|
کد خبر:6630 تاریخ انتشار: چهارشنبه ، 10 مهر سال 1398 ساعت 15:52:0
|
پژوهش/ واکاوی مفهومی سبک زندگی اسلامی – ایرانی از دیدگاه مقام معظم رهبری و دلالت‌های آن بر برنامه درسی |
پژوهش«واکاوی مفهومی سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی ازدیدگاه مقام معظم رهبری و دلالت‌های آن بر برنامه درسی»؛ به کوشش محمد بنائیان سفید (مجری طرح) و پروفسور آقای محمد حسین یارمحمدیان و آقای دکتر سید مهدی آقاپور (اساتید راهنما) و همچنین نعمت‌الله فاضلی (استاد مشاور) انجام شده که توسط دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1396 منتشر شد. |
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در این پژوهش عنوان شده که سبک زندگی راهی است برای تعریف ارزشها، نگرش‌ها و رفتارهای افراد که اهمیت آن برای تحلیل‌های اجتماعی روز به روز افزایش پیدا کرده است.
همچنین سبک زندگی مبتنی بر فلسفه تعلیم و تربیت است و فلسفه تعلیم و تربیت چارچوبی نظری است که نقشی اساسی در هدایت و بازاندیشی امور علمی تعلیم و تربیت دارد، نقش مردم در تعیین سرنوشت در فلسفه تعلیم و تربیت، اهمیت ویژه مشارکت مردم را مشخص می‌سازد.
بنابراین، تعلیم و تربیت نمی‌تواند و نباید تربیت شدگانی را فراهم آورد که قادر به مشارکت و ایفای نقش در زندگی اجتماعی خود نیستند. بروز فلسفه تعلیم و تربیت در رفتارها متبلور می‌شود و رفتارها انعکاس دهنده سبک زندگی هستند.
در این زمینه مقام معظم رهبری «مدظله العالی» می‌فرمایند: «رفتار اجتماعی و سبک زندگی، تابع تفسیرهای ما از زندگی است. هدف زندگی چیست؟ هر هدفی که ما برای زندگی معین کنیم، برای خودمان ترسیم کنیم، به طور طبیعی متناسب باخود، یک سبک زندگی به ما پیشنهاد می‌شود». (مقام معظم رهبری، 1391).
همچنین ذیل عنوان " واکاوی مفهومی سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی از دیدگاه مقام معظم رهبری «مدظله العالی» و دلالت‌های آن بر برنامه درسی نیز آمده است:
«امام خمینی(ره)ریل حرکت کشور را به سمت هدفهای بزرگ یعنی «حاکمیت دین خدا» تغییر دادند. معظم له تأکید فرمودند: حاکمیت دین خدا عبارت است از «تحقق عدالت اجتماعی واقعی»، «ریشه کنی فقر و جهل»، «ریشه کنی استضعاف و آسیب‌های اجتماعی»، «برقراری منظومه ارزش‌های اسلامی»، «تأمین سلامت جسمی و اخلاقی و معنوی»، «پیشرفت علمی کشور»، «تأمین عزت و هویت ملی و اقتدار بین المللی» و «فعال کردن ظرفیت‌های کشور».
در بحث شاخص استقلال بر اهمیت بی‌بدیل «استقلال فرهنگی» تأکید و خاطرنشان کردند: انقلابی‌گری یعنی «انتخاب سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی» و «پرهیز جدی از تقلید از غرب و بیگانگان» و نیز در زمینه ابزارهای جدید، فضای مجازی را از جمله ابزارهایی برای «مهندسی اطلاعات» و «تسلط غرب بر فرهنگ ملتها» برشمردند و افزودند: این ابزارها البته می‌توانند مفید باشند، اما باید سلطه دشمن را از آنها سلب، و به گونه‌ای عمل کرد که فضای مجازی به وسیله‌ای برای نفوذ و سلطه فرهنگی دشمن تبدیل نشوند.
بنابراین هدف از این پژوهش:
- واکاوی مفهوم سبک زندگی اسلامی - ایرانی از دیدگاه مقام معظم رهبری «مدظله العالی».
مهمترین سؤالات مطرح شده در این پژوهش به شرح زیر است:
- دلالت‌های مفهوم مشترک سبک زندگی اسلامی - ایرانی برای مؤلفه‌های برنامه درسی چگونه شناسایی شده است،
- دلالت‌های مفهوم مشترک سبک زندگی اسلامی - ایرانی برای مؤلفه‌ی هدف برنامه درسی چگونه شناسایی شده است.
روش کار در این تحقیق، کاربردی و از نظر جمع‌آوری داده‌ها، پژوهشی کیفی است و همچنین از دو روش تحلیل محتوا از سنت پژوهشی کیفی برای تحلیل مفهوم و شبکه مفهومی و ساختار مفهوم سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی از دیدگاه مقام معظم رهبری «مدظله العالی» و روش پیمایشی توافق سنجی استفاده شده است.
