وقف در فضای مجازی امکان بهره‌وری متمایل به بی‌نهایت و جهانی را فراهم می‌کند/ مردم ایران جهانی فکر می کنند و خیر خواهی برای دیگران یک امر فرهنگی است/از ظرفیت‌های وقف و امورخیریه در تحقق راهبردهای 7گانه بیانیه گام دوم استفاده کنیم

نشست مدیران کل سازمان اوقاف و امور خیریه روز سه‌شنبه 2 / 7/ 98 با حضور دکتر سعید رضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و حجت الاسلام والمسلمین خاموشی در محل سازمان اوقاف و امور خیریه برگزار شد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با طرح این سؤال که چرا در گام دوم انقلاب اسلامی وقف موضوعیت محوری دارد؟ گفت: مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی مسیر بسیار روشنی را مشخص کرده­ اند که در آن تحقق تمدن نوین اسلامی به عنوان جامعه مطلوب مدنظر است. می توان از این منظر نیز گفت هدف گیری ما در توسعه فرهنگ وقف نیز باید به سمت تحقق تمدن نوین اسلامی باشد. به طور حتم وقف برای یک امر خیر صورت می گیرد و هدف واقف خیر رساندن به جامعه است.

وی خاطرنشان کرد: برای تحقق تمدن نوین اسلامی اهداف سه­ گانه‌­ای ترسیم شده که شامل خودسازی، جامعه­ پردازی و تمدن­ سازی است و این سه هدف وجه مشترک هدف­ گذاری در گام اول و دوم انقلاب اسلامی محسوب می­ شود.
دکتر عاملی در تبیین اهداف سه­ گانه تحقق تمدن نوین اسلامی ادامه داد: دوران دفاع مقدس تجربه درخشانی از خودسازی را برای ما گشوده است و امروزه با استفاده از تجارب این­‌چنینی باید به تقویت خودسازی در جامعه کنونی اهتمام کنیم.
وی در تبیین هدف جامعه­‌پردازی به عنوان هدف دوم در تحقق تمدن نوین اسلامی گفت: جامعه­‌پردازی نوعی زرگری اجتماعی محسوب می‌­شود که لطافت­ های جامعه­ سازی را در درون خود دارد و برای استقرار جامعه اسلامی باید از مسیر جامعه­ پردازی عبور کنیم.
در هیچ دوره­ ای از تاریخ بشر حساسیت اجتماعی به میزان کنونی تجربه نشده است

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران ادامه داد: در هیچ دوره­ ای از تاریخ بشر "حساسیت اجتماعی" به میزان کنونی را تجربه نشده است و ما امروزه با واکنش­ های جدی توسط جامعه مواجهیم که عمل مسئولین را به دقت زیر ذره­ بین قرار می دهند. در واقع علت افزایش حساسیت اجتماعی، توسعه دسترسی به اطلاعات و شیشه ای شدن ارتباطات اجتماعی است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به محورهای بیانیه گام دوم انقلاب گفت: رهبر معظم انقلاب در این بیانیه 7 راهبرد را مطرح کرده‌اند که راهبرد اول آن علم و پژوهش است و این دانایی است که منبع حل مسئله، پیشرفت و استحکام جامعه تلقی می­‌شود.
وی افزود: راهبرد دوم معنویت و اخلاق و راهبرد سوم این بیانیه بحث اقتصاد است که البته مقام معظم رهبری اشاره داشته ­اند که امروزه اقتصاد هدف نیست اما بدون تأمین سازوکارهای اقتصادی لازم به هیچ­یک از اهداف­ دست پیدا نمی­ کنیم و از این‌­رو اگر چه اقتصاد زیربنا نیست اما در اولویت مهمی قرار دارد.

