این آیین به همت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با همکاری بنیاد ایران شناسی، سازمان نظام پزشکی کشور، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی، وزارت امور خارجه؛ دبیرخانه شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور و موسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر، با حضور پرشمار جامعه پزشکی و استادان و محققان زبان فارسی و متون کهن و شخصیت های بین المللی از جمله سفیر پادشاهی عربستان سعودی و جمهوی تاجیکستان در ایران انجمن برگزار شد.
در ابتدای این آئین، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی طی سخنانی گفت: در آستانه روز پزشک و داروساز قرار داریم؛ نخستین روز از شهریور ماه به مناسبت سالگرد ولادت حکیم «ابن‌سینا» به عنوان روز «پزشک» و پنجم شهریور ماه به مناسبت سالروز تولد حکیم زکریای رازی به عنوان روز «داروساز» در تقویم ملی جمهور اسلامی ایران ثبت شده است.
محمود شالویی افزود: اگرچه روز «پزشک» و «داروساز» با نام ابن‌سینا و زکریای رازی گره‌خورده است اما بزرگان بسیاری در این عرصه به مردم خدمت کرده‌اند که از جمله آنان، حکیم «اخوینی بخاری» از دانشمندان قرن چهارم هجری است که در عرصه طب قدیم، خاصه جراحی فعالیت های چشمگیری داشته است.
مشاور وزیر فرهنگ با اشاره به کتاب «هدایه المتعلمین فی الطب» اثر اخوینی بخاری اظهار کرد: اخوینی بخاری، کتاب «هدایه المتعلمین فی الطب» را به زبان فارسی نوشته است که در نوع خود بی نظیر است. وی درحالی این اثر گران بها را به زبان فارسی نگاشته است که اغلب آثار پیش و پس از آن، به زبان عربی به رشته تحریر درآمده اند.
شالویی گفت: حدود یک قرن از عمر انجمن آثار و مفاخر فرهنگی می‌گذرد. انجمن در طول سالیان گذشته از پزشکان بسیاری از جمله حکیم ابن سینا، زکریای رازی و مرحوم دکتر منوچهر دوایی تجلیل کرده است. همچنین در قالب نشست بزرگداشت اخوینی بخارایی درنظر داریم که از دو پزشک برجسته معاصر آقایان «تقی نجابت» و «علیرضا زالی» نیز تقدیر کنیم. دکتر نجابت، در دوران جنگ تحمیلی خدمات فراوانی به آسیب دیدگان ارائه کرده اند و دکتر زالی نیز در دوران شیوع کرونا با حضور در ستاد ملی مبارزه با کرونا، فداکاری های فراوانی را برای ریشه کن کردن این بیماری انجام داده اند.
اهمیت کتاب «هدایه المتعلمین فی الطب» اثر اخوینی بخاری
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در آین ائین گفت: ایران صاحب تمدن علمی و فرهنگیِ ریشه دار و کهن است. از قبل از ورود اسلام به ایران، دانشگاه جندی شاپور محل تربیت دانشمندان، خاصه پزشکان بوده است و پس از ظهور اسلام نیز این سنت علمی گسترش پیدا کرده و از کشور ما بزرگانی به ویژه در علم طب پدید آمده اند که شهرت جهانی نیز دارند.
غلامعلی حدادعادل ادامه داد: در یک دوره در اروپا پس از اختراع ماشین چاپ، اگر کتاب مقدس را مستثنی کنیم هیچ کتابی مثل «قانون» ابن سینا تجدید چاپ نشده است. و او، یک حکیم و پزشک ایرانی است؛ قبل از ابن سینا نیز، محمد بن زکریای رازی صاحب کتاب «الحاوی» سر سلسله پزشکان مسلمان ایرانی است.
وی با اشاره به کتاب «هدایه المتعلمین فی الطب» اثر اخوینی بخاری گفت: اهمیت اخوینی بخارایی از این روست که نخستین کسی است که کتابی در علم طب را به زبان فارسی نوشته و تالیف این کتاب حدود پنجاه سال قبل از سرودن «شاهنامه» است. کتاب او اثری مفصل در چند صد باب است که در قرن چهارم به زبان فارسی به رشته تحریر آمده است.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی افزود: اخوینی بخاری تأکید می کند که شاگرد طبیبی بوده که آن طبیب، شاگرد زکریای رازی بوده است. لذا وی به یک واسطه شاگرد زکریای رازی است.
