ما فارغ از زمان و تاریخ نیستیم و این که فرمود: الدهر یومان یوم لک و یوم علیک، نیز بر همین معنا دلالت دارد. دهر نسبت به ما علیالسواء نیست و ما بیرون از آن قرار نداریم. زمانه یا با ما است و یا بر ما است.
به عبارت دیگر، گاهی زمانه به ما رو میکند و گاهی پشت، و پیدا است که مردمان در ایامی که زمانه به آنان رو میکند، خشنود میشوند و در زمانه ادبار ناراضی و خشمگینند. آنها با خشنودی و سخط خود به تاریخ بستگی پیدا میکنند؛ چنان که وقتی کسی کاری میکند و دیگران به آن رضا میدهند، آنها همه مسئول آن کارند.