گزارش رصدی فرهنگ رفتاری خانوادۀ ایرانی در سال 1396 بر اساس طرح آمارگیری از فرهنگ رفتاری خانوار مرکز آمار ایران توسط دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی منتشر شد.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، نتایج این طرح که در نقاط شهری و روستایی و برای افراد 15 ساله و بیشتر اجرا شده است، معطوف به سنجش رفتارهای فرهنگی خانواده ایرانی در سال 1396 است و رفتارهایی مثل مطالعه و سرانۀ مطالعه، سینما و تئاتر، ورزش، موسیقی و تماشای تلویزیون داخلی را شامل می‌شود.
همچنین در این طرح پژوهشی سرانۀ مصرف شیر، نوشابه، میوه، ماهی، فست‌فود، چگونگی انتخاب پوشاک و نظرات در مورد ازدواج جوانان مورد مطالعه، بررسی و سنجش قرار گرفته است.
لازم به ذکر است طرح حاضر مهمترین و تاحدودی تنها طرح آماری رسمی در کشور است که داده‌های متقنی برای "تحلیل سبک زندگی ایرانیان" ارائه می دهد.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، بر اساس گزارش رصدی فرهنگ رفتاری خانوادۀ ایرانی در سال 1396 مهمترین یافته‌های آماری در حوزه‌های مختلف به شرح زیر است:
حدود 58 درصد افراد 15 ساله و بیشتر باسواد ( معادل 30786726 نفر) طی سال قبل از آمارگیری، مطالعۀ کتاب غیردرسی داشته‌اند،
سرانۀ مطالعۀ کتاب غیردرسی افراد 15 ساله و بیشتر، 7 ساعت و 41 دقیقه در ماه می‌باشد که از این میزان سرانۀ ماهانۀ مطالعۀ قرآن و ادعیه، 3 ساعت و 7 دقیقه بوده است،
حدود 19 درصد (معادل 11411979 نفر) از افراد 15 ساله و بیشتر، در سال قبل از آمارگیری به سینما رفته‌اند،
حدود 1/5 درصد (معادل 3095981 نفر) از افراد 15 ساله و بیشتر در سال قبل از آمارگیری به تئاتر رفته‌اند و 4/91 درصد (55132860 نفر) افراد 15 ساله و بیشتر برنامه‌های سیمای جمهوری اسلامی ایران را تماشا کرده‌اند که 5/99 درصد مخاطبین در روزهای غیرتعطیل و 94 درصد در روزهای تعطیل سیمای جمهوری اسلامی ایران را تماشا کرده‌اند.
در ادامه گزارش رصدی فرهنگ رفتاری خانوادۀ ایرانی در سال 1396 نیز آمار ذیل عنوان شده است:
سرانۀ تماشای برنامه‌های سیمای جمهوری اسلامی ایران توسط افراد 15 ساله و بیشتر، 4 ساعت و 52 دقیقه در روز بوده است،
8/67 درصد افراد 15 ساله و بیشتر در زمان آمارگیری موسیقی گوش داده‌اند،
سرانۀ هفتگی گوش دادن به موسیقی توسط افراد 15 ساله و بیشتر، 2 ساعت و 21 دقیقه در روز بوده است،
حدود 53 درصد (معادل 31978910 نفر) افراد 15 ساله و بیشتر، عضو شبکه‌های اجتماعی بوده‌اند و سرانۀ حضور افراد 15 ساله و بیشتر در شبکه‌های اجتماعی، 1 ساعت و 4 دقیقه در روز بوده است.
در بخش دیگری از این گزارش در مورد وضعیت ورزش و الگوی مصرف پوشش و لباس خانواده ایرانی موارد زیر به چشم می‌خورد:
حدود 1/51 درصد افراد 15 ساله و بیشتر (معادل 30829375 نفر) اعلام کرده‌اند که ورزش می‌کنند،
سرانۀ انجام ورزش افراد 15 ساله و بیشتر، 27 دقیقه در روز بوده است،
اولویت 4/34 درصد از افراد 15 ساله و بیشتر در خرید پوشاک، پوشاک تولید داخل و 6/7 درصد پوشاک خارجی بوده است و برای 58 درصد افراد نیز اولویت خاصی بین پوشاک داخلی و خارجی وجود ندارد.
همچنین در مورد نحوه تاثیر تبلیغات در انتخاب نوع پوشش و لباس نتایج ذیل به دست آمده است:
5/81 درصد از افراد 15 ساله و بیشتر اعلام کرده‌اند که پوشاک خود را با توجه به ویترین فروشگاه‌های پوشاک انتخاب می‌کنند و همچنین 3/1 درصد براساس تبلیغات محیطی، 7 درصد براساس پیشنهاد دوستان و نزدیکان، 2/6 درصد مطابق مد در جامعه، 2/0 درصد براساس مشاهدۀ برنامه‌های سیمای جمهوری اسلامی ایران، 7/0 درصد با توجه به شبکه‌های اجتماعی و 1/0 درصد براساس برنامه‌های ماهواره‌ای، پوشاک خود را انتخاب می‌کنند.
این گزارش پژوهشی همچنین در مورد الگوی مصرف مواد غذایی خانواده ایرانی در سال 1396 به نتایج زیر رسیده است:
9/78 درصد افراد 15 ساله و بیشتر در هفته گذشته شیر مصرف کرده‌اند و سرانۀ هفتگی مصرف شیر 7/3 لیوان بوده است،
8/54 درصد افراد 15 ساله و بیشتر، در هفته گذشته نوشابه مصرف کرده‌اند و سرانۀ هفتگی نوشابه، 7/1 لیوان بوده است،
سرانۀ مصرف ماهی افراد 15 ساله و بیشتر، 1/2 بار در ماه بوده است و 48 درصد افراد 15 ساله و بیشتر، اعلام کرده‌اند که در ماه گذشته فست‌فود مصرف کرده‌اند و سرانۀ مصرف فست‌فود افراد 15 ساله و بیشتر، 4/1 بار در ماه بوده است.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در پیمایش رصدی فرهنگ رفتاری خانوادۀ ایرانی در سال 1396 در مورد موضوع مهم ازدواج نیز نتایج ذیل به دست آمده است:
مهمترین معضل ازدواج جوانان از دیدگاه افراد 15 ساله و بیشتر، به‌ترتیب نداشتن شغل دائم با 33 درصد، بیکاری با 3/30 درصد، وضع نامناسب مالی سرپرست با 7/12 درصد و مشکل تهیۀ مسکن با 2/6 درصد و سپس سایر معضلات با 8/17 درصد بوده است.
در بخش نتیجه گیری این طرح پژوهشی هم موارد ذیل عنوان شده است:
"مشخصاٌ آن‌چه تحت عنوان کلی فرهنگ رفتاری در میان خانوادۀ ایرانی و در جمعیت افراد 15 ساله و بیشتر، مورد مطالعه قرار گرفته است با توجه به شاخص‌های ارزیابی و سنجش این مطالعه، می‌تواند به عنوان زیر شاخه‌ای از سبک زندگی مورد بررسی قرار گیرد.
همچنین در تعریف مفهوم "سبک زندگی" به عنوان اصلی‌ترین رکن این طرح پژوهشی عنوان شده است: " سبک زندگی به معنای عام آن یعنی دامنه‌ای گسترده از رفتارهای فرهنگی شامل مصرف هنری و رسانه‌ای تا عناصر دخیل در بدن‌مندی افراد مثل خوراک و پوشاک و حتی حوزه‌های نگرشی به مقوله‌ای مهم مثل ازدواج"
در ادامه و در تشریح " وضعیت زیستی جامعه ایران" که از مقایسه و تجزیه و تحلیل این آمار به دست آمده عنوان شده است: نزدیک به نیمی از جمعیت نمونه در ماه، مصرف فست‌فود دارند و کمی بیش از همین نیمی از افراد، در هفته مصرف نوشابه داشته‌اند که به‌نوعی مکمل نوشیدنی فست‌فود محسوب می‌شود.
در ادامه نتیجه گیری این طرح پژوهشی نیز آمده است: با این همه، جالب است که باز هم در عددی نزدیک به نیمی از این افراد گفته‌اند اهل ورزش هستند و سرانۀ ورزش روزانۀ این افراد به چیزی نزدیک به نیم‌ساعت در روز رسیده و باز هم نیمی از همین جمعیت، اولویتی برای انتخاب پوشاک داخلی و خارجی ندارند و احتمالاً براساس جنس و مدل مورد پسند، لباس‌های خود را در طیفی از تولیدات ایرانی و خارجی انتخاب می‌کنند.
در مورد موضوع مهم "شبکه‌های اجتماعی" نیز گزارش رصدی فرهنگ رفتاری خانوادۀ ایرانی در سال 1396 به این نتیجه رسیده است:" از ویژگی‌های دیگر این جمعیت مورد بررسی، عضویت در شبکه‌های اجتماعی است که سرانۀ حضور این جامعه آماری در این‌شبکه به 1 ساعت و 4 دقیقه در روز رسیده است.
همچنین در مورد آمار تماشای تلویزیون و گوش دادن به موسیقی هم عنوان شده: تماشای تلویزیون داخلی و همچنین گوش‌دادن به موسیقی مقداری بیش از این نیمه را پوشش داده، به خصوص تماشای سیمای جمهوری اسلامی ایران که غالب جامعه آماری مورد پیمایش را در برگرفته است.
در مورد وضعیت تماشای سینما و تئاتر و مطالعه کتاب و روزنامه هم این نتیجه به دست آمده است: تماشای سینما و تئاتر در جامعه آماری مورد تحقیق زیر 20 درصد است و مطالعۀ روزنامه نیز جامعه آماری مورد مطالعه کمتر از 30 درصد است.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در پایان این گزارش رصدی فرهنگ رفتاری خانوادۀ ایرانی در سال 1396 نیز آمده است: کنار هم قرار دادن این تحلیل‌های گاه نامتجانس، می‌تواند ظرفیت داده‌ای خوبی برای مطالعات دقیق‌تر در حوزۀ سبک زندگی و نظام مصرف خانوادۀ ایرانی در آینده را فراهم آورد.
|