معاون وزیر و رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی تأکید کرد در سه ماه آینده نقشه راه و طراحی نوین دوره تحصیلی فنی و حرفه‌ای و مهارتی براساس اسناد بالادستی، با رویکرد بومی و مبتنی بر آموزش عمومی تدوین می‌شود.
حسن ملکی در نشست شورای عالی آموزش و تربیت فنی و حرفه‌ای و مهارتی اظهار کرد: «در ابتدای امر باید به طور کلی جغرافیای فعالیت‌های خودمان را عرض کنم تا جایگاه مواردی مثل فرهنگ کار و تلاش در این جغرافیا مشخص شود چرا که بحث فرهنگ کار و تلاش در این میان اهمیت زیادی دارد.»
وی بیان کرد: «این ها موارد مهمی است که باید در نظر بگیریم و نسبت آن را در آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و مهارتی پیدا کنیم و روی آن متمرکز شویم. بخش دیگر اینکه در فضای نوینی که آغاز شده و بنده به‌عنوان مسئول این مأموریت در سازمان حضور پیدا کرده‌ام با نگاهی کلان قدم‌های مشخص خرد برداریم و پیش برویم.»
کارمبنایی، شرط موفقیت در برنامه‌ریزی درسی رشته‌های نظری، فنی و حرفه‌ای و کاردانش
ملکی با تأکید بر اینکه شرط موفقیت در برنامه‌ریزی درسی رشته‌های نظری، فنی و حرفه‌ای و کاردانش شروع کار از مبناست، یادآورشد: «ریشه و مبنا را باید خوب بفهمیم، خوب تحلیل کنیم و از قِبَل آن تحلیل به نتایجی برسیم. اولین قدم تدوین ریشه‌ها است و تا زمانی که از مبانی مطمئن نشویم قدم بعدی را برنمی‌داریم.با آقای بهمنی و دوستانشان پیمان بستیم که برای ایجاد تحول در شاخه‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش باید پای خودمان را در جای محکمی قرار دهیم.»
نسبت آموزش‌های مهارتی با مبانی اقتصادی کشور
معاون وزیر آموزش و پرورش با اشاره به جایگاه آموزش‌های مهارتی و فنی و حرفه‌ای و نسبت آن با مبانی اقتصادی کشور و اسناد اعتقادی، فلسفی و همچنین مصوبات شورای عالی فنی و حرفه‌ای و مهارتی، گفت: «در آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و مهارتی باید انسانی را مد نظر قرار دهیم که در اسناد بالادستی به آن اشاره شده و ثابت کنیم وجه تمایز ما با دیگر بخش‌ها، قبل از هر چیز وجه تمایز فلسفی است.»
ملکی گفت: «رهبر معظم انقلاب (مد ظله العالی) در نامگذاری سال‌های اخیر به مسائل اقتصادی تأکید داشتند و بر همین اساس ما نیز باید تحلیل درستی از مبانی اجتماعی داشته باشیم. با همه این مسائل این سوال پیش می‌آید که آیا ممکن است سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی که مدعی فعالیت در فنی و حرفه‌ای و مهارتی هستند گام‌هایی را برای تحول خودشان مشخص نکنند؟ شما مسئولان این بخش باید بگویید مسائل فنی و حرفه‌ای و مهارتی ما چه نسبتی با شرایط اقتصادی کشور دارد؟»
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی با بیان یک انتقاد شخصی از شاخه کاردانش، ادامه داد: «این شاخه بسیار مهم است اما تا حدی شاخصه وجودی خودش را از دست داده و شبیه به فنی حرفه‌ای ثانی شده است.»
