مقدمه
«خوشبختانه مسئله فناوری نانو یک تجربه موفقی است برای کشور ما و نشان‌دهنده این است که وقتی یک مجموعه علاقه‌مند و دلسوز و بامعرفت به کار متمرکز می‌شوند بر روی یک نقطه خاصی و کار را با برنامه پیش می‌برند، پیشرفت‌های محسوس و جهش‌واری در آن کار به وجود می‌آید. پیشرفت کار فناوری نانو درواقع برای ما علاوه بر اینکه خودش ارزش دارد، ازاین‌جهت هم که یک نمونه‌ای است که ما بتوانیم در همه کارهای کشور از این نمونه تبعیت کنیم و آن را معیار قرار بدهیم، برای ما ارزش دارد...
مهم این است که شما ببینید عوامل این پیشرفت جهشی چه بوده است، این عوامل را بایستی نگه‌دارید؛ وجود برنامه خوب، ثبات در مدیریت، اهتمام به فرهنگ‌سازی و گفتمان‌سازی» (مقام معظم رهبری، بهمن 1393).
سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی برای پیشرفت در فناوری نانو از سال 1382 با تشکیل ستاد ویژه توسعه فناوری نانو آغاز شد و با تصویب سند ده‌ساله اول توسعه فناوری نانو با عنوان «سند راهبرد آینده»، نظام‌مند شده و شتاب گرفت. در این سند، قرار گرفتن جمهوری اسلامی ایران در بین پانزده کشور برتر فناوری نانو در دنیا هدف‌گذاری و تأکید شده بود که هدف از توسعه این فناوری، تولید ثروت و بهبود زندگی مردم است. رویکرد کلی حاکم بر سند ده‌ساله اول، تأمین و تربیت نیروی انسانی و تأمین زیرساخت‌ها برای توسعه و تجاری‌سازی فناوری بود. در اردیبهشت 1385، شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر اجرای دقیق این سند، سیاست‌ها و راهبردهای کلان توسعه و ارتقاء این فناوری در کشور را به تصویب رساند.
هم‌اکنون؛ در آغاز دوره چهل سال دوم انقلاب اسلامی و با تمرکز بر پیاده‌سازی توصیه‌های راهبردی مقام معظم رهبری در «بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی» بر تداوم پیشرفت‌های کشور در فناوری نانو، سند پیش رو تا سال 1412 با اهداف و رویکردهای جدیدی از قبیل «مرجعیت علمی و فناوری کشور»، «صنعتی‌سازی»، «اثرگذاری حداکثری فناوری نانو در حوزه‌های اولویت‌دار صنعتی» و «ورود محصولات نانو به بازارهای جهانی» و «نقش‌آفرینی این فناوری در زندگی مردم» تدوین شده است. انتظار می‌رود با تصویب این سند، حفظ ویژگی‌های مثبت و مناسب این حرکت تا به امروز، رفع چالش‌ها و قانع نشدن به پیشرفت‌های کنونی و تلاش مستمر و حرکت جهادی و با برنامه در راه رسیدن به مرجعیت علمی، توسعه صنعتی‌سازی، کسب بازارهای جهانی و ارتقاء کیفیت زندگی مردم از مسیر توسعه فناوری نانو؛ محقق گردد.
فناوری نانو / نانو فناوری:
استفاده از دانسته‌های علمی در دست‌کاری و کنترل ماده، غالباً در نانومقیاس برای بهره‌برداری از پدیده‌ها و خواص وابسته به ساختار و اندازه است. این خواص متمایز با خواص اتم‌ها و مولکول‌های منفرد و غیرقابل برون‌یابی (استنتاج) از شکل توده همان ماده هستند. دست‌کاری و کنترل شامل سنتز مواد هم میشود.
نانومقیاس / مقیاس نانو[1]:
محدوده اندازه تقریبی 1 نانومتر تا 100 نانومتر است.
