رضا سلامت‌پناه، معاون دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی، شامگاه ۳۱ فروردین، در نشست «راهبردهای عمومی‌سازی فهم قرآن از منظر آیت‌الله العظمی خامنه‌ای»، گفت: در نگاه رهبر معظم انقلاب، نسبت معناداری میان قرائت قرآن و تدبر و فهم و مرجعیت علمی قرآن وجود دارد. با توجه به تبحری که ایشان در علوم و معارف قرآن دارند نظراتشان صاحب‌نظرانه است و آراء ایشان در بسیاری از مسائل مانند سیاستگذاری و مصوبات نهادهای فرهنگی تعیین‌کننده است.
وی افزود: حکومت اسلامی نسبت به عمومی‌سازی فهم قرآن و ترویج قرآن مسئولیت سترگی دارد همچنین آحاد جامعه اسلامی به عنوان مؤمنین و مکلفین نسبت به قرآن وظیفه دارند تا به فهم قرآن مبادرت کنند تا جامعه در این زمینه یعنی فهم قرآن به نرخ مطلوب برسد و باید فعالیت‌های سلبی و ایجابی مناسب داشته باشد.
سلامت‌پناه اضافه کرد: در سیره پیامبر مکرم اسلام این مسئله را به صورت جدی مشاهده می‌کنیم؛ ایشان فرمودند:ما مِن مُؤمِنٍ ذَكَرٍ أَو أُنثى حُرٍّ أَو مَملُوكٍ إِلاّ وَللّه ِِ عَلَيهِ حَقٌّ واجِبٌ أَن يَتَعَلَّمَ مِنَ القُرآنِ وَيَتَفَقَّهَ فِيهِ، هیچ انسان مؤمنی اعم از حر و عبد و مالک و مملوک و زن و مرد نیست که تدبر و تفقه در قرآن بر او واجب نباشد؛ یعنی پیامبر(ص) حق واجبی بر گردن هر مؤمن گذاشته تا قرآن را فرابگیرد و در آن تفقه کند.
قرآن راهبر جامعه اسلامی
معاون دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی بیان کرد: منظومه نظری برآمده از فرمایشات رهبری در عمومی‌سازی فهم قرآن این است که ایشان قرآن را راهبر فرد و اجتماع به کمال و انسجام امت اسلامی و استحکام درونی برای نظام جمهوری اسلامی و وظیفه اصلی حکومت را هدایت جامعه به حیات طیبه قرآنی می‌دانند.
سلامت‌پناه اظهار کرد: یکی از برجسته‌ترین مؤلفه‌های قرآنی حضرت آقا نگاه راهبردی ایشان است؛ در سال ۹۳ در محفل انسان با قرآن رمضان سالیانه اشارات راهبردی قرآنی داشتند که در امتداد نظریات معرفتی امام خمینی(ره) است؛ ایشان بیشتر به حوزه معرفتی و راهبری در انعکاس اجتماعی، تربیتی و مقوله اثربخشی انس با قرآن توجه کردند که باز هم مایه و مبدا این سخنان در امتداد نظریه معرفتی امام(ره) است.
سلامت‌پناه با تأکید بر قرائت مطلوب بیان کرد: در نگاه رهبری، اگر قرآن زیبا تلاوت شود مقدمه خشوع و گرایش به قرآن باید باشد؛ ایشان بر مقوله عمومی‌سازی تأکیدات زیادی داشته‌اند زیرا اگر جامعه در شعاع قرآن قرار بگیرد نرخ عمل به قرآن هم بیشتر خواهد شد.
وی افزود: ایشان معتقد است فهم قرآن باید آنقدر عمومی شود که مردم مستقیماً بتوانند از قرآن برداشت داشته باشند؛ یعنی هر کسی مطلبی گفت جوانان بتوانند با آشنایی با قرآن تشخیص دهند که حرف او غلط یا درست است ولی هنوز ما اینگونه با مفاهیم آشنا نشده‌ایم.
وی اضافه کرد: یکبار ایشان در جمعی فرمودند بسیاری از مسئولان کشورهای عربی نزد من می‌آیند و با اینکه اعتقادات چندان متقنی هم ندارند ولی تسلط آنها به قرآن بسیار جالب است. بنابراین انس مردم با قرآن که مقدمه عمل است در نظر ایشان بسیار مهم است.
مسئولان؛ مخاطب اصلی عمومی‌سازی فهم قرآن
معاون دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی افزود: آنچه در این حوزه‌ها مغفول مانده این است که ما عمدتاً مردم را مخاطب قرار می‌دهیم ولی ضلع مهم، مسئولان هستند؛ مخاطب اصلی عمومی‌سازی فهم قرآن، مسئولان و در مرحله بعد مردم هستند، در دوره پیامبر(ص)، فرماندهان رزم پیامبر(ص) براساس آشنایی با قرآن طبقه‌بندی می‌شدند و مسئولیت می‌گرفتند؛ یکی از شاخصه‌های مهم برای مسئولان به خصوص در حوزه فرهنگ همین آشنایی آنها با قرآن باید باشد.
وی گفت: یکی از مهم‌ترین نهادها و دستگاه‌هایی که در این زمینه مسئولیت دارد آموزش و پرورش است؛ در طول ۱۲ سالی که دانش‌آموز تحصیل می‌کند باید به مجموعه‌ای از توانمندی‌ها در عرصه قرآنی دست یابد. تقویت ایمان، توانایی خواندن قرآن، درک معنای آیات، توانایی تدبر در قرآن حفظ حداقل سه جزء، انس با قرآن به معنای قرائت روزانه، آشنایی با علوم و معارف قرآن به معنای کلیات و معارف اساسی، توانایی استفاده از قرآن و جست‌وجوی معارف عمومی قرآن، تبعیت از قرآن و عترت از جمله این توانمندی‌ها است.
سلامت‌پناه با بیان اینکه این موارد را وزارت آموزش و پرورش با ابعاد و عرض و طولی که دارد باید بر دوش بکشد تا دانش‌آموزان به این مقاصد برسند، تصریح کرد: حضرت آقا بحث محصولات و خدمات و هنرهای قرآنی را هم بسیار مورد اشاره قرار داده‌اند؛ یعنی مواردی که براساس نص قرآن به محصول و خدمات تبدیل می‌شود نوعی رواج فهم قرآن است که این کار می‌تواند در قالب شعر، نمایش و فیلم و ... صورت بگیرد.
|