وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه پس از پیروزی انقلاب اسلامی با افزایش تولید و انتشار مقالات علمی دانشمندان ایرانی در پایگاه‌های بین‌المللی، انقلاب علمی رخ داده است، گفت: هم‌اکنون باید مهارت‌آموزی و ایجاد اشتغال برای دانش‌آموختگان دغدغه اول همه مسئولان کشور باشد.
دکتر محمدعلی زلفی‌گل در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو سیما در خصوص از سرگیری آموزش حضوری در دانشگاه‌ها گفت: در زمان کرونا دانشجویان ارشد و دکترا که مشغول پایان‌نامه بودند در محیط دانشگاه حضور داشتند اما دانشجویان کارشناسی و ورودی‌های جدید ارشد به دلیل دشواری رعایت پروتکل‌های بهداشتی در خوابگاه‌ها و تغذیه، در دانشگاه حضور داشتند. در پی اقدامات مؤثری که وزارت بهداشت انجام داد و واکسیناسیون خوبی که برای دانشجویان و اعضای هیئت علمی و یاوران علمی انجام شد، شرایط برای حضوری شدن آموزش مهیا شد اما مجدداً با قرمز شدن بسیاری از شهرها ستاد ملی کرونا مصوب کرد که تصمیم‌گیری برای میزان و نوع حضور شدن مقاطع مختلف دانشجویان در دانشگاه‌های کشور بر اساس مصوبه ستاد به کرونا در هر استان صورت بگیرد.
تضمین سلامت دانشجویان؛ اصل اول در برقراری آموزش حضوری دانشگاه‌ها
وی افزود: سیاست کلی دولت و تأکید رئیس جمهور محترم این است که طوری برنامه‌ریزی کنیم که آموزش حضوری در دانشگاه‌ها با رعایت پروتکل‌های بهداشتی آغاز شود و ما هم معتقدیم که دانشگاه بدون حضور دانشجو معنا و مفهوم ندارد و بدون حضور دانشجو مثل کالبدی است که در آن روح وجود نداشته باشد. اما آنچه که در اولویت است و برای ما اهمیت دارد تضمین سلامت دانشجویان است.
وزیر علوم با بیان اینکه بسیاری از دانشجویان غیربومی هستند، گفت: این دانشجویان برای حضور در دانشگاه نیاز به خوابگاه دارند و رعایت پروتکل‌های بهداشتی در خوابگاه‌ها در شرایط کرونا دشوار است. زیرا تعداد افراد ساکن در هر اتاق باید کاهش پیدا کند بنابراین ما نیاز به فضای خوابگاه‌ی بیشتری داریم.
وی افزود: مشکل دیگری که وجود دارد این است که تعدادی از دانشگاه‌ها از پتانسیل و ظرفیت خوابگاه‌های خصوصی استفاده می‌کردند و در دو سال گذشته به دلیل شیوع کرونا این خوابگاه‌ها تغییر کاربری داده‌اند و این محدودیت‌ها باعث شده که در عمل دست ما برای حضوری کردن حداکثری دانشگاه‌ها به ویژه در شهرستان‌ها و دانشگاه‌های تازه تأسیس بسته باشد.
دکتر زلفی‌گل با بیان اینکه در دانشگاه‌های بزرگ هم به دلیل رعایت پروتکل‌های بهداشتی، با کمبود خوابگاه مواجه هستیم گفت: این مسائل همه دست به دست هم داده و مشکلاتی برای آموزش حضوری به وجود آورده است اما این دلیل نمی‌شود که برای حضوری کردن دانشگاه‌ها برنامه‌ریزی نکنیم. امیدوارم که هرچه زودتر مجدداً با تغییر وضعیت شهرهایی که به رنگ درآمدند، بتوانیم برای تحقق خواسته ریاست محترم جمهوری برنامه‌ریزی کنیم.
رشد ده برابری اعضای هیأت علمی از دستاوردهای آموزش عالی پس از انقلاب اسلامی
وزیر علوم در ادامه سخنان خود با اشاره به توفیقات و دستاوردهای ارزشمندی که نظام آموزش عالی پس از پیروزی انقلاب اسلامی گفت: در بدو پیروزی انقلاب اسلامی ۸۷۹۸ عضو هیأت علمی داشتیم که از این تعداد هزار و ۵۸۷ نفر خانم بودند و ۷۲۱۱ نفر هم آقا بودند و بیشتر آنها هم استادیار و مربی بودند اما هم اکنون بیش از ۸۵ هزار نفر عضو هیأت علمی داریم که ۶۲ هزار نفر آن آقا و ۲۲ هزار نفر خانم است و مرتبه علمی آنها هم شامل ۷ هزار استاد تمام، ۱۴ هزار دانشیار و ۴۴ هزار استادیار است.