حداد عادل تصریح کرد: اهمیت کتاب «هدایت المتعلمین فی الطب» نیز از دو جهت است: یکی از جهت تاریخ طب در ایران و دوم از جهت زبان فارسی؛ این کتاب پس کتاب «ابن ادویه»، دومین نسخه کهن پارسی در علم پزشکی است.
همکاری ویژه شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور با نخبگان ایرانی
در بخش دیگری از این آئین، سید عبدالله حسینی شاعر و پژوهشگر علوم اسلامی، قطعه شعری در پاسداشت مقام فرهنگی و علمی «تقی نجابت» پزشک و جراح برجسته ایرانی قرائت کرد و در ادامه عبدالله سهرابی دبیرکل شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشورِ وزارت امور خارجه گزارشی از اقدامات دولتِ آیت الله شهید سید ابراهیم رییسی در ساماندهی امور مرتبط با ایرانیان خارج از کشور به حاضران ارائه کرد و از نحوه همکاری و مساعدت این شورا با نخبگان ساکن در خارج از جمله «تقی نجابت» جراح برجسته ایرانی ساکن آلمان برای تسهیل در فعالیت های فرهنگی و خیریه آنان در ایران نکاتی را بیان کرد.
در ادامه، این آئین بزرگداشت با مراسم موسیقایی نی نوازی با هنرنمایی زمان خیری، استاد و نوازنده سازِ نِی همراه بود.
گسترش مهرورزی جهانی پس از پایان کرونا
علیرضا زالی رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در این نشست به ایراد سخن پرداخت و گفت: پزشکان ایرانی دربالاترین سطح ممکن به تحقیق و پژوهش های کاربردی خود اهتمام دارند، که این حاصل این تحقیقات در روند مبارزه پیچیده با ویروس کرونا به منصه ظهور رسید.
وی تصریح کرد: بدون تردید پس از پایان همه گیری بیماری کرونا، شاهد نوعی مهرورزی و عطوفت جهانی هستیم؛ چرا که در این دوران مردم بیش از پیش به لحاظ عاطفی به یکدیگر نزدیک شدند و جامعه جهانی پزشکی، خاصه پزشکان شریف ایرانی به بهترین شکل ممکن با فعالیت های همگرایانه به ملت شریف ایران، خدمت رسانی کردند.
پژوهش های گوناگون درباره نسخ موجود از کتاب اخوینی بخاری
در بخش پایانی این رویداد نیز علی عموشاهی پزشک و پژوهشگر زبان وادب فارسی درباره ابواب مرتبط با «جراحی» در کتاب «هدایت المتعلمین فی الطب» به ایراد سخن پرداخت و محمد صدر عضو فرهنگستان علوم پزشکی ایران، درباره نسخ خطی موجود از کتاب «هدایت المتعلمین فی الطب» در کتابخانه های ایران و جهان توضیحاتی را برای حاضران بیان کرد.
تقی نجابت پزشک و جراح برجسته ایرانیِ ساکن آلمان نیز دقایقی درباره جایگاه و اهمیت مقام پزشک در ایران و جهان به ایراد سخن پرداخت و درباره فعالیت های عام المنفعه پزشکان ایرانی ساکن خارج از کشور توضیحاتی را ارائه کرد.
پس از پایان سخنرانی های استادان حاضر در نشست، با حضور رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، سفیران کشورهای خارجی و جمعی از مسئولان عالی رتبه وزارتین بهداشت و امور خارجه از مقام علمی و فرهنگی «تقی نجابت» و «علیرضا زالی» به عنوان دو پزشک و جراح برجسته ایرانی با اهدای لوح و نشان زرین انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و هدایایی از سوی برخی نهادها و موسسات فرهنگی و پزشکی کشور، قدردانی به عمل آمد.