جهاد دانشگاهی کشور، نهادی عمومی زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی است که در پی فرمان رهبر کبیر انقلاب اسلامی در سال ۵۹ مبنی بر تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی به منظور تحقق بخشیدن به اهداف انقلاب فرهنگی، به عنوان یک نهاد انقلابی و برخاسته از انقلاب فرهنگی تاسیس شد.
در اساسنامه این نهاد بر انجام فعالیتهای فرهنگی و تحقیقاتی به منظور اسلامی شدن دانشگاهها تاکید شده است و جهاد دانشگاهی به عنوان پلی میان دانشگاه و بخش صنعتی، خدماتی کشور معرفی شده است. بنابراین دو وظیفه عمده انجام تحقیقات علمی و فعالیتهای فرهنگی همچنان به عهده این نهاد است.
رئیس جهاد دانشگاهی یکی از اعضای حقوقی شورای عالی انقلاب فرهنگی است و طبق اساسنامه این نهاد، حکم ریاست جهاد دانشگاهی پس از انتخاب اعضای هیات امنا توسط رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی یا همان رئیس جمهور امضا میشود.
در سال جدید که کشور متاثر از شرایط ناشی از شیوع ویروس کرونا است، درباره نیازهای فعلی کشور با
حمید رضا طیبی عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس جهاد دانشگاهی کشور گفتوگو کردهایم. وی در مهر ماه سال ۹۸ توسط هیات امنای جهاد دانشگاهی برای سه سال دیگر به عنوان رئیس این نهاد انتخاب شده است.
خبرنگار فارس در این گفتوگو موضوعاتی از جمله اقدامات مجموعه جهاد دانشگاهی کشور در زمینه تحقق شعار سال با عنوان جهش تولید، آخرین اقدامات این نهاد در مقابله با کرونا، راهبردهای ملی کلان موردنیاز برای مقابله با کرونا و تصمیم دولت برای عرضه سهام بنگاههای دولتی و سهام عدالت را با حمید رضا طیبی مطرح کرده و پاسخ گرفته است.
*برنامههای کوتاهمدت و بلندمدت برای تحقق شعار جهش تولید
فارس: امسال از سوی رهبر انقلاب به نام «جهش تولید» نامگذاری شده است. ایشان سالهای متوالی است که اقتصاد را مبنای نامگذاری سالها قرار دادهاند تا تصمیمسازان و برنامهریزان و مجریان برنامههای کشور، بر این اساس حرکت کنند. از نظر شما الزامات تحقق شعار جهش تولید چیست؟
طیبی: از دو منظر کوتاهمدت و بلندمدت باید به درخواست رهبر معظم انقلاب توجه کرد. به این معنی که مردم، مدیران و سیاستمداران باید الزامات تحقق این شعار را هم در کوتاهمدت و هم در درازمدت برنامهریزی کنند.
در کوتاه مدت برای ایجاد جهش در تولید، ما نیاز به ایجاد تقاضا و درخواست برای محصول ساخت داخل داریم؛ برای ایجاد تقاضا یک راه مهم برای محصولاتی که هنوز امکان خرید آنها از خارج وجود دارد، آزاد کردن نرخ ارز و عدم پرداخت ارز سوبسیدی است.
تجارب ۴۰ ساله نشان داده است که دادن انواع بخشنامهها در حمایت از کاربرد محصول ایرانی موثر نبوده است. علاوه بر ارز، باید حقوق و عوارض گمرکی هم به گونهای تنظیم شود که برای متقاضیان و علاقه مندان مزایای خریدهای خارجی، اصل خرید از خارج مقرون به صرفه نباشد.
عامل مهم دیگر در ایجاد تقاضا، فعال شدن پروژههای نیمه تمام و جدید در کشور است. این کار نیاز به تزریق منابع مالی دارد، تزریق منابع مالی هم با توجه به وضعیت فروش نفت باید یا از محل هدایت نقدینگی مردم به سمت تولید باشد یا از طریق چاپ اسکناس.
علیرغم اینکه اقتصاددان نیستم اما احساس من این است که تبعات عدم چاپ اسکناس بر فعال نشدن پروژهها و افزایش بیکاری و خطر بحرانهای اجتماعی، بسیار نگران کنندهتر از چاپ اسکناس و فعال شدن بسیاری از پروژهها و ایجاد اشتغال و امید در میان مردم آن هم در شرایط پساکرونا و وضعیت نامناسب اقتصاد کشور است.
