وی افزود: ماده واحده‌ای که در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید، هدفمند شدن آیین‌نامه ارتقا برای پیشرفت کشور و علم و فناوری کشور بود با این رویکرد مقرر شد که آیین‌نامه بازنگری و پیشنهادها بررسی شود. مشکلی که وجود داشت، مسئله وتویی بودن مقالات Web Of Sciences بود، برخی بر این نظر بودند که اگر این وتو برداشته شود، ارتقای آموزش عالی کشور لطمه می‌خورد، اما این‌گونه نیست. باید وزن پیشرفت اعضای هیأت علمی متناسب با پیشرفت کشور تنظیم شود و جایگاه پیدا کردن در سطح بین المللی یکی از مولفه های زنجیره توانمندی علمی است. آیین‌نامه جدید متناسب با این رویکرد اصلاح شده است. آئین نامه جدید با مشورت با دانشگاه های کشور و تشکیل ده کارگروه تدوین شد و تلاش شده توانمندی های آموزشی و پژوهشی و رابطه دانشگاه با صنعت را مورد توجه قرار دهد.
به گفته استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران؛ این آیین‌نامه چند پیوست دارد که یک پیوست مختص دانشگاه آزاد و پیوست دیگر مربوط به ملاحظات دانشگاه‌های علوم پزشکی خواهد بود. همچنین بخشی از علوم انسانی و اجتماعی که مورد توجه قرار نگرفته است، مدنظر قرار خواهد گرفت. نهاد رهبری در دانشگاه ها هم ملاحظاتی در مورد مولفه‌های ماده 1 که اختصاص به فعالیت‌های فرهنگی دارد، مورد نظر دارد که لازم است به آنها توجه شود.
دکتر عاملی خاطرنشان کرد: در اهداف گام دوم، مقام معظم رهبری تمدن نوین اسلامی که از مسیر استقرار جامعه اسلامی محقق می‌شود را مورد توجه قرار داده‌اند. در این مسیر، دانشگاه عامل استقرار جامعه اسلامی است و بنیان این حرکت دانش و دانائی است. لذا شاخص‌های پویایی متناسب با استقرار عدالت، توسعه سلامت و کاهش درد مردم در آیین‌نامه می تواند مورد توجه قرار گیرد. در واقع نظام امتیاز دهی دانشی می تواند با خلق ارزش های تمدنی گره بخورد. شاخص های فناوری و نوآوری که در ماده 4 تعریف شده لزوما اختصاص به رشته های مهندسی ندارد. فناوری یک تعریف خاص ابزاری اعم از ابزار سخت و نرم دارد و یک تعریف عام که در واقع خلق توانائی های متنوع برای حل مسئله است که بسیار از مفاهیم و دانش های فهم اجتماعی نیز از جنس فناوری و زیرساخت های اصلی فناوری است که تبدیل به صنعت و صنایع سخت و نرم می شود.
حقدوست ادامه داد: آن چه که در یک سال و نیم گذشته در وزارت بهداشت انجام شد، تلاش برای اصلاح برخی بندهای آیین‌نامه بوده است. بر این اساس، تیم‌ها و گروه‌های متعدد بر روی این موضوع کار کردند و اسناد بالادستی مورد بررسی قرار گرفتند و نهایتاً به چارچوبی رسیدیم.
دکتر شهرام یزدانی، رئیس مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی وزارت بهداشت در ادامه به ارائه گزارش تغییرات پیشنهادی از سوی وزارت بهداشت در مورد آیین‌نامه ارتقا پرداخت و اظهار کرد: به دنبال دستوری که داده شد، کارگروهی در مرکز ملی تحقیقات راهبرد آموزش پزشکی شکل گرفت و مطابق تحلیل بیانات مقام معظم رهبری، بررسی اسناد بالادستی، مقایسه و تطبیق با کشورهای توسعه‌یافته و ... انجام پذیرفت. گام اول تحلیل نقاط ضعف آیین‌نامه پیشین و توجه به نقش حرفه‌ای اعضا در شرایط فعلی بود. در آیین‌نامه کنونی، نقش‌ها و وظایف هیأت علمی به تفکیک سطوح ارتقا اعضا دیده نمی‌شود و یک مربی دارای همان وظایفی است که دیگری بر او مترتب است و در واقع یک مربی از حوزه‌هایی امتیاز کسب می‌کند که استاد تمام هم از همان مسیر ارتقا می‌یابد، لذا یک تقسیم کار آکادمیک وجود ندارد.
