برنامه هفتم در حوزه وزارت علوم باشیم که در مسیر اجرا انشاالله قرار بگیرد.
سیمایی صراف: قول می‌دهیم یک برنامه دیگری بیاییم با همکاران خودمان و آنجا ارائه بدهیم حتی در معرض نقد و نظر دانشگاهیان بگذاریم در معرض نقد و نظر کارشناسان شما بگذاریم.
سوال: حتما ما آمادگی داریم محضر جنابعالی و همکاران تان خواهیم بود که بتوانیم هم این تبادل نظر اتفاق بیفتدهم انشاالله اگر که فعالان عرصه علمی و بینندگان هم نکته‌ای داشتند بتوانند به جنابعالی و همکاران تان منتقل کنند. از منظر مرجعیت علمی الان جایگاه ما در منطقه و در جهان چگونه است؟
سیمایی صراف: از خیلی از کشور‌ها پیشی گرفتیم و نسبت به خیلی از کشور‌ها پیشتاز هستیم، ولی متاسفانه یک رتبه، رتبه ما کاهش پیدا کرده، و این نگران کننده هست، اما ما یک کاری را آغاز کردیم، یک راه ارتقا مرجعیت علمی این است که انتشارات ما در دنیا نمایه سازی بشود در پایگاه‌های استنادی بین المللی و برای این منظور باید هم دانشگاه‌ها آموزش ببینند چطوری باید نمایه سازی کرد و هم این که برایمان اهمیت داشته باشد، ما ۱۶۰۰ نشریه علمی داریم، نشریه معتبری که ارزیابی شده و اعتبار پژوهشی پیدا کرده، اعتبار علمی پیدا کرده، از این ۱۶۰۰ نشریه حدود ده درصد آن داردنمایه سازی میشود وقتی ده درصد نمایه سازی میشود یعنی شما هزاران مقاله پژوهشی دارید چاپ می‌کنید، اما در دنیا دیده نمی‌شود.
سوال: چه کسی باید این کار را انجام بدهد؟
سیمایی صراف: کار خود دانشگاه‌ها هست، لذا ما همکاران مان دارند کارگاه‌های آموزشی برگزار می‌کنند برای دانشگاه‌ها و آموزش می‌دهند که اولا اهمیت دارد، ثانیا روش ثبت در این پایگاه‌ها به چه رقم شکلی هست الان صد و هفتاد و شش مجله ما نمایی سازی شده است، تا یک ماه قبل صد و هفتاد و سه نشریه علمی نمایه سازی شده بود، در این یک ماه خوشبختانه ما توانستیم سه مجله اضافه کنیم، برنامه داریم که این عدد را ببریم بالا.
سوال: روی ریل قرار گیرد.
صراف: بله این باعث میشود مرجعیت علمی ارتقا پیدا کند و البته یک بحث‌های جانبی دیگری هم دارد که در یک برنامه مستقل راجع به مزیت علمی صحبت می‌کنیم.
سوال: در منطقه جایگاه و رتبه علمی ما رتبه خوبی باشد؟
صراف: رتبه خوبی است و در بعضی از کشور‌های منطقه که همیشه مقدم بودیم و الان از یکی از کشور‌ها یک رتبه پایین‌تر آمدیم.
سوال: در قالب برنامه هفتم این جبران خواهد شد یا نیاز به برنامه جدیدی هست؟
صراف: نیاز به برنامه نیست، مشکل قانون و برنامه نیست، مشکل یک مقداری به خود ما برمی گردد، به این که اولا اهتمام برای نمایه سازی نکردیم، ثانیا بعضی از موارد نیاز به بودجه دارد. یعنی مثلا انتشار یک مقاله در خارج از کشور، غیر از بحث نمایه سازی، خود انتشار مقالات که این مقالات بشود منبع و مرجع و به آن رفرنس داده شود، ارجاع داده شود، این نیاز به منابع مالی دارد، خوب استاد باید پژوهانه کافی برای انتشار مقاله داشته باشد و این وظیفه ماست تامین کنیم.
سوال: از منظر زمان بندی مشخص شده است که این چه موقع اتفاق خواهد افتاد، برنامه زمانی مشخص است؟
صراف: بله مثلا من امیدوارم که بتوانیم حداقل اگر در این چهارسال فکر کنیم چیزی حدود سیصد مجله را حداقل نمایه سازی کنیم، یعنی حدودا دوبرابر شود.
