پژوهش "روانشناسي نسل سوم" توسط دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی منتشر شد.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در ابتدای این پژوهش درباره نحوه انجام پژوهش فوقالذکر آمده است: اين پژوهش به بررسي روانشناسي نسل سوم انقلاب پرداخته است و در بدو امر به دليل فقدان ادبيات لازم در گام اول با تهيه و تدوين دو پرسشنامه كمي و اخذ قريب به 2000 داده از سطح کشور ادبيات حداقلی براي انجام پژوهش تهيه و سپس با استفاده از ادبيات گردآمده، پرسشنامه نهايي تحقيق شكل گرفت که اين پرسشنامه به بررسي مهمترين تفاوتهاي نسل جوان و نسل بزرگتر پرداخته و قرائت فرهنگي- اجتماعي، عقيدتي و سياسي آنها را با يكديگر مورد بررسي قرار ميدهد.
در ادامه پرسشنامه اخير در سطح 130 شهر و روستاي كشور اجرا شد و نتايج حاصله از 2679 آزمودني دختر و پسر شاغل به تحصیل در کلاس سوم دبيرستان با تحليل آماري مربع كاي، مورد بررسي قرار گرفت و در تمامي موارد پيش گفته، جوانان در سطح معنادار و قابل توجهی تفاوت عميق قرائتهاي فرهنگي، اجتماعي، عقيدتي و سياسي خود را با نسل بزرگتر به معرض ديد نهادند.
در ادامه این پژوهش سوالات پرسشنامهای که مبنای کار بوده است به شرح ذیل عنوان شده است:
1- آيا تفكر نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، انتقادي تر است؟
2- آيا تفكر نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، نوآورتر و خلاقتر است؟
3- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، علم گراتر است؟
4- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، به فن آوري توجه بيشتري دارد؟
5- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، به هنرها توجه بيشتري دارد؟
6- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، تمايل بيشتري به غرب دارد؟
7- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، دسترسي بيشتري به جريان آزاد اطلاعات دارد؟
8- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، به زيبايي و جذاب جلوه گر شدن توجه بيشتري دارد؟
9- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، به مد توجه بيشتري دارد؟
10-آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، به لذت طلبي توجه بيشتري دارد؟
11- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، از وطن دوستي بيشتري برخوردار است؟
12- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، از ملي گرايي بيشتري برخوردار است؟
13-آيا زنان نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، تحرك اجتماعي بيشتري از خود نشان مي دهد؟
10- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، دست به هنجار آفرينهاي جديد بيشتري مي زند؟
11- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، تجمل گرايي بيشتري دارد؟
12- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، به دنبال رفاه طلبي بيشتري است؟
13- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، به دنبال شادي و نشاط بيشتري است؟
14- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، سنت شكني بيشتري در ارتباط با آداب و رسوم دارد؟
15- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، استقلال راي بيشتري دارد؟
16- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، ديد انتقادي و چالشگرتري دارد؟
17- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، رك گويي و صراحت لهجه بيشتري دارد؟
18- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، مخالفت بيشتري با رياكاري دارند؟
19- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، موافقت بيشتري با تساهل و تسامح دارند؟
20- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، به دنبال تعميق هرچه بيشتر روابط دختر و پسر در جامعه است؟
21- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، پذيرش بيشتري در ارتباط با تساوي حقوق زن و مرد دارد؟
22- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، پذيرش بيشتري درباره حضور زن در جامعه دارد؟
23- آيا زنان نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، از گرايشهاي ضد مرد بيشتري برخوردارند؟
24- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، استفاده بيشتري از الكل و مواد مخدر دارد؟
25- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، استفاده بيشتري از سي دي ها، فيلمها و تصاوير برهنه دارد؟
26- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، موافقت كمتري با كنترل و سانسور برنامه هاي ماهواره اي و اينترنتي دارد؟
27- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، نگرش منفي نسبت به جنگ دارد؟
28- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، نگرش منفي نسبت به صحت مقوله تهاجم فرهنگي دارد؟
29- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، نگرش منفي تري نسبت به مرجعيت دارد؟
30- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، نگرش منفي تري نسبت به ولايت فقيه دارد؟
31- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، نگرش منفي تري نسبت به روحانيت دارد؟
32- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، نگرش منفي نسبت به مسوولان نظام دارد؟
33- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، تمايل كمتري به فعاليتهاي سياسي دارد؟
34- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، تمايل كمتري به حمايت از جمهوري اسلامي دارد؟
35- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، تبعيت كمتري از مسوولان جمهوري اسلامي دارد؟
36- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، پذيرش بيشتري در ارتباط با مساله جدايي دين از سياست دارد؟
37- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، به ارزشهاي معنوي كمتر توجه دارد؟
38- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، به اعتقادات ديني كمتر توجه دارد؟
39- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، عواطف ديني كمتري از خود نشان مي دهد؟
40- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، به انجام تكاليف ديني كمتر توجه دارد؟
41- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، قرائت جديدي از دين را مطرح مي كند؟
42- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، تمايل بيشتري به مهاجرت به غرب دارد؟
43- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، تمايل بيشتري به برقراري روابط سياسي با تمامي كشورهاي جهان دارد؟
44- آيا نسل سوم، در قياس با نسل پيشين خود، دست به نفي آرمان گراييهاي سياسي نظام مي زند؟
پس از تشریح سوالات پرسشنامه مبنای پژوهش پژوهشگر انجام دهنده پژوهش آورده است: همانگونه كه از سنخ نظريات انساني انتظار مي رود، در زمينه شكاف نسلي نيز نظرياتي در قطب افراط، تفريط و حد وسط ارايه شدهاند؛ به اين معنا كه برخي از نظريه پردازان با پذيرش نظريه وقوع گسست بين نسل جوان و نسل بزرگسال (خاصه بعد از تحولات بزرگ اجتماعي كه جامعه به خود مي بيند) از فاصله گيري عميق نسل جوان با نسلهاي پيشين خويش ياد كرده و بر آن صحه گذاشتهاند.
