نشست «دیپلماسی مقاومت» با حضور جمعی از اساتید، مسئولان و میهمانان داخلی و خارجی، روز دوشنبه مورخ 27/02/1404 در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار شد.
دکتر سعیدرضا عاملی در این نشست ضمن قدردانی از تلاش برگزارکنندگان، اظهار داشت: برگزاری این نشست در مدت‌زمان فشرده سه‌هفته‌ای، نتیجه هم‌افزایی و برنامه‌ریزی دقیق همکاران بود.
وی افزود: دیپلماسی مقاومت در برابر دیپلماسی سلطه تعریف می‌شود؛ دیپلماسی‌ای که با سابقه‌ای طولانی، امروز بر پایه اروپا محوری و استثنا گرایی، چتری از سلطه بر سر ملت‌ها گسترده است. به گفته وی، مطالعات جهانی نشان می‌دهد که ۸۵ درصد جمعیت جهان با تبعیض، فقر، گرسنگی، نبود امکانات آموزشی و درمانی و شرایط فاجعه‌بار انسانی مواجه‌اند.
دکتر عاملی با اشاره به شرایط انسانی در غزه گفت: امروز در غزه با فاجعه مواجه هستیم؛ دو میلیون نفر آواره شده‌اند و ۵۳ هزار نفر که عمدتاً کودکان و سالمندان بوده‌اند، در حملات هوایی کشته شده‌اند. وی تأکید کرد: دیپلماسی مقاومت، برخلاف برداشت‌های احساسی، مبتنی بر عقلانیت و درک عمیق از مناسبات بین‌المللی است.
وی با بیان اینکه انقلاب اسلامی ایران پایه‌گذار این نوع دیپلماسی در عصر حاضر بوده است، افزود: جریان‌های لبنان، سوریه، فلسطین و یمن بخشی از این پویش جهانی‌اند. این گفتمان در قالب پویش‌های اجتماعی، ازجمله جنبش‌های ضد جنگ و طرفداران صلح در اروپا و آمریکا، نمود یافته است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس شورای تخصصی تحول و ارتقاء علوم انسانی با تأکید بر اهمیت منابع انسانی در دیپلماسی مقاومت گفت: منابع انسانی این دیپلماسی بزرگ و اثرگذار است و نباید آن را کوچک شمرد. وی افزود: دیپلماسی مقاومت بر پایه «احقاق حق» استوار است، درحالی‌که دیپلماسی سلطه مبتنی بر «قدرت‌محوری» است که حق را تابع میزان قدرت می‌داند.
دکتر عاملی در ادامه به خطرات سلطه مجازی و استعمار نوین اشاره کرد و گفت: امروز پلتفرم‌های جهانی داده‌های رفتاری ملت‌ها را در اختیار دارند و این خطر بزرگی است که باید با تدبیر به آن پاسخ داد.
وی با اشاره به آیات الهی، مقاومت را لازمه استقرار توحید دانست و گفت: ادبیات مقاومت باید به‌عنوان قانون الهی و نه یک خاطره، ادامه یابد. به گفته وی، در دیپلماسی مقاومت «سازگاری» وجود دارد که بر پایه عقلانیت، عزت، حکمت و مصلحت است؛ اما «سازش» حاصل جهل و کرنش است.
دکتر عاملی در پایان با تأکید بر نقش حکیمانه مقام معظم رهبری در تحولات چهار دهه اخیر ایران، خاطرنشان کرد: این دستاوردها در تاریخ ایران ماندگار خواهند بود. وی ابراز امیدواری کرد که این نشست، آغازی برای مجموعه‌ای از گفت‌وگوها و اقدامات راهبردی در حوزه دیپلماسی مقاومت باشد و دامنه بحث‌ها به شکل علمی و تخصصی گسترش یابد.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در سخنان خود به تبیین ابعاد نظری و فلسفی این رویکرد پرداخت. وی ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهدای انقلاب اسلامی، شهدای مقاومت به‌ویژه شهدای خدمت، از مسئولان دانشگاه تهران و دانشکده مطالعات جهان به دلیل برگزاری این نشست قدردانی کرد.
