سیزدهمین جلسه شورای پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در دوره جدید در سالن اندیشه این پژوهشگاه با حضور اعضای شورا برگزار شد. در این جلسه پس از طرح و بررسی نکات و پیشنهادهای مطرح شده از سوی اعضای هیأت علمی پژوهشگاه در خصوص شیوه‌نامه پیشنهادی، مقرر شد اصلاحات نهایی از سوی مدیریت نظارت، ارزیابی و تضمین کیفیت، اعمال و شیوه‌نامه پژوهشی جدید برای اجرا از سوی معاونت پژوهشی و تحصیلات تکمیلی ابلاغ شود.
لزوم بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های داخلی پژوهشگاه در ارتقاء جایگاه آن
دکتر موسی نجفی، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در این جلسه با سلام و درود بر پیامبر گرامی اسلام (ص)، عید نوروز و حلول ماه مبارک رمضان را به اعضای پژوهشگاه تبریک گفت و اظهار امیدواری کرد سال جدید، سالی پر خیر و برکت همراه با سعادت و تندرستی برای اعضای پژوهشگاه و خانواده‌های آنان باشد و همه همکاران از برکات معنوی ماه مبارک رمضان بهره‌مند شوند.
وی با اشاره به رویکرد جدید مدیریت پژوهشگاه در پنج ماه پایانی سال گذشته مبنی بر اداره امور با نگاه به ظرفیت‌ها و توانمندی‌های داخلی پژوهشگاه، انتصاب دکتر حمید تنکابنی به عضویت شورای پژوهشی را مبتنی بر همین رویکرد جدید دانست و با اشاره به سوابق طولانی خدمت ایشان در این پژوهشگاه اظهار امیدواری کرد، با بهره‌گیری از تجربیات و نظرات ارزشمند ایشان و سایر اعضای پژوهشگاه و شورای پژوهشی، ضمن استفاده از همه ظرفیت‌های پژوهشگاه وضعیت و جایگاه این مرکز علمی_پژوهشی بهبود و ارتقاء یابد.
تشریح وضعیت بودجه پژوهشگاه در سال گذشته و حذف پاداش‌های مرسوم
رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با تشریح بخشی از مشکلات سال گذشته به‌ویژه در زمینه مسائل مالی و افزایش اندک بودجه پژوهشگاه نسبت به سال پیش از آن، به تلاش‌های صورت‌گرفته برای تأمین منابع مالی در اواخر سال گذشته اشاره کرد که با کوشش‌های صورت گرفته، پژوهشگاه موفق به تسویه بخشی از بدهی‌های معوقه از دوره‌های قبل شد.
دکتر نجفی حذف پاداش اعطایی به معاون‌ها و مدیران ستادی و بخش‌های اداری و اعضای مختلف مرسوم شده از دوره‌های پیشین را یکی از اقداماتی برشمرد که از سوی مدیریت جدید انجام شد تا ضمن رعایت عدالت و انصاف در بهره‌مندی اعضای پژوهشگاه از امکانات مختلف به‌ویژه مشوق‌های مالی، صرفه‌جویی قابل‌ملاحظه‌ای نیز در هزینه‌ها انجام شود تا امکان پرداخت بخشی از بدهی‌های معوق پژوهشگاه بدین طریق فراهم شود.
تشکیل کمیسیون «ارزیابی کیفیت و تحول در پژوهش»
دکتر نجفی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به تشکیل کمیسیون «ارزیابی کیفیت و تحول در پژوهش» و جمع‌آوری دیدگاه‌ها و نکات اعضای هیأت علمی پژوهشگاه و تدوین شیوه‌نامه پژوهشی جدید با همکاری مدیریت نظارت، ارزیابی و تضمین کیفیت، این فرآیند را آغاز راهی دانست که از یک‌سو منجر به تصحیح ساختار پژوهشگاه و قرار گرفتن فعالیت‌های اعضای پژوهشگاه در خدمت پژوهش و هزینه‌کرد بودجه پژوهشگاه مبتنی بر فعالیت‌های پژوهشی شده و از سوی دیگر منجر به خروج انحصار انجام فعالیت پژوهشی از صرف ارائه طرح شده است.
رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی یادآور شد: با وجود کوشش‌ها و دریافت نظرات و ملاحظه ابعاد و زوایای مختلف در تدوین شیوه‌نامه جدید، مواجهه با نواقص منتفی نخواهد شد، چون ممکن است برخی نواقص و کاستی‌ها ضمن اجرای شیوه‌نامه آشکار شود که پس از مدتی، ضمن بررسی بازخوردها، نسبت به رفع کاستی‌ها اقدام خواهد شد.
ضرورت فعال‌تر شدن شورای صنفی اعضای هیأت علمی
وی همچنین ضرورت فعال‌تر شدن شورای صنفی اعضای هیأت علمی را متذکر شد و با توجه به اتمام دوره پیشین این شورا، از مدیریت نظارت، ارزیابی و تضمین کیفیت خواست برنامه‌ریزی لازم برای ارسال فراخوان و ثبت‌نام کاندیداها برای دوره جدید این شورا را صورت دهد.
دکتر نجفی در پایان سخنان خود با تشریح وضعیت فعالیت‌های واحد نشر و ویرایش پژوهشگاه و بدهی‌های این واحد و نحوه ارزیابی و انتشار کتاب‌ها در دوره‌های پیشین، از برنامه‌ریزی لازم برای فعالیت همه‌جانبه این واحد با توجه به ابعاد مختلف و گسترده آن شامل بخش انتشار کتب، فروشگاه کتاب و ... در روزهای پیش‌رو خبر داد.
ساماندهی وضعیت نشریات و تعیین سردبیران و مدیران مسئول آنها
در ادامه جلسه دکتر یحیی فوزی، معاون پژوهشی و تحصیلات تکمیلی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز با تشریح فرآیند انتخاب و معرفی مدیران مسئول و سردبیران نشریات پژوهشگاه، از تأیید اعضای معرفی شده از سوی کمیسیون نشریات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری خبر داد و اظهار امیدواری کرد: با رعایت مقررات مصوب در این حوزه، ساماندهی اعضای هیأت تحریریه مجلات نیز به سرعت انجام و با بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌های پژوهشگاه و تشکیل جلسات هیأت تحریریه، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی لازم برای تداوم و تسریع فعالیت‌ها در نشریات مختلف انجام شود.
دکتر فوزی یادآور شد: اعضای هیأت تحریریه متناسب با ظرفیت‌های قانونی مصوب از سوی وزارت عتف و با پیشنهاد سردبیران مشخص خواهند شد و امید است روند معرفی اعضا به صورتی باشد که ضمن بهره‌گیری حداکثری از توان و ظرفیت نیروهای موجود در پژوهشگاه، از افراد شاخص و برجسته سایر دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی نیز بهره گرفته شود.
ضرورت فعال‌تر شدن پژوهشگران در تعیین سیاست‌ها و ارائه برنامه‌های پژوهشی
معاون پژوهشی و تحصیلات تکمیلی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی همچنین با تشریح رویکرد و سیاست جدید مدیریت پژوهشگاه در مدیریت فرایندهای پژوهشی مبتنی بر نگاه پایین به بالا و اداره و برنامه‌ریزی از سوی پژوهشکده‌ها و مراکز پژوهشگاه و مشارکت آنها در تصمیم‌سازی و ارائه برنامه پژوهشی، بر محوریت نقش پژوهشگران در این رویکرد در مقابل نگاه بالا به پایین و تعیین برنامه‌ها از سوی مسئولین پژوهشگاه، تأکید کرد و فعال‌تر شدن اعضا و پژوهشگران در تحول‌آفرینی و تعیین اولویت‌ها و سیاست‌های پژوهشی از سوی پژوهشکده‌ها را خواستار شد.