از ظرفیت­ های وقف و امورخیریه در تحقق راهبردهای 7گانه بیانیه گام دوم استفاده کنیم
دکتر عاملی با اشاره به عدالت و مبارزه با فساد به عنوان رکن چهارم، استقلال به عنوان رکن پنجم، عزت ملی به عنوان رکن ششم و سبک زندگی به عنوان رکن هفتم در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی گفت: هر 7 رکن مذکور دانش بنیان و فرهنگ مبناست و ما می­ توانیم در تحقق راهبردهای 7گانه مذکور از ظرفیت‌­های وقف و امورخیریه استفاده کنیم.
وی با اشاره به قابلیت وقف در تحقق اهداف گام دوم انقلاب اسلامی تأکید کرد: وقف ظرفیت مهمی برای ماندگار کردن مشارکت مردمی در مسیر تمدن نوین اسلامی است و از این منظر قابلیت­ های نهفته بسیاری وجود دارد.
عرصه وقف در فضای مجازی، جهانی است و بهره وری وقف مجازی متمایل به بی نهایت است
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با طرح این سؤال که فضای مجازی چه عرصه­ های جدیدی را برای وقف و نیات وقف فراهم می­ کند؟ گفت: وقتی ما از وقف در عرصه فضای مجازی صحبت می­ کنیم در واقع از وقف در عرصه جهانی صحبت می­ کنیم که فراهم کننده امکان دسترسی برای همگان است.
وی افزود: قابلیت رقومی که در فضای مجازی وجود دارد می­ تواند مزیت اتصال اینترنت به همه پدیده­ ها را محقق کند و همین افزایش سریع دسترسی اینترنت بوده که باعث شد اکنون با راه­ اندازی بستر IPV6  تعدادIPها به رقم   برسد که عدد بسیار بزرگی است.
دکتر عاملی ادامه داد: امروزه از مفاهیم جدیدی چون Nano-Bio of everything)) صحبت می­ شود که به معنای اتصال همه دستگاه­ ها (Devices) در مقیاس نانو به همه عرصه های زیستی است و با این حساب عرصه گسترده­ ی پیش­رو در فضای مجازی در واقع هم بستری از فرصت­ ها و هم بستری از آسیب­ ها و تهدیدهای بزرگ است.

وقف یک نرم­ افزار قابلیت دسترسی 4 میلیارد و 500 میلیون کاربر را فراهم می­ کند
وی افزود: محیط رقومی اینترنت یک محیط غیرمرکزی (dispersal) است که به دنبال آن همه از همه­ جا می­ توانند به آن دسترسی داشته باشند به این معنا که وقف یک نرم­ افزار در بستر اینترنت قابلیت دسترسی 4 میلیارد و 500 میلیون کاربر متصل به اینترنت را فراهم می­ کند.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران ادامه داد: جمعیت گسترده کاربران متصل به اینترنت به نوبه خود افزایش­ دهنده تراکم اطلاعات و داده­ ها خواهد بود چنان­که به عنوان مثال دانشنامه برخط ویکی­ پدیا با استفاده از قابلیت محیط مجازی و انبوه جمعیت که از آن اصطلاحاً به (crowd sourcing) تعبیر می­ شود توانست به یک دایره المعارف قدرتمند در سطح جهان تبدیل شود.

وی افزود: اگر فرهنگ وقف را بتوانیم تبدیل به سرمایه اجتماعی برای استفاده انبوه کاربران کنیم مزیت­ های فزآینده­ ای را به همراه خواهد آورد که اقتصاد اینترنت یکی از آنهاست. امروز کسب و کار های مجازی رشد خیره کننده دارند. بعنوان مثال گوگل 20 سال پیش یعنی در سال 1998 با صد هزار دلار سرمایه گذاری شروع کرد و امروز از ارزش سرمایه یک تریلیون و 400 میلیارد دلاری برخوردار شده است.

اقتصاد اینترنت، اقتصاد پنجم جهانی است
دکتر عاملی یادآور شد: امروز اقتصاد اینترنت بعد از اقتصاد آمریکا، چین، ژاپن و آلمان، اقتصاد پنجم جهان تلقی می شود و این نشان­ دهنده ظرفیت عظیمی است که پیش روی بستر اینترنت وجود دارد.

