به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر سعید سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در اولین جلسه کارگروه امید، نشاط و سرمایه اجتماعی گفت: دنیای جدید براساس اقتضائات مدرنیته و جهان صنعتی مجموعه مسائل و مشکلاتی را پدید آورده که هم جامعه و هم زیست محیط انسانی را تحت الشعاع خود قرار داده است.  
ایشان تاکید کرد که زندگی صنعتی، توسعه فرهنگ سکولار و نظام های جدید زندگی مبتنی بر ارزش های نظام تجدد موجب 1) توسعه اضطراب های اجتماع، 2) خواب نآرام ناشی از بحران هویت و دغدغه های بدون پاسخ، 3) تنبلی و سستی اجتماعی، 4) کاهش مسئولیت پذیری اجتماعی و همچنین 5) کاهش امید و نشاط اجتماعی، شده است.

در دنیای معاصر افراد هویت‌های نامعین پیدا کرده‌اند، هویت دینی و ملی کمرنگ شده و در نتیجه آن کاهش مسئولیت‌پذیری اجتماعی و نآرامی هویتی رخ داده است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: در بررسی کاهش نشاط اجتماعی باید از دو منظر به موضوع ورود کرد؛ ابتدا تحولات جهانی است که سبک زندگی ناسالم مبتنی بر ارزش های مدرنیته، به صورت فراگیر موجب کاهش نشاط اجتماعی شده و از منظر دیگر برخی مسایل داخلی کشور از جمله مشکلات اقتصادی، فشارهای ناشی از تحریم‌های ظالمانه دشمن و برخی منازعات سیاسی و جناحی و برملاسازی های تقابلی که منجر به کاهش اعتمادی ملی می شود، سرمایه اجتماعی خصوص در حوزه امید و نشاط اجتماعی را هدف گرفته است.
استاد دانشگاه تهران گفت: از سوی دیگر باید مراقب بود که امیدآفرینی تبدیل به ضد خودش نشود؛ امید تصویر روشنی برای آینده فرد و جامعه ترسیم می‌کند، ولی اگر در واقعیت جامعه نتوان به اهداف مورد نظر دست یافت، این امید تبدیل به ضد خودش می‌شود؛ لذا باید براساس واقعیت‌ها به مردم امید داد و برنامه ریزی اجرائی واقعی داشت.
دکتر عاملی با اشاره به ظرفیت‌های نگاه دینی و معنوی در نشاط آفرینی به انسان‌ها گفت: کسی که مبتنی بر اعتقادات، امید به خداوند داشته باشد، عمل صالح خود را افزایش می‌دهد و توکل بیشتری به خداوند خواهد داشت، لذا رضایتمندی بیشتری از زندگی دارد. اما هرچه جوامع سکولارتر یا لائیک‌تر می‌شوند مشکلات اجتماعی‌شان نیز بیشتر می‌شود؛ لذا لازم است نگاه عمیق و همه جانبه به موضوع نشاط اجتماعی داشت و به صورت بنیادین مسأله را توصیف و تحلیل کرد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: هم اکنون از لحاظ قوانین و مقررات حوزه نشاط اجتماعی در کشور، ظرفیت‌های خوبی وجود دارد و می‌توان برخی کاستی‌ها را نیز با تعاملات و هم افزایی بین دستگاه‌ها مرتفع کرد.

دکتر منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در ادامه جلسه گفت: نگاه به مسائلی مانند نشاط اجتماعی یا سرمایه اجتماعی باید نگاه کلان و ملی باشد و فارغ از منازعات سیاسی یا جناحی به آن نگریست و برای آن برنامه‌ریزی کرد؛ هرچند که توجه به حوزه بخشی و اجرایی نیز لازم است تا بتوان امور را به نحو شایسته‌ای به پیش برد.
وزیر علوم با اشاره به ظرفیت‌های پژوهشی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی کشور برای انجام مطالعات لازم در این حوزه افزود: گاهی برخی افراد یا نهادها به منظور رسیدن به اهداف کوچک، آرامش جامعه را هدف گرفته و با انتشار برخی اخبار و سیاه‌نمایی، مردم را دچار اضطراب می‌کنند؛ این در حالی است که شفاف‌سازی‌های لازم در آن حوزه نیز صورت گرفته است. از دیگر موضوعات مهم تغییر و جابجایی گروه‌های مرجع در جامعه است، که باید برای اصلاح این فرآیند چاره‌اندیشی کرد.