استاد خسروپناه در ادامه درباره فلسفه نظریه، به‌ویژه در ارتباط با نظریه دیپلماسی مقاومت، گفت: در فلسفه علم، یکی از مباحث مهم، فلسفه نظریه است. در علوم انسانی و اجتماعی، نظریه‌های متعددی مطرح می‌شود و این سؤال پیش می‌آید که کدام نظریه مورد پذیرش است. برخی فیلسوفان علم معتقدند نظریه‌ای معتبر است که روشمند و مبتنی بر بنیان‌های نظری باشد. برخی دیگر ملاک نظریه‌پردازی را اثربخشی می‌دانند، حتی اگر آن نظریه با معیارهای منطقی دقیق همراه نباشد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه گفت: برخی از فیلسوفان متأخر زبان نیز معتقدند صدق و کذب نظریه مهم نیست، بلکه کارکردهای زبانی آن مهم است. برای مثال، حکایت‌های کلیله و دمنه ممکن است مطابق با واقع نباشند اما در رفتار و تربیت افراد تأثیر گذارند.
وی با اشاره به رویکرد حکمی در فلسفه علم تصریح کرد: از منظر حکمت، نظریه‌ای قابل دفاع است که هم بنیان‌های نظری داشته باشد و هم روشمند باشد و با منطق صدق اثبات پذیر باشد؛ صدقی که علاوه بر مطابقت با واقع، اثربخشی نیز در پی داشته باشد.
استاد خسروپناه با بیان اینکه نظریه دیپلماسی مقاومت از این منظر واجد شرایط است، خاطرنشان کرد: این نظریه که توسط شهدایی چون آیت‌الله رئیسی، شهید دکتر امیرعبداللهیان، شهید حاج قاسم سلیمانی و دیگر شهدای مقاومت مطرح و پیگیری شد، کاملاً با بنیان‌های اسلامی سازگار است. مبانی هستی‌شناختی، انسان‌شناختی، معرفت‌شناختی، ارزش شناختی و دین‌شناختی در تائید این نظریه نقش دارند.
وی افزود: دیپلماسی مقاومت، صرفاً دفاعی و منفعل نیست، بلکه کنشگر و فعال است. این نظریه انسان دوستانه است و نگاهش فقط معطوف به شیعیان یا حتی مسلمانان نیست؛ بلکه مبتنی بر کرامت انسان است. این نظریه برخلاف هیومنیسم غربی، انسان را در پرتو کرامت الهی می‌بیند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه دیپلماسی مقاومت توانسته گروه‌های فلسطینی اعم از شیعه، سنی و مسیحی را گردهم آورد، گفت: در تشییع پیکر شهید سید حسن نصرالله، تنها شیعیان حضور نداشتند، بلکه اهل‌سنت و مسیحیان نیز حضور پررنگی داشتند. این نشان می‌دهد که دیپلماسی مقاومت بر سه رکن عزت، حکمت و مصلحت استوار است.
وی ادامه داد: برخلاف نظریه‌های تکفیری که مبتنی بر تفکر سلفی بودند و به تفرقه میان مسلمانان انجامیدند، دیپلماسی مقاومت وحدت‌آفرین است. نظریه‌هایی مانند آنچه از دل تفکر جماعت المسلمین و بعدها گروه‌های تکفیری مانند داعش و القاعده شکل گرفت، نه‌تنها ماندگار نشدند، بلکه به دلیل نداشتن بنیان نظری و کاربرد وحدت‌آفرین، موجب کشتار درون‌دینی شدند.