1- خواصی را که لزوماً از اندازه بزرگ‌تر به کوچک‌تر نمی‌توان برون‌یابی کرد و برای چنین خواصی این محدوده اندازه تقریبی است.
2- حد پایینی در این تعریف (تقریباً 1 نانومتر) مطرح شده است تا به تک اتم یا گروه‌های کوچک از اتم‌ها عنوان نانو شیء یا عناصر نانو ساختار داده نشود که در نبود حد پایینی چنین برداشت می‌شد.
فناوری‌های میکرو:
فناوری‌های مواد، قطعات و سیستم‌ها که در آنها یکی از ابعاد در مقیاس میکرو (0.1 تا 1000 میکرون) باشد. این فناوری‌ها در حوزه‌های مختلف قرار می‌گیرند:
- مواد دارای اندازه میکرو
- میکروالکترونیک
- سیستم‌های میکرو الکترومکانیکی
- میکرو روبات‌ها
- آزمایشگاه روی تراشه
- میکرو حسگرها
توضیح: حوزه‌هایی مانند میکروبیولوژی و سایر زیرمجموعه‌های زیست‌فناوری در این حوزه قرار نمیگیرند.
اشتغال نانو:
هر شغلی که انجام تکالیف و وظایف اصلی آن با بهره‌گیری از تخصص فناوری نانو انجام میشود. تخصص فناوری نانو شامل موارد زیر است:
- تخصص استفاده از ابزارهای فناوری نانو،
- تخصص کار با نانو مواد،
- تخصص تولید کالای فناوری نانو، خدمت فناوری نانو یا ابزار فناوری نانو.
توضیح: با توجه به ظرفیت فناوری نانو برای تأسیس شرکت‌های جدید، شاخصی را میتوان با عنوان «مشاغل ایجادشده با فناوری نانو» اندازه‌گیری کرد. این شاخص شامل مشاغل فناوری نانو و همچنین سایر فرصت‌های شغلی در این مؤسسات و شرکت‌هاست که لزوماً از فناوری نانو استفاده نمی‌کنند.
کالای فناوری نانو[2]:
هر نوع کالایی که کارکرد یا ویژگی آن مبتنی بر فناوری نانو است یا با فناوری نانو؛ بهبود یافته باشد و حداقل شامل یکی از موارد زیر باشد:
الف- نانو ماده تولیدشده یا نانو ماده مهندسیشده،
ب- کالای میانی نانو بهبود یا نانوپدید،
پ- کالای نهایی نانو بهبود یا نانوپدید.
توضیح 1: در زنجیره تأمین، یک کالای میانی را میتوان به‌عنوان یک کالای نهایی در نظر گرفت، اما واسطهای فرایندی در این تعریف قرار نمیگیرند.
توضیح 2: آن دسته از سامانههای پیچیده مانند خودرو و هواپیما که یک یا چند قطعه فرعی آنها شامل یکی از موارد ب و پ میشود، نباید به‌عنوان کالاهای فناوری نانو در نظر گرفته شوند. حذف این موارد، از شمارش چندباره کالاهای نهایی فناوری نانو در یک زنجیره ارزش کالا جلوگیری میکند.
خدمت فناوری نانو[3]:
خدمتی که برای ارائه آن از علم نانو و/ یا فناوری نانو استفاده میشود.
توضیح: خدمت فناوری نانو شامل تحقیق و توسعه در حوزه فناوری نانو نیز میشود.
شرکت فناوری نانو[4]:
شرکتی که حداقل دریکی از زمینههای تولید کالای فناوری نانو، تولید ابزار فناوری نانو و ارائه خدمت فناوری نانو؛ فعالیت میکند.
توضیح: برخی از شرکت‌های فناوری نانو از کل فعالیتهای اقتصادی خود سهم اندکی در فناوری نانو دارند، درحالی‌که تعدادی از آنها شرکت‌های اختصاصی فناوری نانو هستند و فعالیت اصلی آنها فناوری نانو است.
