برنامه زنده افق رادیو قرآن عصر امروز ۲۰ آذرماه با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی و اجرای کارشناسی جواد نصیری به منظور بررسی آخرین وضعیت تغییر و تحولات ساختار قرآنی کشور به روی امواج این شبکه رادیویی رفت.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی با تأکید بر اینکه مأمور شده‌ایم تا تحول در ساختارهای قرآنی کشور را دنبال کنیم، به تبیین برخی دلایل ورود به حوزه تحول اشاره کرد و گفت: سندهای بالادستی که پیش از این تهیه شده بر بازنگری دوره‌ای اسناد تأکید کرده است، علاوه بر این در پیام مقام معظم رهبری به دولت سیزدهم نیز بر بازسازی انقلابی و خردمندانه ساختار فرهنگی کشور تأکید شده است. در کنار این دو موضوع باید به پیوست حکم معظم له در انتصاب اعضای جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز اشاره کرد. شاه بیت همه این موارد تبدیل شدن شورای عالی انقلاب فرهنگی به قرارگاه فرهنگی کشور است. این مطالبه ۲۰ ساله مقام معظم رهبری است.
محمدی بیان کرد: تا سند عالی مهندسی فرهنگی کشور از طریق ایجاد قرارگاه فرهنگی در شورای عالی اتفاق نیفتد، نباید منتظر تغییر و تحول در حوزه فرهنگی کشور باشیم، چرا که به نظر می‌رسد این تحول از عهده یک دستگاه، به تنهایی بر نمی‌آید.
وی با اشاره به اینکه برای تغییر و تحول در حوزه قرآنی به سه قرارگاه برای تحولات اساسی در حوزه علم و فرهنگ نیاز داریم، افزود: علاوه بر مطالعاتی که در گذشته انجام شده است، از حدود یک سال قبل به صورت ویژه بر روی این موضوع فکر، تأمل و مشورت‌های لازم صورت گرفته است تا بتوانیم در نهایت به یک مدل کلان تقسیم کار در حوزه قرآنی کشور برسیم.

واگذاری حداکثری فعالیت‌ها به بخش مردمی
محمدی با اشاره به اینکه کمیته تحول نظر نهایی و جمع‌بندی مباحث مطرح شده را ارائه داده است، بیان کرد: برای بازنگری در حوزه فعالیت‌های قرآنی، هشت سیاست اصولی را مد نظر قرار داده بودیم که از جمله آنها می‌توانیم به حفظ و تقویت دستگاه‌های قرآنی چهل سال گذشته، واگذاری حداکثری فعالیت‌ها به بخش مردمی، کاهش موازی کاری و تداخل بین دستگاهی، چابک‌سازی، توجه جدی به اسناد راهبردی، اخذ نظر دستگاه‌ها و اقناع حداکثری ذی‌نفعان اشاره کنم. در مباحث مربوط به بازنگری امور قرآنی به هیچ وجه هیچ نظر شخصی از دبیرخانه شورای توسعه و شورای عالی انقلاب فرهنگی اعمال نشده و آنچه تا به امروز پیش رفته است در فضای باز و آزاد و اخذ نظر همه دستگاه‌ها بر اساس روش‌های علمی بوده است. با استفاده از این روش‌های علمی به طراحی مدل‌های بازنگری و محوریت دادن به تحول روی فرایندهای اصلی قرآنی همچون نیروی انسانی، مالی و اداری - مدیریتی رسیده ایم.
وی افزود: بنابر این بر اساس مطالبه مقام معظم رهبری و جمع بندی کمیته تحول پیشنهاد شده است قرارگاه قرآنی کشور در دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی استقرار یابد. در این قرارگاه یک قرارگاه ملی و یک قرارگاه استانی در نظر گرفته خواهد شد، در واقع از این به بعد ۳۲ قرارگاه استانی و یک قرارگاه مرکزی خواهیم داشت. در سطح دستگاهی هم شورای هماهنگی قرآنی دستگاه‌ها شکل می‌گیرد تا کل دستگاه‌ها در یک هماهنگی و انسجام کامل قرار بگیرند.
بزرگ‌ترین معضل حوزه قرآن
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی اظهار کرد: در بطن گفت وگوهایی که شکل گرفت متوجه شدیم جاری نشدن قرآن در زندگی فردی و اجتماعی بزرگ‌ترین معضل حوزه قرآن بوده و ریشه آن هم اجرا نشدن اسناد راهبردی منشور توسعه فرهنگ قرآنی تشخیص داده شد، وقتی به سراغ راهکار رفتیم متوجه شدیم مشکل در فرایندها، ساختارها و نگرش هاست. لذا پیشنهاد تغییرات در این سه حوزه را خواهیم داشت.