وی افزود: برای ایفای نقش‌های آکادمیک، صلاحیت‌های پایه و فنی و فرا صلاحیت‌های عالی دیده نشده است و اینکه چگونه باید کسب شود و کسب آن بخشی از عملکرد هیأت علمی هست یا خیر؟ تفکیک مشخصی بین صلاحیت، دستاورد و عملکرد وجود ندارد و این سه از هم تفکیک نشده‌اند. همچنین مفهوم دانش‌پژوهی به صورت حداقلی وارد آیین‌نامه شده است، در حالی که در دنیا این مفهوم وحدت‌بخش در همه حوزه‌های عملکرد آموزش عالی است. از سوی دیگر، نقش‌های جدید هیأت علمی برای گذار از دانشگاه نسل سوم و چهارم و اینکه اعضا نوآور باشند، تعریف نشده و وجود ندارد و همچنین نقش‌هایی که نشان می‌دهد اعضای هیأت علمی وظایفی کلان‌تر نسبت به جامعه پیرامونی و توسعه کشور دارد، برایشان تعریف نشده است.
وی گفت: ملاک‌ها و ضوابط ارتقا با اهداف مسیر حرفه‌ای همخوان و یکسان نیست و تناقض‌هایی وجود دارد. در وزارت بهداشت چارچوب مفهومی برای رسیدن به نظام ارزش‌بنیان مطابق سند اسلامی شدن دانشگاه دنبال شد و به عنوان مثال برنامه درسی مبتنی بر ارزش مورد توجه قرار گیرد و مدلی قوی تبیین شده است. همچنین پرداخت به این موضو که غایت آموزش چیست و درباره این موضوع پروژه‌هایی تعریف گردیده است. موضوع دیگر، برنامه درسی پنهان بود، اگر بحث ارزش می‌شود آنچه که ضد ارزش است پنهان بوده و از طریق محیط ضربه می‌زند. کار دیگر این بود که برای انتقال ارزش‌ها به دانشجو چه مدلی را می‌توان دنبال کرد که به واسطه سیاست‌های آموزشی مبتنی بر ارزش در سطح نظام آموزش پزشکی، دنبال شده است.
یزدانی درباره ارزشیابی و ارتقای اعضای هیأت علمی بیان کرد: می‌بایست این ارزشیابی و ارتقا با در نظر گرفتن اخلاق وظیفه‌مدار پیش برود و جدای از آن با رویکرد اخلاق فضیلت‌مدار، چه وظایفی هیأت علمی باید داشته باشد، مواردی بیان شده است. کاری که انجام شد این بود که در گام اول تعریف نقش داشتیم و از منابع مختلف بررسی‌هایی به عمل آمد که هیأت علمی چه نقش‌هایی در نظام علمی دارد، از جمله مدیریت، آموزش، پژوهش، کارآفرینی، نوآوری، سیاستگذاری و ... احصا شد که 9 نقش اصلی و 13 نقش فرعی استخراج شده است. البته همه اینها در کار متبلور است و رد پای آن وجود دارد. در ایفای هر یک از این نقش‌ها، به تفکیک هر نقش، چارچوب صلاحیت و تفکیک نقش نیاز است و هر نقش وظایف و چارچوب‌های صلاحیت متفاوتی دارد.
وی ادامه داد: در ادبیات جهانی، دانشگاه نهادی دانشی است و همه فعالیت‌ها در دانشگاه حول این محور است. بر این اساس، 4 کارکرد دانشگاه را تولید دانش (پژوهش)، انتقال دانش (آموزش)، مدیریت و کاربست دانش (تولید محصول) تعریف کردند. سپس کارکرد دانشی پنجمی هم برای آن تعریف گردید که آن درگیر شدن در توسعه جامعه پیرامونی بود. مطابق این کارکرد، توسعه سرمایه اجتماعی و ورود دانشگاه به این موضوع از ضروریات است و اگر در این حیطه با افت و خیز همراه هستیم باید فکر چاره باشیم.