جمعیت دانشجویی
وی در زمینه آمار دانشجویی اظهار داشت: در حال حاضر ۳ میلیون و ۱۷۳ هزار دانشجو داریم که از این تعداد، در مقطع کاردانی بیش از ۴۲۵ هزار دانشجو، در مقطع کارشناسی بیش از یک میلیون و ۹۰۰ هزار دانشجو، در مقطع کارشناسی ارشد بیش از ۵۰۰ هزار دانشجو، در دکترای حرفه‌ای بیش از ۱۰۲ هزار و در دوره دکترای تخصصی بیش از ۱۶۳ هزار دانشجو مشغول به تحصیل هستند.
وزیر علوم گفت: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی مقاطع دکترا در کشور وجود نداشت و از سال ۱۳۶۵ که دانشگاه شیراز دوره دکترا را دایر کرد و بقیه دانشگاه‌ها با تأثیر از دانشگاه شیراز این دوره‌ها را ایجاد کردند؛ با یک فاصله سه یا چهار ساله رشد علمی ایران در دنیا شروع شد.
انقلاب علمی با انتشار مقالات علمی و کسب رتبه یک منطقه
دکتر زلفی گل با اعلام اینکه در اوایل انقلاب اسلامی، ۵۰۰ سند علمی بین المللی داشتیم گفت: در سال ۲۰۲۱ که اخیراً تمام شده، در پایگاه استنادی اسکوپوس ۷۶ هزار و ۷۶۴ سند علمی و در پایگاه آی. اس. آی ۷۰ هزار ۶۶۷ سند علمی منتشر کرده‌ایم که نشان می‌دهد یک انقلاب علمی صورت گرفته و ما الان در منطقه و کشورهای جهان اسلام رتبه اول علمی را داریم.
وی با بیان اینکه در دنیا رتبه ۱۶ علمی را داریم، کسب این جایگاه را خیلی ارزشمند و نشان‌دهنده تحقق مرجعیت علمی دانست و گفت: هم اکنون در میان کشورهای اسلامی و منطقه رتبه اول را داریم و فاصله ما با ترکیه که رتبه دوم را دارد بیست هزار سند علمی است.
مرجعیت علمی و دیپلماسی
دکتر زلفی‌گل در خصوص تلاش برای مرجعیت علمی ایران در دنیا گفت: از ۱۸۴۰ نشریه علمی که داریم ۲۸۴ نشریه در پایگاه اسکاپوس نمایه شده‌اند که نشان می‌دهد مجلات ما استاندارد بین المللی علمی دارند و الان شرایطی در این مجلات ایجاد شده که از کشورهای دیگر در داخل مجلات ما مقاله منتشر می‌کنند.
وی افزود: هم اکنون مجلاتی را داریم که معتبرترین ناشران بین‌المللی پذیرفته‌اند این مجلات را مجانی منتشر کنند و سالیانه چند درصد از سود فروش آنها را به انجمن مربوطه پرداخت کنند.
دکتر زلفی‌گل تاکید کرد: نکته دیگری که خیلی مهم است این است که علی‌رغم تحریم‌های ظالمانه نظام استبدادی، ۳۰ درصد از تولیدات علمی ما بین المللی است و این نشان‌دهنده این است که دنیا و دانشمندان دنیا، دانشمندان و اساتید کشور ما را به رسمیت شناخته‌اند و حاضر شده‌اند با آنها همکاری علمی و تعاملات و هم‌افزایی علمی داشته باشند؛ که البته ما در دوره جدید وزارت علوم تحقیقات و فناوری برای ارتقا این مرجعیت علمی و دیپلماسی علمی برنامه‌های مدونی را داریم و برنامه‌های جدی داریم که سالانه درصد قابل توجهی از این نشریات را بین المللی و تعداد نشریات تحت حمایت بین المللی را افزایش دهیم.
وزیر علوم اظهار داشت: یکی از اتفاقات دیگری که نشان‌دهنده این است که واقعاً دانشمندان کشور ما در عرصه علمی به مرجعیت رسیده‌اند، تعداد کتاب‌های بین المللی محققان ایرانی و ارجاع کتاب‌های مرجع علمی دنیا به مطالب محققان ایرانی و حضور دانشمندان ما به عنوان عضو هیئت تحریریه مجلات بین‌المللی است.
دکتر زلفی گل با اعلام اینکه این واقعیات همه نشان دهنده موفقیت نظام جمهوری اسلامی در عرصه مدیریت علمی است؛ گفت: شایسته است من از همه دانشمندان کشورمان استادان دانشگاه‌ها دا نشجویان تحصیلات تکمیلی و به ویژه مدیران ارشد دوره‌های مختلف وزارت علوم تشکر کنم زیرا آنها کارشان را خوب انجام داده‌اند و نتیجه زحمات آنها به ظهور رسیده و ما وظیفه‌ای بسیار سنگین داریم که این زحمات را بتوانیم صیانت و ارتقا بدهیم.
