نخستین جلسه شورای هماهنگی سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی با حضور دکتر غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، معاونان وزیر، مسئول همکاری‌های علمی بین‌المللی وزارت امور خارجه و روسای شبکه‌های دانشگاه مجازی جهان اسلام، شبکه نانوفناوری جهان اسلام و شبکه پارک‌های علم و فناوری جهان اسلام با محوریت آیین‌نامه همکاری علمی با سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی امروز (دوشنبه) در سالن شهدای جهاد علمی وزارت علوم برگزار شد.
دکتر غلامی در این نشست با اشاره به اینکه اهمیت دانشگاه‌های مجازی امروز بیش از پیش محسوس و قابل درک برای جامعه شده است، اظهار داشت: در شرایط اجباری کرونا اکثر دانشگاه‌ها در زمینه آموزش‌های مجازی ورود کرده‌اند و بایستی از این ظرفیت ایجاد شده در دانشگاه‌ها به بهترین نحو استفاده کرده و آن را تقویت کنیم.
وی افزود: پس از تصویب آئین‌نامه لازم است که در نشست‌های بعدی، تمرکز شورا بر روی به اشتراک‌گذاری تجربیات و دوره‌های علمی و تبادل استاد و دانشجو باشد. با توجه به شرایط ظالمانه تحریم ها علیه ایران، اهمیت حضور ما در مجامع بین‌المللی علاوه بر بخش دیپلماسی علمی از نظر سیاست بین‌المللی نیز بسیار حائز اهمیت است.
وزیر علوم در ادامه با تاکید بر روند رو به رشد کشور در زمینه حضور در مجامع علمی بین‌المللی خاطرنشان کرد: هم دولت و هم حاکمیت کشور اهمیت بسیار زیادی برای فعالیت‌های بین‌المللی قائل هستند. مقام معظم رهبری هم در فرمایشات خود بارها بر موضوع جایگاه علمی کشور در دنیا تاکید کرده اند. اگرچه برخی محدودیت‌های مالی در زمینه حضور ما در مجامع بین‌المللی وجود دارد اما تجربه نشان داده تلاش‌های ما موفقیت‌آمیز بوده است.
وی در پایان افزود: علاوه بر اهمیت محوریت و مرکزیت در دانشگاه های مجازی، دانشگاه D8 نیز می‌تواند این مرکزیت ایران را بیش از پیش تحکیم ببخشد و ستاد وزارت علوم نیز آمادگی کامل خود را برای همکاری با سازمان‌ها، دانشگاه‌ها و نیز وزارت امور خارجه برای تسهیل در پیشبرد اهداف بین‌المللی علمی را اعلام می‌دارد.
ضرورت توسعه دیپلماسی علمی کشور
دکتر حسین سالارآملی، قائم مقام وزیر علوم در امور بین‌الملل نیز در این نشست با اشاره به اینکه وزارت علوم هم اکنون عضو بیش از ۷۰ سازمان بین‌المللی علمی است اظهار داشت: این عضویت‌ها به سه سطح حکومتی مثل یونسکو، سطح وزارتخانه‌ای مثل انجمن علمی ورزشی دانشگاه‌ها و سطح موسسات و دانشگاه، مثل انجمن آسیایی پارک‌های علم و فناوری تقسیم می‌شوند. از جمله چالش‌های موجود در این بخش می‌توان به این موضوع اشاره کرد که متاسفانه برخی سازمان‌ها به صورت ملی کار نمی‌کنند. موضوع دیگر نیز مربوط به اعتبارات مالی برای عضویت در مجامع بین المللی است.
وی در ادامه با اشاره به وظایف شورا و شبکه‌های همکاری بین‌المللی گفت: شبکه‌های دانشگاه مجازی جهان اسلام، شبکه نانوفناوری جهان اسلام و شبکه پارک‌های علم و فناوری جهان اسلام سه شبکه‌ای هستند که میزبانی آنها به جمهوری اسلامی ایران واگذار شده و وظیفه توسعه همکاری‌های علمی آموزشی و فناوری در جهان اسلام، ارتقای همکاری دانشگاه‌های مجازی اسلامی و همچنین توسعه فناوری نانو میان ۵۷ کشور اسلامی را برعهده دارند.
به گفته دکتر سالارآملی، وظیفه شورایی که امروز جلسه نخست آن برگزار می‌شود نیز ساماندهی و نهادینه‌سازی عضویت همکاری با سازمان‌های بین‌المللی و همچنین سیاست گذاری کلان در زمینه فعالیت در سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی است. هدف نهایی ما نیز توسعه دیپلماسی علمی کشور است.