دکتر عبدالرضا باقری، قائم‌مقام وزیر علوم نیز در سخنانی در این جلسه درباره آیین‌نامه پیشنهادی وزارت علوم اظهار کرد: پس از ابلاغ مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مطالعات بنیادی خوبی انجام شد که خوب است در ادامه این آیین‌نامه بیاید. اهمیت نقش آیین‌نامه ارتقا در نظام آموزش عالی کشور از این‌روست که به اعضای هیأت علمی و متخصصان کشور جهت‌دهی می‌کند و موجبات ایجاد رقابت سالم، حفظ و ارتقای استانداردهای نظام آموزش عالی به عنوان یکی از مهمترین مؤلفه‌ها در نظام آموزش عالی کشور را فراهم می‌کند و از این منظر بسیار مهم است.
وی ادامه داد: آیین‌نامه فعلی که در دانشگاه‌ها محل رجوع است، در سال 94 تدوین شده است و هر شش سال یک بازنگری انجام گرفته است. در کل کشور یک آیین‌نامه قابل انعطاف در نظام آموزشی نیاز است تا همه بخش‌ها و زیرنظام‌ها بتوانند از آن بهره‌مند شوند. اقدام ما در مجموعه وزارت علوم در این راستا، مطالعه اسناد بالادستی از جمله نقشه جامع علمی، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، دریافت نظرات از دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی، استفاده از نظرات سایر افراد دانشگاهی و دریافت تمامی ایرادات وارده و انتقادهایی که در فضای عمومی منتشر می‌شدند را جمع‌آوری و بررسی کردیم. رویکرد این بود که چارچوب اصلی آیین‌نامه حفظ و درعین حال برای بهبود آن در راستای توسعه مهارت‌افزایی و اشتغال‌پذیری فارغ التحصیلات و تحقق و توسعه فناوری و ... در دستور کار قرار گیرد.
باقری خاطرنشان کرد: لازم است این انعطاف به وجود بیاید که متناسب با مأموریت‌ها در هر زیرنظام، بتوانند مطالبی را به آیین‌نامه اضافه کنند. برای این منظور، کارگروه‌های تخصصی متعددی در حوزه‌های مختلف تشکل شدند که نتیجه کار آنها آن چیزی است که امروز درباره آن صحبت می‌کنیم.
وی با اشاره به ویژگی‌های آیین‌نامه ارتقای پیشنهادی وزارت علوم، افزود: توجه خاص به حوزه آموزش با تغییرات نسبتاً زیاد، بها دادن به افزایش کیفیت آموزش، همه جانبه‌گرایی در آیین‌نامه به ویژه توجه به تنوع رشته‌ای، هدفمند کردن توسعه فناوری و تقویت ارتباط دانشگاه با جامعه و نیز تقویت و توسعه همکاری‌های بین‌المللی و حفظ و ارتقای شاخص‌های علمی کشور در سطح بین‌المللی، در کنار اینها توجه به مسئولیت‌های اجتماعی اعضای هیأت علمی متناسب با فرهنگ ایرانی اسلامی از جمله این ویژگی‌هاست.
وی افزود: در آیین‌نامه ارتقا همچنین پیوستی اضافه شد که بر اساس آن، 80 مورد از فعالیت‌هایی که اعضای هیأت علمی در رشته‌های مختلف می‌توانند انجام دهند که عمدتاً معطوف به رفع مشکلات کشور است، و در قالب جدولی اعضا می‌توانند از امتیازات آن استفاده کنند.
