دکتر باقر لاریجانی، رییس گروه آموزش پزشکی فرهنگستان علوم پزشکی کشور در وبینارعلوم انسانی سلامت که 23 مهرماه 1399 برگزار شد، اهمیت پرداختن به مسائل حوزه سلامت از منظر علوم انسانی را شرح داده و هدف علوم انسانی سلامت را تعامل و همبستگی رشته ها و حوزه های موجود با هدف حل مساله، البته با رویکرد انتقادی به یکدیگر خواند.

علوم انسانی سلامت مساله محور و مساله پذیر است

دکتر لاریجانی با بیان اینکه علوم انسانی سلامت مساله محور و مساله پذیر است، گفت: در بحران های سلامت همچون کووید 19 ضرورت درک اهل علوم انسانی از سلامت و بر عکس از اهمیت بالایی برخوردار است.

رییس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم اهمیت تاملات و نظرورزی از منظر علوم انسانی در حوزه سلامت را یادآور شد و خاطرنشان کرد: ملاحظات فلسفی‌ در حوزه پزشکی به این معنا که مفاهیم سلامت در حیطه فلسفه ورزی قرار گیرد، از بسیاری از مشکلات حوزه سلامت گره گشایی می کند.

دکتر لاریجانی با بیان اینکه این رویکرد علوم انسانی، سلامت و فلسفه پزشکی ثمرات خوبی بر حوزه سلامت داشته و رویکرد انسان گرایانه را تحقق می بخشد، مراد از علوم انسانی سلامت را ورود و حضور روشمند تأملات نظری علوم انسانی در علم پزشکی یا فرآیند طبابت خواند و گفت: تلاقی روشمند علوم انسانی و پزشکی برای فهم و درک مفاهیمی همچون اثبات علمی، اعتبار شواهد، تعریف سلامت و بیماری است.

وی با بیان این که الگوهای تلفیق رشتگی در ساختن و گفتمان علوم انسانی سلامت بسیار ضروری است، ادامه داد: علوم انسانی سلامت با این هدف شکل گرفت که رشته هایی همچون اخلاق پزشکی، فلسفه پزشکی، انسان شناسی پزشکی، زیباشناسی پزشکی، هرمنوتیک پزشکی و ادبیات پزشکی را از تک روی و بدل شدن به تکنیک ‌های خودبسنده باز دارد.

 بر اساس این گزارش، دکتر حمیدرضا نمازی، عضو هیات علمی گروه اخلاق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز به مبانی روش شناختی علوم انسانی سلامت پرداخت و ضمن برشمردن تفاوت های تلفیق رشتگی (چندرشته ای- میان رشته ای- فرارشته ای- همگرایی) به ربط و نسبت آن با علوم انسانی پرداخت و به دلالت های تعامل، تلفیق رشتگی و رویکرد انتقادی اشاره کرد.

تببین جایگاه فلسفه پزشکی در علوم انسانی، رویکرد انتقادی در علوم انسانی سلامت

همچنین، دکتر علیرضا منجمی، عضو هیات علمی گروه فلسفه علم و فناوری پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز در ادامه ضمن تببین جایگاه فلسفه پزشکی در علوم انسانی، رویکرد انتقادی در علوم انسانی سلامت را تشریح کرد و ضمن انتقاد به رویکرد کلاسیک در علوم انسانی سلامت که منحصراً متمرکز بر رابطه فردی پزشک و بیمار و آموزش همدلی بود، اظهار کرد که آموزش علوم انسانی به دانشجویان بدون رویکرد انتقادی به مبانی پزشکی تأثیر معکوس دارد.

در بخش پایانی این وبینار نیز دکتر هادی صمدی، عضو هیات علمی گروه فلسفه علم واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد، نمونه ای کاربردی از تعاملات علوم انسانی در سلامت با عنوان بحران تکرارپذیری در پزشکی را تبیین کرد و ضمن اشاره به اینکه این بحران در روانشناسی آغاز شد و سپس به سراسر حوزه علم گسترش یافت به تبیین علل آن پرداخت و تأکید کرد: مهمترین علت این پدیده که باید بیشتر به آن پرداخت ابعاد روانشناختی-جامعه شناختی نهاد علم است.