سوال: صحبت تان در بخش قبل در موضوع مهارت محورکردن آموزش‌ها و مهارت آموزی در دانشگاه یک مسئله طرح آمایش سرزمینی و یک بازبینی و یک ارزیابی مجدد از رشته هاست که برخی دروس را جنابعالی اشاره کردید، ولی بعضا کارشناسان این حوزه مطرح می‌کنند که رشته‌های این ناکارآمد داشته باشیم در دانشگاه ها؟
صراف: بله رشته‌هایی هست که به طور سنتی عادت کردیم که این رشته بازبینی میشود و رشته‌های جدیدی بیاید، میان رشته‌هایی امروزدر دنیا اهمیت پیدا کرده است، از حقوق بگویم که خودم با آن آشنام.امروز نمی‌تواند حقوق جدا باشد از اقتصاد، امروز حقوق از علوم اجتماعی جدا نیست، حتی حقوق اساسی، مثلا در دنیا تحلیل اقتصادی می‌کنند که آیا فرض بفرمایید که انتخابات به لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه است یا نه، دموکراسی چقدر مقرون به صرفه است، مجازات‌ها، مجازات‌ها باید بازدارنده باشد، ولی مجازات‌ها را از نگاه اقتصادی باید نگاه کرد که میشود کار میان رشته‌ای، در دانشگاه‌ها به طور مثال چند شاید نزدیک به یک دهه است که راه اندازی شده است، حقوق اقتصادی، یا تحلیل اقتصادی حقوق البته این‌ها با هم فرق دارد.
حالا دیگر جای آن نیست توضیح دهم، در بسیاری از رشته‌ها باید حتما به سمت میان رشته‌ای برویم، والا.
سوال: و رشته‌های جدید، احتمالا این برنامه‌هایی که اشاره کردید با توجه به سرعت تحولی که در عرصه دنیا شاهدیم و در سطح جهان به سال آینده و سال تحصیلی آینده خواهد رسید یا نه بیشتر زمان می‌برد؟
صراف: اگر بخواهد پایان یک پروژه در نظر بگیریم زمان می‌برد.
سوال: یک طرح دائمی باید باشد ارزیابی رشته ها؟
صراف: بله یک طرح دائمی است، اما.
سوال: حداقل گام اول یک سرعتی پیدا کند؟
صراف: بله تا سال آینده تعریف کنیم و مشخص کنیم کما این که در گذشته هم شده است، نمی‌خواهم بگویم ما همه چیز را از صفر می‌کنیم، من تقدیر می‌کنم از تمام مدیران آموزش عالی، در بعضی از رشته‌ها یک دروسی اضافه شده است، دروس خیلی خوب و کارآمد، دروسی کم شده است، نسخ شده اند.
رشته‌هایی از بین رفته اند، ما داریم به قول شما یک پروژه دائمی هست که باید برویم جلو.
سوال: در مجموعه وزارت علوم در سال‌های قبل چند سامانه راه اندازی شد، مثل سامانه جان که جریان اقتصادی نوین و سامانه صدف‌ها، سامانه صنعت و دارایی همفکری ارزش مدار هم نگاه تان و ارزیابی تان از این سامانه‌ها چیست و برنامه تان برای تداوم چیست؟
صراف: سامانه فرنما داریم در بخش فرهنگی، سامانه‌های خوبی راه اندازی شده است، بعضی‌ها خیلی شناخته نشده است، من تاکیدم بر این است که این‌ها را ما حالا باید به اشکال مختلفی تبیین کنیم، توضیح دهیم که بیشتر استفاده شود.اصلا نه تنها برنامه من برای تغییر این‌ها نیست، حتما این‌ها تقویت شود و ادامه پیدا کند.
سوال: درباره تسهیل و تسریع در ساخت خوابگاه ها که در دولت گذشته یک پیگیری ویژه‌ای شد و یک وقفه‌ای اتفاق افتاد و دولت سیزدهم به صورت ویژه دنبال کرد برای دانشجویان متاهل، شما چه برنامه‌ای دنبال می‌کنید با توجه به قانون جوانی جمعیت؟
صراف: واقعا از دغدغه‌های اصلی من است، بحث خوابگاه و بحث مسکن اساتید جوان، اگر نوبت شد خواستید من آن را توضیح می‌دهم.