بازار فناوری نانو تولید ایران:
بازار فناوری نانو شامل بازار کالاهای فناوری نانو، بازار ابزارهای فناوری نانو، بازار خدمات فناوری نانو و بازار داراییهای ناملموس است.
سهم صادرات از بازار فناوری نانو:
نسبت صادرات محصولات نانو (کالا و خدمات) و ابزار فناوری نانو از کل بازار فناوری نانو
ستاد: ستاد ویژه توسعه فناوری نانو
ماده 2- اصول و مبانی ارزشی
اصول و مبانی ارزشی سند ملی «پیشرفت فناوری نانو در افق 1412» عبارت‌اند از:
1- آرمان‌گرایی، خوداتکایی و خودباوری؛ برای دستیابی به ابتکار و نوآوری در علم، فناوری و صنعت؛
2- ایجاد احساس غرور و افتخار ملی و تثبیت قدرت جمهوری اسلامی ایران در نظام بین‌الملل؛ الهام‌بخشی و الگوسازی نظام اسلامی در همکاری گسترده با کشورهای اسلامی؛
3- هماهنگی و تطابق فعالیت‌ها با نظام آفرینش و رعایت جنبه‌های اخلاقی و اجتماعی فناوری و توجه به اصول علمی ارزیابی و مدیریت مخاطرات؛
4- تأکید بر نیروی انسانی مستعد و کارآمد به‌عنوان مهم‌ترین ظرفیت امیدبخش کشور در دستیابی به پیشرفت‌های علمی و فناوری نانو
5- تأکید بر اصول اقتصاد مقاومتی و ثروت آفرینی از فناوری نانو باهدف رشد اقتصاد ملی با ارتقاء اقتصاد دانش‌بنیان و بهبود کیفیت زندگی آحاد جامعه؛
6- توجه به ارزش‌های معنوی و فضیلت‌های اخلاقی به‌عنوان جهت دهنده همه حرکت‌ها و فعالیتهای فردی و نهادی در زیست‌بوم توسعه فناوری نانو
7- احترام به مالکیت مادی و معنوی در دستاوردها و محصولات علمی، فناورانه و صنعتی؛
8- عدالت‌محوری در شناسایی، پرورش و استفاده از استعدادها و فراهم کردن منابع، موقعیت‌ها و امکانات؛
9- حفاظت از سرمایه‌ها و داراییهای به‌دست‌آمده به‌ویژه سرمایه‌های اجتماعی فناوری نانو؛
10- مجاهدت و سختکوشی در کنار تدبیر و آینده‌نگری با رعایت تقدم مصالح ملی بر منافع سازمانی و فردی؛
11- توجه به‌کل زنجیره آموزش، پژوهش، علم، فناوری، صنعت، اقتصاد و جامعه
12- پایایی سیاست‌ها و پرهیز از بی‌ثباتی؛ نظم و قانون‌گرایی؛ پایبندی به تعهدات؛ شفافیت در عملکرد؛ نقدپذیری و پاسخگویی در برابر مسئولیت‌ها در افق زمانی سال 1412، پیشرفت‌های فناوری نانو در جمهوری اسلامی ایران، با تأثیرگذاری در آبادانی کشور و تولید ثروت، موجب بهبود کیفیت زندگی و اثرگذاری اجتماعی میشود. در این سال، کشور با تولید محصولات با ارزش‌افزوده بالا بر پایه فناوری‌های بدیع ضمن حضور پایدار در بازار سایر کشورها، حرکت به سمت مرجعیت جهانی در علم و فناوری نانو را ادامه می‌دهد و این دستاوردها اثر فراوانی بر عزت و قدرت کشور خواهد داشت.