استاد خسروپناه با اشاره به الگوهای رفتاری شهیدان مقاومت گفت: در رفتار شهید سلیمانی، شهید امیرعبداللهیان و شهید رئیسی، همواره وحدت‌گرایی و انسان‌محوری مشاهده می‌شود. برای آنان، مظلومان جهان از هر قوم و آیین اهمیت داشتند، خواه در فلسطین باشند یا در ونزوئلا. آن‌ها به مقابله با استکبار جهانی باور داشتند.
وی تأکید کرد: نظریه دیپلماسی مقاومت نظریه‌ای است که می‌خواهد همه مظلومان جهان را زیر چتر خود قرار دهد و در این زمینه موفق نیز بوده است. امروز حتی در آمریکا نیز دانشجویان، نشانه‌هایی از ظهور این نظریه را بروز داده‌اند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان سخنان خود با اشاره به آیات قرآن و تجربه حکمرانی انبیا گفت: در طرحی تحت عنوان «فصوص نبویه» تلاش کردیم آموزه‌های حکمرانی انبیا را از حضرت آدم تا خاتم (ص) استخراج کنیم. با بررسی ترتیب نزول سوره‌هایی چون علق، قلم، مزمل و مدثر، درمی‌یابیم که باور به ربوبیت خداوند، نه صرفاً خالقیت او، پایه‌ای برای حکمرانی دینی و درک نظریه دیپلماسی مقاومت است.
وی در پایان تأکید کرد: دیپلماسی مقاومت باید به سطح جهانی ارتقاء یابد تا انسانیت و بشریت بتواند درک عمیقی از آن داشته باشد و مظلومان عالم در سایه آن به امنیت، عزت و عدالت دست یابند.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر مصطفی رستمی، نیز با گرامیداشت یاد و نام شهدای خدمت، سخنان خود را با اشاره به فرمایشات امیرالمؤمنین (ع) درباره پذیرش مسئولیت آغاز کرد.
حجت‌الاسلام رستمی با بیان اینکه حضرت امیر (ع) در آغاز خلافت، دو عامل را علت پذیرش این مسئولیت عنوان کردند، افزود: نخست، استقبال مردم و دوم، تعهد و مسئولیت سنگینی که بر دوش عالمان نهاده شده است. به فرموده آن حضرت، عالمان دین حق ندارند در برابر ظلم سکوت کنند و نسبت به شکم‌بارگی زورمداران و گرسنگی مظلومان بی‌تفاوت باشند. این تعهد همواره نماد مسئولیت‌پذیری عالمان در برابر ظلم جهانی است.
رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها ادامه داد: اقدام دانشکده مطالعات جهان در برگزاری این نشست، نمودی از مسئولیتی است که بر دوش همه ماست. آزمون امروز فقط مختص مردم غزه نیست؛ بلکه انسانیت در حال آزموده شدن است. دانشگاه‌ها و به‌ویژه دانشمندان علوم انسانی باید در خط مقدم این امتحان بزرگ قرار گیرند و دستاورد‌های علمی خود را در مسیر مقاومت معنا کنند.
وی با اشاره به اخبار منتشرشده از همکاری مایکروسافت با رژیم صهیونیستی در شناسایی محل تجمع خانواده‌های گروگان‌ها گفت: امروز جنایاتی در غزه در حال وقوع است که دنیا با چشم باز آن را نظاره می‌کند. زندانی دو میلیونی در برابر سکوت جهانی، نمادی از سقوط اخلاقی و بشری است. کسانی که در این عرصه‌ها فعال یا ناظر هستند، باید پاسخگوی وجدان عمومی بشریت باشند.
رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها با اشاره به آمار‌های تکان‌دهنده قربانیان غزه گفت: تاکنون بیش از ۱۸ هزار کودک و ۱۲ هزار زن و مادر کشته شده‌اند؛ مظلومانی که هیچ نقش مستقیمی در جنگ نداشته‌اند. در چنین شرایطی، معنای مقاومت بیش از پیش اهمیت پیدا می‌کند و مسئولیت ما را سنگین‌تر می‌سازد.