سوال: هر دو را توضیح دهید.
صراف: ما آخرین آماری که داریم از خوابگاه‌های مجردی مان، دویست و بیست و چهار هزار واحد هست.یعنی برای ۲۲۴ هزار دانشجو خوابگاه داریم، متاهلی چیزی حدود هزارو هفتصد واحد هست.خیلی کم است.
سوال: چقدر نیاز است؟
صراف: حداقل در بخش مجردی دو برابر باید باشد، حداقل، بعضی از این خوابگاه‌ها فرسوده است، شاید بیشتر این‌ها فرسوده است.ما به عنوان پدر که نگاه می‌کنم به بعضی از این‌ها، دلم می‌سوزد، می‌گویم دلم نمی‌خواهد فرزندان ما بروند در همچین جایی، بسیاری از دانشجویان تیزهوش ما مجبور هستند در یک اتاقی زندگی کنند که قبلا برای دو نفر طراحی شده است، حالا در همان اتاق چهار نفر زندگی می‌کنند، ۵ نفر زندگی می‌کنند.
وضع نرمال و خوبی نیست، ما باید هم خوابگاه‌های موجود را تعمیر کنیم که البته بگویم دولت محترم همین امسال با این که ما تقریبا هنوز حدود یک ماه است که من مستقر شدم و دولت حدود یک ماه است، خوشبختانه دولت با توجه اهتمامی که به دانشگاه‌ها دارد، یک همت خارج از سقف اعتبارات به ما دادند برای تعمیر و تجهیز خوابگاه ها، عدد خیلی بزرگی بود.ما این را توزیع کردیم بین دانشگاه‌ها برای این که وضع موجود تثبیت و بهینه شود.اما جدا از این که از منابع دولت استفاده خواهیم کرد، به حضورتان بگویم که اولا خیرین خیلی خوبی در حوزه آموزش عالی داریم انصافا، یک جلسه و با یک گروه شان داشتم، بسیار آدم‌های شریف و دلسوز و بلند همت هستند.
یک بخشی از امید خیرین هستند، جا دارد از ستاد اجرایی فرمان حضرت امام تشکر کنم، یک جلسه‌ای داشتیم با آقای مهندس فتاح، خیلی دوستانه و صمیمانه تشریف آوردند و ما آن جا یک توافق جدی کردیم.آن توافق این بود که یک تعداد خوابگاه‌های نیمه ساخت داریم که تقریبا ۵۰ درصد پیشرفت داشته است و برای باقی مانده متعهد شدند که در تزریق مالی کنند و تامین مالی کنند به زودی این‌ها با یک سرعتی آماده شود.یک تعداد زیادی در ۱۲ مرکز استان را توافق کردیم که خوابگاه‌های جدیدی احداث کنند.
سراغ یکی دو تا نهاد دیگر رفتیم از نهاد‌های انقلابی که با دولت همراه هستند و من امیدوارم این عدد به یک نرخ قابل قبولی برسد.خوابگاه‌های متاهلی هم برای مان در اولویت است بخشی از این همکاری‌ها و همراهی‌های بیرونی خیرین و نهاد‌ها را می‌بریم به آن سمت.در خصوص مسکن اساتید جوان که خود همین یکی از عوامل باور کنید مهاجرت است، یعنی یک استاد جوان فکر می‌کند که حقوقش چقدر است، می‌تواند زندگی کند، می‌کند اقلا اجاره مسکنش را تامین کند، وقتی می‌بیند نمی‌تواند یک عامل، نمی‌خواهم برایش نرخ و درصد بگذارم، یک عاملش این است، می‌خواهد برود زندگی کند.
یک قانون خیلی خوبی در قانون جهش تولید مسکن یک ماده‌ای پیش بینی شده است که دست ما را باز کرده است، برای این که از اراضی مازاد دانشگاه‌ها استفاده کنیم جهت ساخت و ساز خانه دانشگاهیان.اسمش بعدا تعیین خواهم کرد، به جد دنبال اجرایی کردن این بخش هستیم و معتقدیم که خوشبختانه خیلی از دانشگاه‌های ما مساحت خیلی زیادی دارند.