دکتر محمود کمره‌ای، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران نیز در این جلسه در سخنانی اظهار کرد: در مورد آیین‌نامه ارتقا و تغییراتی که اعمال شده، مقرر گردید از اعضای هیأت علمی دانشگاه‌های مختلف به شکل‌های مختلف، اطلاعات و نقطه نظرات دریافت شود و آیین‌نامه در جهت این نظرات تغییراتی داشته باشد. اسناد بالادستی هم در این تغییرات و اصلاح مورد توجه قرار گرفتند. تأکید بر این بود که آیین نامه‌ای نگاشته شود که قابلیت عملیاتی شدن را دارا باشد و باید به نحوی کیفیت‌ها را به کمیت تبدیل کند و اجرای آن مشکل نباشد. در صورت پیچیدگی‌های فراوان اجرا به مشکل می‌خورد.
کمره‌ای ادامه داد: آن چیزی که عضو هیأت علمی با مسئولیت آموزشی باید مدنظر قرار می‌گرفت و در آیین نامه‌های قبلی این ضعف بزرگ دیده می‌شد که این آموزش مورد توجه نبود و کسب امتیاز آموزشی تعیین‌کننده نبود، خوشبختانه در این آیین‌نامه با توجه به اضافه شدن دو بند، مشکل مغفول ماندن از امر آموزش حل شده، چرا که پارامتر مهمی است. در تدوین این قسمت هم، بحث این بود که آموزش پژوهش‌محور و پژوهش مبتنی بر آموزش می‌خواهیم و این دو از یکدیگر جدا نیستند.
به گفته این عضو هیأت علمی دانشگاه؛ نکته مهم دیگر بحث انتقال پایان نامه‌های کارشناسی ارشد و رساله‌های دکتری از ماده سه به ماده آموزش بود. به این ترتیب جنس راهنمایی در انجام این پروژه‌ها، آموزش تحقیق و همکاری با دانشجوست و دستاورد آن که مقاله، پتنت، طرح پژوهشی و ... است می‌تواند امتیاز داشته باشد، اما امتیاز آموزشی در راهنمایی و مشاوره تحصیلات تکمیلی در نظر گرفته شد. این نکته مورد توجه قرار گرفت که پیش از این در آیین‌نامه ارتقایی، دو شرط وتویی وجود داشت، نخست در ارتقا به دانشیاری فارغ التحصیل کردن چهار دانشجوی کارشناسی ارشد مدنظر بود و برای ارتقا به استادیاری، فارغ التحصیل کردن سه دانشجوی مقطع دکتری وجود داشت. بسیاری از دانشگاه‌های کشور امکانات برگزاری دوره‌های تحصیلات تکمیلی را ندارند و از طرفی این فشار به وزارتخانه می‌آمد که این مجوز را کسب کنند، به همین دلیل مشکلاتی از این جهت به وجود می‌آمد. ضمن آنکه سیاست آموزش عالی کشور افزایش و ارتقای کیفیت آموزش عالی است و نه کمیت را توسعه دادن، از این نظر پیشنهاد شد که اگر پایان‌نامه‌ها در قالب ماده آموزشی مورد نظر قرار گیرد، هم فشارها کم می‌شود و هم کار به صورت معقول در راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه دنبال می‌شود.
وی افزود: در قسمت مربوط به پایان‌نامه‌ها کسب 20 امتیاز برای استادی و کسب 10 امتیاز برای ارتقا به دانشیاری ملاک عمل قرار گرفت. نکته دیگر اینکه سقف حداکثر امتیاز ماده آموزشی هم ارتقا پیدا کرد. برای ارتقا به دانشیاری کسب 20 امتیاز از قسمت آموزش کفایت می‌کرد که 15 امتیاز مربوط به کمیت و 5 امتیاز هم مربوط به نظم و انضباط آموزشی بود. این تغییر اتفاق افتاد که کف 20 امتیاز به 55 و حتی 60 امتیاز ارتقا پیدا کرد و سقف کل ماده دو که 40 امتیاز بود به 70 امتیاز ارتقا پیدا کرد و اعضای هیأت علمی قادر خواهند بود در بحث آموزش تا این سقف کسب امتیاز کنند. نکته دیگر در بخش آموزش، بحث کمیت تدریس بود که قبلاً برای دوره‌های ارشد و دکتری ضرایب 1، 1.25 و 1.5 را در نظر می‌گرفتیم و برای اینکه اساتید خوب هم بتوانند در دانشگاه تدریس کنند، نیازمند این هستیم که پایه آنها هم قوی شود، این ضریب برای همه یکسان در نظر گرفته شد و امید است به ارتقای کیفیت آموزش کمک کند.