در این باره یکی از پژوهشگران نيز در آثار خويش تاكيد کرده که پس از وقوع تحولات بسيار گسترده و شديد در سطح جامعه (با وقوع رخدادهايي مانند جنگ، ركود اقتصادي و مانند آن)، گسست نسلي پديد مي آيد و در همین راستا پژوهشگران متاخر با استناد به تحولات و پيشرفتهاي سريع فناوريها و خاصه فناوريهاي ارتباطي، از وقوع شكاف جديدي سخن ميگويند كه فناوريهاي پيشگفته براي انسان معاصر در پي داشتهاند.
در قطب مخالف معتقدان به پديده وقوع شكاف و گسست نسلي، نظريه پردازان ديگري واقع شدهاند كه بطور كلي دست به نفي وجود شكاف بين نسلهاي جوانتر و مسنتر جامعه ميزنند؛ یکی از پژوهشگران مدافع این نظریه با نقد نقطه نظر نظريهه ردازان مکتب مقابل در نهايت اختلاف نسلها را به برخي از تضادهاي دروني نسلها تقليل ميدهد كه به دليل تفاوتهاي سني به شكل معمول در جامعه رخ ميدهند.
البته در نقطه نظر سوم با پذيرش نسبي شكاف در برخي از ارزشها و هنجارها، تركيبي از دو نظريه پيش گفته ارائه میشود.
یکی از پژوهشگران با بررسي نظريه پردازيهاي موجود در امر نوجوانان و جوانان نتيجه ميگيرد كه اصولا" دو جريان نظري عمده در نظريه پردازيهاي نوجواني و جواني وجود دارند؛ نقطه نظر نخست با طوفاني خواندن دوره نوجواني، اين دوره را دورهاي بحراني ترسيم ميكند؛ اما نقطه نظر دوم اعتقاد بر اين دارد كه در صورت آرام بودن شرايط محيطي جوان دوره جواني وي با آرامش سپري خواهد شد.
این پژوهشگر در ادامه نتيجه ميگيرد كه اگر موضوعات شكاف نسلي و بحران هويت جوانان را در نظر بگيريم، ميتوان تعارض نقطه نظرات پيش گفته در تبيين دوره جواني را از ميان برداشت و دوره جواني را نه دورهاي آرام و نه دورهاي طوفاني، بلكه دورهاي بالنسبه دشوار ترسيم كرد.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در بخش دیگری از پژوهش "روانشناسي نسل سوم" تفاوتهاي نسلهاي اول و دوم با نسل سوم انقلاب اسلامی در ذیل متغیرهایی مرتبط با نحوه "سبک زندگی" این دو نسل دسته بندی شده و تلاش شده است با برشمردن نکات ریز و جزئی از علایق، سلایق، عقاید و نحوه نگرش این دو نسل نسبت به یکدیگر موضوع تبیین و تشریح شود.
در این بخش برخی از ویژگیهای نسل سوم به شرح ذیل دسته بندی شده است: علايق علمي گسترده، علاقه مند به علوم تجربي، كنجكاو، خلاق، نوآور و نوگرا، علاقه مند به رايانه، ماهواره و اينترنت، داراي ديد چالشگر و انتقادي، استقلال طلب نفي مرجعیت والدين، تا حدودی مسئولیت گریز و ...
در ادامه پژوهش "روانشناسي نسل سوم" آمده است: فرهنگ نمي تواند يك شبه تغيير كند و هرچند مي توان فرمانروايان و قوانين را تغيير داد، اما تغيير جنبههاي اساسي فرهنگ سالها طول مي كشد.
علاوه براين، وقتي دگرگوني فرهنگي مهمي رخ مي دهد، به تفاوتهايي در ميان نسلها مي انجامد، زيرا اين دگرگوني در ميان گروههاي جوانتر كه نيازي به غلبه برمقاومت يادگيري متناقض اوليه ندارند، با سهولت بيشتري صورت مي گيرد تا در ميان گروههاي بزرگتر.
در بخش مربوط به نتیجه این پژوهش هم آمده است: موارد ذیل برای بهبود نگاه نسل سوم نسبت به انقلاب اسلامی پیشنهاد میشود:
- بازنگري نقادانه عملكرد تربيتي نظام در ارتباط با جوان انقلاب اسلامي،
- توقف رويكرد تكليفي و آمرانه در ارتباط با جوان،
- پذيرش راهكارهاي مداخله گرايانه در امر جوانان،
- پذيرش قاعده فقهي دفع افسد به فاسد در امور جوانان،
- در جريان برنامهريزي و تحليل مسايل جواني، بايد احاديث و روایات معصومین «ع» كه جواني را دورهاي از مستي و جنون برشمرده اند، زيربنا قرارداد.
- پذيرش اين مهم كه هر تغییر و تحول اجتماعی مستلزم پرداخت هزينه است،
- تفاوت در نگاه و نگرش نسل اول انقلاب اسلامی و نسل سوم انقلاب اسلامی موضوعی طبیعی است اما نسل سوم در بسیاری از مواقع خطیر تقید و اعتقاد خود به مبانی انقلاب اسلامی را نشان داده هر چند نسبت به برخی عملکردها به حق منتقد است.