ما دانشگاهی داریم دو هزار هکتار است، البته دانشگاه شریف که متاسفانه در مضیغه جا هست ولی دانشگاهی با دو هزار هکتار در حالی که تا صد سال دیگر نمی‌تواند ۵۰ درصد این‌ها را، لازم ندارد پر کند.همان دانشگاه اساتیدی دارد که فاقد مسکن هستند. با حفظ حرمت دانشگاه به موجب این قانون خودمان متعهد می‌دانیم، بعضی از همکاران ما دریغ دارند از این که زمین دانشگاه را اختصاص دهند ولی قانون است، تکلیف است و من معتقدم ان شاءالله می‌رویم به سمت مسکن سازی برای اساتید جوان با یک ضوابطی که این جا نمی‌شود توضیح داد.
(گزارش)
سوال: گزارش مرتبط بود با آن چه دانشجویان دانشگاه آزاد با آن روبه روهستند و چالش‌هایی که دارند، میشود عدم هماهنگی دانشگاه آزاد با اجرای سیاست‌های وزارت علوم بدانیم؟
صراف: دانشگاه آزاد از محصول‌های خوب جمهوری اسلامی بود انصافا، ابتکاری بود برای آن دورانی بود که دولت در مضیغه بود و یک عده متقاضیان تحصیل در دانشگاه زیاد بودند و دولت نمی‌توانست جواب دهد و جوابگو باشد.ایده خیلی خوبی بود، اما خوب نیاز به یک مقدار همراهی بیشتر دانشگاه آزاد با سیاست‌های کلی نظام، سیاست‌های کلی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی و نظارت‌های وزارت علوم دارد.ضمن این که احترام می‌گذاریم و همکاریم با دوستان عزیز در دانشگاه آزاد و تلاش‌های شان قدردانی می‌کنیم، در عین حال بحث‌های داخلی داریم، حالا اجازه دهیم الان رسانه‌ای نشود.
من در برنامه ام اتفاقا فردا یک جلسه‌ای هست با رئیس محترم دانشگاه آزاد ما با هم خیلی صمیمانه از قبل رابطه خوب و دوستانه‌ای داریم.ایشان هم شخصیت منطقی هستند، فکر می‌کنم که اگر لغو نشود به دلیل یک جلسه دیگری، ما ان شاءالله فردا با ایشان صحبت می‌کنیم و امیدواریم گله‌های دانشجویان، استادان، کارمندان را شنیدیم، منتقل می‌کنیم، خودمان هم یک بحث‌های داخلی امیدواریم بهتر شود.
سوال: جنابعالی درباره دانشگاه‌های ذیل وزارت علوم اشاره کردید که مستقل هستند و چه برسد به دانشگاه آزاد.
صراف: ولی در عین حال باید در چارچوب سیاست‌های کلی باشد.
سوال: یک جمع بندی داشته باشید، درباره فرآیند جذب اعضای هیئت علمی قرار است تغییر اتفاق بیافتد؟
صراف: نگاه‌ها تغییر می‌کند والاه فرآیند قانونی، یک فرآیندی است که از تقریبا ۱۵ سال قبل طراحی شده است و البته منتقدانی دارد، ولی این فرآیند قانون شده است و همین الان هم اجرا میشود.منتها نگاه‌ها خوب همراه با نگاه دولت، هماهنگ‌تر باید بشود یک شکایاتی هم هست، که شما می‌دانید این روز‌ها مطرح است، این شکایات رسیدگی میشود و امیدواریم که ما بتوانیم نخبگان را جذب کرده و نگه داریم و مانع شویم از این که سرمایه‌های بزرگ با هزینه ما بزرگتر بشوند، بزرگ بشوند و با راحت تقدیم کنیم به خارج از کشور.
سوال: هم جمع بندی بشنویم و نکته‌ای در سوالات نبوده است ولی به عنوان اولویت‌های کاری بفرمایید؟
صراف:بحث‌های دانشجویی داشتیم که باقی ماند.
