کد خبر:20703   تاریخ انتشار: دوشـنـبه ، 6 تیر سال 1401 ساعت 10:15:0

آسیب‌شناسی و اثربخشی انتقال آموزش به محیط کار

پژوهش «آسیب‌شناسی و اثربخشی انتقال آموزش به محیط کار»؛ به‌کوشش دانشگاه شهید بهشتی (مجری طرح)، دکتر سید حمید طالب‌زاده (ناظر طرح) انجام شده که به‎وسیله دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1394 منتشر شد.


به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، نقطه عطف این پژوهش آموزش است. با توجه به دگرگونی‌های سریع و پرشتاب دانش و معلومات بشری، همه سازمان‌ها به سرعت در حال تغییر هستند که برای همسویی و پاسخگویی به این تغییرات محیطی، سازمان­‌ها باید منابع انسانی خود که مهمترین منابع یک سازمان محسوب می­‌شوند را برای مواجه شدن با این تغییرات آماده سازد.
مهمترین کار جهت آماده‌­سازی منابع انسانی، استفاده از آموزش است.
بنابراین، سازمان­‌ها تلاش خود را در جهت برگزاری دوره­‌های آموزشی و کسب بیشترین میزان انتقال توسط کارآموزان به محیط کار متمرکز کرده‌­اند.
از آنجایی که دنیای امروزی به سرعت در حال تغییر است بنابراین سازمان­‌ها باید منابع انسانی خود را برای مواجه شدن با این تغییرات آماده کنند.
تأثیر تفاوت‌های فردی نیز در فرایند یاددهی و یادگیری یکی از مسائل مهم آموزش است که توجه به آن در بازدهی آموزش نقش بسزایی دارد. وجود تفاوت‌های فردی در میان افراد از نظر هوش، شخصیت، استعداد، پیشرفت تحصیلی، وضعیت اقتصادی و اجتماعی و قدرت یادگیری مطالب و ... یکی از مهمترین مسائلی است که آموزش­‌دهندگان در کلاس‌های خود با آن مواجه هستند، چرا که به تجربه دریافته‌اند که شیوه برخورد و پیروی از یک روش تدریس خاص نمی‌تواند برای همه افراد به‌طور یکسان مفید باشد.
بنابراین هدف از این پژوهش: آسیب­‌شناسی و اثربخشی انتقال آموزش به محیط کار است.
همچنین اين پژوهش از نظر هدف، کاربردی و توسعه­‌ای است و از لحاظ نحوه گردآوری داده‌­ها به روش آمیخته (کمی - کیفی) انجام شده است.
 از آن­جایی که پژوهش حاضر دارای دو مرحله است، بنابراین هر مرحله دارای جامعه­ آماری و نمونه متفاوتی و از روش­‌های نمونه­‌گیری متفاوتی نیز استفاده شده است.
در بخش دیگری از این پژوهش تأکید شده است، اگر دوره­‌های آموزشی به خوبی طراحی و از متخصصین باتجربه نیز استفاده شود می‌توان انتظار داشت که دوره­‌های آموزشی مورد توجه قرار گیرد و از این دوره­‌ها نهایت استفاده شود.
همچنین در صورتیکه از اساتید مجرب و متخصص برای برگزاری دوره­‌های آموزشی استفاده شود، معلمان هم بخاطر بالا بردن سطح علم و دانش و تجربه خود به خوبی در دوره­‌های آموزشی شرکت می‌کنند و نتیجه آن هم انتقال مطالب و تجارب مفیدتر و بهتر به کلاس‌های درس و پیشرفت دانش آموزان است.
محتوای برنامه آموزشی از عوامل مهم در تسهیل انتقال آموزش به شمار می‌رود و لذا باید در تنظیم و تدوین آن دقت لازم به‌عمل آید.  محتوای دوره­‌های آموزشی باید با اهداف دوره آموزشی و نیازهای شغلی معلمان هم‌خوانی داشته باشد و طوری تدوین شود که جوابگوی نیازهای آموزشی معلمان باشد و همچنین باید از محتوای به روز و جدید استفاده شود و تفاوت­‌های فردی شرکت­‌کنندگان در دوره را نیز در نظر بگیرد.
اما مصاحبه­‌شوندگان این پژوهش معتقد بودند که محتوای دوره­‌های آموزشی قدیمی بوده، در بیشتر مواقع با نیازهای شغلی همسو نبوده و با توجه به تفاوت­‌های فردی شرکت­‌کنندگان در دوره آموزشی نمی‌­باشد و برای همه شرکت­‌کنندگان یک برنامه یکسان در نظر گرفته می­‌شود و فاقد انعطاف­‌پذیری است.
 بنابراین، نمی‌توان انتظار داشت که یک محتوای یکسان برای شرکت‌کنندگانی با تفاوت­‌های فردی بتواند کارایی لازم را داشته باشد.
در راستای دستیابی به این هدف، 3 سؤال جهت بررسی وضعیت موجود انتقال آموزش به محیط کار معلمان رشته­‌های علوم انسانی، شناسایی آسیب­‌های انتقال آموزش در حوزه فردی، آموزشی و سازمانی معلمان و بررسی اثربخشی دوره­‌های آموزشی برگزار شده برای معلمان از بعد عوامل ثانویه، عناصر انگیزشی، عوامل محیطی و بعد عناصر توانایی ارائه شد.
بنابراین با بررسی «آسیب‌شناسی و اثربخشی انتقال آموزش به محیط کار» مشخص شد در صورتی این آموزش­‌ها می‌تواند کارا باشد که بتواند به محیط واقعی کار انتقال داده شود. انتقال آموزش به معنای بکارگیری دانش و یافته­‌ها در صحنه عمل است.
آموزش و پرورش به‌عنوان یک سازمان نیز برای پیشرفت و همسویی با سرعت روزافزون تغییرات باید منابع انسانی خود را با استفاده از آموزش‌­های ضمن­ خدمت قوی‌تر کرده و منابع انسانی این سازمان برای پیشرفت  باید بتوانند آموزش­‌هایی را که دیده‌اند به محیط کار خود انتقال دهند.
همچنین در ادامه آمده است: یادگیری و انتقال آنچه که یادگرفته می­‌شود به محیط کار با توجه به شرایط آن به زمان کافی نیازمند است. در صورتی می‌توان آموخته­‌ها را به محیط کار انتقال داد که بتوان برای آن، به اندازه کافی زمان صرف کرد.
این پژوهش همچنین موارد ذیل را نیز به‌عنوان «پيشنهاد جهت ارتقاء اثربخشی انتقال آموزش به محیط کار» مورد اشاره قرار داده است:
  • اثربخشی انتقال آموزش و آسیب­‌شناسی آن در سایر مقاطع نیز انجام شود،
  • با توجه به اینکه پژوهش حاضر فقط در استان تهران انجام شده است، پیشنهاد می­‌شود به آسیب‌شناسی و اثربخشی انتقال آموزش به محیط کار در سایر استان­‌های کشور نیز پرداخته شود،
  • مدلی جامع و بومی برای انتقال آموزش معلمان رشته­‌های علوم انسانی تدوین شود،
  • انتقال آموزش در رابطه با نقش تمرکز و عدم تمرکز اداری و ساختاری در وزارت آموزش و پرورش بررسی شود،
  • نقش برنامه‌­های توسعه مدیریت در انتقال آموزش رشته­‌های علوم انسانی و سازوکارهای لازم برای اجرای آن­ها بررسی شود.
پیشنهاد می­‌شود که همین پژوهش را در سال­های آینده مجدداً اجرا کنند و با یکدیگر مقایسه کنند.