دکتر سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در این مراسم بزرگداشت چهارمین دوره هفته ملی کتاب کشاورزی و منابع طبیعی، با تبریک هفته کتاب و تشکر از وزارت جهاد و کشاورزی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار کرد: حوزه کشاورزی و منابع طبیعی به عنوان یک دانش معنوی و علمی ریشه دار است که در کتب آسمانی از آن‌ها سخن گفته می شود، فیلسوفان بزرگ تاریخ از کشاورزی و دامداری سخن گفته اند و در ادبیات دانشی ما ریشه قدیمی دارد. از دوره ایران باستان تا زمان ورود اسلام به ایران این ادبیات همواره وجود داشته است.

وی افزود: در قرآن کریم از کشاورزی، طبیعت، آسمان و زمین سخنان گرانسنگی آمده است،‌ خداوند در قرآن می‌فرماید که در خلق آسمانها و زمین و اختلاف شب و روز آیاتی برای اهل خرد وجود دارد. این آیات همان دانشی است که به مرور از عالم هستی رمز گشایی میکند و حقایق و ظرفیت‌های بیشتری را مورد بهره‌برداری قرار می‌دهد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: کشاورزی و منابع طبیعی نیازهای اساسی را در بر می‌گیرد چراکه نیاز به غذا مهمترین نیاز بشر است، نیاز به سلامت هم در غذا وجود دارد، غذای پاک غذای سالم و غذای حلال مربوط به سلامت است و آب یکی از نیازهای بزرگ زندگی بشر است که بدون آب حیات بشر دچار مخاطره می شود. حفظ محیط زیست نیز به همین حوزه برمیگرد.
دکتر عاملی گفت: وقتی از امنیت غذایی صحبت میکنیم فقط بحث فراوانی غذا و در دسترس بودن آن نیست بلکه سلامت و بهره وری و بهره مندی و کارآمدی مورد توجه است، امام صادق میفرماید که «زراعت مهمترین کیمیای زندگی است»، اگر سیر تطور علم و صنعت را نگاه کنیم درمی‌یابیم که همگی حول و حوش زراعت و دامداری بوده است.
وی ادامه داد: بشر روز به روز تلاش می‌کند که تخریب به محیط زیست را کم کند ولی اینکه چقدر موفق بوده باید به حوزه انسان جامع و انسان کامل برگردیم و ببینیم که چقدر به زندگی انسان جامع و انسان کامل نزدیک شدیم.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه حوزه کتاب حوزه فرهنگ جامعه است، گفت: کتاب فرهنگ قدرتمند تولید می کند، دانش، فرهنگ قدرتمند تولید میکند، دانش فرهنگ سازگار، آرام و امن ایجاد می کند و اگر این حوزه دانشی دچار آشفتگی باشد آشفتگی در فرهنگ ایجاد می شود، حوزه فرهنگ کشاورزی منابع طبیعی که با آن نیازهای اساسی سروکار دارد از اهمیت ویژه‌ای دارد.
دکتر عاملی با اشاره به پیشینه تالیفات حوزه زراعت و کشاورزی گفت: در تاریخ ایران، برخی متون کهن وجود دارد که به­طور خاص به کشاورزی و فلاحت اختصاص دارد و همچنین در برخی آثار و تألیفات حوزه جغرافیا یا کتاب­های تاریخ محلی و ... نیز به صورت پراکنده به کشاورزی اشاره شده است. ازجمله می­توان به «مجموعه علم ایرانی در زراعت و فلاحت و باغبانی و غیره» تألیف عبدالغفار نجم الدوله (1218 -1287ش) و ارشاد الزراعه تألیف ابونصری فاضل هروی (921ق) و معرفت فلاحت منتسب به عبدالعلی بیرجندی (943ق) اشاره کرد. همچنین در کتاب دایره المعارفی، مدخل­هایی درباره کشاورزی و باغبانی و درختکاری وجود دارد. یا در جامع العلوم تألیف فخرالدین رازی (606ق) فصلی به نام علم الفلاحه وجود دارد. یا کتاب نفایس الفنون تألیف محمدبن محمود آملی (نیمه اول قرن هشتم هجری) شامل مدخل­هایی درباره کشاورزی و باغبانی است. یا قسمت سوم کتاب نزهه القلوب حمدلله مستوفی (740ق) درباره نباتات است.