محمدی به تشریح مصادیق سه حیطه مذکور پرداخت و گفت: مردم نسبت به اصل قرآن اعتقاد کامل دارند اما در مقام عمل تنها ۲۵ درصد مردم می‌توانند قرآن بخوانند. همچنین گفتمان سازی باید نقش حداکثری در ارتقای زندگی داشته باشد. این موضوع با تأکید بر نقش و جایگاه تولید و توزیع محتوای قرآنی در رسانه ها به خصوص در صدا و سیما و فضای مجازی، به دست می‌آید. فعالیت‌های قرآنی صدا و سیما در حال حاضر در دو شبکه رادیو ـ تلویزیونی خلاصه شده و سایر شبکه ها خالی از هر برنامه قرآنی شده است؛ کل بودجه این دو شبکه به اندازه یک سریال شبکه‌های دیگر نمی شود این نشان می‌دهد اهتمام به قرآن وجود ندارد. در سایر دستگاه‌ها نیز وضعیت به همین صورت است. همه اینها مربوط به مباحث نگرشی است که باید تغییر کند. یک بحث نگرشی دیگر تربیت و سبک زندگی قرآن در خانواده‌ها با محوریت مادران است که باید جدی گرفته شود، مرجعیت قرآن در نظام آموزش تربیتی حوزه‌های علمیه مصداق دیگری از مباحث نگرشی است که باید تغییر کند. بحث معلمان و فعالان نظام تعلیم و تربیت رسمی کشور و مدیران و کارگزاران کشور بخش دیگری از چرخه تغییر نگرش خواهند بود.
محمدی همچنین در مورد مصادیق حیطه فرایندی اظهار کرد: در حیطه فرایندی سه بحث وجود دارد که شامل «نیروی انسانی»، «مالی» و «اداری – مدیریتی» می شود. در بحث توانمندسازی نیروی انسانی اولین بحث مربیان مهد کودک و موسسات مردمی هستند و دبیران قرآن، آموزگاران ابتدایی و ... در مرحله بعد قرار می گیرند. در این حوزه معاونت سرمایه انسانی ریاست جمهوری یکی از اقدامات بسیار جدی را می‌تواند در حوزه ارتقای دانش، مهارت و مدیریت قرآنی نیروهای انجام دهد.
وی افزود: در بخش مالی نیز باید حمایت‌های مالی افزایش داده شود، سامانه‌های شفاف مستقر شوند و بودجه ها نیز یکسان‌سازی شوند. در کنار این باید به تقویت سازوکارهای توسعه مشارکت مالی مردمی و وقف و خیریه نیز توجه کرد. در بحث مدیریتی نیز باید بر ایجاد زیست‌بوم نوآوری و شتاب‌دهنده توجه شود.

قرارگاه امور قرآنی ملی و استانی
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی با تأکید بر اینکه موضوعاتی که مطرح شده است در مقام گفت‌وگو و پیشنهاد است، تصریح کرد: بر اساس پیشنهادها در اصلاح ساختارها چند اتفاق بزرگ می‌تواند رخ دهد، اتفاق اول ایجاد قرارگاه امور قرآنی ملی و استانی است که شرح آن داده شد، اتفاق دیگر بازمهندسی مأموریت های قرآنی دستگاه های اصلی است. واقعیت این است که در حوزه قرآنی تداخل وظایف بسیار زیاد است و به یک تقسیم کار در این حوزه نیاز داریم. بنابراین پیشنهاد دیگر حفظ وضع موجود با تقسیم کار مناسب بین دستگاه های قرآنی است.
محمدی با اشاره به اینکه نظر برخی دوستان بر تشکیل سازمان امور قرآنی کشور است، اظهار کرد: در این سازمان فعالیت های قرآنی فرادستگاهی همچون نمایشگاه بین المللی قرآن، مسابقات بین المللی قرآن، جشنواره ها و موسسات مردمی به یک سازمان متمرکز منتقل می شود و دستگاه ها در درون خود کارهای قرآنی را ادامه خواهند داد. به عنوان مثال اگر نمایشگاه و جشنواره های قرآنی وزارت ارشاد به سازمان مستقل منتقل شود، وزارت ارشاد باید فعالیت های قرآنی را از طریق معاونت های سینمایی، هنری و ... پیگیری کند.
وی بیان کرد: عزیزانی که در حال حاضر در عرصه مدیریت فعالیت های قرآنی کشور حضور دارند دقت کنند که هیچ تغییری رخ نخواهد داد تا زمانی که یکی از این موضوعات به تصویب برسد.