کمره‌ای اضافه کرد: در ارتباط با ماده سه که قسمت پژوهش است، آیین‌نامه قبلی به دو بخش تقسیم شد، چرا که بعضی از فعالیت‌های ماده سه مربوط به مباحث فناوری بود و با اضافه کردن ماده جدیدی به نام ماده چهار، ماده سه در قالب پژوهش و توسعه علمی باقی ماند، اما ماده چهار به عنوان توسعه مباحث فناوری در نظر گرفته شد. ماده چهار نیز که مربوط به خدمات علمی و اجرایی بود هم به ماده پنج تبدیل شد. در قسمت ماده سه که مربوط به فعالیت‌های توسعه علمی و پژوهشی و بحث مقالات مطرح بود و الزام به چاپ مقالات علمی پژوهشی در نشریات بین‌المللی به صورت الزام‌آور قید شده که باید قید الزام آن برداشته شود. ضمن اینکه خود این ماده دارای 25 امتیاز برای دانشیاری و 40 امتیاز برای استادی، به 20 و 30 امتیاز به ترتیب برای دانشیاری و استادیاری کاهش پیدا کرد. بخش اضافه این امتیاز به ماده چهار منتقل می‌شود.
وی ادامه داد: در قسمت مربوط به مقالات، معاونت پژوهشی وزارت علوم بخشنامه‌ای درباره مجلات داشتند که در مجلات علمی مقالات با موقعیت‌های متعدد مانند پژوهشی، کاربردی و ... داریم، در عین حال همه مجلات علمی هستند. آن چه که اضافه شد این بود که با توجه به اینکه کنفرانس‌ها به سمتی می‌رفت که هیأت علمی کمتر شرکت می‌کردند و دانشجوها بیشتر مشارکت داشتند، در حالی که باید محل برقراری ارتباط اعضای هیأت علمی باشد. اینجا این مدنظر قرار گرفت که اگر 5 امتیاز از مقالاتی که خود آنها را ارائه می‌کند به دست بیاورد، بقیه امتیازات کنفرانسی لحاظ شود.
این عضو هیأت علمی دانشگاه تهران بیان کرد: در ارتباط با اثر بدیع و ارزنده هنری، امتیازهای خوبی برای آثار خوب و ارزنده هنری در نظر گرفته شد و تا سقف 30 امتیاز این امتیاز لحاظ شد. در بخش کتاب، تألیف، ترجمه، منبع آموزشی و ... که شکل‌های مختلف دارد، همه این موارد دسته‌بندی شدند و در بند (9) ماده 3 امتیازهای آنها مشخص شده‌اند. در بخش کسب رتبه در جشنواره‌های بین‌المللی قبلاً هم داشتیم که تا 5 امتیاز و تا سقف 10 بود که به 6 و 12 امتیاز ارتقا پیدا کرده است. در مورد طرح نیز پیش از این کف امتیاز 2 و سقف آن 6 امتیاز بود و این امتیاز اکنون به حداقل سه و حداکثر 15 امتیاز افزایش پیدا کرده است.
وی افزود: در مورد طرح‌های خارج از مؤسسه هم مانند سابق است و 15 امتیاز تعلق می‌گیرد. سقف مشخصی هم ندارد و گزارش علمی طرح‌های پژوهشی خارج از مؤسسه بدون سقف است. بند 12 نیز مربوط به کرسی‌های نظریه پردازی است که در بعضی رشته‌ها مانند علوم پایه و مهندسی شاید کمتر نظریه‌ای تولید شود، اما با توجه به توانمندی کشور در رشته‌های علوم انسانی و حوزه‌های علمیه، می‌توان حرف برای گفتن در حیطه نظریه‌پردازی داشت. بند 13 نیز مربوط به داوری و نظارت بر فعالیت‌های پژوهشی بود که سقف آن 10 امتیاز بود و به هر موردی امتیاز بالایی تعلق می‌گرفت که این میزان کاهش پیدا کرد و سقف آن از 10 به 7 کاهش یافت. بند 14 نیز مربوط به برخورداری از برجستگی و شاخص بودن در امر پژوهش ملاک است و بند 15 نیز سایر موارد را نشان می‌دهد و پیوستی مربوط به فعالیت همه رشته‌هاست.
