کمیته فرهنگ و تمدن اسلام و ایران، نهادی وابسته به شورای عالی انقلاب فرهنگی، در زمره مؤثرترین و ژرف‌نگرترین نهادهای فرهنگی کشور است که از سال ۱۳۸۴، بر پایه مصوبات شورای عالی و با هدفی والا و دانش محور بنیاد نهاده شد. غایت این کمیته، سیاست‌گذاری کلان، طراحی و هدایت رویکردهای راهبردی در مسیر بازشناسی، صیانت و معرفی مواریث گران‌سنگ فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی، جلب مشارکت نهادهای ذی‌ربط، و ایجاد هم‌افزایی میان تلاش‌ها و اقدامات در این گستره عظیم است؛ رسالتی سترگ که در بطن خود، تداوم هویت ملی، تاریخی و دینی این سرزمین کهن را متجلی می‌کند.
 

 

دوران نخستین فعالیت این کمیته، از سال ۱۳۸۴ تا ۱۴۰۰، را می‌توان دوره تأسیسی و بنیادگذاری دانست؛ دوره‌ای که در آن، ریاست کمیته با حکم ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران و در مقام ریاست شورای عالی انقلاب فرهنگی منصوب گردید و با تصویب اصلاحیه‌ای در شرح وظایف آن، مأموریت‌های اساسی و خطوط اصلی حرکت کمیته رسمیت یافت و تثبیت شد. در این مقطع، تمرکز اصلی بر بازشناساندن مفاخر فرهنگ و تمدن اسلام و ایران، معرفی دستاوردهای عظیم اندیشه‌ورزان، حکیمان، فقیهان، هنرمندان و دانشمندان این پهنه تمدنی قرار گرفت؛ گنجینه‌ای بی‌بدیل که میراث‌دار قرون درخشان اندیشه اسلامی و ایرانی است.
 

در این راستا، حضور فعال و ثمربخش نمایندگان وزارت آموزش و پرورش، فرصت گران‌قدری فراهم ساخت تا مجموعه‌ای وسیع از متون، اسناد و محتوای مرتبط با این حوزه شناسایی، اعتبارسنجی و گردآوری شود. به همت والای این عزیزان و مسئولان آگاه و دغدغه‌مند، بخشی از این گنجینه فرهنگی راه خود را به سوی کتاب‌های درسی و نشریات رشد گشود و بدین‌ترتیب، وزارت آموزش و پرورش به‌سان قلب تپنده آموزش عمومی کشور، نقشی محوری در ترویج ارزش‌ها و آرمان‌های فرهنگ و تمدن اسلامی - ایرانی ایفا کرد؛ نقشی که دامنه تأثیر آن، نسل‌های آینده این سرزمین را نیز بهره‌مند خواهد ساخت.

 

از جمله اقدامات مؤثر دیگر این دوران، می‌توان به برگزاری سلسله همایش‌هایی در پاسداشت و بزرگداشت مقام فرزانگان و اندیشمندان عرصه تمدن اسلامی در اقصی نقاط کشور اشاره کرد؛ همایش‌هایی که نه‌تنها به بازخوانی جایگاه این مفاخر پرداخت، بلکه بستری برای تولید علم، تبادل اندیشه و تقویت گفتمان تمدنی فراهم آورد. انتشار آثار مکتوب، مقالات علمی و متون فاخر فرهنگی، از دیگر ثمرات این تلاش مستمر بود؛ آثاری که هم‌چنان در زمره منابع معتبر حوزه تمدن و فرهنگ اسلامی و ایرانی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند.

آغاز دوره دوم فعالیت کمیته را باید از تاریخ بیست و هفتم مهرماه سال ۱۴۰۰ دانست. با صدور حکم ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران، کمیته وارد فصلی تازه و مهم از فعالیت‌های هدفمند و اندیشیده شد. در این مقطع، شورای‌عالی انقلاب فرهنگی با توسعه دامنه اختیارات و تنقیح وظایف کمیته، ترکیب جدیدی از اعضا را معرفی کرده که با تأیید دبیر وقت شورا، جناب حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سعید رضا عاملی، رسمیت یافت و آغاز به کارکرد و در ادامه، با حضور دبیر جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی جناب حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه فرآیند امور سرعت بیشتری در سال ۱۴۰۳ یافت.