سیاست‌های کلان رهبری در سند ملی هوش مصنوعی دیده شده است

به گزارش مرکز رسانه و روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر منصور کبگانیان عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، درباره اهمیت تسریع ادامه فعالیت سازمان ملی هوش مصنوعی گفت: کشور ساختار مشخصی برای سیاست‌گذاری دارد و باید آن را رعایت کنیم. طبق قانون اساسی، تعیین سیاست‌های کلان کشور، در اختیار مقام معظم رهبری است. در همین راستا هم مقام معظم رهبری، در نخستین جلسه دولت چهاردهم تأکید کردند که اجرای سند ملی هوش مصنوعی و تشکیل سازمان ملی هوش مصنوعی باید ادامه یابد.
دکتر کبگانیان افزود: اولین گام، تعیین سیاست‌های کلی است. ذیل آنها باید شاخص‌ها و راهبرد‌های مشخصی تدوین شوند تا کشور در مسیر صحیح حرکت کند. بر همین اساس، از سه یا چهار سال پیش، در شورای عالی انقلاب فرهنگی موضوع نگارش سند ملی هوش مصنوعی را آغاز کردیم؛ اتفاقاً با همکاری همین گروه و در همین محل در فرهنگستان علوم این اقدام صورت گرفت. شورای عالی انقلاب فرهنگی، این سیاست‌ها را در چارچوب سند ملی تهیه کرده است.

اجرای منویات رهبری و پایبندی به ساختار‌های تعریف شده اولویت است

عضو شورای عالی انقلاب گفت: مدتی بحث بود که آیا این موضوع را شورای عالی انقلاب فرهنگی باید پیگیری کند یا شورای عالی فضای مجازی؟ رئیس‌جمهور هم ریاست هر دو شورا را بر عهده دارد. پس از مشورت با مقام معظم رهبری، مقرر شد که شورای عالی انقلاب فرهنگی مسئول تصویب این سند باشد. بنابراین، هم سیاست‌گذاری‌ها و هم سند وجود دارد و نباید در آنها تردیدی وارد شود. با این حال در این یک سال، برخی مطرح کرده‌اند که آیا باید سازمان ملی هوش مصنوعی ایجاد شود یا ستادی برای آن کافی است؟ همه این موارد در سند ملی هوش مصنوعی پیش‌بینی شده است. مسائل سیاسی نباید وارد حوزه هوش مصنوعی شوند. شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز علاقه‌ای به این جدل‌ها ندارد. آنچه برای ما مهم است، اجرای منویات رهبری است. ساختار‌های کلان تعریف‌شده در سند نباید تغییر کند. مدیریت اجرای سند باید به گونه‌ای باشد که برای مثال وزارت علوم، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر نهاد‌ها باید بتوانند منافع خود را در پیاده سازی سیاست‌گذاری سند ملی ببینند.

مجلس مسئولیت تصویب اساسنامه سازمان ملی هوش مصنوعی را با همکاری دولت بر عهده بگیرد

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: خوشبختانه مجلس شورای اسلامی نیز علاقه‌مند به این موضوع است و در این زمینه ورود کرده و می‌خواهد مسیر اجرای آن را تقویت کند. پیشنهاد ما به مجلس این است که اساسنامه کاملی با همکاری دولت و بر اساس سند ملی هوش مصنوعی تصویب کند. این کار بزرگی است و سرعت اجرای اساسنامه سازمان ملی هوش مصنوعی را بالا می‌برد. مجلس می‌تواند با حفظ این ساختار، اقدامات مؤثری انجام دهد؛ از جمله تصویب قوانین تشویقی، حمایتی یا الزام‌آور و ایجاد ضمانت اجرایی برای پیاده‌سازی سند ملی هوش مصنوعی. برخی نگران آن‌اند که ورود مجلس باعث ایجاد تغییراتی در مصوبات شود، اما ما این احتمال را ضعیف می‌دانیم؛ زیرا شورای محترم نگهبان بر این مسئله نظارت دارد تا مصوبات مجلس با مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در تعارض نباشد.

مبانی ارزشی ما چارچوب هدف گذاری‌های سند را مشخص کرده و لازم الاجرا است

دکتر کبگانیان گفت: ما برای هر سندی، مانند نانو یا هوافضا، هدف‌گذاری مشخص و بومی خودمان را داشته‌ایم. از این‌رو، باید مبانی ارزشی خود را تعریف کرده و بر اساس آنها عمل کنیم. در غیر این صورت، هرچقدر هم تلاش کنیم، باز هم از دیگران عقب خواهیم ماند و دنباله‌رو خواهیم بود. هوش مصنوعی با خود، مسائل فرهنگی، اخلاقی و حکمرانی نیز به همراه دارد. این موضوعات و مبانی ارزشی در سند ملی هوش مصنوعی دیده شده‌اند. اگر روزی در آینده، در هر دولتی، اقدامی مغایر با این مبانی انجام شود، ما طبق وظیفه نظارتی، گزارش آن را به سازمان بازرسی و مراجع ذی صلاح کشور ارائه خواهیم داد یا از سازوکار‌های نظارتی خود استفاده خواهیم کرد.

شورای عالی انقلاب فرهنگی اصلاح «جزئی» سند در چارچوب‌های درست را می‌پذیرد

دکتر کبگانیان بیان کرد: برخی پیشنهاد داده‌اند که این سند بار دیگر در شورای عالی انقلاب فرهنگی بررسی شود. مانعی ندارد، ما استقبال می‌کنیم. اگر نیاز به اصلاحات «جزئی» باشد، بررسی خواهد شد؛ اما اصل ساختار با دقت طراحی شده است.

در هوش مصنوعی باید از فرصت استفاده کنیم و دچار خودکم بینی نشویم

عضو پیوسته فرهنگستان علوم گفت: اگر وقت را تلف نکنیم، در حوزه هوش مصنوعی چندان عقب نیستیم. رقبا با سرعت در حال حرکت‌اند و ما نباید زمان را از دست بدهیم. ما در آغاز کار بر روی فناوری‌هایی مانند انرژی هسته‌ای، نسبت به کشور‌های پیشرفته عقب‌تر بودیم و دیرتر شروع کردیم. اما در مورد هوش مصنوعی، وضع این‌گونه نیست. در حال حاضر از جهان خیلی عقب نیفتاده‌ایم و باید با سرعت، خود را به‌روز کرده و در این زمینه پیشرفت علمی ایجاد کنیم. نباید در این حوزه دچار خودکم‌بینی شویم.

اولویت با تشخیص مسیر صحیح حرکت است

دکتر کبگانیان گفت: نکته مهم دیگر این است که باید درست حرکت کنیم؛ صرفاً شتاب‌زدگی چاره‌ساز نیست. باید فکرشده و منطقی پیش برویم. اگر مسیر درست را نرویم، سرعت داشتن فایده‌ای نخواهد داشت. مسیر باید روشن و دقیق باشد. اگر منحرف شویم، هرچقدر هم سرعت بگیریم، به نتیجه نخواهیم رسید. من تأکید دارم که مسئله اصلی، «درست حرکت کردن» است. به نظر من، در یک سال گذشته، شاید به دلیل تغییر دولت، برخی از مسئولان توجیه نبوده‌اند. درست حرکت کردن یعنی این‌که بدانیم از کجا شروع کنیم. زمانی بعضی از افراد می‌گفتند باید «انتقال فناوری» داشته باشیم. آیا این به آن معناست که فناوری را صرفاً باید از کشور‌های دیگر وارد کنیم؟ هرگونه انتقال فناوری از کشور‌های دیگر، فرهنگ و اقتصاد مختص خود را نیز وارد می‌کند. بنابراین، بسیار مهم است که نقطه آغاز ما کجاست.

داده‌های داخلی از نفت و گاز ارزشمندتر هستند

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: یکی از هدف‌گذاری‌های مهم ما، تجمیع داده‌های سکو‌های داخلی است. جمع آوری این داده‌ها، حتی از طریق نرم‌افزار‌های خدماتی، می‌توانند در تحلیل‌های کلان نقش اساسی ایفا کنند. به عنوان مثال، زمانی که فردی می‌خواهد در تهران تاکسی بگیرد، دلیلی ندارد اطلاعات به خارج از کشور ارسال شود. ما باید از این داده‌ها حفاظت کنیم و بهره ببریم. امروزه داده‌ها حتی از نفت و گاز نیز ارزشمندتر هستند. ما باید داده‌های ملی را تقویت، تجمیع و سامان‌دهی کنیم. یکی از زیرساخت‌های مهم برای اجرای سند ملی هوش مصنوعی، همین سامان‌دهی سکو‌های داخلی است. اگر این سکو‌ها مورد حمایت قرار گیرند و جوانان با انگیزه وارد توسعه آنها شوند، داده‌های مفیدی جمع‌آوری و محفوظ خواهد شد. تسریع در سامان‌دهی این سکو‌ها ضروری است. حتی یک روز زودتر انجام شدن این کار، مهم است.