1- حفظ جایگاه علمی و ارتقاء اقتدار کشور در علم و فناوری نانو
2- ارتقاء نوآوری بر پایه فناوری‌های بدیع با اثرگذاری اقتصادی و اجتماعی بالا
3- ارتقاء صنایع موجود با بهره‌گیری از فناوری نانو
4- صادرات پایدار و ارتقاء نشان ساخت ایران محصولات نانو در بازارهای منطقهای و جهانی
5- ارتقاء اثرگذاری فناوری نانو در بهبود کیفیت زندگی و اثرگذاری اجتماعی؛
| هدف |
شاخص‌های کلان |
واحد |
وضعیت
موجود (1400) |
هدف‌گذاری |
| 1404 |
1408 |
1412 |
اقتدار علمی
و فناوری |
جایگاه جهانی ایران در توسعه علم نانو (تعداد مقالات نانو) |
رتبه |
4 |
4 |
4 |
4 |
| سهم مقالات نانو در مجلات باکیفیت (Q1) از کل مقالات نانو کشور |
درصد |
34 |
50 |
55 |
60 |
تعداد اختراعات استفاده‌شده یا فروخته‌شده کشور ثبت‌شده
در پایگاه‌های معتبر ثبت پتنت بین‌المللی (تجمعی) |
پتنت |
54 |
200 |
400 |
700 |
| فناوری بدیع |
تعداد محصولات تجاری دارای نوآوری جهانی (تجمعی)
ایران اولین کشور معرفی کننده محصول باشد. |
محصول |
4 |
12 |
25 |
45 |
ارتقاء صنایع
موجود |
نرخ رشد سالانه حجم فروش محصولات نانو
ساخت ایران (فراتر از تورم سال) |
درصد |
64
(1397-1400) |
40 |
35 |
30 |
نسبت حجم فروش محصولات نانو ساخت ایران
به تولید ناخالص داخلی به قیمت جاری * 100[5] |
- |
0.23
(1399) |
0.5 |
1.5 |
2.5 |
صادرات
پایدار |
سهم صادرات از حجم بازار فناوری نانو |
درصد |
7.0 |
15 |
20 |
25 |
بهبود کیفیت
زندگی |
شاخص‌های مرتبط با آثار اجتماعی پیشرفت فناوری نانو در حوزه‌های سلامت،
محیط زیست، زندگی عمومی و ... در نقشه راه اجرایی سازی سند ارائه میشود. |
ماده 4- حوزه‌های صنعتی اولویت‌دار
با توجه به ظرفیت فناوری‌های نانو برای ایجاد تحول در صنایع و ظرفیت‌های موجود رشته‌های صنعتی برای جذب فناوری نانو، حوزه‌های اولویت‌دار و مأموریت‌های ویژه ذیل آنها برای ارتقاء اثرگذاری اقتصادی – اجتماعی فناوری نانو به شرح جدول زیر تعیین می‌شوند.
تبصره- شاخص ارزیابی اولویت‌های فوق، ارتقاء مشهود نرخ رشد سالانه فروش محصولات نانو در این حوزه‌هاست.