دکتر سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه جلسه افزود: بررسی سرمایه اجتماعی در کشورها نیازمند نگاه چندبعدی به موضوع است. برخی کشورها با توسعه اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و برخی با تأثیرگذاری و گسترش حوزه نفوذ به بیرون از مرزهای خود به ارتقای سرمایه اجتماعی کمک می‌کنند؛  از منظری دیگر زمینه‌های داخلی برخی کشورها مانند تنوع اقلیمی، قومیتی و مذهبی موجب افزایش درگیری‌ها و کاهش سرمایه اجتماعی می‌شود، از طرفی تهدیدات امنیتی یا اقتصادی خارجی نیز بر این موضوع تأثیرگذار است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به نیاز کشور به یک گزارش مرجع در حوزه سرمایه اجتماعی افزود: در کشور مطالعات فراوانی در این حوزه صورت گرفته است که پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات آنها را احصا و بازخوانی کرده است، نقاط قوت و ضعف آنها را شناسایی نموده و در نشست‌های گفتمانی و نخبگانی به دنبال راهکارهای عملیاتی برای بهبود وضعیت است.

حجت الاسلام حاج علی اکبری رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه نیز گفت: پژوهش‌های موجود از ابعاد مختلف به موضوع پرداخته‌اند، لذا مبانی، روش‌ها و شاخص‌های متفاوتی را در پروژه‌های مختلف به کار بسته‌اند و جمع‌بندی همه این پژوهش‌ها بسیار دشوار و پیچیده است.

دکتر تقی رستم‌وندی رئیس سازمان امور اجتماعی کشور نیز در ادامه جلسه افزود: نیازمند یک چهارچوب نظری برای مفهوم‌شناسی، شاخص‌سازی، مسأله یابی و تحلیل و ارائه راهکار هستیم؛ چرا که در کنار ادبیات موجود پژوهش در این حوزه برخی مفاهیم مانند شادکامی، بهروزی، خوشبختی و ... نیز قابل تعریف و بررسی است.
دکتر ایزدی نماینده سازمان صداوسیما نیز در این جلسه گفت: با توجه به گزارش‌های مستمری که توسط صداوسیما صورت می‌پذیرد، در برخی مشاغل و نهادها اعتماد عمومی رشد صعودی دارد، هرچند که برآیند اعتماد عمومی کاهشی است. در برخی حوزه‌ها مانند پیشرفت‌های علمی، امید به زندگی و ... نیز رشد مناسبی داشته‌ایم.
ایزدی افزود: رسانه‌های خارجی و معاند نگرش مردم نسبت به اعتماد عمومی و نشاط اجتماعی را هدف گرفته‌اند و با القای مفاهیم نادرست درصدد کاهش سرمایه اجتماعی هستند. ساختارهای موجود می‌تواند نگرش‌های مردم را اصلاح کرده و سرمایه اجتماعی را تقویت کند.

در این جلسه دکتر محمد سلگی رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات به ارائه گزارشی از وضعیت سرمایه اجتماعی، امید اجتماعی و نشاط اجتماعی در ایران پرداخت.
سلگی گفت: در بین 200 منبع پژوهشی اثرگذار در این حوزه، 120 پژوهش مورد تأیید گروه تحقیق در پژوهشگاه قرار گرفت و این گروه با بازخوانی این پژوهش‌ها، ضمن توصیف و تحلیل موضوع به ارائه راهکارها نیز پرداخته‌ است. همچنین کارگروه‌های پنجگانه فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و حقوقی و قضایی با حضور نخبگان تشکیل شده است که در نهایت 200 راهکار به گروه تحقیق پیشنهاد داده‌اند و موضوع در حال پیشرفت است.
در پایان این جلسه توسط دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی جمع بندی شد که کمیته کارشناسی بررسی مسأله سرمایه اجتماعی را در سه سطح انجام دهد و نتایج مطالعات در جلسه بعدی اعضاء کارگروه سرمایه اجتماعی، امید و نشاط اجتماعی با حضور وزرا و مسئولین محترم جمع بندی نهایی شود:
1) توصیف وضعیت سرمایه اجتماعی، نشاط و امید اجتماعی،
 2) تحلیل دقیق و عمیق وضعیت و علت یابی دقیق از اینکه چرا سرمایه اجتماعی و همچنین امین و نشاط اجتماعی دچار تغییرات هیجانی می شود،
3) ارائه راهبردها و برنامه های اقدام برای تقویت سرمایه اجتماعی و ارتقاء رضایتمندی و کیفیت زندگی.
همچنین دکتر عاملی بر اهمیت مطالعات کیفی در فهم علت واقعی کاهش بعضی از شاخص‌های سرمایه اجتماعی تاکید نمود.
لازم به ذکر است بر اساس مصوبه ستاد هماهنگی نقشه مهندسی فرهنگی کشور، در راستای اجرای ماده یک، بند الف فصل هفتم نقشه مهندسی فرهنگی (مصوب جلسه ۷۴۸ مورخ ۲۷ خردادماه ۱۳۹۳  شورای عالی انقلاب فرهنگی) و راهبرد ملی ۴ ذیل راهبرد کلان ۱۳ ؛ «کارگروه امید، نشاط و سرمایه اجتماعی»  با ریاست دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و عضویت وزیر کشور، وزیر آموزش و پرورش، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، رئیس سازمان صدا و سیما و رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه تشکیل می‌شود.