به گزارش مرکز رسانه و روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی، حجت‌الاسلام والسلمین عبدالحسین خسروپناه در این مراسم اظهار کرد: اعتکاف در گذشته در بین خواص رایج بود و به یاد دارم برای اولین بار مراسم اعتکاف بین دانشجویان دانشگاه تهران بود و بعد گسترش پیدا کرد.
وی ادامه داد: اعتکاف یک عبادت قرآنی است، در آیه ۱۲۵ سوره بقره خداوند به حضرت اسماعیل و حضرت ابراهیم توصیه شده که خانه خدا برای حضور اعتکاف‌کنندگان و رکوع و سجود کنندگان پاکیزه کنند. بر مبنای آیه 37 سوره آل عمران عبادتی که حضرت مریم(س) انجام می‌دهد از نوع اعتکاف بوده است. البته در قرآن به اعتکاف بت‌پرستان هم اشاره کرده ولی آنچه از سیاق آیات است اعتکاف عبادتی است در میان ادیان توحیدی بوده است و هر دینی سبک و سیاق خودش را داشته است اما اگر میان بت پرستان بوده انحرافی بوده است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: در قرآن احکام مختلف اعتکاف آمده است که در آیه 178 سوره بقره، روزه گرفتن، عبادت کردن و غیره آمده است.
استاد خسروپناه گفت: در روایات آمده است در مجامع اهل سنت برخی دهه آخر ماه مبارک رمضان را به اعتکاف اختصاص می‌دهند که این موضوع از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله به یادگاری گذاشته شده است. برخی از اهل دل و معرفت به آن عمل می کنند. اعتکاف در روزهای 13 و 14 و 15 ماه رجب به توصیه خداوند متعال بعد از اتفاقات و ترک اولی حضرت آدم بوده، در این سه روز حضرت آدم به عبادت و روزه‌داری می‌پردازد تا عوارض وضعیه دفع شود و ثواب آن به اندازه یک عمر روزه‌داری است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: اعتکاف فرصت مناسبی است که باید غنیمت شمرده شود و از آن به بهترین شکل ممکن بهره برد، به تعبیری دیگر اعتکاف از ارکان مهم استقرار نظام اسلامی به‌شمار می‌رود. پیامبران اولوالعزم و اهل بیت به اعتکاف تقید داشتند. اعتکاف در گره‌گشایی شرور مادی و معنوی موثر است. در ایام جنگ بدر و وقتی حکومت پیغمبر در مدینه مستقر شد مسئله اعتکاف بیان می‌شود بنابراین شرط لازم برای استقرار حاکمیت اعتکاف است.
وی در ادامه گفت: اعتکاف حداقل ۳ کارکرد مهم می‌تواند داشته باشد، معتکفین یقین داشته باشند این عمل هرگز بی‌ثمر نیست و علاوه بر ثواب‌های اخروی و دنیوی که دارد ۳ کارکرد مهم را نیز دربر خواهد داشت.
حجت‌الاسلام والسلمین خسروپناه تصریح کرد: کارکرد اول تمرین زیست جمعی است، اعتکاف یک عمل جمعی است و باید در یک مسجد جامع برگزار شود که شامل جمع مسلمین باشد‌، این اجتماع به ما تمرین زیست اجتماعی می‌دهد، برادران و خواهران به یکدیگر کمک می‌کنند و در جمع، به عبادت خدا مشغول می‌شوند.
وی افزود: کارکرد دوم خودشناسی و خودسازی است، اعتکاف بهترین فرصتی است که انسان در این ۳ روز بر خودش تأمل کند تا فضائل و رذایل خود را بازنگری کند، بتواند یک شخصیت جامع و کامل برای خود بسازد.
حجت‌الاسلام والسلمین خسروپناه عنوان کرد: برای مثال اگر رذیلت یا مرضی در باطن انسان وجود دارد باید در این ۳ روز شناخته و در این ایام تلاش کند تا رفع شود چه زمانی بهتر از اعتکاف وجود دارد که انسان بتواند یک من درست و مناسب برای عبادت خدا بسازد. مقام معظم رهبری در نظریه نظام انقلابی سه رکن خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی را مطرح می‌کنند و اینها نسبت به یکدیگر ترتب دارند. برای دستیابی به تمدن نوین اسلامی به جامعه‌پردازی نیاز است، جامعه‌پردازی هم بدون خودسازی ممکن نیست. خودسازی شامل خودسازی بینشی، منشی و کنشی است، خودسازی بینشی رشد عقلانیت است، خداوند می‌خواهد عاقل حکیم باشیم و با عقلانیت پیش برویم. چهار نوع عقل نظری، عقل عملی، عقل معاش و عقل معاد در نصوص دینی آمده که جمع آنها لبّ است، به خردناب ترجمه می‌شود. از ما می‌خواهند أولی‌الألباب باشیم، ثمره آن حکمت است و خیر کثیر نصیب آنها می‌شود.
وی ادامه داد: اعتکاف بهترین فرصت است که انسان خودسازی معرفتی پیدا کند که رشد عقلانیت و أولی‌الألباب شدن را محقق کند. انسانی که موفق به خودسازی بینشی و منشی شود بی‌شک نمی‌تواند با هم‌نوع خود به درستی برخورد نکند، نمی‌تواند در مسئولیتی که به وی واگذار شده است ترک فعل کند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: کارکرد سوم که بسیار مهم به‌شمار می‌رود؛ تمرین خلوت کردن با معبود خویش است، ما انسان‌ها در ۲۴ ساعت یک روز با مشغله‌های کاری و خانوادگی بسیاری مواجه هستیم.
وی تشریح کرد: این موضوع سبب شده که توفیق خلوت با خدا ایجاد نشود و لذا اعتکاف باعث تمرینی می‌شود که بتوانیم در مشغله‌های کاری خود به عبادت با خالق بپردازیم. اعتکاف برای مسئولان بیش از توده مردم لازم است؛ متأسفانه برخی مسئولان از مسئولیت‌های خود ترک فعل می‌کنند و عمل آن‌ها سبب آزار و اذیت مردم می‌شود.
وی مطرح کرد: اگر مسئولان بتوانند در اعتکاف شرکت کنند دیگر هرگز نمی‌توانند کار مردم را رها یا ترک فعلی انجام دهند، برخی مسئولان ما نیازمند خودسازی معرفتی هستند. از خداوند می‌خواهم توفیق بهره‌مندی از اعتکاف را برای ما ممکن سازد تا به‌دلیل غفلت از آن به سادگی عبور نکنیم.