وی با ارجاع به آیات قرآن، طاغوت ستیزی را بخش مهمی از گفتمان مقاومت دانست و تصریح کرد: قرآن، فرعون را نمونه‌ای از طاغوت معرفی می‌کند؛ کسی که در برابر اراده الهی و حقوق مردم طغیان کرد. امروز نیز با رفتار‌های مشابه در برابر ملت فلسطین مواجه هستیم؛ تلاش برای تحقیر ملت‌ها، تحریف مفاهیم و از بین بردن معنای واقعی انسانیت.
رستمی در تحلیل فضای بین‌المللی گفت: امروز شاهد سکوت معنا‌دار بسیاری از کشور‌ها و شخصیت‌های جهانی در قبال جنایات «اسرائیل» هستیم. حتی رئیس‌جمهور سابق آمریکا علناً اعلام می‌کند اگر ما نبودیم، شما هم نبودید. این لحن سلطه‌گرایانه بیانگر همان طاغوتی است که قرآن به آن هشدار داده است.
وی افزود: استعمارگران تلاش می‌کنند با تحریف مفاهیم، حقایق را پنهان کنند و واژه‌هایی مانند انسان و عدالت را از محتوای حقیقی خود تهی سازند. جنایات علیه ملت فلسطین در همین چارچوب رخ می‌دهد؛ جنایاتی که برخی از قدرت‌ها ترجیح می‌دهند با بی‌تفاوتی از کنار آن عبور کنند.
رستمی با انتقاد از رفتار دوگانه مدعیان حقوق بشر اظهار کرد: فراموش نکرده‌ایم که چگونه برای کشته شدن یک دختر در ایران، خواستار قیام جهانی شدند، اما امروز در برابر شهادت ۱۸ هزار زن و کودک فلسطینی، سکوت کرده‌اند. در چنین شرایطی، دانشگاه‌ها و دانشمندان وظیفه دارند صدای حقیقت و عدالت باشند.
وی با بیان اینکه مقاومت، مفهومی زنده و دارای تجلیات عینی در عرصه دیپلماسی است، افزود: در ۱۰ محور کلیدی می‌توان مؤلفه‌های دیپلماسی مقاومت را تبیین کرد. در این مسیر، شهدای مقاومت دیپلماسی، چون شهید امیر عبداللهیان، نماد بارزی از ایستادگی در برابر سکوت جهانی بودند.
رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها با اشاره به خدمات و تلاش‌های بی‌وقفه شهید امیرعبداللهیان گفت: او با سفر‌های متعدد و حضور فعال در عرصه‌های بین‌المللی، زبان گویای مظلومان فلسطینی بود. سخنان او در اجلاس مختلف، سفر‌های خطرناک در شرایط ناامن منطقه و تلاش برای فعال‌سازی ظرفیت‌های دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای، جلوه‌ای از دیپلماسی مقاومت بود.
رستمی با اشاره به تعبیر رهبر معظم انقلاب درباره شهید امیرعبداللهیان گفت: همه اذعان دارند که او مرد کار، خدمت، صفا و صداقت بود. شهید رئیسی نیز در مسیر خدمتگزاری به مردم، معیار تازه‌ای را ایجاد کرد. گرچه در گذشته نیز شخصیت‌های خدمتگزار کم نبودند، اما آنچه شهید رئیسی رقم زد، تلفیقی بی‌بدیل از اندیشه، عمل و ایمان بود.
وی در پایان ضمن قدردانی از تلاش همه اساتید، پژوهشگران و دست‌اندرکاران این نشست، ابراز امیدواری کرد که رنج‌ها، فشار‌ها و ناراحتی‌های ناشی از ظلم آشکار جهانی، سرانجام به فرج نهایی و ظهور بزرگ‌ترین مدافع مظلومان ختم شود و همه شهدای خدمت و مقاومت در جوار پیامبر اکرم (ص) و خاندان پاک ایشان، متنعم باشند.
دکتر محمدحسین امید، سرپرست دانشگاه تهران، ضمن تشریح ابعاد گسترده موضوع مقاومت در سراسر جهان، سنجش شرایط درون کشور را در موفقیت این دیپلماسی ضروری دانست و گفت: «در دنیا کشور‌هایی را می‌شناسیم که در موضوع مقاومت با اتکا به یکی از امتیازات خود سال‌ها فعال بودند. ونزوئلا، کره شمالی، کوبا، فلسطین و مانند آن، کشور‌هایی هستند که سال‌ها در این حوزه فعالیت و مقاومت کرده‌اند، اما در درون کشور خود به لحاظ شرایط اقتصادی موفق نبوده‌اند.»
دکتر امید ضمن اشاره به موفق بودن دیپلماسی مقاومت، یکی از مهم‌ترین ارکان موفقیت آن را نگاه به داخل عنوان کرد و گفت: «مقاومت باید با اتکا به درون کشور صورت گیرد و اگر شرایط داخلی خوب باشد، این دیپلماسی موفق‌تر خواهد بود؛ بنابراین تلاش برای حل بحران‌های داخلی از مهم‌ترین وظایف ماست».
استاد دانشکدگان کشاورزی دانشگاه تهران در ادامه گفت: «من، به‌عنوان یک مهندس، بحران‌های بزرگی را می‌بینم که کشور با آن روبه‌روست. مهم‌ترین بحران‌ها، بحران‌های برق و آب و فرونشست است که باید برای آن‌ها با قید فوریت تلاش کرد. اگر بحران انرژی هم بر فرض رفع تحریم‌ها حل شود، بحران آب و فرونشست زمین قابل‌حل نیست و این نشان می‌دهد که ما در مدیریت داخلی کوتاهی‌های جدی داشته‌ایم».
سرپرست دانشگاه تهران گفت: «به‌عنوان یک کارشناس حوزه آب می‌گویم که این‌یک ابر بحران است که از بحران‌های سیاسی شدیدتر است. اوایل انقلاب، ۵۰ هزار چاه داشتیم و آمار امروز بیش از یک و نیم میلیون حلقه چاه است. این نشان می‌دهد که مسائل اساسی را جدی نگرفتیم و خوب مدیریت نکرده‌ایم. درحالی‌که موفقیت دیپلماسی مقاومت، وابستگی کامل به مدیریت این بحران‌ها دارد و اگر در درون قوی باشیم، دیپلماسی مقاومت، قوی‌تر و موفق‌تر عمل خواهد کرد«.
دکتر امید در پایان ضمن تشکر از برگزارکنندگان همایش گفت: «شناخت بیشتر ما از مسائل و طرح چنین ایده‌ها و نظریه‌هایی در همایش‌های علمی، به تشریح بهتر مسائل کمک می‌کند و مسیر‌های درست را شفاف‌تر می‌کند تا بتوانیم در حوزه‌های سیاسی و اجتماعی و بین‌المللی به‌صورت هم‌زمان موفق باشیم».
دکتر محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت سیزدهم و رئیس بنیاد شهید آیت‌الله رئیسی، در ادامه این نشست علمی اظهار داشت: از برگزارکنندگان این نشست علمی تشکر می‌کنم، به‌ویژه حجت‌الاسلام مصطفی رستمی و دکتر سیدسعیدرضا عاملی که همواره در این حوزه پیشتازانه عمل کرده‌اند.
وی با بیان اینکه در چند سفر خارجی اخیر آیت‌الله رئیسی، توفیق همراهی با ایشان را داشته است، اظهار کرد: در هیچ جلسه، مصاحبه یا نشست تخصصی ندیدم که ایشان بخش مهمی از سخنانشان را به موضوع فلسطین و غزه اختصاص ندهند. به‌عنوان‌مثال در آخرین سفر ایشان به پاکستان، وقتی به ایشان پیشنهاد دادند که در دیدار با تجار پاکستانی کمتر به موضوع فلسطین بپردازند، با تواضع گفتند: «حق با شماست، ولی امروز هیچ تریبونی در دنیا نیست که این حرف‌ها را بزند. من احساس وظیفه می‌کنم که از هر فرصت برای رساندن فریاد مظلومیت مردم غزه استفاده کنم».
اسماعیلی با اشاره به ویژگی منحصر‌به‌فرد نهضت امام خمینی (ره) تصریح کرد: حرکت امام از ابتدا نهضت بود، نه صرفاً یک انقلاب سیاسی. این نهضت از جنس بعثت انبیاست و مخاطبانش محدود به مرز‌های ایران نبودند. از همان ابتدا، امام خمینی (ره) هم علیه استبداد داخلی و هم علیه استعمار خارجی فریاد زدند و به همین دلیل در سال ۱۳۴۳ در پی اعتراض به لایحه کاپیتولاسیون تبعید شدند.
رئیس بنیاد شهید رئیسی ادامه داد: نهضت امام (ره)، ضد استعماری بود و در ادامه مسیر انقلاب اسلامی، واژه‌هایی جدید همچون «نظریه مقاومت» وارد ادبیات ما شد. این نظریه از اوایل دهه ۱۳۹۰ در فرمایشات رهبر معظم انقلاب به‌عنوان یک چارچوب فکری مطرح شد و امروز نشان داده که تنها راهکار رهایی ملت‌هاست.
وزیر ارشاد دولت سیزدهم تأکید کرد: مقاومت تنها یک مفهوم سیاسی نیست، بلکه ابعاد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و رسانه‌ای دارد. مقام معظم رهبری تأکید دارند که مقاومت باید هم در مقام نظر و هم در مقام عمل تبیین شود. امروز در جهان اسلام، جوانان در عراق، سوریه، لبنان، شمال آفریقا و شبه‌قاره، در برابر آمریکا و استکبار ایستاده‌اند و ما این ایستادگی را حق مسلم آنان می‌دانیم.
وی با اشاره به وضعیت تحقیرآمیز حاکم بر برخی کشور‌های عربی، گفت: درحالی‌که دختران فلسطینی به فجیع‌ترین شکل ممکن قربانی جنایات رژیم صهیونیستی می‌شوند، حکام مرتجع منطقه از عاملان این جنایات استقبال می‌کنند. این در حالی است که رهبر معظم انقلاب تصریح دارند «هزینه مقاومت کمتر از سازش است.
اسماعیلی با اشاره به لزوم غنی‌سازی نظریه مقاومت در قالب فعالیت‌های علمی و دانشگاهی، بیان کرد: دانشکده مطالعات جهان به‌عنوان پیشانی فعالیت‌های بین‌المللی دانشگاه تهران نقش مهمی در توسعه این ادبیات دارد. ما باید این نظریه را در قالب مقالات و نشست‌های علمی تبیین کنیم تا برای جوامع آکادمیک دنیا قابل فهم و دفاع باشد.
وی در پایان، با اشاره به دیدار‌های اخیر خود با رهبران گروه‌های جهادی پس از شهادت آیت‌الله رئیسی، اظهار کرد: آنچه مکرراً از زبان اعضای مقاومت شنیدم این بود که «آیت‌الله رئیسی، رئیس‌جمهور مقاومت و امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه مقاومت بود».
دکتر علی‌اکبر صالحی، رئیس بنیاد ایران‌شناسی، اظهار داشت: موضوع مقاومت، مسئله‌ای مهم، ارزشمند و البته چندوجهی است.
صالحی در ابتدای سخنان خود با اشاره به آیه‌ای از قرآن افزود: فتنه امتحانی همراه با اغوا و کشش بوده و در واقع نوعی آزمایش الهی است که انسان را از درون می‌سوزاند. آنچه امروز در جهان، خصوصاً در منطقه ما و در موضوع فلسطین رخ می‌دهد، مصداق روشن یک آزمایش الهی است که وجدان بشریت را مورد آزمایش قرار داده است. خداوند می‌خواهد ببیند ملت‌ها، دولت‌ها و انسان‌ها در برابر این نسل‌کشی بی‌سابقه چه موضعی خواهند گرفت. این فتنه، آزمایش بزرگ ایمان، بصیرت و تعهد انسانی ماست.
رئیس بنیاد ایران‌شناسی با یادآوری نمونه‌هایی از دوران دفاع مقدس، ازجمله بمباران مدارس توسط صدام، ادامه داد: آن روز‌ها نیز این پرسش مطرح می‌شد که «پس خدا کجاست؟»، اما خداوند با صبر، انسان را می‌آزماید. صبری که معنا و کارکردش را باید در داستان‌هایی، چون همراهی حضرت موسی (ع) با خضر نبی (ع) جست‌و‌جو کرد. در آنجا هم حکمت الهی برای انسان قابل درک نبود.
وی خاطرنشان کرد: حضور در این فضای علمی و در جمع نخبگان دانشگاهی که عمر خود را وقف فهم و استنباط حقیقت کرده‌اند، برای من مایه خرسندی است. کاری که شما در دانشکده مطالعات جهان انجام می‌دهید، بسیار دشوار و البته ارزشمند است. برخلاف تصور عموم، فهم پدیده‌های اجتماعی به‌مراتب پیچیده‌تر از علوم پایه‌ای، چون ریاضی و فیزیک است، زیرا چراکه کوچک‌ترین رفتار یا گفتار یک رهبر سیاسی می‌تواند مسیر تاریخ را تغییر دهد.
صالحی در ادامه با اشاره به شرایط روز کشور و منطقه، اضافه کرد: هم اکنون در مقطع مذاکره نیز هستیم، اما باید بدانیم که این مذاکره نیز بخشی از مسیر مقاومت است. مقاومت در دانشگاه باید به‌مثابه مفهومی تمدنی، بازخوانی و بازتولید شود، نه صرفاً یک کنش سیاسی یا واکنش نظامی. مقاومت از دل فرهنگ، تاریخ، ایمان و تجربه زیسته یک ملت برخاسته و با جان او عجین است.
رئیس بنیاد ایران‌شناسی عنوان کرد: اگر از ما بپرسند چرا مقاومت می‌کنید، پاسخ این است که مقاومت برای یک ملت آزاد، مانند نفس کشیدن برای انسان است. ما مقاومت می‌کنیم، چون زنده‌ایم، چون نمی‌خواهیم در برابر سلطه و تحقیر کرامت انسانی تسلیم شویم.
وی با بیان اینکه مقاومت، هنری شبیه به باغبانی است، تصریح کرد: مقاومت، درختی استوار است با ریشه‌هایی در فرهنگ، تاریخ و خون شهیدان و شاخه‌هایی سبز که ثمرات آن عزت، استقلال و پیشرفت است.
صالحی در بخش دیگری از صحبت‌های خود افزود: در همین راستا، قصد داشتم درباره سفر اخیر «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا به منطقه هم سخن بگویم، اما در این مسئولیت و شرایط نمی‌توانم بیش از این وارد شوم. فقط بپرسید: آیا در این سفر، عزتی دیده شد؟ آیا چیزی از شرف ملت‌ها باقی گذاشت؟ رسانه‌هایی، چون الجزیره نیز این پرسش را به‌صراحت مطرح کرده‌اند.