| حوزه |
مأموریت |
| آب و محیط‌زیست |
تأمین آب آشامیدنی و کشاورزی سالم و تصفیه پساب‌های خانگی و صنعتی با استفاده از فناوری‌های نانو |
| توسعه راه‌کارهای بومی کاهش آلودگی هوا مبتنی بر فناوری نانو |
| ارتقاء سلامت محیط‌زیست دریایی در مقابل آلاینده‌های ناشی از کشتیها |
| انرژی |
ارتقاء رقابت‌پذیری صنایع نفت، گاز و پتروشیمی با استفاده از فناوری نانو |
| ایجاد زنجیره ارزش باتری‌های پیشرفته مورداستفاده در حمل‌ونقل الکتریکی و انرژی‌های نو |
| ایجاد خط تولید نیمه‌صنعتی سلول خورشیدی نسل جدید نانو ساختار |
| کشاورزی |
توسعه فناوری‌های پیشرفته نانو برای ارتقاء حوزه کشاورزی و تأمین غذا |
| سلامت و بهداشت |
تولید صنعتی نانو داروها و نانو مکمل‌ها بر پایه فناوری‌های پیشرفته نانو |
| تولید صنعتی نانو زیست حسگرها |
| ساختوساز |
ارتقاء محصولات صنعت ساختوساز با بهره‌گیری از فناوری نانو |
| توسعه پوشش‌های نانو مقاوم در برابر خوردگی |
ماده 5- راهبردها، اقدامات ملی و شاخصها
راهبرد 1) ترویج و فرهنگ‌سازی برای افزایش مشارکت ذی‌نفعان در توسعه و به‌کارگیری فناوری نانو
- رصد و ارزیابی فعالیتهای ترویجی و حمایت از تولید و انتشار محتوا در رسانه‌ها به‌منظور پشتیبانی از توسعه فناوری نانو
- ارتقاء آموزش عمومی فناوری نانو برای دانش‌آموزان شامل توسعه باشگاه دانش‌آموزی نانو و شبکه توانا و دانشجویان شامل سکو آموزش نانو و شبکه نهادهای ترویجی نانو
- ترویج صنعتی فناوری نانو و آشناسازی صنایع کشور با کاربردهای فناوری نانو
راهبرد 2) ارتقاء کیفیت علمی و پرورش سرمایه‌های انسانی کارآمد متناسب با نیازهای آتی جامعه علمی، فناوری و صنعتی نانو
- حمایت از محققان فناوری نانو و تشویق انتشارات علمی باکیفیت
- تشویق تحقیقات دانشگاهی، جهت‌دهی به پایان‌نامه‌های دانشجویی و حمایت از پژوهش‌های مأموریت‌گرا و مبتنی بر نیاز صنایع
- حمایت از برنامه‌های توانمندسازی دانش‌آموختگان شامل ارتقاء توانمندیهای فنی و آموزش مهارت‌های کارآفرینی
راهبرد 3) ارتقاء توان نوآوری تخصصی و عمومی مبتنی بر فناوری‌های بدیع نانو با هدایت پژوهشگران و فناوران
- شناسایی، ارزیابی و حمایت از توسعه و تجاری‌سازی طرح‌های نوآورانه و توانمندسازی کسب‌وکارهای نوپای فناوری نانو
- شناسایی و حمایت از فناوران مستعد و استخراج نظام‌مند نوآوری‌های منتخب و راهبری توسعه آنها
- توسعه سکو‌های تخصصی تولید نیمه‌صنعتی و حمایت و بهره‌گیری از شبکه‌های نوآوری، مراکز شتاب‌دهنده فناوری، شرکت‌های خدمات تجاری‌سازی و سایر زیرساختهای تخصصی زیست‌بوم نوآوری از طریق اختصاص منابع مالی، فضای استقرار، امکانات و زیرساختهای موردنیاز
- حمایت از تولید، حفاظت و به‌کارگیری داراییهای فکری در حوزه فناوری نانو
راهبرد 4) ارتقاء دانش‌بنیان صنایع موجود بر پایه فناوری نانو
- شناسایی فهرست نیازها و چالش‌های اجتماعی و اقتصادی کشور، به‌روزرسانی دوره‌ای آنها و حمایت از اجرای پروژه‌های گسترش کاربرد فناوری نانو در راستای رفع نیازها و چالش‌ها
- توسعه شبکه تبادل فناوری نانو به‌منظور حمایت از به‌کارگیری فناوری نانو در صنایع موجود
- حمایت از فعالیتهای تحقیق و توسعه در شرکت‌های صنعتی بزرگ و متوسط
- کاهش بیم سرمایه‌گذاری و تأمین مالی فناوران حقیقی و حقوقی از طریق اعطای کمک‌های بلاعوض، سرمایه‌گذاری مشترک در طرح‌های توسعه فناوری و محصول و حمایت از صندوق‌های مالی توسعه فناوری
- حمایت از تولید نانو مواد و ساخت تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی فناوری نانو
راهبرد 5) توسعه و مدیریت بازار محصولات نانو در سطح ملی، منطقه و جهانی