ملکی با تأکید بر استفاده از پژوهش‌ها و فراتحلیل‌ها در برنامه ریزی‌های بعدی یادآور شد: «معتقدم رویکرد ما در تحول شاخه‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش باید رویکرد مبتنی بر آموزش عمومی باشد. سوالی پیش می‌آید مبنی بر اینکه این رویکرد یعنی چه؟ یعنی ما در آموزش و پرورش باید افراد را برای مهارت‌آموزی در عرصه حرفه‌ای و شغلی آماده کنیم چراکه ما با سازمان فنی و حرفه‌ای تفاوت ماهوی داریم. آموزش و پرورش در اول تربیت است و بقیه موارد در زیر این چتر قرار می‌گیرند. باید از همان دوره ابتدایی مهارت‌های پایه‌ای مربوط به فنی و حرفه‌ای و مهارتی را وارد کتاب‌های درسی کنیم.»
وی ادامه داد: «کارآفرینی را به‌عنوان یک راهبرد دنبال کنیم. بنای ما این است که تابستان امسال نقشه راه و طراحی جدید دوره تحصیلی فنی و حرف ای و مهارتی تدوین شده باشد. باید طراحی دوره تحصیلی‌مان به اتمام رسیده باشد و ساختار شاخه‌ها و رشته‌های آن براساس نیاز بومی و براساس اسناد بالادستی مبتنی بر آموزش عمومی مشخص شود.»
درخواست رابطه مستمر شورای عالی آموزش و تربیت فنی و حرفه‌ای با سازمان پژوهش
در ابتدای این نشست محمدرضا سپهری رئیس موسسه کار و تامین اجتماعی و دبیر شورای عالی آموزش و تربیت فنی، . حرفه‌ای و مهارتی با بیان اینکه سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی سازمانی بسیار مهم برای این شورا است، گفت: «امیدوارم این رابطه ما با این سازمان به این جلسه محدود نشود. می‌خواهیم رابطه مستمری داشته باشیم از این جهت مهم است که می‌خواهیم راهنمایی و هدایت تحصیلی دانش‌آموزان به سمت مهارتی نهادینه شود و فرهنگ کارمان که در این 100 سال اخیر و بعد از اکتشاف نفت تخریب شده را احیا کنیم.»
وی افزود: «فرهنگ کار ایران مانند شالیکاران شمال، کاشی‌کاران اصفهان، قالی‌بافان کاشان، صنایع منبت، خاتم کاری و غیره روز به روز تحلیل رفته و از سوی دیگر شاید جوانان ما به نحوی این سختی‌ها را تحمل نمی‌کنند، شاید راحت‌طلبی و شاید متأثر از فضای جهانی باشد.»
سپهری با اشاره به اینکه اینگونه رفتارها باید ریشه‌یابی شود بیان کرد: «آموزش مهارت‌ها در کتاب‌ها اهمیت زیادی دارد، نیازمند به روز رسانی معلمان، مربیان و اساتید و حتی نظام دانشگاهی هستیم.»
دبیر شورای عالی آموزش و تربیت فنی و حرفه‌ای و مهارتی گفت: «راهنمایی و هدایت تحصیلی دانش‌آموزان به سمت مهارتی و فنی و حرفه‌ای، ارتقای فرهنگ کار با زبان شیوا در کتاب‌ها برای جوانان، احیای مرام نامه‌ها برای جوانان و بیان ارتباط جوانان با بازار کار انتظاراتی است که از دکتر ملکی داریم.»
ضرورت آسیب شناسی جدی نسبت به شاخه های فنی و حرفه ای و کاردانش
افشار بهمنی سرپرست دفتر تالیف کتاب‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی نیز در سخنان خود ضمن تشکر از ریاست سازمان به دلیل تأکید وی بر جایگاه مهارت آموزی در همه دوره‌های تحصیلی گفت: «ما در ابتدا باید آسیب‌شناسی جدی نسبت به شاخه‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش داشته باشیم.»
وی با اشاره به اینکه تعدادی از این آسیب‌ها شناسایی و راهکارهایی هم برای آنها طراحی شده است، ادامه داد: «در طول اجرای برنامه‌های یک سال گذشته به مباحثی همچون آموزش‌های عمومی، تلفیق نظر و عمل، فرهنگ کار و تلاش توجه ویژه‌ای داشتیم تا هدایت تحصیلی فرایندی و مهارت‌ها و شایستگی‌های پایه مورد نیاز در همه دوره‌های تحصیلی محقق شود.»
