دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی قبل از برگزاری نشست هم‌اندیشی بررسی ابعاد و چگونگی تحول نگرشی، فرایندی‌محتوایی و ساختاری در فعالیت‌های قرآنی کشور بیانیه‌ای را در قالب یک پیش‌نویس صادر کرده که به شرح زیر است:
در اجرای مصوبه جلسه ۵۳ مورخ دوم آذرماه ۱۴۰۰ شورای توسعه فرهنگ قرآنی و به منظور تأمین مطالبات مقام معظم رهبری مدظله العالی در بازسازی انقلابی و خردمندانه ساختار فرهنگی کشور، تحول شورای عالی انقلاب فرهنگی، تبدیل شورای عالی به قرارگاه فرهنگی کشور و همچنین اجرای اقدام ملی نخست نقشه مهندسی کشور مبنی بر اجرا و به روزرسانی منشور توسعه فرهنگ قرآنی، کمیته بازنگری و تحول ساختارها و نظام امور قرآنی با جمع‌بندی و کاربست نتایج مطالعات پژوهشی و کارشناسی سال‌های اخیر، راهکارهای تحولی را با نگاه به پیش‌فرض‌ها و اصول زیر به شرح ذیل پیشنهاد می‌کند.
اصول تحول
۱. تحول از شناخت وضع موجود آغاز می‌شود و با آینده‌نگاری زمینه آینده‌سازی را فراهم می‌کند. هر تحول باید مبتنی بر اقدام عملیاتی قابل ارزیابی جهت ارتقای وضع موجود باشد.
۲. دستاوردهای چند دهه گذشته در امور قرآنی متعدد و برآیند مساعی همه نهادها و فعالان قرآنی بوده است. ليكن وضع فعلی همچنان از تحقق رویکردهای سه‌گانه مورد انتظار منشور و اسناد راهبردی توسعه فرهنگ قرآنی مبنی بر هماهنگ‌سازی، فرهنگ‌سازی و نظام‌سازی قرآنی فاصله دارد.
٣. مهم‌ترین آسیب نظام امور قرآنی عدم اجرای اسناد راهبردی منشور است. اسناد نماد و حصيله برنامه‌ریزی راهبردی قرآن در نظام جمهوری اسلامی هستند، نه محصول کار یک فرد یا یک بخش. در اسناد باید اولویت‌گذاری مبتنی بر زمان‌بندی مشخص با شروع از بهار ۱۴۰۱ صورت پذیرد.
۴. اصلاح فرایندهای فعالیت‌ها و امور قرآنی مهم‌ترین راهکار تحول اجرای اسناد به شمار می‌رود. از بین فرایندها، فرایندهای تربیت و تأمین نیروی انسانی، تأمین مالی و اداری و مدیریتی که فرایندهای اصلی را پشتیبانی می‌کنند، اهمیت بیشتری دارند.
۵. تغییرات مطلوب فرایندی نحوه اصلاحات ساختاری را مشخص می‌کنند. در اصلاح ساختاری دو دیدگاه تمرکز و شبکه مطرح است. ساختارها باید چابک شده و از توسعه ساختاری خودداری شود. همچنین اصلاحات ساختاری بایستی مبتنی بر واگذاری حداکثری امور به مردم، کاهش تداخل و موازی کاری و تعیین متولی برای وظایف معطل مانده، افزایش شفافیت، کیفی سازی فعالیت های قرآنی و افزایش اثربخشی جهت کاربردی کردن قرآن در زندگی فردی و اجتماعی باشد.
۶. تغییر در حوزه نگرش با تأكيد بر اقشار و گروه‌های مرجع تأثیرگذار مانند مسئولان، روحانیون، معلمان و نخبگان مقدمه منطقی تحول در امور قرآنی است. این مهم مقدمه گفتمان‌سازی در جامعه مبتنی بر حکمرانی قرآنی و تحول سبک زندگی خواهد بود.