به گفته کمره‌ای؛ ماده 4 که جدید و مربوط به توسعه فناوری و طرح‌های نوآورانه و خلاقانه است و امتیاز آن سقف ندارد. در ماده دو که اعضا می‌توانند دانشیار شوند اما در حیطه پژوهش، فعالیت‌های چشمگیری نداشته‌اند در این قسمت و در زمینه فناوری قادرند با کسب 50 درصد امتیاز پژوهشی، می‌توانند ارتقا پیدا کنند. ماده پنج هم همان ماده چهار سابق است که پیش‌تر 18 بند داشت و اکنون در پیش‌نویس جدید بندهای آن به 26 بند افزایش پیدا کرده است.
دکتر حسین سلیمی، رئیس دانشگاه علامه طباطبایی نیز در این جلسه در سخنانی اظهار کرد: در بسیاری از جلسات در حوزه آموزش و تدوین آیین‌نامه ارتقا در وزارت علوم حضور داشته‌ام و معتقدم بسیار کار سخت، ارزشمند و عمیقی صورت گرفته و جای تقدیر دارد، اما چند مسئله باید مورد توجه قرار گیرد. در دانشگاه‌های علوم پزشکی تعداد زیادی رشته‌های علوم انسانی مانند روانشناسی، مدیریت اقتصاد و کتابداری ارائه می‌شود و هیأت علمی دارند و دانشجو تربیت می‌شود. نمی‌توان این رشته‌ها را با آیین‌نامه علوم پایه و پزشکی سنجید و باید متناسب با آیین نامه‌های بخش پژوهش در وزارت علوم ارزیابی شوند. نکته دیگر اینکه تلقی از ترفیع به معنای انجام وظایف سالیانه است. ارتقا صرفاً با انجام وظایف سالیانه امکان‌پذیر نیست، بنابراین یا باید معنای ترفیع را تغییر داد یا پیوند این دو را از بین برد.
وی با اشاره به نکاتی در مورد ماده چهار و موضوع تجاری‌سازی، افزود: تجاری سازی بسیار خوب است و به دانشگاه کمک می‌کند، اما در ارتقای هیأت علمی که مرتبه‌ای بالاتر از فرهیختگی است، نمی‌تواند نقش تعیین‌کننده و جایگزین داشته باشد. برقراری پیوند با شرکت‌ها نباید موجب برخورداری از مزایا شود. امتیازهای این حوزه برای 50 درصد اعضای هیأت علمی کشور که در رشته‌های علوم انسانی مشغول خدمت هستند، قابلیت اجرا ندارد. نظریه پردازی در سه قالب نقد، نوآوری و نظریه اصیل، فعالیتی بسیار برجسته و عمیق است و نباید آن را در حد چند مقاله پژوهشی فروکاست. کسی که نظریه اصیل و نوآوری دارد، می‌تواند سرآمد پژوهشی باشد، نه آن کسی که از جایی پول بیشتری جذب می‌کند. نباید کاسب‌کاری جایگزین فرهیختگی شود.
سلیمی خاطرنشان کرد: در حوزه هنر نیز باید گفت که بسیاری از فعالیت‌های هنری ارزشمند هستند، اما کار آکادمیک نیستند که بر اساس آنها کسی بخواهد امتیاز استادی بگیرد. اگر کار پژوهشی در این زمینه انجام شده باشد و فرد فعالیت پژوهشی خود را دراین قالب ارائه کرده باشد، می‌توان آن را مورد توجه قرار داد.