جهان الگوریتمی مدیون دانشمند ایرانی خوارزمی بزرگ است
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به قابلیت الگوریتمی بودن فضای مجازی گفت: وقف در فضای مجازی دارای این خصوصیت اخلاقی است که می­تواند به مثابه خدمات الگوریتمی نظام­ مند و بی­ منت ارائه شود.
وی افزود: عصر امروز را با عنوان عصر الگوریتم می­ شناسند و باید توجه داشت که مبحث الگوریتم میراث خوارزمی دانشمند ایرانی است و از این­ رو می­ توان گفت که بنیان فضای مجازی توسط ایرانیان محقق شده است.

دکتر عاملی ادامه داد: وقف در فضای مجازی امکان بهره ­وری متمایل به بی­نهایت را فراهم می­ کند و کار مجازی یک تلاش به منزله متمایل به بی نهایت تولید، توزیع و مصرف است. از این منظر وقف در فضای مجازی برکات بیشتر و فراگیرتر را فراهم می کند

دکتر عاملی تاکید کرد که جامعه ایرانی یک جامعه مسلمان ارزش گرا هست که جهانی فکر می کند و اهل کار خیر است. بر اساس مطالعات صورت گرفته 98 درصد مردم ایران اهل دادن صدقه هستند. یعنی همه مردم ایران به فکر دیگران هستند و خیر آنها شامل نیازمندان می شود. این ظرفیت فکری و انگیزه ای، منبع بزرگی برای گسترش وقف است.

تشریح قابلیت­ های فضای مجازی برای وقف
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تقسیم­ بندی قابلیت­ های فضای مجازی برای وقف به دو محور "وقف در فضای مجازی" و "فضای مجازی برای موقوفات" یادآور شد: وقف در فضای مجازی را می­ توان در سه زیر محور 1.وقف در حوزه زیرساخت فضای مجازی (وقف برای حمایت از تحصیل در حوزه فناری اطلاعات و ارتباطات، وقف برای تجاری ­سازی دانش و فناوری، وقف برای تحقیق و توسعه زیرساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات)، 2.خدمات فضای مجازی(امور عام ­المنفعه ­ای که می­ تواند تبدیل به وقف شود، وقف خدمات آموزشی و علمی آنلاین) و 3.محتوای فضای مجازی دسته­ بندی کرد.
وی افزود: در حوزه خدمات فضای مجازی برای شهرمجازی تهران 79 لایه و ذیل آن 1700 خدمات تعریف کرده­ ایم که می­ توان با تعریف آن در فضای مجازی 40 درصد از ترددهای بین­ شهری درون کلان­شهر تهران را کاهش داد و از این طریق چیزی به نام انتقال پایتخت از تهران معنا پیدا نمی­ کند.
دکتر عاملی ادامه داد: در مسئله محتوای فضای مجازی به عنوان زیرمحور سوم گفت: شبکه ملی اطلاعات توانست با ایجاد زیرساخت­ ها موفق عمل کند اما در حوزه خدمات و محتوا نیازمند توجه بیشتری هستیم که ظرفیت وقف در فضای مجازی می­ تواند به این عرصه کمک کند چرا که مشکل بزرگ شبکه ملی اطلاعات کشور ضعیف بودن لایه خدمات و به صورت مشخص تر لایه محتواست.
وی افزود: انقلاب اول دیجیتال تبدیل داده آنالوگ و فیزیکی به اطلاعات دیجیتال را محقق می­ کرد که همان رقومی کردن اطلاعات سخت و فیزیکی محسوب می­ شود و می­ تواند موضوع وقف شود، این نوع تبدیل ها زمینه استفاده محدود سرمایه ها به استفاده متمایل به بی نهایت را فراهم می کند.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران در تبیین قابلیت "فضای مجازی برای موقوفات" گفت: در صنعت تلویزیون ما از "تلویزیون در جریان" و "تلویزیون ذخیره­ ای" صحبت می­ کنیم که "تلویزیون در جریان" اشاره به برنامه ه­ای دارد که بعد از پخش تمام شده از بین می رود حال آنکه تلویزیون ذخیره­ ای به منزله انبار داده و اطلاعات است که پس از نمایش ذخیره شده با ترکیب داده­ ها در بستر مجازی، محتواهای بدیعی قابل تحقق است که نشان دهنده همان انقلاب دوم دیجیتال است. از همین منظر وقف رسانه ای برای صنعت آنالوگ و صنعت دیجیتال تفاوت های بهره وری کاملا متفاوت دارد.