در ادامه این نشست گزارشی در خصوص سازمان همکاری‌های اسلامی کامستک(COMSTEC) ارائه شد. از جمله اهداف این سازمان می‌توان به ارزیابی منابع انسانی کشورهای اسلامی عضو، تقویت همکاری علمی و فناوری بین کشورهای عضو و ایجاد ساختار مناسب برای برنامه‌ریزی علمی و فناوری اشاره کرد.
همکاری کشورهای اسلامی با محوریت ایران
دکتر علی باستی، رئیس پارک علم و فناوری گیلان در ادامه نشست با اشاره به اینکه شبکه پارک‌های علم و فناوری کشورهای اسلامی در گیلان مستقر است، گفت: از جمله وظایف این شبکه می‌توان به برگزاری کارگاه‌های تخصصی و فراهم کردن زمینه انتقال فناوری اشاره کرد. هم اکنون ۳۱ عضو از ۲۱ کشور اسلامی به همراه ۳۰ عضو از ایران در این شبکه حضور دارند.
وی افزود: برخی از اقدامات شبکه از سال ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۷ شامل نشست مجمع عمومی، برگزاری ۹ کارگاه آموزش بین المللی و انعقاد ۴ تفاهم‌نامه بین‌المللی می‌شود. در سال ۹۸ نیز به برخی دیگر از اقدامات همچون حضور میدانی در پارک‌های کشورهای همسایه، انتقال فناوری و انجام کارهای مشترک با پارک های مهم ترکیه مثل تکنوپارک پرداخته شد.
دکتر کریم نجفی برزگر، رئیس شبکه دانشگاه‌های مجازی کشورهای اسلامی نیز در این نشست اظهار داشت: در خصوص شبکه دانشگاه‌های مجازی جهان اسلام مستقر در دانشگاه پیام‌نور باید گفت که میزبانی این شبکه از سال ۱۳۹۱ به وزارت علوم واگذار شد اما فعالیت‌های آن به طور رسمی از سال ۱۳۹۷ شروع شد. این شبکه که بخشی از کامستک بوده ۶۰ دانشگاه عضو دارد. در ابتدای فعالیت به مطالعه راهبردی نقاط ضعف و قوت کشورهای عضو پرداخته شد و اقدام دیگر تدوین اساسنامه و ارسال به کشورهای عضو و نیز برگزاری موفق نخستین مجمع بوده است. مجمع دوم نیز مهرماه سال ۹۸ برگزار شد. برنامه‌های آتی این شبکه شامل برگزاری سومین مجمع عمومی در دانشگاه اقبال پاکستان و نشست شبکه‌های عضو کامستک است.
دکتر علیرضا خاوندی، رئیس پژوهشگاه مواد و انرژی نیز در ادامه نشست در زمینه شبکه کشورهای اسلامی در بخش نانوتکنولوژی(INN) گفت: مسئولیت این شبکه به پژوهشگاه موادو انرژی واگذار شده است. از جمله وظایف این شبکه می توان به ارتقای نانو فناوری در حوزه کامستک اشاره کرد. اردیبهشت ۹۲ اولین مجمع این شبکه برگزار و اساسنامه آن تصویب شد.
در ادامه نیز مسئول اداره همکاری‌های بین‌المللی وزارت امور خارجه با تاکید بر برجسته شدن حاکمیت علمی در جهان امروز گفت: اهمیت همکاری‌های علمی و جایگاه علم در دنیای امروز بیش از پیش مشخص شده است. علم و فناوری در بحران‌هایی مثل کرونا قدرت خود را نشان داده است. در وزارت امور خارجه از آیین‌نامه حمایت می‌کنیم. در آسیب شناسی این بخش لازم به ذکر است که متاسفانه برخی ضعف‌ها در هماهنگی‌های داخلی وجود دارد که باید تقویت شود. معضل دیگر در زمینه میزان حضور در نشست‌های بین‌المللی است.
گفتنی است که سازمان کنفرانس اسلامی دارای دو نهاد علمی و فناوری است که اولین آن به نام کمیته دائمی همکاریهای علمی و فناوری کامستک (COMSTEC) در پاکستان و دومین آن به عنوان سازمان علمی آموزشی و فرهنگی ملل اسلامی(ISESCO) در مراکش مستقر است. سه نهاد گسترده علمی زیر نظر کاستیک از جمله شبکه دانشگاههای مجازی جهان اسلام، شبکه نانوفناوری جهان اسلام و شبکه پارک علم و فناوری جهان اسلام در ایران مستقر هستند. وزارت علوم در آذر ماه ۹۸ به منظور سازماندهی و نهادینه کردن این همکاری‌ها، آیین‌نامه همکاری علمی آموزشی و فناوری با سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی را تهیه و به دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی کشور ابلاغ کرده است.