بهمنی با تأکید بر اینکه کاهش تمرکز (یکی از سیاست‌های این دفتر در برنامه ریزی درسی است) امکان آزادسازی 10 تا 20درصد برنامه‌های درسی را فراهم خواهیم کرد، گفت: «آمایش سرزمینی و توجه به ارائه الگوهای مشارکتی، راه‌اندازی مرکز سنجش صلاحیت حرفه‌ای و تصویب استانداردهای ارزشیابی و شایستگی تدوین شده در این سازمان مباحث مهمی است که نیازمند حمایت جدّی شورای عالی آموزش و تربیت فنی و حرفه‌ای و مهارتی است.»
وی درباره شناسایی چهار خانواده محوری آسیب‌ها و مسائل در این زمینه شامل مسائل آموزش عمومی، شامل مسائل مربوط به زیر ساخت‌ها، مسائل مشارکت و مسائل مربوط به کاهش تمرکز و کاهش تصدی گری مطالبی را بیان کرد.
سرپرست دفتر تالیف کتاب‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی از طراحی کارگروه مهارت‌آموزی وزارت آموزش و پرورش در آینده نزدیک خبر داد.
مهمترین مطالب بیان شده از سوی حاضران به شرح زیر است:
شریعت: دبیر کارگروه تخصصی نظارت و سنجش آن شورا یکی از زمینه‌های خوب در همکاری با سازمان پژوهش استفاده از تجارب و دانش این سازمان در زمینه تحقیقات انجام شده و سرمایه دانشی سازمان است.
سیدمصطفی آذرکیش: قوانین ما باید حمایتگر باشند. آموزش ما تقاضا محور است. ایجاد 18 رشته جدید در کاردانش متناسب با بوم کشور. تقویت صنایع دستی تقویت هویت ملی و اسلامی ما است.
موسوی از دانشگاه فنی و حرفه‌ای: تحلیل محتوای دروس رشته‌های فنی و حرفه‌ای با توجه به بازار کار صورت پذیرد. منابع درسی را با مشارکت متخصصان و صاحبان مشاغل به معنای واقعی از بیرون سازمان خودتان ارزیابی بیرونی کنید و به ارزیابی کارا برسید. اعتقاد دارم الگوی آموزش مهارتی در کشور ما تغییری نکرده و هنوز در مبانی مانده‌ایم. 18 رشته کاردانش ایجاد شد اما از کدام بخش خصوصی کمک گرفته شد.
عابدینی معاون شورای عالی آموزش و پرورش: جایگاه فنی و حرفه‌ای در جامعه دردآور است و باید چاره‌ای اندیشه شود. تلاش برای تفکیک گزارش‌ها از واقعیت‌ها اهمیت دارد و شورای عالی تربیت فنی و حرفه‌ای و مهارتی بر نقش سیاستگذاری در کنار شورای عالی آموزش و پرورش توجه کند.
نماینده سازمان برنامه و بودجه: سازمان پژوهش از نظر ما یکی از بهترین سازمان‌ها در اجرای بودجه ریزی عملیاتی است. مشکلی که وجود دارد محتوای درسی ما سنکین بوده و فرزندان ما را بی‌اعتماد کرده و اعتماد به نفس را از آنها می‌گیرد.
اسماعیلی نیز بر فاصله گزارش‌ها و واقعیت‌ها اشاره و تأکید کرد بودجه‌ریزی عملیاتی باعث شد که سند تحول در سازمان اتفاق نیفتد زیرا سازمان پژوهش به خاطر نگاه حاکمیتی اثربخشی را بسنجد نه کمّیت. از طرف دیگر در شاخه‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش تعداد 200 رشته باید کاهش یابد چون هر دو شاخه یک کار کرد پیدا کرده‌اند.
منبع:روابط عمومی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی
