حجت‌الاسلام والمسلمین حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در برنامه مصباح که از شبکه قرآن پخش شد درباره تحول در حوزه فعالیت‌های قرآنی، ‌گفت: تحول و تغییر نشان بالندگی، رشد و کمال خواهی و کمال طلبی است. مهم‌ترین و اساسی‌ترین عنصر در تحول ساختارها و فرایندها تحول در نگرش است. ما باید یک بار دیگر نگرش خودمان را نسبت به قرآن و باورهایمان مرور کنیم، باور به جامعیت و حقانیت و کارکرد حداکثری قرآن در همه ساحت‌های اجتماعی،‌ سیاسی، فرهنگی و نیز باور به نقش محوری مردم در تحول و ساختار نکته حساسی است که باید در بحث تحول مورد توجه قرار بگیرد.
محمدی با اشاره به اینکه تحول الزاماً به معنی نادیده گرفتن دستاوردهای گذشته نیست،‌ افزود: یکی از مشخصات اصلی تحول این است که هر چه عنصر خوب و کارآمد در گذشته وجود داشته است را حفظ کنیم و شجاعت کنار گذاشتن عناصر نامطلوب را نیز داشته باشیم.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی به پیام مقام معظم رهبری برای دولت سیزدهم و تأکید بر بحث بازسازی انقلابی و خردمندانه ساختار فرهنگی کشور اشاره و اظهار کرد: بخشی از ساختار فرهنگی کشور ساختار قرآنی است. در پیوست حکم مقام معظم رهبری برای اعضای جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی به تحول اشاره شده است. معظم‌له دو ماه وقت داده‌اند تا این شورا پیشنهاد خود برای تحول را ارائه دهد. در همین راستا دبیرخانه شورای توسعه روزانه چندین جلسه برگزار کرده است.
محمدی در ادامه با تأکید بر اینکه برای بازنگری و تحول شش سیاست کلیدی مدنظر قرار دارد، بیان کرد: سیاست اول حفظ و تقویت دستاوردهای قرآنی ۴۰ سال گذشته و ارتقاء سطح تولید است. به هیچ وجه بنا نداریم دستاوردهایی که تا کنون به دست آمده است را کنار بگذاریم. واگذاری حداکثری فعالیت‌های اجرایی به بخش مردمی و کاهش تصدی‌گری دولتی، دومین سیاستی است که در بحث تحول و بازنگری مدنظر قرار داده‌ایم. در این بخش بسیار کم عمل شده و لذا در تحول، راهکارهای عملیاتی سازی برای این موضوع در نظر گرفته شده است.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی سومین سیاست تحولی را کاهش موازی کاری بیان کرد و افزود: به گونه‌ای برنامه‌ریزی خواهد شد که در بحث تحول تمام موازی کاری‌های موجود برطرف شود. بحث چابک‌سازی ساختارها چهارمین سیاست در حوزه تحول و بازنگری فعالیت‌هاست. چابک‌سازی الزاماً به معنای کوچک سازی نیست،‌ گاهی برای چابک‌سازی ممکن است نیاز به ارتقاء هم داشته باشیم.
وی اظهار کرد: تقویت نظارت و ارزیابی عملکرد بخش‌های دولتی و مردمی سیاست دیگر بحث تحول آفرینی است که آن را دنبال خواهیم کرد. واقعیت امر این است که یکی از ضعف‌های عرصه فعالیت‌های قرآنی رهاشدگی فعالیت‌هاست و در برنامه تحول به دبنال برطرف کردن این رهاشدگی خواهیم بود. ششمین سیاست عرصه تحول، محوریت یافتن اسناد راهبردی اجرای منشور در طراحی مدل‌های ارتقاء وضع موجود است.
وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو با تأکید بر اینکه از دو سال قبل بر روی موضوع تحول کار مطالعاتی صورت گرفته است،‌ اظهار کرد: این کارهای مطالعاتی به خصوص در یک سال اخیر شدیدتر شده و هیچ هفته‌ای نبوده است که با صاحب نظران در مورد این موضوع جلسه برگزار نشده باشد. علاوه بر این جلسات، در گذشته گزارش‌های ارزیابی عملکرد کمیسیون‌های شورای توسعه و دبیرخانه این شورا را نیز داشته‌ایم،‌ این گزارش‌ها ما را به عناصر و نکات برجسته‌ای در موضوع تحول راهنمایی کرده‌اند.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی با اشاره به اینکه تحول یک نوع عبور از موانع است به سه ساحت در این عرصه نیز اشاره و بیان کرد: تحول سه حوزه کلیدی دارد که شامل تحول در نگرش، تحول در فرایند و تحول در ساختارهاست. مهم‌ترین ساحت هم همان ساحت نگرش است که کلید تحول است،‌ البته وقتی فرایندها هم تعریف شود تحول در ساختار هم کلید می‌خورد بنابراین هر سه ساحت تحول مورد نظر است.
وی افزود: مشکل بزرگ ما این است که نگاه به قرآن آنگونه که باید، باشد، نیست. همه شعار قرآن را می‌دهند و از اصل بودن قرآن سخن می‌گویند اما وقتی وارد می‌شویم می‌بینیم این نگاه بیشتر از روی متبرک بودن است و نه کارگشایی؛ در واقع نگاه‌ها به قرآن هنوز حاشیه‌ای است در حالی که باید متنی باشد. البته نگاه نسبت به گذشته بهتر شده اما هنوز کافی نیست.
