«نبايد از آزادي ترسيد و از مناظره‌ گريخت‌ و نقد و انتقاد را به‌ كالاي‌ قاچاق‌ و يا امري‌ تشريفاتي‌، تبديل‌ كرد؛ چنانچه‌ نبايد به‌ جاي‌ مناظره‌، به‌ جدال‌ و مراء، گرفتار آمد و به جاي‌ آزادي‌، به‌ دام‌ هتاكي‌ و مسئوليت‌‌گريزي‌ لغزيد. آن‌ روز كه‌ «سهم‌ آزادي»، «سهم‌ اخلاق» و «سهم‌ منطق»، همه‌ يكجا و در كنار يكديگر اداء شود، آغاز روند خلاقيت‌ علمي‌ و تفكر بالنده‌ ديني‌در اين‌ جامعه‌ است». «بدون‌ فضاي‌ انتقادي‌ سالم‌ و بدون‌آزادي‌ بيان‌ و گفت‌وگوي‌ آزاد با حمايت‌ حكومت‌ اسلامي‌ و هدايت‌ علماء و صاحب‌نظران‌، توليد علم‌ و انديشه‌‌ ديني‌ و در نتيجه‌، تمدن‌سازي‌ و جامعه‌پردازي‌، ناممكن‌ يا بسيار مشكل‌ خواهد بود». مقام معظم رهبری^{(مدظله العالی)}

نهادینه ­سازی جریان مستمر بازنگری انتقادی و ارتقاء کیفیت حکمرانی، مبتنی بر عقل‌ورزی جمعی، اخلاق اسلامی و قوانین کشور از طریق گفت‌وگو و تبادل آزاد اندیشه نخبگان، از اصول قانون اساسی و دغدغه‌های مهم امام خمینی^(ره) و مقام معظم رهبری^{(مدظله‌العالی)} برای تکمیل نظام‌سازی و تحقق فزون‌تر حکمرانی اسلامی و مردم‌سالار در پرتو خلاقیت فکری اقشار جامعه بوده است. ایشان پرهیز جدی از رکود و تحجر اندیشه‌ها و تکرار دعواهای بی‌فایده و دعوت مستمر به تحرک و تولید فکر و زاد و ولد فرهنگی؛ با اعتقاد راسخ به عقل جمعی و ایمان قوی به اثربخشی مناظره و گفت‌وگوی آزاد؛ تأمین فضاي‌ نقد و انتقاد و مناظره سالم‌، ‌آزادي‌ بيان‌ با حمايت‌ حكومت‌ اسلامي را بستری شگفتی‌ساز و تحول‌آفرین در تحقق تمدن‌سازی و جامعه‌پردازی می‌دانند.

در این راستا و به منظور ارتقاء سطح «مردم‌سالاری دینی» در تدبیر امور فرهنگی و مدیریتی کشور و در اجرای اصول حکمرانی اسلامی و تأکیدات حضرت امام خمینی^(ره) و مقام معظم رهبری و سپس تأکید مکرر آیت الله دکتر رئیسی؛ رئیس جمهور شهید و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه 891 مورخ 16 /09/ 1402 شورای عالی انقلاب فرهنگی، مبنی بر تسریع به‌روزرسانی و نهایی‌سازی اساسنامه خانه ملی گفت‌وگوی آزاد و آغاز فعالیت این نهاد با هدف مشارکت بیشتر مردم در حکمرانی و تأمین فضای قانونی برای اعتراضات و مطالبات و با استناد به مصوبه ماده واحده «تأیید کلیات اساسنامه خانه ملی گفت‌وگوی آزاد و انتخاب مدیرآن»؛ «اساسنامه خانه ملی گفت‌وگوی آزاد» (مصوب جلسه 596 مورخ ۰۵ /۱۰ / ۱۳۸۵ شورای عالی انقلاب فرهنگی) در جلسه 483 شورای معین و بر اساس تفویض جلسه 901 مورخ 29‏‏/ 03‏‏ /1403 شورای عالی انقلاب فرهنگی تکمیل گردید.
 

«خانه ملی گفت و گوی آزاد» که به‌اختصار «خانه گفت‌وگو» نامیده می­شود؛ جهت ارتقاء سطح «مردم سالاری دینی»، تکامل شیوه‌نامه ­های «حکمرانی اسلامی» و در تداوم مراتب نظام‌سازی و حل حداکثری مشکلات عمومی و شفاف‌سازی حقوق متقابل مردم و نهادهای حاکمیتی با هدف تعمیق روابط دوجانبه و ایجاد محملی برای طرح منطقی و قانونی اعتراضات و مطالبات اجتماعی و تحلیل زمینه‌های آن و پاسخ‌گویی به آنها، تأسیس می‌گردد. شورای عالی انقلاب فرهنگی که به فرمایش امام راحل^(ره) و مقام معظم رهبری^{(مدظله‌العالی)} در عرصه فرهنگ، برای نهادهای حاکمیتی، حکم ستاد برای صف را دارد، مؤسس و مسئول این نهاد است.