آیت الله رییسی در آیین آغاز سال تحصیلی جدید حوزه‌های علمیه تهران، اظهار کرد: انسان سالک اگر شناخت در حوزه‌های خداشناسی، دین شناسی، هستی شناسی و آسیب شناسی را پیشه کرد، یک انسان عالم و دانشمند است.
وی با اشاره به سخنان ائمه اطهار (ع) مبنی بر «الْعِلْمُ عِلْمانِ: عِلْمٌ مَطْبوعٌ وَ عِلْمٌ مَسْموعٌ»، گفت: فقیه به کسی گفته می‎شود که فقه در جان او نشسته باشد و سرشت او با فقه در هم آمیخته شود.
رییس قوه قضاییه ادامه داد: یادگرفتن فرمول و برخورداری از یک حافظه قوی و استعداد سرشار برای محفوظات و یادگیری فرمول‌ها انسان را در جایگاه فقاهت قرار نمی‌دهد؛ بلکه فقیه کسی است که فقه در سرشت او جای گرفته و تمام رفتار او جلوه فقه باشد.
آیت الله رییسی تصریح کرد: دلیل اینکه فقها جایگاه وارثان انبیاء در زعامت امور دین و دنیای مردم را دارند، آن است که فقه و آموزه‌های دینی در تمام وجود آن‌ها جای گرفته است.
نایب رییس مجلس خبرگان رهبری با تاکید بر اینکه امروز بر این باوریم که همه زوایای زندگی انسان معاصر می‌تواند بهره‌مند از فقه باشد، بیان داشت: پرچمی که امام بزرگوار برافراشت و امروز هم دست جانشین به حق ایشان، رهبری معظم انقلاب اسلامی است، این است که ما مدعی آن هستیم که در این عالم مدنیتی به نام دین می‌خواهد شکل گیرد و این تمدن می‌تواند پاسخگوی نیاز‌های بشر باشد و مجموعه‌ای است که می‌تواند همه نیاز‌ها را پاسخ دهد.
آیت الله رییسی نقش فقها، اساتید و حوزه‌ها در پاسخگویی به سئوالات و شبهات و ارائه پژوهش‌ها و تحقیقات کاربردی را مورد توجه قرار داد و با تاکید بر اینکه ضرورت این موضوع برای حوزه‌های مختلف کاملا احساس می‌شود، گفت: در این حوزه‌ها کار بسیار انجام شده؛ اما بسیار هم باید کار انجام گیرد.
وی تاکید کرد: حوزه موضوع شناسی هم در حوزه افتاء در باب فتوا و هم در باب قضا ضرورت دارد. هم باید برای قاضی موضوع تبیین شود تا بتواند حکم صادر کند و هم برای مفتی در حوزه افتاء باید تبیین شود تا بتواند فتوا بدهد.
رییس قوه قضاییه بیان داشت: حوزه موضوع شناسی در حوزه‌های علمیه جزو محورها قرار گرفته است و ضروری است فقها در رابطه با موضوع شناسی که از ضرورت‌های مقام افتاء و مقام قضاست، بیش از پیش فعال شوند.
وی مهمترین ابزار قضا در دستگاه قضایی را علم، دانش و فقه دانست و افزود: لازمه بناکردن دستگاه قضایی بر فقه و حقوق اسلامی این است که نسبت به فقه و دانش قضایی کاملا به روز و به هنگام باشد و مسائل بسیار مهمی را بتواند پاسخ دهد که البته در این زمینه بسیار کار شده است.
آیت الله رییسی تاکید کرد: امروز ما منابع عظیمی را در اختیار داریم؛ اما فرق زمان ما با زمان «صاحب جواهر» و صاحبان بسیاری از کتب فقهی آن است که در آن موقع دین حکومت نمی‌کرد؛ اما امروز دین در متن جامعه آمده و دارد حکومت می‌کند و لذا علیرغم همه تلاشی که بزرگان فقها انجام دادند و فروعات بسیاری را مطرح کردند، هنوز سوالات بسیاری بی پاسخ است.