محمدی در ادامه این گفت‌وگو به جامعه هدف تحول اشاره و اظهار کرد: در بحث تحول به دنبال تحول در نگاه مدیران، تحول در نگاه و نگرش روحانیون، تحول در نگاه معلمان، تحول در نگرش فعالان رسانه‌‌ای و تحول در نگرش خانواده‌ها خواهیم بود و به دنبال این هستیم تا در این حوزه‌ها تحول در نگرش ایجاد شود. محورهای تحول نیز در سه حوزه سرمایه انسانی، مدیریت امور قرآنی و منابع مالی خواهد بود.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در ادامه این گفت‌وگو به بحث در مورد تحول ساختار اشاره و بیان کرد: در حوزه ساختار، مدلی که تا امروز در اداره امور قرآنی کشور بوده است سیاستگذاری در حوزه کلان از سوی شورای توسعه و اداره امور قرآنی از سوی دستگاه‌ها بوده است. در بحث سیاستگذاری متکثر عمل شده است، شورای توسعه و کمیسیون‌ها هر کدام در این زمینه سیاستگذاری کرده‌اند، در مقام اجرا نیز کاملاً متکثر عمل شده است. دستگاه‌های متعدد و موازی بسیار وجود دارند که در این حوزه کار اجرایی انجام می‌دهند. چیزی که امروز از آن حرف زده می‌شود و پیشنهاد است،‌ سیاستگذاری متمرکز است که باید قطعی شود. این شاه بیت تحول است، یعنی کمیسیون‌ها در شورا حضور داشته باشند و به صورت متمرکز مجموعه امور قرآنی کشور را سیاستگذاری کنند. در حقیقت با این کار شاهد راه‌اندازی قرارگاه قرآنی کشور در شورای عالی انقلاب فرهنگی خواهیم بود.
وی افزود: در اجرای تحول ساختاری می‌توانیم دو نوع حرکت کنیم،‌ نوع اول بازمهندسی دستگاه‌ها خواهد بود. در این بخش نیز دو دیدگاه وجود دارد. دیدگاه اول اینکه دستگاه‌ها در درون خود کار قرآنی انجام دهند اما امور قرآنی فرادستگاهی همچون جشنواره‌ها، مسابقات، نمایشگاه‌ها و اموری از این دست در سازمان امور قرآنی کشور متمرکز شود. معنای دیگر هم این است که در تقسیم وظایف دقیق شویم یعنی وضع موجود در اجرا را به هم نزنیم، اما به برخی دستگاه‌ها همچون وزارت ارشاد بگوئیم فقط کارهای مربوط به حوزه تبلیغ و ترویج انجام دهد و سازمان تبلیغات هم فقط به آموزش عمومی قرآن بپردازد. یعنی موازی کاری به طور کامل حذف شود.
محمدی تصریح کرد: در قرارگاه امور قرآنی کشور تحول بزرگ این است که شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای توسعه فرهنگ قرآنی، قرارگاه ملی خواهند شد و ذیل آن چند اتفاق بزرگ رخ خواهد داد. از جمله این اتفاقات شکل‌گیری کمیسیون‌های استانی فرهنگ‌سازی قرآنی در تمامی استان‌ها است. یعنی از این به بعد قرارگاه امور قرآنی استان‌ها ذیل شورای توسعه فعالیت خواهند داشت. همچنین سه کمیسیون نیز ذیل این قرارگاه فعالیت می‌کند که یکی از آنها کمیسیون ملی فرهنگ‌سازی قرآن است؛‌ این کمیسیون شامل مباحث حوزه تبلیغ و ترویج و آموزش عمومی قرآن کریم است و در مواقعی دو کمیسیون فعلی در هم ادغام می‌شوند. دومین کمیسیون ویژه ذیل قرارگاه قرآنی، کمسیون ملی نظام سازی قرآنی است که شامل مباحث آموزش عالی و مباحث مربوط به حوزه سلامت خواهد شد. سومین کمیسیون ویژه نیز کمیسیون حوزه بین‌الملل خواهد بود. این مدل در کارگروه‌ها و کمیته‌های مربوط به این موضوع مورد بررسی قرار گرفته و در جلسه آینده شورای توسعه مورد بررسی قرار خواهند گرفت. احتمالاً عیناً یا با اندک تغییری تصویب خواهد شد.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در بخش دیگری از این گفت‌وگو در مورد انتصابات اخیر که در معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد شکل گرفته است نیز گفت: سال گذشته برای ما قابل پیش‌بینی بود که در آستانه ورود به دولت جدید اتفاقاتی در زمینه انتصابات رخ دهد. لذا ملاک‌های انتصاب مدیران قرآنی را مطرح و ضوابطی را برای لایه‌های اصلی مدیران قرآنی و مدیران کل در نظر گرفتیم. کلیت طرح، مورد اجماع اعضای شورای توسعه بود اما برخی ملاحظات بر روی برخی شاخص‌ها وجود داشت. این طرح به صورت رسمی شهریورماه امسال از سوی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به دستگاه‌ها ابلاغ شده است.
وی تصریح کرد:‌ برداشت فعالان قرآنی این است که برخی از انتصاب‌ها با ملاک‌های در نظر گرفته شده همخوانی ندارد، در جلسه آینده شورای توسعه هم تلاش خواهیم کرد طرح انتصاب مدیران قرآنی را نهایی و ابلاغ کنیم. از وزیر ارشاد که فردی قرآنی است و در این حوزه‌ها سوابق خوبی دارد انتظار می‌رود با قدرت و قوت کار را ادامه دهند و امیدواریم با انتصاب معاون قرآنی این مسائل به طور کلی برطرف شود.