به گزارش مرکز رسانه و روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر غلامعلی حدادعادل، امروز، ۱۶ اردیبهشت در نشست خبری روز پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم فردوسی با اشاره به اینکه از چند سال پیش روز ۲۵ اردیبهشت از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی به نام این روز نامگذاری شده عنوان کرد: امسال نیز با توجه به تجربه موفق سال گذشته در نظر داریم مراسم روز بزرگداشت زبان فارسی را به یک رویداد هفتگی زبانی و ادبی تبدیل کنیم. علاوه بر همایشی که ۲۴ اردیبهشت در کتابخانه ملی با حضور ادیبان و پژوهشگران برگزار خواهد شد برنامه‌ریزی شده تا گروه‌های پژوهشی فرهنگستان بتوانند نشست‌های تخصصی را در هفته آینده برگزار کنند. همچنین شاهد حضور تعدادی از استادان غیرایرانی عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز خواهیم بود که در نشست‌ها و نیز همایش بزرگ روز پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم فردوسی حضور خواهند داشت.

وی همچنین به حضور فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اختصاص غرفه‌ای مستقل در نمایشگاه کتاب تهران اشاره کرد و افزود: امسال ما با ۲۸ کتاب چاپ اول و دوم در نمایشگاه شرکت می‌کنیم که ۱۷ کتاب چاپ اول و ۱۱ کتاب چاپ مجدد است. تعداد آثار انتشارات ما بیش از ۲۵۰ کتاب از آغاز تاسیس فرهنگستان است و بد نیست بدانید که فرهنگستان در ۱۴۰۴ سی‌وپنج‌ساله می‌شود. یکی از دستاوردهای ما انتشار بیش از ۲۵۰ کتاب است که در میان آنها یک کتاب از همه مهم‌تر است. ما مجموعه واژه های مصوب سی‌ساله را در یک فرهنگ لغت منتشر کردیم که کارنامه سی‌ساله گروه واژه‌گزینی است و از سال ۱۳۷۳ تا ۱۴۰۳ در این فرهنگ لغت گردآمده است، یعنی واژه نامه‌ای است که اصطلاح فارسی و معادل انگلیسی آن آمده و بیش از ۶۵ هزار واژه را که در رشته‌های مختلف در این سی سال به تصویب رسیده چاپ شده که در نمایشگاه به عنوان کارنامه سی ساله گروه واژه‌گزینی عرضه می‌شود.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه به پرسش‌های خبرنگاران درباره مباحث مختلف مرتبط با فرهنگستان پاسخ داد.
وی از جمله در پاسخ به اینکه به نظر می‌رسد واژه‌سازی‌ها به نوعی فرمایشی و غیرکاربردی هستند، عنوان کرد: ما کجا فرمایش کردیم؟ کجا تحکم کردیم؟ اصلاً فرق فرهنگستان ما با فرهنگستان قبل از انقلاب و خصوصاً فرهنگستان اول این است که ما مصوبات خودمان را الزامی نمی‌کنیم و هیچ وقت دنبال این نبودیم که به زور و با تحمیل با فشار قانون، نویسندگان و یا اهل ادب را مجبور به استفاده از مصوبات فرهنگستان کنیم.
دکتر حدادعادل همچنین گفت: از سوی دیگر اگر به جای انیمیشن ما پویانمایی گفتیم این چه عیبی دارد و ما چه کاری می‌توانستیم بکنیم؟ فرهنگستان یک سازوکار علمی دارد و از همه تجربه‌های فرهنگستان سال‌های گذشته و تجربه‌های بین المللی و همه ظرفیت‌های زبان فارسی استفاده می کنیم. حدود هفتاد گروه تخصصی داریم که در هر گروهی کار واژه‌گزینی را به صاحب نظران همان گروه می‌سپاریم و در چارچوب اصول و ضوابط مصوب فرهنگ اسلام واژه گزینی می‌کنیم. از این واژه‌ها هم استفاده می‌شود مثلاً همین واژه پویانمایی یا رایانه به کار می‌رود ولی گاهی برخی دستگاه‌های دولتی در استفاده از آنها غفلت می‌کنند که مشکل فرهنگستان نیست. کار ما شبیه یک پزشکی است که برای رفع این بیماری دارویی را به بیمار تجویز می‌کند و اگر بیمارآن دارو را مصرف نکند پزشک را نباید ملامت کرد. از همه اصحاب رسانه که فرهنگستان بدون کمک آنها نمی‌تواند کار کند درخواست دارم در این زمینه به ما کمک کنند.

وی همچنین درباره ترکیب اعضای شورای فرهنگستان زبان و ادب فارسی و دلیل سالمند بودن آنها توضیح داد: اعضای پیوسته فرهنگستان مادام العمر عضو فرهنگستان خواهند بود و این اساسنامه ماست. دولت جمهوری اسلامی و نظام جمهوری اسلامی تصدیق کرده که اگر کسی عمری را در خدمت زبان فارسی گذراند باید تا آخر عمر حرمت او و منزلتش محفوظ بماند و از تجربه او استفاده شود. هم اکنون ما در فرهنگستان استادانی داریم که بیش از صد سال دارند ولی هنوز کار می‌کنند و جوان‌ها صف می‌کشند فقط برای اینکه پنج دقیقه بتوانند محضرشان را درک کنند. بنابراین اگر اعضای فرهنگستان سالخورده هستند یه این دلیل است. البته ما به صورت منظم اعضای جدید چه اعضای پیوسته چه اعضای وابسته چه اعضای افتخاری را برای فرهنگستان انتخاب می کنیم و جوانگرایی در شورای فرهنگستان محسوس است. در پنج سال اخیر تعدادی عضو پیوسته و وابسته و افتخاری انتخاب کرده ایم و سیاست ما این است که در عین اینکه سایه استادان سالخورده بر سر فرهنگستان مستدام است، سعی می‌کنیم از نیروهای جوان استفاده کنیم و با وارد کردن استادان جوان به فرهنگستان پویایی و تحرک فرهنگستان را هم حفظ کنیم.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز درباره برنامه‌های فرهنگستان در نمایشگاه و دیگری علت تاخیر در انتشار مجلد چهارم فرهنگ جامع زبان فارسی پاسخ گفت و توضیح داد: ما چند نشست در روزهای نمایشگاه داریم. از جمله پنج‌شنبه هجدهم اردیبهشت از جلد دوم ذیل دانشنامه زبان و ادب فارسی رونمایی خواهد شد. همچنین در همان روز نشستی با حضور اهالی فرهنگ و ادب و ناشران کشور عراق که میهمان امسال نمایشگاه هستند در نمایشگاه برپا می‌شود و در آن از موسی اسوار، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مدیر گروه ادبیات تطبیقی و از مترجمان نامدار ادبیات عرب تجلیل خواهد شد. روز شنبه، ۲۰ اردیبهشت در سرای اهل قلم نمایشگاه کتاب آبتین گلکار با موضوع مرز میان فارسی معیار و فارسی گفتاری سخنرانی می‌کند و در همان روز در سرای اهل قلم حسن انوری با موضوع نقش زبان فارسی در پیوستگی ملی صحبت خواهد کرد. جمعه بیست و ششم اردیبهشت نیز از تازه های نشر فرهنگستان رونمایی خواهد شد و نیزهوشنگ مرادی کرمانی، نویسنده نامدار کشورمان و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و عضو شورای واژه گزینی فرهنگستان دیداری خواهد داشت با علاقه‌مندان که عنوان آن پنجاه سال گسترش زبان فارسی است.

وی در پاسخ به پرسش دیگر نیز توضیح داد: یک علت تاخیر در انتشار جلد چهارم فرهنگ جامع زبان فارسی این است که در گروه فرهنگ‌نویسی سعی کردند تمام مدخل های مشتق و یا مرکب از هر مدخل حرف «الف» را که در حرف‌های دیگر ممکن است بیاید یک جا تعریف کنند یعنی به صورت خوشه واژه کار می‌کنند. بنابراین دستاورد گروه فرهنگ نویسی از نظر کمی کاهش پیدا نکرده چون به حروف بعدی مربوط بوده و به این صورت نبوده که متمرکز بر جلد چهارباشند. در دراز مدت با این کار برای مجلدات بعدی سرعت افزایش می‌یابد. همچنین در وبگاه فرهنگستان قبل از اینکه هر مجلد به صورت کاغذی چاپ شود در اختیار اهل علم گذاشته می‌شود و از این جهت در دسترس است.
دکتر حدادعادل همچنین با اذعان بر وجود انقطاع نسلی در استفاده از زبان فارسی عنوان کرد: انقطاع نسلی مربوط به جامعه شناسی و تابع خیلی علل و عوامل اجتماعی است که در زبان هم ممکن است اتفاق بیفتد اما اینکه حالا تا چه حد اتفاق افتاده و علائمش چیست تحقیق لازم دارد. ولی قطعاً با این سپهر فضای مجازی که در دوران ما گشوده شده و تاثیر انکارناپذیری در ذهن و زبان افراد به ویژه نوجوان‌ها و جوان‌ها می گذارد این را نمی‌شود انکار کرد و ممکن است غیر از این علل و عوامل دیگری هم موثر بوده باشد. فرهنگستان برای اینکه این انقطاع نسلی لطمه به هویت ملی نزند بر آموزش درست زبان فارسی در مدرسه‌ها تاکید دارد یعنی ما باید در هماهنگی و همکاری با وزارت آموزش و پرورش از بروز چنین اتفاقی جلوگیری کنیم. ارتباطاتی داریم با وزارت آموزش و پرورش و در چند سال گذشته ما طرحی را با همکاری سازمان پژوهش و برنامه ریزی درسی و بخش کتاب‌های درسی به انجام رساندیم و آن این است که در کتاب‌های فارسی دوره اول دبستان و دوره اول و دوره دوم متوسطه درس‌هایی درباره زبان فارسی و مسائل مرتبط با زبان فارسی گنجانده‌ایم.
وی همچنین به کمبود محسوس نیروی انسانی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی اشاره کرد و توضیح داد: از روز اول تاسیس فرهنگستان عضو پیوسته فرهنگستان بودم یعنی در این ۳۵ سال حضور مستمر داشتم. ما روز اول که شروع به کار واژه گزینی کردیم یک ورق کاغذ به عنوان سابقه و سنت در اختیار نداشتیم. ما از صفر شروع کردیم ولی توانستیم تولید علم کنید و یک برنامه درسی کارشناسی ارشد تدوین کردیم و به تصویب وزارت علوم رساندیم. و امسال دهمین دوره دانشجوی کارشناسی ارشد را پذیرفته‌ایم و بهترین استادان در این دوره درس می‌دهند. هر سال حدود هشت نفر می پذیریم و فارغ التحصیل می شوند ولی به ما اجازه استخدام این فارغ التحصیلان را نمی‌دهند.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی همچنین در بخشی از سخنان خود به همکاری فرهنگستان در نگارش و تهیه فیلمنامه فیلم «پروین» درباره پروین اعتصامی اشاره کرد و گفت: ما آماده همکاری در تهیه فیلم درباره سایر مفاخر ادبی کشورمان هستیم.