سوال: یک قول بگیریم که در صف اول منتظرتان باشیم.؟
صراف: ما وظیفه مان پاسخگویی هست و شما مطالبه گری و نماینده مطالبه گران، کما این که در سطح دانشگاه می‌رویم و به مطالبات دانشجویی، استاد و کارمندان عزیز می‌رویم که پاسخگو باشیم.در سخنرانی‌ها دوره رای اعتماد و در کمیسیون‌های مجلس تاکید داشتم روی بحث مسئولیت اجتماعی.مسئولیت اجتماعی در حقیقت شعار دانشگاه نسل چهارم است در تمام دنیا، یعنی دانشگاه نمی‌تواند نسبت به آن چه که در جامعه می‌گذرد، آن چه در بازار می‌گذرد بی تعهد باشد.حتی استاد، استاد توی تجارب مدیریتی دانشگاه‌های دنیا آمده، من خیلی نمی‌خواهم آدرس مستقیم بدهم، بعضی از مدیران دانشگاه فکر می‌کنم آکسفورد، تجربه مدیریتی اش را بیست سال رئیس دانشگاه بوده است یا هارواد، رئیس این دانشگاه عنوان می‌کند من با فارغ التحصیلان خودم وقتی برمی گردم دانشگاه برای احوالپرسی می‌شینم، از آنها می‌پرسم که بهترین استاد شما که بوده است، نمی‌روند سراغ استادی که متخصص تر، مدرس بهتر بوده است، یاد می‌کنند از آن استادی که متوجه مسائل شخصی دانشجو، متوجه زندگی دانشجو بوده است، اگر یک روز دانشجو ناراحت و افسرده بوده است، بعد از کلاس صداش زده است، چته، چی شده است.ما باید به این سمت برویم، استاد نسبت به دانشجو، دانشجو نسبت به استاد متعهد باشد، استاد نسبت به جامعه، این بحث دانشگاه و صنعت یکی از ابعاد احساس مسئولیت اجتماعی است.
منتها یک کمی دانشگاه‌های ما رخوت پیدا کردند، این یک دلایلی دارد، الان من در این چند دقیقه نمی‌توانم بگویم ناامید شدند، خودشان را احساس نمی‌کنند که مفید هستند در جامعه، چون خودشان در دانشگاه احساس نمی‌کنند که دیده می‌شوند، من امیدوارم که فضای دانشگاه‌ها با این تغییر و تحولاتی که دولت جدیدی روی کار آمده است و شعار‌هایی داده است، دانشگاهیان اعتماد کنند.
امید دستوری نیست، نمی‌خواهم بگویم من استدعا می‌کنم امیدوار باشید، ما حرکت‌هایی می‌کنیم برای ایجاد نشاط، برای ایجاد امیدواری، من از مدیران دانشگاه استدعا می‌کنم، دوره حکمرانی سنتی گذشته است.الان این طور نیست که من بشینم و دستور بدهم و مخاطب من فرمان ببرد، امروز مخاطبان ما فرمانبر نیستند، این تبدیل شدند به یوزر به اصطلاح، تبدیل شدند به کاربر.کاربری که اگر شما یک بخش نامه می‌کنید، می‌شیند نقد می‌کند، می‌شیند یک حاشیه می‌زند در فضای عمومی منتشرش می‌کند؛ بنابراین من نمی‌توانم آن را نادیده بگیرم و احساس کنم که با یک فرمان دانشگاه را اداره کنم.
سوال: یک دقیقه زمان داریم.
صراف: در این یک دقیقه بگویم دانشگاه، در دانشگاه باید قانون حاکم باشد، قانونی که رعایت حقوق اساسی بکند، اصل رعایت قانون اساسی بکند، اصل حاکمیت قانون، نمی‌خواهم با اصل حاکمیت قانون یک محیط حقوقی درست کنیم اتفاقا اصل حاکمیت قانون از نتایج و دستاورد‌های بشر مدرن است.
در دانشگاه باید اخلاق حاکم باشد و دانشگاه ضمن این که نقش اجتماعی اش را ایفا می‌کند نباید سیاست زده باشد. فراموش نکنیم دانشگاه باشگاه احزاب نیست، اما بی تفاوت هم نخواهد بود.فراموش نکنیم که دانشگاه محیط علمی است، ما آمدیم در یک دوره محدود از عمرمان ضمن ماهر شدن و متخصص شدن و می‌خواهیم از این دانشگاه که فارغ التحصیل شدیم کاری انجام دهیم، سطح علمی کشور را بالا ببریم، چون توسعه کشور بدون توسعه علمی ناممکن است.