لزوم نقش‌آفرینی پژوهشگران حوزه علوم انسانی در تحقق ابعاد مختلف شعار سال
معاون پژوهشی و تحصیلات تکمیلی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری و نام‌گذاری سال جدید با عنوان «تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین»، مخاطب این نام‌گذاری و نقش‌آفرینی در زمینه فعالیت‌های دانش‌بنیان را که در تدوین اسناد چشم‌انداز ایران ۱۴۰۴ یا سایر برنامه‌های کلان کشور نیز دیده شده است، علاوه بر سایر دست‌اندرکاران حوزه صنعت و حوزه‌های مختلف، دانشگاهیان و پژوهشگران به‌ویژه اندیشمندان حوزه علوم انسانی دانست.
حوزه علوم انسانی می‌تواند در اشتغال‌آفرینی فعال باشد؟
وی متذکر شد: اگرچه بحث توسعه قبلاً در عرصه‌های غیر علوم انسانی گسترش و بسط بیشتری داشت و شرکت‌های دانش‌بنیان خوبی نیز شکل گرفته‌اند، ولی در علوم انسانی این موضوع با اما و اگرهایی مواجه بود، ازجمله اینکه آیا علوم انسانی بسترساز و از مقوله فرهنگی است یا اینکه حداقل برخی رشته‌های علوم انسانی نیز می‌توانند در حوزه اشتغال‌آفرینی فعالیت داشته باشند.
دکتر فوزی با اشاره به اینکه اکنون درکشور مطابق گزارش‌ها حدود ۷ هزار فعالیت دانش‌بنیان در حوزه علوم انسانی وجود دارد، با اشاره به جایگاه پژوهشگاه در میان مؤسسات و نهادهای علوم انسانی کشور، تأکید کرد: پژوهشگران پژوهشکده‌ها و مراکز مختلف پژوهشی پژوهشگاه نیز باید در این زمینه فعال‌تر بوده و با توجه به وجود مرکز نوآوری و توسعه فناوری در پژوهشگاه، برنامه‌ها و فعالیت‌های خود را که مرتبط با این حوزه به‌ویژه در ارتباط با مسائل علوم انسانی دیجیتال است، ارائه دهند.
معاون پژوهشی و تحصیلات تکمیلی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با اشاره به اهمیت موضوع، بر طرح موضوع و سند مرتبط با آن در یک جلسه از جلسات شورا تأکید و اظهار امیدواری کرد که با همکاری پژوهشکده‌ها و مراکز مختلف پژوهشگاه، بتوانیم شاهد نقش‌آفرینی و پیشتازی پژوهشگاه در این زمینه نیز باشیم.
رویکرد مالی جدید پژوهشگاه متناسب با بودجه انقباضی دستگاه‌ها و نهادهای مختلف کشور
دکتر عبدالله قنبرلو، معاون اداری، مالی و مدیریت منابع پژوهشگاه نیز با تبریک سال جدید و حلول ماه مبارک رمضان، با تشریح وضعیت بودجه پژوهشگاه در سال گذشته، از بودجه انقباضی اختصاص‌یافته به دستگاه‌ها و نهادهای مختلف کشور به‌ویژه دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها و ضرورت حرکت و برنامه‌ریزی پژوهشگاه مبتنی بر این وضعیت خبر داد.
دکتر قنبرلو رویکرد جدید مالی پژوهشگاه در سال جدید را با هدف صرفه‌جویی حداکثری و ایجاد کمترین بدهی ممکن دانست که برنامه‌ریزی لازم برای صرفه‌جویی در مصارف و هزینه‌های پژوهشگاه در بخش‌های مختلف صورت گرفته است.
ضرورت فعالیت حضوری اعضای پژوهشگاه در چارچوب مصوبات ابلاغی
معاون اداری، مالی و مدیریت منابع پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با اشاره به ضرورت حضور اعضای پژوهشگاه و انجام فعالیت‌ها در سال جدید به‌صورت حضوری، از توافق صورت‌گرفته برای حضور منعطف اعضای هیأت علمی از ساعت ۷ صبح تا ۷ عصر در پژوهشگاه خبر داد و از اعضای هیأت علمی خواست تا روز انجام فعالیت پژوهشی خارج از پژوهشگاه خود را به مدیریت اداری اعلام کنند تا مشکلی در ثبت ساعات حضور آنان به وجود نیاید.
