حسن ملکی بابیان اینکه سند تحول بنیادین و برنامه درس ملی مهم‌ترین سند ملی و ایرانی و اسلامی است، گفت: در صورت اجرای سند تحول، پیام انقلاب در نهاد آموزش‌وپرورش بروز می‌کند و اگر این اتفاق نیفتد رابطه انقلاب و تعلیم و تربیت گسسته می‌شود، لذا اجرایی کردن سند تحول معادل حیات و ممات است و تولد این سند، عملیاتی‌ترین اقدام در جمهوری اسلامی ایران است.
ملکی افزود: فلسفه‌های رنگارنگ غربی مشابه ترفندهای سیاسی و فرهنگی٬ مترصد ورود و نفوذ به انقلاب هستند و نمونه آن طرح سند ۲۰۳۰بود اما اکنون با شرایطی که از سوی رهبر حکیم و پیگیری درایتمندانه وزیر آموزش‌وپرورش اعلام‌ شده است در جهت گام برداشتن برای رسیدن به اهداف مهم سند تحول آموزش و پرورش هستیم.
وی با اشاره به اینکه سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی به‌صورت و سیرت سند ملی اعتقاد دارد٬ گفت: در تلاش هستیم در پایان سال جاری استانداردهای برنامه درسی در سال تحصیلی را ارائه دهیم و اکنون با چند محور اصول سازمان پژوهش را پیگیری می‌کنیم. اولین و بنیادین‌ترین محور این است که سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش چتر فلسفه آموزش‌وپرورش است.
وی افزود: با سند تحول و برنامه درس ملی به چند صورت مواجه می‌شویم. اینکه قدر این سند را نشناسیم و آن را کنار بگذاریم و چنین تصور شود سند به هر شکلی در حال اجراست و قاعدتاً دلسوزان نمی‌پذیرند. نسبت دیگر، مواجه گزینشی با سند است. اینکه نسبت به ساختار کلی کم توجه باشیم. باید بدانیم جزء از کل منشا اثر نمی‌شود و جزء در کل معنا پیدا می‌کند. حالت سوم همسوسازی سند تحول است. کتاب‌های درسی مناسبی هم تولید شود اما برنامه درسی بر این مبانی محقق نشود. همچنین مواجه مبناگرایانه با سند را باید در نظر گرفته و گزاره‌های موجه سند را در نظر گرفته و براساس آن استنتاج کنیم. ارتباط برنامه‌های تربیتی و الگوها در هر بخشی نیاز است و راهی نداریم. از یکطرف مبنا راداریم و از طرف دیگر فعالیت‌های گوناگون تعلیم و تربیت و باید بین این دو ارتباط برقرار کنیم.
ملکی گفت: باور به سند تحول تعهداتی دارد. تعهد اول کشف ثابتات و متغیرات است. موضوع تغییر در دنیای غرب و فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی چنان محور است که گویی همه چیز در معرض تغییر است و گذر زمان موجودیت را تعیین می‌کند. علم پرستی با رویکرد پوزتویستی باعث شده ارزش‌ها غیرقابل دفاع تلقی شود. فلسفه اسلامی و تربیت اسلامی به دلیل مبتنی بودن بر وحی در مقابل فلسفه‌های مادی اینچنینی قرار دارد. اصالت این مهم با زمان نیامده که باگذشت زمان اعتبارش کم شود.
وی افزود: نگاه تاریخ گرایانه افراطی هرگز مورد پذیرش سند تحول نیست. اگر براساس مفاد این سند نو بودن را شاخص درستی مطلب قرار دهیم٬ ممکن است مطلبی از گذشته باشد اما مطلب اصیل باشد. همه مسئولان تعلیم و تربیت به خصوص در سازمان پژوهش باید هندسه ثابتات و متغیرات را بشناسند.
ملکی با اشاره به محور فطرت پروری گفت: فطرت پروری از ضرورت‌های تربیتی است که زیر چتر فلسفه سند تحول ممکن است. فطرت بالقوه در آدمی خلق ‌شده و با تعلیم و تربیت باید به فعلیت برسد. ساختار درونی کودک مهم است و از زیربنایی‌ترین اقدامات است. کسانی که در نظام تعلیم تربیت ایفای نقش می‌کنند باید به این ارتباط بی‌اندیشند.
وی افزود: علم‌گرایی مورد سوم است. تاکید سند به علم و آگاهی مهم است و قبل از تدوین قوانین از سوی بشر علم‌گرایی از سوی خداوند متعال واجب شناخته ‌شده است. انسان در سرشت خود صاحب قوایی شد که با تکیه‌بر آن می‌تواند رموز هستی را کشف کند. علم‌آموزی مهم است و هر یک از علوم اتصال به هستی را ایفای نقش می‌کنند.
ملکی گفت: چهارم آموزش معرفت انقلاب اسلامی در برنامه‌های تحول‌گرا برای تبدیل به انسان‌های تحول‌گرا باید مدنظر باشد. برای این مهم چه شاخصی مهمتر از حاصل آن برنامه است. افرادی که مدل تحولی هستند و باید روحیه انقلابی داشته و مبتلای به سکون و پذیرش شرایط غیرانسانی نشوند. اگر ارزش‌های انقلاب به دانش‌آموز تزریق نشود ممکن است روحیه عافیت طلبی ایجاد کرده و جامعه را در برابر دشمنان منفعل سازد. تولی و تبری نسبت به دوستان و دشمنان انقلاب اسلامی و آموزش ارزش‌ها مانند استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی معرف خدمات نظام اسلامی در زمینه‌های مختلف و پیشرفت در دوره‌های مختلف است.
ملکی افزود: محور فهم مسائل اساسی و کمک به حل یا کاهش آن‌ها از طریق برنامه‌های درسی مهم است. گاهی در جامعه مسایلی است که حل آن صرفا با بخشنامه حل نمی‌شود و باید نگرش‌ها را تغییر داد. آنجا که مقررات موثر نیستند، کار تعلیماتی موثر است. در صورت حل نشدن مسائل اساسی در جامعه، توسعه جامعه به عقب انداخته می‌شود.
وی در پایان با اشاره به روند پیرشدن جمعیت ایران و تاکید مقام معظم رهبری برای رسیدگی به این مهم گفت: جامعه پیر مجبور است برای ماندن به دیگری تکیه کند و این زیبنده نیست.