وی افزود: مبانی و منابع پاسخگویی به سوالات موجود است و باید کار اجتهادی و فقهی انجام شود. امروز ما در دستگاه قضایی هزاران سئوال پیش روی قضات داریم که پاسخ آن را از حوزه‌ها و فقها و مراجع استمداد می‌کنیم و خدمت آن‌ها می‌فرستیم. درحال حاضر مجلدات پرسمان حقوقی و فقهی و مدنی بسیاری در حوزه‌های کیفری وجود دارد؛ بخش قابل توجهی از موضوعات در حوزه استفتاء از مراجع و مقام معظم رهبری کار شده و بحث‌های استدلالی خیلی خوبی ارائه کرده‌اند؛ اما بازهم ما مسایل بسیاری پیش رو داریم.
آیت الله رییسی تصریح کرد: چنین مطرح می‌شد که طی سال‌های قبل دوازده هزار سئوال فقهی از ناحیه قضات برای فقها مطرح شده بود که البته به بخش قابل توجهی از آن‌ها پاسخ داده شده است و بخش‌های دیگری از این سئوالات نیز در حال پاسخگویی است.
رییس قوه قضاییه با بیان اینکه فقه غنی ما پاسخگوی همه سئوالات می‌باشد و هیچ بن بستی در این رابطه وجود ندارد، گفت: پژوهش‌های حوزه‌های علمیه باید مبتنی بر این گرایش باشد که به سئوالات فقهی مرتبط با موضوعات قضایی، قانونگذاری و اجرایی پاسخ دهند.
وی با اشاره به ضرورت کادرسازی قضایی در حوزه‌های علمیه خاطرنشان کرد: یکی از منابع مهم کادرسازی برای قوه قضاییه، حوزه‌های علمیه و از جمله حوزه علمیه تهران است. ما به قضات عالم و عادل و متخلق به اخلاق نیاز داریم و حوزه‌های علمیه در این زمینه می‌توانند بسیار راهگشا باشند.
وی در ادامه با اشاره به نقش حوزه‌های علمیه در پاسخگویی متقن به سئوالات مدنی و حقوقی و کیفری، گفت: پژوهش‌های سطح سه و چهار در حوزه‌های علمیه می‌تواند به عنوان منابع تحقیقی برای دستگاه قضایی مدنظر قرار گیرد. بهترین پژوهش‌ها آن دسته از تحقیقات هستند که در دستگاه‌های قضایی، تقنینی و اجرایی کاربرد داشته باشند.
رییس قوه قضاییه در ادامه با اشاره به نقش ارزشمند حوزه‌های علمیه در پاسخگویی به شبهاتی که از ناحیه دشمنان مطرح می‌‎شود، بیان داشت: اقدامات زیاد و مفیدی در رابطه با پاسخگویی به شبهات صورت گرفته است؛ اما با توجه به افزایش دامنه شبهه افکنی دشمنان باید حوزه‌های علمیه روز به روز در امر پاسخگویی به شبهات مجهزتر شوند و در این زمینه حرکتی فعال داشته باشند.
آیت الله رییسی با اشاره به افزایش توجه مردم دنیا به ویژه جوانان غربی به دین و معنویت و فرهنگ غنی اهلبیت (ع) یادآور شد: اهانت صورت گرفته به برترین شخصیت جهان هستی، وجود مقدس پیامبر اعظم (ص) بیانگر نهایت استیصال اهانت کنندگان است. همچنین توجیه این اهانت به اسم آزادی بسیار بلاوجه است؛ چراکه آزادی به معنای صیانت از عقلانیت و علم و دانش بشر است؛ حال آنکه اهانت به پیامبر عظیم الشان اسلام، اهانت به همه بشریت و همه انبیاء و تمام کتب آسمانی است. برای بشر مدنیتی جز در پرتو آموزه‌های پیامبر اسلام وجود ندارد.
وی در ادامه، اهانت صورت گرفته به پیامبر اسلام (ص) را یک خشونت نرم و یک اقدام کاملا فریبکارانه دانست و گفت: اهانت به وجود مقدس پیامبر اسلام یک حرکت جاهلانه و به مثابه سلب همه آزادی‌هاست. این خشونت نرم علیه آزادی بیان و علیه عقلانیت بشر محسوب می‌شود؛ چراکه پیامبر اسلام (ص) جلوه عقلانیت بشر است.
رییس قوه قضاییه اهانت صورت گرفته به پیامبر اسلام (ص) را بیانگر اوج عصبانیت دشمنان اسلام از عمق نفوذ معنوی این دین الهی بر جان انسان‌ها در اطراف دنیا دانست و تصریح کرد: آن‌ها وقتی مشاهده می‌کنند که دین اسلام فارغ از فضای جغرافیایی در حال تسخیر قلوب مردم جهان است، اقدام به حرکت جاهلانه اهانت به وجود مقدس پیامبر اکرم (ص) می‌کنند و قطعا این اقدام جاهلانه از سوی همه بشریت و همه آزادیخواهان محکوم است.