اخذ مجوز راه‌اندازی دوره دکتری رشته جامعه‌شناسی
دکتر روح‌الله کریمی، مدیر تحصیلات تکمیلی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز با اشاره به اخذ مجوزهای لازم برای راه‌اندازی دوره دکتری رشته جامعه‌شناسی، این موفقیت را به اعضای پژوهشگاه به‌ویژه پژوهشکده مطالعات اجتماعی تبریک گفت.
دکتر سیدرضا حسینی، معاون کاربردی‌سازی علوم انسانی و فرهنگی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز از آماده‌سازی تقویم سال ۱۴۰۱ با بهره‌گیری از تصاویر و اسناد مرتبط با پژوهشگاه و برنامه‌های آن خبر داد که به‌رسم یادبود به اعضای شورای پژوهشی اهدا شد.
تصویب شیوه‌نامه پژوهشی جدید پژوهشگاه
در ادامه جلسه شورا، دکتر مسعود رضایی، مدیر نظارت، ارزیابی و تضمین کیفیت، با تشریح فرآیند ارسال شیوه‌نامه پژوهشی جدید به اعضای هیأت علمی پژوهشگاه جهت اعلام نظر پیش از آغاز سال جدید و فرصت اعلام نظر آنان تا پایان تعطیلات نوروز، با دسته‌بندی و اعلام نکات و پیشنهادهای اخذ شده که بیشتر ناظر به ابهام در انجام فعالیت‌های پژوهشی نوع «ب» و «ج» بوده است، ضرورت تشریح ابعاد مختلف این شیوه‌نامه در جلسه دیدار عمومی اعضای هیأت علمی با هیأت رئیسه پژوهشگاه را متذکر شد تا با رفع ابهام‌ها به‌ویژه در ارتباط با نحوه انجام فعالیت‌های پژوهشی مشترک؛ ابعاد مختلف فعالیت‌های مرتبط با ترویجی‌سازی به‌ویژه در فضای مجازی و ...، زمینه اجرای هرچه بهتر این شیوه‌نامه فراهم شود.
بر این اساس و با توجه به نکات و مباحث مطرح‌شده از سوی اعضای شورا، مقرر شد نکات مبهم و مورد اختلاف احتمالی در کمیسیون منتخب شورای پژوهشی مطرح شود و مورد بررسی قرار گیرد و در صورت لزوم در شورای پژوهشی طرح شود.
همچنین پیشنهاد شد پژوهشکده‌ها و گروه‌های مختلف، فرم‌های پیشنهادی خود را برای ارائه طرح‌نامه‌های مختلف متناسب با نوع فعالیت پژوهشی، تدوین و برای مدیریت نظارت، ارزیابی و تضمین کیفیت ارسال کنند تا پس از بررسی در کمیته‌ای منتخب متشکل از مدیر پژوهشی، مدیر نظارت، ارزیابی و تضمین کیفیت و یکی از اعضای شورا (دکتر روح‌الله شهابی) نسبت به بررسی و ساماندهی آنها اقدام لازم انجام شود.
برنامه‌ریزی جهت مشارکت اعضای هیأت علمی برای انجام طرح‌های کلان ملی
همچنین در این جلسه مقرر شد از میان اعضای شورا دکتر فوزی، دکتر میری و مهندس عطایی آشتیانی پیشنهادهای خود را برای انجام طرح‌های کلان و ملی که می‌تواند به‌صورت مشترک و گروهی میان اعضای پژوهشکده انجام شود، در جلسه آتی شورا مطرح کنند تا برنامه‌ریزی لازم برای مشارکت اعضای مختلف پژوهشگاه در اجرای آنها صورت گیرد.