دکتر عاملی با اشاره به کتابهای کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در حوزه کشاورزی بیان کرد: ۶ هزار و 31 عنوان در کتابخانه ملی  در حوزه کشاورزی ثبت شده است. البته کتاب هایی که صرفا عنوان کشاورزی دارند، فقط به عنوان کتاب‌های این حوزه نیستند زیر عنوان های شش گانه نیز وجود دارد که دامنه بزرگی را تشکیل میدهد.
وی گفت: آبیاری، اصلاحات ارضی، آموزش کشاورزی، کاشت، داشت، برداشت کشت و زرع اینها جنبه هایی است که در این کتاب ها آمده است، ۲ هزار و ۴۶۷ پایان نامه ثبت شده در این حوزه وجود دارد، در پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی در بخش نقشه نشریات از سال ۱۳۴۰ تا کنون ۱۹ هزار و ۱۱۴ عنوان وجود دارد که 12 هزار و ۱۵۰ عنوان مربوط به گروه کشاورزی و منابع طبیعی ۳ هزار و ۴۹۸ مربوط به حوزه علوم انسانی و بقیه مربوط به حوزه علوم پایه، دامپزشکی و پزشکی است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: بررسی ساینس دایرکت از سال ۱۹۹۹ تا هم اکنون نشان می دهد که تعداد عناوینی که ثبت شده یک میلیون و 274 هزار عنوان است ۵۰ عنوان اول که بیشتر مورد مراجعه بوده است شامل حوزه های محیط زیست و کشاورزی پایدار، آموزش کشاورزی، منابع طبیعی آب و خاک، تکنولوژی کشاورزی اقتصاد خرد و کلان کشاورزی، هوشمندسازی کشاورزی، کشاورزی ارگانیک، کشاورزی آبی و دیمی، گازهای گلخانه ای کشاورزی دقیق بر مبنای موقعیت جغرافیایی جز حوزه های است که اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
وی ادامه داد: در سال های اخیر می توان سه دوره تحقیق و تالیف در حوزه کشاورزی را از هم متمایز کرد: دوره اول که تالیفات عمومی حوزه کشاورزی می تواند نامگذاری شود مربوط به سالهای 1999 تا ۲۰۰۵ است. در این دوره ادبیات برخاسته از فناوری نو مطرح بوده است و تالیفات مربوط به کشاورزی خودکار وجود دارد. دوره دوم به مربوط به سالهای ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۲  که تالیفات حوزه کشاورزی رویکرد انسانی پیدا کرد و به مسائلی اجتماعی و انسانی و روانشناختی اجتماعی مرتبط با کشاورزی توجه می‌شد و موضوعاتی مثل جنایات بیولوژیکی و جنگ زیستی، رفتارهای مردم جوامع کشاورزی، گردشگری، کشاورزی روانپزشکی، حمایت از کشاورزان در زمان بحران، اعم از بحران­های مالی و بلایای طبیعی، اثر کشاورزی در کاهش تأثیر HIV/ایدز، سلامت کشاورزان، الگوهای رفتاری کشاورزان، تأثیر بیولوژیکی کشاورزی بر جمعیت­ها، بیمه کشاورزی، تقویت نیروی کار کشاورزی، سلامتی و ایمنی غذا و خطرات مربوط به سلامت در ارتباط با کشاورزی مدرن در آثاری که در این دوره منتشر شده، دیده می­شود.

دکتر عاملی بیان کرد: دوره سوم از سال ۲۰۱۳ تاکنون دوره هوشمندسازی حوزه کشاورزی است وقتی عناوین را نگاه می‌کنیم‌ از اینترنت اشیا در کشاورزی تا استفاده از داده های ماهواره ای، نظارت از راه دور و استفاده از داده های بزرگ در تجزیه و تحلیل بازار کشاورزی و کنترل کیفیت محصولات کشاورزی، تحلیل اطلاعات بازار کشاورزی بر اساس نظارت وب، سکوهای نوآوری در حوزه کشاورزی، رایانش ابری و لبه در کشاورزی هوشمند،  فناوری وب در حوزه کشاورزی، سیستم ناوبری خودکار و بلاکچین و متاورس و تاثیر آن در کشاورزی، استفاده از فضای مجازی در کشاورزی، هوش مصنوعی در حوزه کشاورزی جدید دنبال می شود.
وی ادامه داد: به انتقال دانشی اساسی نیاز داریم، در حوزه پزشکی 28 تله وجود دارد، در سال ۱۹۹۹ اولین جراحی از راه دور تحت تاثیر دانش هوشمند صورت گرفته است، یعنی علم در فضای دوم نیز اثرگذار شده است، فضای دوم شامل فناوری های نو همراه با فضای اول، دانش تکمیلی را به وجود می‌آورند که هدفش توسعه ماندگار با بهره وری بالا و همراه با سلامت و تامین امنیت غذایی است. بنابراین این فناوری از اهمیت بالایی برخوردار است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان به اهمیت بهره‌گیری همزمان از ظرفیت های ملی و فراملی تاکید کرد و گفت: فرصت دسترسی به داده‌های علمی و تجارب جهانی زمینه مناسبی است برای استفاده موثر و مهندسی معکوس تولیدات مهم جهان در همه حوزه های علم. البته توجه به ارزش های فرهنگی جامعه اسلامی در استفاده از دانش و تجربه جهان محور و متغیر اصلی است. افراط در بومی گرایی و یا جهانی گرایی، نوعی از انزوا و بازبودگی های مخرب را بوجود می‌آورد. راه مناسب جهانی گرائی با رویکرد بومی گرایی است. به عبارتی محک زدن داده های جهانی با ارزش‌های متعالی اسلامی راه بهره‌گیری حکیمانه از سایر تجربه ها را فراهم می‌ سازد.
 

گزارش تصویری این مراسم در اینجا قابل مشاهده است.