رئیس بنیاد ایران‌شناسی تأکید کرد: اصیل‌ترین و والاترین الگوهای مقاومت در تاریخ، پیامبران و اولیای الهی‌اند. امامان معصوم علیهم‌السلام، مجسمه عقلانیت، عزت و صبر در برابر طوفان‌های ظلم بودند. آنان در طول تاریخ اسلام با اشراف کامل بر شرایط جامعه و دشمن، راهبرد‌هایی هوشمندانه در پیش گرفتند. این همان مفهومی است که رهبر معظم انقلاب در قالب «انسان ۲۵۰ ساله» از آن یاد کرده‌اند؛ یعنی امامان شیعه به‌رغم تفاوت‌های ظاهری در شیوه عمل، در حقیقت یک حقیقت ممتد و واحد را دنبال می‌کردند.
صالحی مقاومت را موجودی زنده و پویا دانست که نیازمند مراقبت، تقویت و تغذیه دائمی است و گفت: اگر روح مقاومت با خون شهیدان، ایمان مردم و تدبیر رهبری زنده نگاه داشته شود، هرگز شکست نخواهد خورد. مقاومت نباید به خواب برود و ضعیف شود، بلکه باید در اوج توان و آمادگی باقی بماند تا اثرگذار باشد.
رئیس بنیاد ایران‌شناسی در بخش دیگر سخنان خود به سه رکن اصلی مقاومت در نظام جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد و گفت: «عزت، حکمت و مصلحت» سه ستون اصلی گفتمان مقاومت هستند. عزت، برخاسته از کرامت انسانی، فطرت آزاد و ایمان مردم است. حکمت، توان تحلیل درست، شناخت عمیق و تصمیم‌گیری عقلایی در بزنگاه‌هاست و مصلحت، نه به معنای سازش، بلکه به معنای تدبیر برآمده از بصیرت و هوشمندی است؛ همان‌گونه که امام حسن (ع) با صلح خود، بذر عاشورا را کاشتند.
وی تصریح کرد: اگر امروز مقاومت ملت ایران الهام‌بخش ملت‌های آزاده در یمن، غزه و لبنان است، اگر پرچم عدالت‌خواهی جهانی شده، این همه به برکت هدایت‌های امام راحل و رهبر معظم انقلاب است. این مسیر هرچند همواره هدف تحریف، تردید افکنی و تخریب رسانه‌ای بوده، اما هرچه زمان می‌گذرد، حقانیت آن آشکارتر می‌شود.
صالحی افزود: در جهانی که حقیقت را با رسانه پنهان می‌کنند و روایت‌ها وارونه می‌شوند، دانشگاه، فانوس فهم و اخلاق است. امروز مسئولیت نخبگان، اساتید و پژوهشگران بسیار سنگین‌تر از گذشته است. باید روایت مقاومت را از اسارت تحلیل‌های سطحی و جناحی نجات دهیم و آن را در چارچوب عقلانیت راهبردی و کرامت انسانی صورت‌بندی کنیم.
رئیس بنیاد ایران‌شناسی در پایان تصریح کرد: امروز بیش از هر زمان دیگر نیازمند پرورش نسلی هستیم که مقاوم، مؤمن، عقلانی، منصف و هوشیار باشد؛ نسلی که فریب روایت‌های جعلی را نخورد و مرعوب سلطه نشود. از خدای بزرگ می‌خواهیم این ملت را با اتکاء به دانش نخبگانش، بیداری نسل جوانش و رهبری حکیمانه‌اش، در مسیر عزت و سرافرازی پایدار نگه دارد.
در پایان این نشست از دو کتاب با عناوین «نظریه گفتمان مقاومت» نوشته دکتر حسین اکبری، سفیر ایران در سوریه و کتاب «مجموعه مقاله‌های نشست علمی دیپلماسی مقاومت» رونمایی شد.
گفتنی است همایش علمی «دیپلماسی و مقاومت (عزت، حکمت، مصلحت)» با گرامیداشت یاد شهدای خدمت، با هدف تبیین و توسعه مفهوم مقاومت و کاربست دیپلماسی در راستای اهداف و منافع ملی، در قالب ۶ پنل، با حضور پژوهشگران و دانشجویان در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار گردید.