- ایجاد ابزارهای حمایتی و تسهیل‌گری برای توسعه بازار داخلی محصولات از قبیل تسهیل خرید دولتی و حمایت از حضور شرکت‌های نانو در فهرست‌های تأمین‌کنندگان و حمایت از ایجاد برندها و نشان‌های تجاری محصولات
- تسهیل ورود محصولات نانو به بازار صادراتی با ارتقاء توانمندی صادراتی شرکت‌های نانو و گسترش شبکه صادراتی با توسعه و حمایت از دفاتر صادراتی در کشورهای هدف
- ارزیابی، پایش و نظارت بر محصولات فناوری نانو و راهبری و ارتقاء فرایند اعطای نشان نانو
- شناسایی استانداردها و مقررات موردنیاز و تدوین و استقرار استانداردهای ملی و مشارکت در تدوین استانداردها، مقررات و ضوابط بین‌المللی فناوری نانو
- مدیریت جنبه‌های اخلاقی و ایمنی فناوری نانو و ترویج و آموزش استاندارد و ایمنی و همچنین الزام و تشویق واحدهای تولیدی و تحقیق و توسعه صنعتی به رعایت مباحث ایمنی
- مشارکت فعال و مؤثر در مجامع منطقهای و جهانی نانو و توسعه همکاری‌های بین‌المللی
- حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی به‌منظور تأمین مالی طرح‌ها و پروژه‌های فناوری نانو
- تقویت توانمندی محققان و مراکز علمی و فناوری برای توسعه همکاری‌های بین‌المللی
1- میزان باور مردم به توانمندی صنعتی و اقتصادی ایران در فناوری نانو (1) [6]
2- تعداد افراد آموزش‌دیده در برنامه‌های ترویج فناوری نانو (میلیون نفر) (1)
3- میزان گرایش مدیران صنایع نسبت به به‌کارگیری فناوری نانو (1)
4- تعداد محققان ایرانی تراز اول جهان (سرآمدان علمی نانو) (2)
5- سهم مقالات منتشرشده در مجلات برتر از مقالات مجلات باکیفیت (Top10%/Q1) (2)
6- نسبت تعداد شرکت‌های نانوی زایشی دانشگاه‌ها به هر 1000 مقاله نانو کشور (2)
7- میزان اشتغال ایجادشده با فناوری نانو (2)
8- نسبت تعداد اختراعات نانو به هر 1000 مقاله نانو در سال (2)
9- تعداد کسب‌وکارهای نوآفرین [7] ایجادشده و موفق شده (3)
10- تعداد نهادهای مرتبط با نوآوری دارای فعالیت در حوزه فناوری نانو (مراکز نوآوری، شتاب‌دهی و سکو‌های تخصصی تولید نیمه‌صنعتی) (3)
11- حجم مالی خدمات مراکز عضو شبکه آزمایشگاهی نانو (3)
12- تعداد خطوط تولیدی با ماشین‌آلات و تجهیزات نانو ساخت ایران (4)
13- تعداد فناوری‌های نانو صنعتی شده (4)
14- تعداد شرکت‌های بزرگ کشور (معادل ارزی حجم فروش سالانه شرکت 10 میلیون دلار) استفاده‌کننده از فناوری نانو (تولید محصول نانو، بهبود بهره‌وری، ارتقاء زیست‌محیطی) (4)
15- نسبت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری دولتی در فناوری نانو (4)
16- حجم بازار محصولات نانو ساخت ایران (5)
17- تعداد شرکت‌ها با حجم فروش بالای 2 میلیون دلار (داخلی و خارجی) محصولات نانو (5)
18- سهم حجم فروش کالای مصرفی به حجم فروش کل کالاها (1 و 5)
19- تعداد نشان‌های تجاری شناخته‌شده در بازار جهانی (5)
20- تعداد شرکت‌های با صادرات بالا (یک‌میلیون دلار صادرات) (5 و 7)
21- تعداد استانداردهای ملی فناوری نانو (6)
22- تعداد استانداردهای بین‌المللی فناوری نانو تدوین‌شده با هدایت ج.ا.ایران (6)
23- تعداد کالاهای دارای نشان نانو (6)
24- تعداد حوزه‌های صنعتی اولویت‌دار دارای استانداردهای ملی و مقررات ارتقاءیافته با مباحث نانو (6)
25- تعداد سخنرانان مدعو و کلیدی ایرانی در کنفرانس‌های معتبر بین‌المللی (2 و 7)
26- سهم همکاری‌های بین‌المللی در انتشارات علمی (7)
27- میزان مشارکت مؤثر کشور در مجامع منطقهای و بین‌المللی نانو (7) ماده 6- ساختار راهبری و نظارت
1-6- راهبری و نظارت
1- شورای عالی انقلاب فرهنگی وظیفه سیاست‌گذاری، هماهنگی و نظارت کلان بر اجرای این سند را بر عهده دارد.
2- ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور مسئولیت رصد، پایش و نظارت این سند را بر عهده داشته و پیشنهاد بازنگری‌های لازم در سند و گزارش کلان مربوطه را در فواصل زمانی مشخص به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه خواهد نمود.
3- ستاد ویژه توسعه فناورى نانو، وابسته به معاونت علمى و فناورى ریاست جمهورى وظیفـه برنامه‌ریـزى، هماهنگى، نظارت، پایش شاخصها و تسهیل اجراى سند را بر عهده دارد.
2-6- اعضای شورای ستاد عبارتند از:
- معاون علمی و فناوری رئیس جمهور (رئیس ستاد)
- وزیر علوم، تحقیقات و فناوری یا معاون ذیربط
- وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یا معاون ذیربط
- وزیر صنعت، معدن و تجارت یا معاون ذیربط
- وزیر جهاد کشاورزی یا معاون ذیربط
- وزیر نفت یا معاون ذیربط
- رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور یا معاون ذیربط
- نماینده ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور
- چهار نفر از متخصصان علمی و صنعتی فناوری نانو
- دبیر ستاد
تبصره 1- دبیر ستاد توسط رئیس ستاد به مدت 4 سال انتخاب میشود و انتصاب مجدد ایشان بلامانع است.
تبصره 2- متخصصان موضوع بند 9، شامل دو نفر از نخبگان علمی و فناوری و 2نفر از مدیران صنعتی که نقش مؤثری در توسعه و پیشرفت فناوری نانو داشته باشند، بدون حق رأی با پیشنهاد دبیر ستاد و حکم رئیس ستاد برای مدت 3 سال تعیین می‌شوند.
تبصره 3- آیین نامه داخلی شورای ستاد، در شورای ستاد تصویب میشود.
1- تقسیم وظایف کلی دستگاه‌ها و تعیین مأموریت‌های بخشی و هماهنگی آنها با شناسایی و بهره‌گیری از زیرساختهای نهادی و ساختاری کشور برای پیاده‌سازی این سند
2- حمایت مادى، معنوى، علمى و تسهیل‌گرى از فناوران و شرکت‌هاى فناوری نانو، شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات، صندوق‌های تأمین مالی، طرح‌هاى فناورانه و تجارى‌سازى آنها، ایجاد زیرساختهای مالی، فیزیکی، خدماتی، پشتیبانی، نرم‌افزاری، تجهیزاتی و فضاهای تولید نیمه‌صنعتی و صنعتی
3- تسهیل ارائه خدمات توسعه فناوری و تجاری‌سازی با تأمین منابع، امکانات و زیرساختهای موردنیاز مجریان پروژه‌ها و کارگزاران خدمات فناوری بخش خصوصی
4- تدوین نقشه راه اجرایی سازی سند و ارائه آن به ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور حداکثر شش ماه پس از ابلاغ سند
5- تدوین برنامه‌های عملیاتی به‌صورت دوره‌ای در چارچوب این سند
6- ارزيابي مستمر و نظارت بر حسن اجرای برنامه‌هاي محول شده ناشی از اجرای این سند به دستگاه‌ها و همچنین پایش شاخصها و ارائه گزارش سالانه به ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور.