در بلند مدت هم باید تمرکز را روی تولید فناوریهای مورد نیاز کشور که به زمان بیشتری برای تولید آنها مورد نیاز است گذاشت، در این زمینه هم ضعف بسیار زیادی در گرفتن تصمیمهای جدی مدیریتی داریم. کارگشای این زمینه مدیران خود باور و کاربلد هستند که باید به سراغ آنها برویم. روال تصمیمگیری در حوزه مدیران میانی بخشهای دولتی و صنایع برای عقد قراردادهای فناورانه بسیار کند و زمانبر است و لازم است مدیران و تصمیمسازان ارشد کشور، فکری در این مورد کنند.
همچنین مهمترین عوامل برای تحقق جهش تولید، سرمایه، نیروی انسانی ماهر و توانمند، فناوری، زیرساخت مناسب، تقاضا، تبعات و برنامه است.
* نقشآفرینی در تحقق جهش تولید با اجرای ۳۱ طرح فناورانه مهم کشور
فارس: جهاد دانشگاهی در تحقق این هدف میتواند چه کمکی میتواند داشته باشد؟
طیبی: تلاش کردهایم با شناخت نیازهای فناورانه امروز و فردای یک کشور و تامین منابع مالی برای تولید این فناوری با دانش بومی نقش مهمی برای تولید برای توسعه تولید ایفا کنیم.
تامین منابع مالی برای تولید ۳۱ طرح فناورانه مهم کشور که بودجه آنها از محل صندوق توسعه ملی تامین شده است و همچنین پیگیریهای ما در زمینه عقد قرارداد برای تامین بسیاری از نیازهای فناورانه کشور در حال نتیجه دادن است و خوشبختانه در حال انجام مذاکرات نهایی با وزارت نفت، شرکت ایمیدرو و صنعت خودروسازی کشور هستیم.
* مذاکرات نهایی جهاد دانشگاهی با وزارت نفت، ایمیدرو و خودروسازی
طیبی: وظیفه اصلی جهاد دانشگاهی، تولید فناوریهای مورد نیاز و تجاریسازی آنها است. همچنان که رهبر معظم انقلاب هم همین توقع را از جهاد دانشگاهی دارند.
شرایط برای جهش بسیار بزرگی در توسعه فعالیتهای فناورانه جهاد دانشگاهی و قراردادهای منعقد شده با سایر سازمانها فراهم شده است و امیداریم اتمام پروژههای فناورانه به جهش تولید منجر شود.
*مدلهای جدید کیت تشخیص کرونا در صف زمانبر ارزیابی آزمایشگاه پاستور
فارس: پس از اعلام شیوع ویروس کرونا در ایران، جهاد دانشگاهی به این مقوله ورود کرد و در زمینههای متعددی از جمله تولید کیت تشخیص ویروس کرونا، راهاندازی آزمایشگاه تشخیص نمونه ویروس کرونا، تولید ملزومات بهداشتی مقابله با کرونا مانند ماسک و مواد ضدعفونی کننده، راهاندازی سامانههای خدماتی و تولید واکسن، فعال شد. آخرین اقدامات برای مقابله با کرونا در مجموعه جهاد دانشگاهی چیست؟
طیبی: دانش تولید کیتهای تشخیص کرونا به روز شدهاند و مدلهای جدید کیت در صف بسیار زمانبر و خسته کننده ارزیابی توسط آزمایشگاه پاستور هستند. تمرکز جهاد دانشگاهی بر ساخت کیت تشخیص کرونا بوده است و کمی بعد از شیوع ویروس کرونا در کشور، کیت تشخیص کرونا به نام COVIMED در پژوهشکده سرطان معتمد جهاد دانشگاهی تولید شد و مجوز پاستور را دریافت کرد.
پژوهشگاه رویان در حال اجرای پروژههای تحقیقاتی خود با بیمارستانهای مسیح دانشوری و دکتر شریعتی است. در این تحقیقات برای جلوگیری از صدمه به ریه و درمان صدمات ناشی از ویروس کرونا با استفاده از سلولهای بنیادی به ویژه سلولهای بنیادی مزانشیمی، تلاش میشود. همچنین نمونه خونهایی که از افراد مشکوک به ابتلا به کرونا در بیمارستانها گرفته میشود برای تست به پژوهشگاه رویان ارسال میشود و این پژوهشگاه در تست و آزمایش نمونههای ارسالی مشارکت دارد.
پژوهشگاه ابن سینا هم کماکان در حال رایزنی برای شروع پروژه واکسن است. این پژوهشگاه با توجه به سابقه و تجربه خوب قبلی، در زمینه تولید واکسن ویروس کرونا فعال شده است و پروژهای برای تولید واکسن ویروس کرونا در این پژوهشگاه کلید خورده است. رایزنیهایی برای تامین منابع مالی برای پروژه ساخت واکسن ویروس کرونا در پژوهشگاه ابن سینای جهاد دانشگاهی در حال انجام است.