دکتر مهدی معین‌زاده، مدیر پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز از ارائه طرح‌نامه‌هایی از سوی اعضای هیأت علمی به مدیریت پژوهشی خبر داد که مقرر شد این طرح‌نامه‌ها مجدداً در شورای پژوهشکده‌ها متناسب با شیوه‌نامه پژوهشی جدید طرح شوند تا فرایندهای لازم و متناسب با نوع فعالیت پژوهشی پیشنهاد شده جهت تصویب، براساس شیوه‌نامه جدید صورت پذیرد.
ضرورت تعدیل و تغییر در آیین‌نامه ارتقای مرتبه اعضای هیأت علمی
در بخش پایانی جلسه شورا، آیین‌نامه پیشنهادی ارتقای مرتبه اعضای هیأت علمی مؤسسه‌های پژوهشی علوم انسانی که متناسب با شیوه‌نامه پژوهشی جدید از سوی دبیرخانه هیأت ممیزه پژوهشگاه تدوین شده است، مورد بحث و بررسی اعضای شورا قرار گرفت.
دکتر حمیدرضا دالوند، دبیر هیأت ممیزه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، با تشریح ساختار آیین‌نامه فعلی ارتقای مرتبه و مواد و بندهای مختلف آن و با توجه به دیدگاه مسئولین مختلف وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مبنی بر لزوم بازنگری در آیین‌نامه ارتقاء مرتبه اعضای هیأت علمی متناسب با رشته‌های مختلف، ایرادها و نکات مختلف مطرح شده در مورد آیین‌نامه فعلی از سوی اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی به‌ویژه اصحاب علوم انسانی را یادآور شد که مهم‌ترین آنها، بی‌عدالتی در وزن‌دهی به فعالیت‌های علمی حوزه‌های آموزشی و پژوهشی بوده است.
دبیر هیأت ممیزه متذکر شد: از آنجا که «مقاله» مهم‌ترین ابزار در کسب رتبه در رده‌بندی‌های علمی لحاظ شده است، در نگاه طراحان آیین‌نامه فعلی، عضوی شایسته ارتقاء خواهد بود که در تولید مقاله موفق‌تر باشد و این روند منجر به ایجاد روابط ناسالم در نگارش مقاله از یک‌سو و نگارش مقالات متعدد بدون توجه به مسائل و نیازهای اساسی کشور از سوی دیگر شده است.
دکتر دالوند ادامه داد: اگرچه نگارش مقاله می‌تواند منجر به دستیابی به جایگاه مناسب علمی در منطقه و جهان شود و متناسب با آیین‌نامه فعلی ارتقاء مرتبه اعضای هیأت علمی به این فعالیت اهمیت بیشتری داده شده است، اما ضرورت دارد پس از یک دهه اجرای آن، نتایج حاصل از اجرای این آیین‌نامه با وضعیت و شرایط علمی و اقتصادی کشور بازاندیشی شود.
دبیر هیأت ممیزه با تأکید بر ضرورت انفکاک ارتقای اعضای هیأت علمی رشته‌های علوم انسانی از علوم مهندسی و تجربی، ایجاد نظام ارتقای علوم انسانی مبتنی بر ارزش‌ها و اهداف غایی همچون توجه به اولویت‌ها و نیازهای علمی و فرهنگی کشور؛ نظریه‌پردازی؛ نوآوری و اصالت در پژوهش و ... را در کنار برقراری توازن در محاسبه و ارزش‌گذاری فعالیت‌های اعضای هیأت علمی آموزشی و پژوهشی متذکر شد.
بنابر اعلام روابط عمومی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، بر این اساس و با توجه به مباحث صورت گرفته در جلسه شورا به‌ویژه اینکه آیین‌نامه فعلی ارتقاء مرتبه بر اساس تجربیات زیسته اعضای هیأت علمی مهندسی و فنی تدوین شده است، بر لزوم ارائه دلایل توجیهی قوی مبنی بر نیاز به بازنگری در آیین‌نامه فعلی ارتقاء مرتبه تأکید و مقرر شد، مفاد آیین‌نامه پیشنهادی در جلسات بعدی شورا مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
|