حرکت به سمت نیازها
وزیر علوم با تأکید بر حفظ جایگاه ایران در تحقیقات بنیادی گفت: باید با تشویق، ترغیب و دادن امتیازاتی مانند اعطای گرنت و حمایت مالی و امتیاز در آئین نامه ارتقای اعضای هیأت علمی، باید ظرفیت علمی کشور را به سمت نیازها هدایت کنیم. راه‌اندازی سامانه نان، تأسیس معاونت فناوری و نوآوری و طراحی نظام ملی نوآوری به همین منظور و برای جهت‌دهی پژوهش‌ها به سمت نیازهای کشور از اقداماتی است که در این راستا انجام شده است.
سامانه نان
دکتر زلفی گل گفت: سامانه نان برای کاربردی کردن پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویی و هدایت پژوهش‌ها در راستای نیازهای جامعه راه اندازی شده است. تاکنون تعداد قابل توجهی نیاز ثبت شده است.
وی با اعلام اینکه در لایحه بودجه سال آینده سامانه نان آورده شده است گفت: تخصیص یک درصد بودجه پژوهشی دستگاه‌های اجرایی مشروط به ثبت نیازهای پژوهشی در سامانه نان باشد و مقرر شده است بخش قابل توجهی از اعتبارات پژوهشی شرکت‌های دولتی سودده در صندوق علوم تحقیقات و فناوری واریز شود تا از طرح‌های این سامانه حمایت کنیم.
تأسیس معاونت فناوری و نوآوری
وزیر علوم با اعلام اینکه تا چندماه گذشته، بخش فناوری این وزارت در ذیل معاونت معاونت پژوهش و فناوری فعالیت می‌کرد گفت: در راستای تحقق مسیر آموزش تا محصول دانش‌بنیان و خلق ثروت و اینکه ۴۹ پارک علم و فناوری و تعداد ۲۲۳ مرکز رشد نیاز به یک مدیریت منسجم داشت؛ معاونت فناوری و نوآوری تأسیس شد.
وی افزود: برنامه اولیه معاونت فناوری و نوآوری این است که نظام ملی نوآوری را طراجی کند تا بتوانیم یک اکوسیستم ایجاد بکنیم که یک ایده و یک فکر خوب بتواند به یک محصول تبدیل شود و این محصول وارد بازار شود.
افتخارات دفاعی و پزشکی نتیجه فعالیت دانشگاه
دکتر زلفی‌گل گفت: افتخارات دفاعی و سایر حوزه‌ها مرهون فعالیت دانشگاه‌هاست چرا که این فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها بودند که وارد این بخش‌ها شدند و توانستند این افتخارات را بیافریند، همه مدیران کشور فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها هستند، لذا دانشگاه‌ها نقش مؤثری در جامعه دارند و تحقق انتظارات بیشتر نیاز به قوانین حمایتی دارد.
ایجاد اشتغال دغدغه اول همه مسئولان کشور باشد
وی افزود: برای اینکه از خام‌فروشی ممانعت کنیم و اشتغالزایی و اشتغال‌آفرینی کنیم نیاز است نگاه کلان مدیران و مسئولان اجرایی کشور هم در راستای نگاه مقام معظم رهبری در حمایت از نخبگان باشد و مدیران اجرایی که در صنایع حضور دارند باور داشته باشند که اگر ریالی برای علم و پژوهش هزینه کنند چندین هزار برابر سود خواهند داشت و اگر این نوع نگاه باشد بهترین محل برای سرمایه‌گذاری و آینده نسل جوان، سرمایه‌گذاری در علم و فناوری است.
در رشته‌های پرطرفدار برای حدود ۱۵ درصد داوطلبان، کنکور قابل حذف نیست
وزیر علوم در پاسخ به سوالی در خصوص حذف کنکور گفت: این موضوع در شورای عالی انقلاب فرهنگی در حال بحث و بررسی است. نکته مهم این است که هم اکنون ۱۵ درصد پذیرش دانشگاه‌ها که مختص رشته‌های پر طرفدار است توسط کنکور تعیین می‌شود و حذف کنکور در این بخش دشوار است و در ۸۵ درصد رشته‌ها پذیرش از طریق سوابق تحصیلی امکان‌پذیر است.
احساس اثربخشی نخبگان از مهاجرت آنان جلوگیری می‌کند
دکتر زلفی‌گل اظهار داشت: برای کاهش خروج نخبگان که در واقع ضربه به ذخیره ژنتیک انسانی کشور است. باید نخبگان احساس اثربخشی کنند و بتوانند از وقت و سرمایه علمی خود برای پیشرفت علم بشری بهره ببرند و نهضت ایجاد اشتغال در کشور راه بیفتد.
مهارت‌آموزی برای ایجاد و توسعه اشتغال در اولویت برنامه‌های وزارت علوم قرار دارد
وزیر علوم گفت: به رؤسای دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها ابلاغ شده است تا ضوابط تدوین کتب درسی دانشگاهی را بر اساس مهارت آموزی، آموزش پژوهش‌محور و پژوهش آموزش‌محور طراحی و به وزارت علوم ارسال کنند.
منبع:اداره‌کل روابط عمومی وزارت علوم