آیت الله رییسی با اشاره به ضرورت محکومیت اقدام جاهلانه اهانت به ساحت مقدس پیامبر اکرم(ص) از سوی همه صاحبان خرد و اندیشه و حوزه‌ها و دانشگاه‌ها گفت: ما این اقدام صورت گرفته را طراحی شده از سوی یک اتاق فرمان می‌دانیم که در یک سوی آن اقدامات اهانت آمیز در سوئد و فرانسه است و در سوی دیگر روابط صهیونیست‌ها با برخی کشورهاست که در ظاهر اسم اسلام را پیش می‌کشند.
وی با تصریح بر این موضوع که این قبیل اقدامات اهانت آمیز محکوم به شکست است، گفت: تنفر مردم سراسر دنیا و به ویژه مسلمانان روز به روز از این حرکات جاهلانه و اهانت آمیز بیشتر می‌شود و امروز نفوذ معنوی اسلام و قدرت مقاومت در عالم ارتقاء پیدا کرده است.
رییس قوه قضاییه در بخش پایانی سخنان خود، با اشاره به جهادی و انقلابی بودن حوزه علمیه تهران بیان داشت: من در دوره کاری خود در تهران، با مراکز و مدارس حوزه علمیه آشنا بودم و روحیه طلبگی و انقلابی گری و کادرسازی در حوزه علمیه تهران بسیار ارزشمند است. همچنین به نظر بنده می‌توان با احیای موقوفات حوزه‌های علمیه بخش‌های قابل توجهی از نیازهای حوزه‌ها را برطرف کرد.
در ابتدای این مراسم، آیت الله سبحانی از مراجع عظام تقلید طی پیامی تصویری به مراسم آغاز سال تحصیلی حوزه‌های علمیه استان تهران، بر اهمیت تفقه در دین و مجاهدت بیشتر طلاب و علما برای تبلیغ دین تاکید کرد.
همچنین آیت‌الله رشاد ، رییس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران نیز در این مراسم اظهار داشت: حدود ۱۵ هزار طلبه در استان تهران حضور دارند و همه سطوح و دروس در حوزه علمیه استان تهران تدریس می‌شود و بالغ بر ۱۰ رشته فقه تخصصی نیز در این حوزه علمیه برقرار است.
آیت‌الله رشاد، حوزه‌های علمیه را سنگرگاه مقابله با تهاجمات فرهنگی دانست که نیازمند توجه بیشتر هستند و در همین راستا گفت : حوزه علمیه تهران تمام قامت در خدمت نظام اسلامی است و ما با آغوش باز از نهادها برای همکاری استقبال می‌کنیم و ارتباط مستمری نیز با دستگاه قضایی و پژوهشگاه قوه قضاییه داریم.
حجت الاسلام رحیمی صادق مدیر حوزه‌های علمیه استان تهران نیز در سخنانی اعلام کرد که سال گذشته با وجود آن که حدود ۲ هزار و ۵۰۰ نفر از اساتید، مدیران و طلاب در قالب گروه‌های جهادی در صحنه مقابله با ویروس کرونا و طرح احسان و کمک‌های مؤمنانه حضور داشتند، همه محدوده‌های درسی حوزه‌ها در تهران به اتمام رسید.
وی با اشاره به قریب الوقوع بودن نهایی شدن برنامه ۵ ساله حوزه‌های علمیه و تدوین اسناد حوزوی در سال جاری گفت که آئین نامه فعالیت‌های حوزه‌ها در سال تحصیلی جدید نیز پس از تصویب در شورای عالی حوزه‌های علمیه استان تهران ابلاغ شده که با توجه به شیوع بیماری کرونا، اصل نخست آن «حفظ سلامتی حوزویان و طلاب» است.
در پایان این مراسم از «سامانه برخط آموزش مجازی طلاب حوزه‌های علمیه استان تهران (بیان)» با حضور رئیس دستگاه قضا و مدیران رونمایی شد که قابلیت برگزاری ۱۰۰۰ کلاس درسی همزمان را دارد و ۱۰ هزار نفر می‌توانند به صورت آنلاین در این کلاس‌ها شرکت کنند.