وی افزود: انقلاب دوم دیجیتال خروجی گرفتن از داده­ ها و اطلاعات رقومی شده به صورت نیمه هوشمند  و تمام هوشمند است که مرتب داده­ های مشخصی به صورت اتوماتیک، به تفکیک افراد مختلف و متناسب با سلایق آنها قابل احصاء و تولید است.
ضرورت دو فضایی سازی وقف و پیوند زدن فضای داده مبنای هوشمند به فضای فیزیکی /نیازمند سامانه جغرافیایی وقف در ایران و موقوفات ایران در جهان هستیم
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: ما یک وقف در جغرافیای مکانی و یک وقف در جهان مجازی داریم که باید این دو را به هم متصل کنیم و به عنوان نمونه شهر تهران 126 لایه داده اطلاعات در جغرافیای شهری خود داراست که با تشکیل سامانه اطلاعات جغرافیایی می­ توان خدمات بسیار زیادی را  فراهم کرد که داده­ های آن در محیط برخط است. ما نیازند سامانه جغرافیایی وقف در ایران و موقوفات ایران در جهان هستیم.
وی افزود: سامانه داده­ های بزرگ مجازی وقف می­ تواند کمک زیادی در توسعه سامانه داده­ های بزرگ کند.
دکتر عاملی در تبیین قابلیت­ های سامانه داده­ های بزرگ با اشاره به فعالیت­ های گوگل گفت: گوگل براساس فعالیت کاربران در فضای مجازی توانسته است تمایلات و علایق رفتاری مختلف افراد را شناسایی و مشخص کند و از این‌­رو اگر اولویت­ های رفتاری براساس افراد، شهر و کشور احصاء شود می­ توان سیاستگذاری­ های لازم برای تسهیل نیازهای انسانی در سطح فرد، شهر و جامعه را در بستر اینترنت فراهم کرد.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با اشاره به توسعه عرصه اینترنت از بستر وب 1 به وب 5 گفت: بنیان وب 5 بر واقعیت گسترده (Extended reality) است و شعارش این است که در جهان دوم واقعیت را آنقدر واقعی  نشان دهد که تفاوت آن با جهان اول و واقعی محسوس نباشد.

وی افزود: وقف می­ تواند در صنایع حاصل از بستر وب 5 خدمات و عملکرد محسوسی برای تسهیل نیازهای بشری فراهم کند چنانکه مثلاً در صنعت پزشکی 24 تله(Tele) از طریق اینترنت به وجود آمده که به دنبال آن یک پزشک می­ تواند بیمار را از راه دور درمان کند و این صنعت در آینده بنیان پزشکی جهان را تغییر خواهد داد و وقف می ­تواند دراین صنایع یاری­گر باشد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد: در حال حاضر3.5 میلیارد جمعیت دنیا از رسانه­ های اجتماعی استفاده می­ کنند و دلیل اصلی موفقیت رسانه­ های مطرح همچون Facebook و IMDB استفاده از ظرفیت انبوه کاربران برای ایجاد سرمایه خودشان است.

وی افزود: ما باید بتوانیم ظرفیت اولیه­ ای را ایجاد کنیم که سرمایه­ های خیرین کشور به سمت توسعه نیازهای انبوه کاربران در بستر اینترنت هدایت شود و با ایجاد مرکز داده اوقاف به تعیین اولویت­ های جامعه اقدام کنیم.

به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی دکتر خاموشی رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه کل کشور در پایان خاطرنشان کرد: سازمان اوقاف و امور خیریه خود را موظف می­ داند که به سیاست­ های شورای عالی انقلاب فرهنگی عمل کند. ایشان تاکید کرد که ما آمادگی داریم مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه وقف با همه گستره نیات وقف را دنبال کنیم.
وی افزود: این سازمان با ارائه جایزه علمی البرز تلاش داشته است که در زمینه اشاعه فرهنگ علمی کشور مؤثر واقع شود.