با توجه به عنوان تحقیق «واکاوی مفهومی سبک زندگی اسلامی ایرانی از دیدگاه مقام معظم رهبری «مدظله العالی» و دلالت‌های آن بر برنامه‌ی درسی» نظریه: «الگوی سبک زندگی اسلامی ایرانی پیشرفت، مبتنی بر تمدن نوین اسلامی» منتج شد که با ابتنا به موارد ذیل است:
- رفتارها در عرصه حیات، متن اصلی زندگی را تشکیل می‌دهند،
- متن زندگی زمینه‌ی تنوع سبک زندگی را فراهم می‌سازند،
- تنوع سبک‌های زندگی موجد فرهنگ زندگی می‌شود،
- فرهنگ زندگی بن مایه‌ها و اساس تمدن سازی را تشکیل داده است،
- سبک زندگی در تمدن اسلامی، اساس و پایه تمدن نوین اسلامی را تشکیل داده است،
- تمدن نوین اسلامی مبتنی بر مبانی، اصول وآرمان‌های مکتب توحید ناب، قرآن، عترت ائمه معصومین علیهم السلام است که سبک زندگی در تمدن نوین اسلامی با اصول ثابت و با روش‌های متفاوت به اقتضائات زمان و بهره‌وری از فناوری و نوآوری و پیشرفت‌های نوین است و نیز یافته‌های این تحقیق به طراحی مدل مفهومی سبک زندگی اسلامی ایرانی از دیدگاه مقام معظم رهبری «مدظله العالی» رسید که مستند بر یافته‌های دقیق دیدگاه معظم له است.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، پیشنهادهای این پژوهش در قالب سبک زندگی اسلامی - ایرانی به شرح ذیل است:
- نتایج دیدگاه مقام معظم رهبری «مدظله العالی» و دلالت‌های آن بر برنامه درسی بیانگر این واقعیت است افراد‌ی که در دوره‌ها و مقاطع تحصیلی مختلف آموزشی در حال تحصیل هستند در فراگیری آنان موضوعات مختلف در مفاهیم مشترک که پاسخ به سؤالات تحقیق است، مورد توجه قرار گیرد و در تدوین برنامه درسی مبتنی بر این یافته‌ها بررسی شود،
- فرآیند و اصول برنامه درسی در سبک زندگی اسلامی - ایرانی با توجه به مقایسه عمیق و همه جانبه با سبک زندگی غربی و اشتراکات و افتراقات آن که به طور جامع بیان شده است فرآیند تبیینی سبک زندگی که از رفتارهای روزمره تا فرهنگ زندگی و تمدن‌سازی و رسیدن به سبک زندگی در تمدن نوین اسلامی که منتج به تمدن‌سازی و تمدن نوین اسلامی است، می‌تواند غایت پیشرفت و استمرار آن را محقق کند که این مهم ابتناء سبک زندگی را بر اساس فلسفه تعلیم و تربیت که غایت مداری و هدف مداری را با فرآیند در نظرگرفتن آرمانها، مبانی و اصول، سیاست‌گذاری، اهداف کلان، اهداف راهبردی ، اهداف عملیاتی و نهایتاً اهداف اجرایی را از نظریه تا عمل در برگرفته کاملاً مشخص کرده است،
- رهبر معظم انقلاب «مدظله العالی» در صدر حاکمیت جامعه قرار دارد و با توجه به وظایف مترتب بر رهبری در اصول قانون اساسی و از طرفی نظارت و ارزیابی عملکرد قوای سه گانه و نیز نهاد‌های قانونی زیر نظر رهبری که اعضای آنها را رهبری انتخاب می‌کنند، مانند مجمع تشخیص مصلحت نظام، بخشی از اعضای شورای نگهبان، اعضای محترم شورای انقلاب فرهنگی و... بدون شک نظریات و دیدگاه معظم له با شناخت دقیق و عمیق مسائل کشور و آینده‌نگری مترتب بر آن است که در واقع در ابلاغ سیاست‌های کلی کشور تأکید و توصیه مسائل مرتبط با سه قوه کشور و نیز لحاظ نمودن مسائلی که در ارتقای کشور مؤثر است در برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی کشور مورد استفاده قرار گیرد،
- ایجاد فرصت‌های یادگیری بر اساس دلالت‌های سبک زندگی اسلامی ایرانی مبتنی بر برنامه‌ی درسی به منزله ایجاد بستر و خلق یک برنامه درسی مبتنی بر تحول نظام آموزشی است که زمینه و فعالیت‌های تحقق آن توسط حوزه ستادی، حوزه‌های صفی و بویژه در مدرسه، معلمین و دانش‌آموزان در کلاس درس متصور هستند،
- یافته‌های این تحقیق با رعایت کامل فرآیند علمی بودن آن موفق به طراحی مدل مفهومی ازدیدگاه مقام معظم رهبری «مدظله العالی» شده است که فرآیند آن از فهرست رفتارها و متن اصلی زندگی به مصادیق سبک زندگی و از مصادیق سبک زندگی به فرهنگ زندگی و از فرهنگ زندگی به تمدن‌سازی و سبک زندگی و از تمدن‌سازی و سبک زندگی به پیشرفت حقیقی و تمدن نوین اسلامی می‌رسد که سبک زندگی در تمدن نوین اسلامی برگرفته از مبانی، اصول، ارزشها و اهداف و این موارد منبعث از آرمانهای الهی است که می‌تواند تدوین برنامه درسی ملی و فلسفه‌ی تعلیم و تربیت را با همین آرمانها و مبانی و اصول و ارزشها مورد تأکید قرار دهد که در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش هم مشابه آن برای عملیات و اجرا ازطریق شورای عالی آموزش و پرورش تصویب و درسال 1390 ابلاغ شده است،
- طراحی مدل مفهومی سبک زندگی ازدیدگاه مقام معظم رهبری می‌تواند به عنوان یک نقشه راه و دکترین مورد استفاده کلیه نهادها، موسسات، وزارتخانه‌ها و مراکز آموزشی و تربیتی برنامه‌ریزی شود چون از مصادیق به مفاهیم و آرمانها رسیده است،
- ارتقا و پیشرفت کشور و رسیدن به تمدن نوین اسلامی که غایت سبک زندگی اسلامی است را می‌توان با فرهنگ‌سازی، آموزش، برنامه‌ریزی غایت‌مدار و هدفمند و تفکر سیستمی، باورمند و وحدت و یکپارچگی در وصول به آن نائل شد.
فایل پژوهش مذکور را می‌توانید از اینجا دانلود کنید:
|