محمد کافی درباره کارآمدی شیوه کنونی سنجش و پذیرش دانشجو برای دانشگاه های کشور با بیان اینکه معتقد است باید پذیرش دانشجو در مقطع تحصیلات تکمیلی از دوره کارشناسی جدا شود، گفت: معمولا روال بر این است که هرچه به سمت دوره های پیشرفته تر و دکتری پیش می رویم، تعداد دانشجویان کاهش یافته و نهایتا دانشجویان دکتری، متناسب با اساتید راهنمای هر گروه آموزشی و حتی به نام استاد، پذیرش می شوند.
وی با بیان این پیشنهاد که بهتر است دست دانشگاه ها بر اساس ضوابطِ کلی مصوب مجلس و ابلاغ وزارت علوم برای پذیرش دانشجو در مقطع دکتری کاملا باز شود، افزود: در این صورت، دانشگاه ها ضمن در دستور کار قرار دادن این ضوابط کلی، با تعیین شرایط ویژه خود برای پذیرش، می توانند متناسب با برنامه راهبردی ظرفیتهایشان دانشجوی دکتری گرفته و در ادامه آنها را در بالاترین سطح کیفی تربیت کرده و تحویل جامعه بدهند.
کافی در ادامه ضمن اشاره به حداکثر سهم کنونی ۲۰ درصدی دانشگاه ها از پذیرش استعدادهای درخشان و برتر برای دوره کارشناسی ارشد، اظهار داشت: بنده بر این باور هستم که اگر امکانی فراهم شود که دانشگاه ها؛ حداقل دانشگاه های بزرگ و با سابقه کشور، وسعت عمل و سهم بیشتری برای جذب و پذیرش استعدادهای درخشان دانش آموختگان برتر داشته باشند، کیفیت علمی نیز ارتقای محسوسی خواهد یافت.
رئیس دانشگاه فردوسی افزود: در مقطع کارشناسی اما، از آنجا که از طرفی پذیرفته شدگان، میلیونی هستند و جذب دانشگاه های مختلف اعم از؛ دولتی و غیر دولتی و غیرانتفاعی می شوند، و از سوی دیگر در برخی رشته ها، دانشجو خود، هزینه های تحصیل را پرداخت می کند و در مقابل، موسسه مربوطه نیز شرایط خاص و ویژه ای ندارد، به نظرم اصلا دیگر نیازی به کنکور نیست. کما اینکه در حال حاضر، تقریبا شاهد این وضعیت هستیم که فرد بدون کنکور و با تقبل هزینه ها، وارد دانشگاه و مشغول تحصیل می شود.
وی با بیان اینکه بدون تردید مدل کنونی سنجش و پذیرش نیازمند بازنگری، اصلاح و حتی تغییرات اساسی است، اظهار داشت: در مجموع اعتقادم بر این است که ما باید قیف ورود و خروج دانشگاه را برعکس کنیم؛ به این شکل که ورودی دانشجو را ساده تر و در مقابل، خروجی دانش آموختگان را سخت تر کنیم.
کافی گفت: امروزه در کشورهای پیشرفته و توسعه یافته جهان، اجازه می دهند موسسات و دانشگاه به سادگی دانشجو بپذیرند، ولی اجازه برگزاری امتحانات را به دانشگاه نمی دهند بلکه در دانشگاه مادر هر استان یا هر ایالت، یک دایره امتحانات وجود دارد و برگزاری امتحانات دوره کارشناسی، صرفا توسط آن دایره صورت می گیرد؛ امتحانی استاندارد و سراسری که دانشجویان فارغ از دانشگاه و موسسه ای که در آن تحصیل می کنند، باید از آن موفق بیرون بیایند.
رئیس دانشگاه فردوسی با اشاره به اینکه در حال حاضر دانشگاه پیام نور، نمونه ای از یک موسسه آموزش عالی در کشور است که به همین شیوه عمل می کند، ادامه داد: روال کنونی دانشگاه پیام نور به این شکل است که بدون توجه به اینکه دانشجو در کدام مرکز دانشگاه، کدام شاخه و کجای ایران تحصیل می کند، باید امتحان یکسانی را از منابع یکسان، پشت سر بگذارد. لذا به نظر بنده چنین رویه ای اگر در کل کشور، بویژه برای موسسات غیرانتفاعی مورد عمل واقع شود، عملا ورود دانشجو را آسان و متقابلا، خروجی دانشگاه سخت و متعاقب آن، کیفیت علمی و آموزشی بصورت جدی بالا خواهد رفت.