جلسه 240 شورای تخصصی تحول و ارتقاء علوم انسانی به ریاست دکتر سعید رضا عاملی و با موضوع بررسی ماده فناوری آیین‌نامه ارتقای اعضای هیئت‌علمی برگزار شد.
به گزارش مرکز رسانه و روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی،
دکتر سعیدرضا عاملی در این جلسه با تأکید بر نقش محوری علوم انسانی و هنر در عرصه فناوری، اظهار داشت: علوم انسانی و هنر، نه‌تنها از فناوری تأثیر می‌پذیرند، بلکه خود جوهره فناوری هستند و باید مسیر و جهت‌گیری توسعه فناوری را هدایت کنند.
وی با اشاره به جلسات متعدد برگزارشده پیرامون مواد مختلف آیین‌نامه ارتقا، از جمله مواد 2، 3 و 4، پیشنهاد داد ماده 1 آیین‌نامه که به جنبه‌های اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها می‌پردازد، در شورای اسلامی شدن دانشگاه مطرح و بررسی شود تا از نظرات کارشناسان در ابعاد اجرایی و فرهنگی آن بهره‌برداری شود.
رئیس شورای تخصصی تحول و ارتقاء علوم انسانی با تأکید بر رویکرد آماده‌سازی آیین‌نامه برای ارائه به شورای عالی انقلاب فرهنگی، از اعضای شورا خواست نظرات و ملاحظات خود را به‌منظور اعمال اصلاحات نهایی ارائه نمایند.
دکتر عاملی ضمن قدردانی از زحمات دکتر کوثری، معاون پژوهش و فناوری مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور در تدوین ماده فناوری، بر ضرورت متعادل‌سازی و یکپارچگی مواد مختلف آیین‌نامه تأکید کرد تا از هرگونه تکرار و تقاطع احتمالی جلوگیری شود.
تعریف فناوری در علوم انسانی و لزوم اثرگذاری بر مسیر فناوری
دکتر عاملی در ادامه سخنان خود، به نکته کلیدی در خصوص تعریف فناوری در حوزه علوم انسانی و هنر اشاره کرد و گفت: در آیین‌نامه ارتقای اعضای هیئت‌علمی، علوم انسانی، اجتماعی و هنر را با تعریفی که مبتنی بر رویکرد TRL(سطح آمادگی فناوری) ارائه‌شده، خود فناوری می‌دانیم. این بدان معناست که این حوزه‌ها نه‌تنها مصرف‌کننده فناوری نیستند، بلکه در فرآیند فناوری بازتعریف شده و جایگاه ویژه‌ای دارند.
رئیس شورای تخصصی تحول و ارتقاء علوم انسانی بر اهمیت اثرگذاری علوم انسانی و هنر در مسیر توسعه فناوری تأکید کرد و با ذکر مثال‌هایی به تبیین این موضوع پرداخت: اندیشه اسلامی به‌طورقطع بر حوزه هوش مصنوعی تأثیرگذار است. جهت‌گیری هوش مصنوعی، موضوعی بسیار حیاتی است و باید به این سمت حرکت کند که انسان از آن محو نشود و عملکرد انسانی تضعیف نشود. عملکرد طبیعی انسان، معارف اسلامی و ادبیات همگی در این مسیر تأثیرگذار هستند و باید به این تأثیرگذاری تصریح شود.
دکتر عاملی از دکتر کوثری خواست تا با لحاظ کردن این نکات و اصلاح موارد پیشنهادی اعضا، متن ماده فناوری را نهایی سازد. وی همچنین پیشنهاد داد جلسه‌ای اختصاصی برای بررسی ماده 1 آیین‌نامه با حضور متخصصان و صاحب‌نظران، برگزار شود تا این ماده نیز به نحو مطلوب تدوین شود.
آیین‌نامه ارتقا، سندی راهبردی برای تحول علوم انسانی
رئیس شورای تخصصی تحول و ارتقاء علوم انسانی با تأکید بر اهمیت آیین‌نامه ارتقای اعضای هیئت‌علمی به‌عنوان سندی راهبردی برای تحول علوم انسانی، تصریح کرد: این آیین‌نامه، جهت و مسیر حرکت علوم انسانی را تعیین می‌کند و باید با دقت و ظرافت تدوین شود.
در ادامه دکتر سحر کوثری، معاون پژوهش و فناوری مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور در این جلسه با بیان اینکه این ماده باهدف ارج نهادن به فعالیت‌های فناورانه و نوآورانه اساتید در کنار فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی تدوین‌شده است، به تبیین مبانی نظری و منطق تنظیم این ماده پرداخت.
وی با اشاره به رویکرد تکاملی فناوری (Technology Readiness Level - TRL) و مدل تعالی سازمانی EFQM، توضیح داد که «ماده فناوری» در راستای تکمیل و تعمیق رویکرد TRL در کل آیین‌نامه ارتقا طراحی‌شده است. به این معنا که فعالیت‌های مرتبط با مراحل اولیه شکل‌گیری و توسعه فناوری (TRL 1-3) بیشتر در مواد آموزشی و پژوهشی آیین‌نامه دیده‌شده و «ماده فناوری» بر فعالیت‌های مرتبط با مراحل میانی و پایانی چرخه فناوری (TRL 4-9) که شامل تجاری‌سازی، کاربردی‌سازی و اثرگذاری فناوری است، تمرکز دارد.
دکتر کوثری در ادامه، به تعریف فناوری و نوآوری در حوزه علوم انسانی، اجتماعی و هنر پرداخت و با تأکید بر گستردگی و تنوع تعاریف موجود، ایجاد «ارزش» و «نوآوری» را به‌عنوان محور اصلی در این حوزه معرفی کرد. وی ارزش ایجادشده در این حوزه را شامل دو نوع «ارزش ابزاری» و «ارزش ذاتی» دانست و مخاطبان آن را نیز به دو گروه متخصصان و حرفه‌ای‌ها و عموم جامعه تقسیم کرد.
بر اساس این مدل، دکتر کوثری آثار و دستاوردهای فناورانه اساتید را در سه حوزه کلان اثرگذاری اقتصادی، اثرگذاری اجتماعی و اثرگذاری حاکمیتی دسته‌بندی و مصادیق عینی هرکدام را بر اساس اسناد بالادستی، پژوهش‌های انجام‌شده و نظرات کارشناسان، به تفصیل تشریح کرد.
وی تأکید کرد در ارزیابی فعالیت‌های فناورانه، علاوه بر کمیت، کیفیت و اثربخشی فعالیت‌ها نیز مورد توجه قرار خواهد گرفت. وی همچنین به ضرایب تشویقی در نظر گرفته‌شده برای اساتید گروه هنر و بانوان دارای فرزند زیر دو سال که در امر توسعه فناوری سرآمد باشند، اشاره کرد.
در پایان جلسه، جدول پیشنهادی «ماده فناوری» و نحوه اعمال آن در جداول حداقلی امتیازات آیین‌نامه ارتقا موردبحث و تبادل‌نظر اساتید حاضر قرار گرفت. مقرر شد نظرات و پیشنهاد‌های مطرح‌شده در جلسه و همچنین بازخوردهای دریافتی از دانشگاه علامه طباطبایی، جمع‌آوری و در تدوین نهایی «ماده فناوری» مورد توجه قرار گیرد.
منبع:مرکز رسانه و روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی
