به گزارش مرکز رسانه و روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر سعید رضا عاملی رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی در این همایش اظهار کرد: تغییرات گسترده‌ای که در حال رخ دادن است، شامل مجموعه‌ای از تحولات عمیق و متنوع می‌شود. جهان جدیدی که می‌توان آن را جهان دوم نامید، با عدم قطعیت‌های بسیاری همراه است. این عدم قطعیت به معنای بی‌علت بودن رویدادها نیست، بلکه به معنای مواجهه با درجات مختلف و پیچیدگی‌های متعدد است. در این جهان، مرزبندی‌های ساده‌ای مانند خوب و بد جای خود را به طیفی از حالات و درجات متنوع داده‌اند؛ مانند خیلی خوب، خوب، کمی خوب، و غیره.
وی افزود: در این فضا، محیط‌ها در هم تنیده‌اند و ویژگی چندجهانی و کوانتومی دارند. این وضعیت منطق محیط را بسیار پارامتریک و پیچیده کرده است. در جهان دوم، با متغیرهای بسیار زیاد و تأثیرات محیطی چندلایه مواجهیم. این جهان را می‌توان با میکروسکوپی تصور کرد که چشم ما را به واقعیت‌های ریزتر باز می‌کند و تراشه‌های دیجیتال نیز این منطق را به فضای جدید منتقل کرده‌اند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: در چنین جهانی، اطلاعات و نظم‌بندی آنها اهمیت بسیاری پیدا می‌کند. سوالی که پیش می‌آید این است که چگونه می‌توان در این فضا از پارامترهای متعدد برای جستجوی اطلاعات و نظم‌بندی آنها استفاده کرد. این جهان، بسیار نزدیک به ویژگی‌های درونی مغز انسان عمل می‌کند و ما را با سطحی جدید از واقعیت مواجه می‌سازد.
وی ادامه داد: در این میان، حکمرانی در این جهان جدید نیز تغییر کرده است. حکمرانی مطلوب، باید نگرشی الهی و توحیدی داشته باشد؛ نگرشی که فاخرترین نوع حکمرانی انسانی است. این حکمرانی، فرد را نه تنها به کنشگر تبدیل می‌کند، بلکه او را قادر می‌سازد با حکمت الهی زندگی کرده و بهترین تصمیم‌ها را اتخاذ کند. در این مسیر، کاربران نیز باید همراهی کنند و نگرش تحول‌گرایانه داشته باشند.
قدرت و انرژی جدید در فضای دوم
دکتر عاملی ادامه داد: در فضای دوم، قدرت و انرژی جدیدی وارد زندگی بشر شده است. اما این فضا نیازمند سطح آگاهی متفاوتی است که با آگاهی‌های جهان اول سازگار نیست. زیست در جهان دوم، مستلزم روش‌های جدیدی برای زندگی است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی عنوان کرد: یکی از ویژگی‌های هوش این است که قدرت ایجاد می‌کند، و این قدرت، فرد را به سمت تعامل و سازگاری سوق می‌دهد. هنگامی که مرتب در حال تایپ یا فعالیت در یک اپلیکیشن هستید، ناگزیر تحت تأثیر مسیرهایی قرار می‌گیرید که این اپلیکیشن برای شما تعریف می‌کند. این مسیرها لزوماً تمام امکانات و گزینه‌های ممکن را در بر نمی‌گیرند.
وی تاکید کرد: فضای دوم (جهان دیجیتال و مجازی) دارای قدرتی بسیار بالا و تأثیرگذار است. این قدرت، انرژی مضاعفی را وارد عرصه زندگی بشر کرده و ابعاد جدیدی از زندگی را به وجود آورده است. در این فضای جدید، بشر نیازمند سطح آگاهی متفاوتی است؛ زیرا آگاهی و مهارت‌هایی که در جهان اول (دنیای فیزیکی) برای زیست آرام و مفید کفایت می‌کردند، لزوماً در جهان دوم پاسخگو نیستند.
دکتر عاملی عنوان کرد: این فضا، روشی متفاوت برای زندگی می‌طلبد؛ روشی که بتواند همگام با تحولات این عرصه، به انسان‌ها امکان سازگاری، بهره‌وری و زندگی مؤثر را بدهد.
ظهور زیست بوم دوگانه
وی با اشاره به زیست‌بوم جدید گفت: ظهور زیست‌بوم دوگانه باعث شده است که ما به محیط دوزیست تبدیل شویم. این وضعیت را باید پذیرفت و درک کرد. فیلسوفان جدید معتقدند که برای فهم پدیده‌ها، باید هم‌سطح با آنها شد. برای مثال، در تعامل با کودکان، باید به زبان و رفتار آنها نزدیک شویم.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران تصریح کرد: رتبه کشور در در سال 2023 در مقالات مرتبط با موضوع هوش مصنوعی در رتبه 13 جهان و در نمایه موضوع شبکه عصبی دارای رتبه ششم جهان هستیم، اما متأسفانه در شاخص آمادگی دولت در حوزه هوش مصنوعی رتبه 94 جهان از 194 را دارا هستیم بیانگر این است که دانشگاه و حوزه دانشی کشور از بخش اجرایی پیشرفته‌تر و پیشتاز است.
رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی درباره دولت هوشمند گفت: دولت در عصر فناوری‌های پیچیده باید هوشمند عمل کند. در حوزه‌هایی مانند سلامت، گذران اوقات فراغت، و خدمات دولت الکترونیک، الگوهایی طراحی شده‌اند که می‌توانند به بهبود زندگی کمک کنند. دانشگاه‌ها نیز باید جلوتر از اجرا باشند و به الگویی الهی نزدیک شوند.
تبدیل شهروندان به کنشگر فعال
وی با اشاره به تحول شهروندی گفت: شهروندان امروز، از حالت پذیرنده به کنشگر فعال تبدیل شده‌اند. این تغییر استقلال‌گرایی و کنشگری، کار دولت را پیچیده‌تر کرده است. این شهروند جدید، نیازمند شفافیت و تعامل بیشتری با دولت است.
دکتر عاملی درباره عقلانیت الهی گفت: انتقال از دولت سنتی فردمحور به دولتی که بر عقلانیت الهی تکیه دارد، ضروری است. این مدل حکمرانی باید با بهره‌گیری از علوم انسانی، اجتماعی، مهندسی، و فلسفی طراحی شود. توجه به فضای مجازی و فیزیکی نیز در این مسیر اهمیت دارد.
وی ادامه داد: در نهایت، این جهان جدید به الگویی اسلامی-ایرانی برای پیشرفت نیاز دارد؛ الگویی که بر پایه علوم انسانی و فلسفه، نظام‌های اجتماعی و حکمرانی جدیدی را شکل دهد.