تبصره - این گزارش می‌بایست شامل: 1- میزان تحقق اهداف و مقادیر شاخص‌های سند و همچنین فرآیند استخراج آنها و 2- ارزیابی اثرات اقتصادی و اجتماعی توسعه فناوری نانو بر زندگی مردم و پیشرفت کشور باشد.
7- انجام مطالعات و تعیین جایگاه بین‌المللی کشور در علم، فناوری و نوآوری نانو و میکرو
8- حمایت از اجرای پروژه‌های ملی، منطقهای و ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ و حضور در ﻣﺠﺎﻣﻊ و اتحادیه‌های منطقهای و بین‌المللی در حوزه علم و فناوری نانو و میکرو در ﭼﺎرﭼﻮب این سند
9- پایش تحولات داخلي، رصد فضای بين‌المللي و آینده‌پژوهی در حوزه فناوری نانو و میکرو و ارائه پيشنهاد اصلاحات لازم براي بازنگري و بهروزرساني سند به ستاد راهبري اجراي نقشه جامع علمی کشور.
10- فناوری‌های میکرو که ارتباط نزدیکی با فناوری‌های نانو دارند و برای توسعه و تجاری‌سازی آنها علاوه بر زیرساختهای اختصاصی، نیازمند زیرساختهای مشترک با فناوری نانو میباشند، در چارچوب این سند قرار می‌گیرند و ستاد ویژه توسعه فناوری نانو موظف است برنامه‌های اختصاصی این حوزه را برای تصویب به شورای ستاد ارائه دهد.
ماده 7- دولت موظف است بودجه‌های موردنیاز این سند را متناسب با تحقق اهداف و شاخص‌های این سند در قالب یک ردیف مستقل در لوایح بودجه سنواتی و برنامه‌های توسعه پنج‌ساله پیش‌بینی نماید.
تبصره 1- دستگاه‌های اجرایی مسئول اجرای این سند باید به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که اقدامات ملی موضوع ماده 4 در اولویت سالانه آنها لحاظ و منابع و ظرفیت‌های معمول دستگاه‌ها به نحو مطلوب در جهت تحقق اهداف و اقدامات سند هدایت گردد.
تبصره 2- دستگاه‌های دولتی مجاز هستند در راستای اجرای این سند بخشی از منابع مالی خود را برای توسعه فناوری نانو در حوزه مأموریت شان اختصاص دهند.
ماده 8- این مصوبه مشتمل بر یک مقدمه، 8 ماده و 7 تبصره بنا به تأیید سـتاد راهبرى اجراى نقشـه جامع علمى کشـور، در جلسـه 873 مورخ 24/08/1401 شوراى عالى انقلاب فرهنگى به تصویب رسید و از تاریخ تصویب لازم‌الاجراست و کلیه مصوبات و سیاست‌های قبلى مغایر، لغو و بلااثر خواهد بود.»
سید ابراهیم رئیسی
رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی
گفتنی است این مصوبه به نهادهای ذیل جهت اجرا ابلاغ شد:
معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
وزارت صنعت، معدن و تجارت
وزارت جهاد کشاورزی
وزارت نفت
ستاد ویژه توسعه فناوری نانو
سازمان برنامه و بودجه
ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور
دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی
[3] Nanotechnology service
[4] Nanotechnology enterprise
[5] توجه: این شاخص به معنای «سهم نانو از تولید ناخالص داخلی» نیست. محاسبه سهم فناوری‌ها از تولید ناخالص داخلی در دنیا معمول نبوده و در کشور هم انجام نمی‌شود.
[6] شماره راهبردهای مرتبط با شاخص‌های ارزیابی
|