۷. در عصر فراطلاعات حمایت از فعالیت‌های مؤثر قرآنی در فضای مجازی نقش بی‌بدیلی در تحقق تحول مطلوب ایفا می‌کند.
۸. در گام دوم انقلاب اسلامی، ضمن تأكيد بر سطح فردی تمسک به قرآن، حرکت به سمت سطح اجتماعی تمسک و نیز تحقق مرجعیت قرآنی ج.ا.ا در عرصه بین‌الملل، نیازمند تسریع و تقویت است.
اقدامات و اولویت های تحولی فرایندهای پشتیبانی اجرای اسناد راهبری
۱ – حیطه تربیت و تأمین نیروی انسانی
۱. توانمندسازی مربیان مهد و پیش دبستانی و موسسات مردمی، آموزگاران ابتدایی، دبیران قرآن، دینی و عربی متوسطه و مربیان تربیتی آموزش و پرورش و مدرسان آموزش عمومی قرآن حوزه و دانشگاه
۲. توانمندسازی نیروی انسانی فعال در بخش قرآنی دولتی و مردمی و استقرار نظام ارزشیابی نیروی انسانی بر مبنای سیستم پاداش
عملکرد
۳. حمایت از نخبگان و فعالان محتوایی و صنایع فرهنگی قرآنی و فناورانه
۴. ساماندهی و تقویت جلسات قرآنی خانگی و محلی
۵. مأموریت‌گرا کردن دانشکده‌های علوم قرآنی سراسر کشور جهت تأمین و تربیت و تقویت سرمایه انسانی مورد نیاز امور قرآنی همراه با استقلال‌بخشی به دانشگاه علوم و معارف قرآن
۲ - حیطه تأمین مالی
۱. هدفمند کردن حمایت‌های مالی دولتی از موسسات قرآنی مردمی با رویکرد حمایت زیرساختی
۲. ایجاد سامانه‌های شفافیت فرایندهای مالی امور قرآنی
۳. یکسان‌سازی ردیف‌های مصرح قرآنی دستگاه‌ها در قانون بودجه عمومی کشور همراه با درج عناوین اعتبارات ذیل اجرای منشور به صورت مستقیم در ردیف‌های بودجه‌ای دستگاه‌ها
۴. تقویت و توسعه سازوکارهای توسعه مشارکت مالی مردمی در امور قرآنی
۳ - حیطه اداری و مدیریتی
۱. حمایت از تأسیس موسسات تخصصی قرآنی مردمی
۲. ایجاد قرارگاه متمرکز سیاستگذاری، هماهنگی و نظارت راهبری در امور قرآنی همراه با تشکیل هسته های اندیشه ورزی قرآنی در سطوح نخبگانی، صنفی و نهادی در مجموعه شورای عالی انقلاب فرهنگی و احیا و تقویت شوراهای قرآنی استانی
۳. تقسیم و تفکیک مأموریتی امور قرآنی در بین دستگاه‌ها و نهادهای فعال همراه با بازآرایی مأموریت های فاقد متولی قرآنی و واگذاری آنها
۴. تشکیل شورای هماهنگی امور قرآنی در عالی‌ترین سطح در هر دستگاه و نهاد در مرکز
۵. تسهیل امکان اختصاص استفاده از فضای مدارس و ساختمان های اداری بلااستفاده در ساعات غیرفعال به موسسات قرآنی مردمی
۶. تسهیل صدور مجوز ایجاد مهدها و مراکز پیش دبستانی برای موسسات قرآنی موفق
۷. واگذاری فرایندهای صدور مجوز موسسات قرآنی مردمی به اتحادیه مردم نهاد
۸. اعتباربخشی به مدارک و گواهینامه های آموزشی موسسات قرآنی مردمی
۹. تصویب قوانین و مزایای تشویقی برای ترویج حفظ قرآن و تربیت ۱۰ میلیون حافظ قرآن کریم
|