منصور کبگانیان عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در رابطه با مأموریت‌گرایی در نظام‌های آموزش عالی، وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، اظهار کرد: دانشگاه‌ها یکی از ابزارهای خوب در زمینه‌های تربیت نیروی انسانی، مشاوره و حل مسائل کشور هستند.
وی با بیان اینکه بسیاری از مسائل کشور حول محور علم می‌چرخد، گفت: با علم و دانش بسیاری از مشکلات اجتماعی، اقتصادی و صنعتی توسط مباحث علمی و دانشگاهی قابل حل است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: در ارتباط با مأموریت‌گرایی و افزایش اختیارات و مصونیت‌پذیری هیأت‌های امنای دانشگاه‌ها پیش‌بینی‌هایی را مدنظر داشتیم؛ همچنین بسیاری از دانشگاه‌های ما هیأت امنای وزین، باتجربه و عناصر فرهیخته دارند.
کبگانیان افزود: به علت فشردگی نقشه جامع کشور، تکالیفی به عهده ما گذاشته شده که به دنبال آن مجبور شدیم سندهای مهمی مانند سند همکاری‌های بین‌المللی عملی و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و از این قبیل اسناد را ذیل نقشه جامع علمی کشور تدوین کنیم.
وی یادآور شد: یکی از موارد سند آمایش عالی در سال 1394 بود که دو، سه سال بعد از ابلاغ نقشه جامع علمی کشور در دو حوزه آموزش عالی و بهداشت و سلامت 2 سند آمایش طراحی شد که خوشبختانه در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و ابلاغ شد؛ همچنین مقام معظم رهبری نیز بارها تأکید داشتند که سند آمایش عالی باید اجرایی شود که ما نیز به صورت مرتب این موضوع را پیگیری می‌کردیم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: این سند بندهای مختلفی دارد که یکی از آنها سند مأموریت‌گرایی است که منجر به ابلاغ مصوبه اخیر در تاریخ 9 اسفند ماه 99 شد.
* می‌خواهیم از رقابت عقب نمانیم
کبگانیان عنوان کرد: گلایه‌های بسیاری مطرح است که چرا آیین‌نامه‌های ارتقای اساتید و آیین‌نامه‌های دفاع دانشجویان دکتری و کارشناسی ارشد اصلاح نمی‌شود؟ چرا اساتید مؤظفند فقط چند مقاله ISI ارائه دهند و از توانایی دانشگاه‌ها در حل مسائل کشور استفاده نمی‌شود؟ به نظر بنده زیربنای آیین‌نامه ارتقا و عامل اصلی آن دو محور مهم مأموریت‌گرایی دانشگاه‌ها و رتبه‌بندی دانشگاه‌ها است.
وی گفت: به عنوان مثال وقتی از رؤسای دانشگاه‌ها سوال می‌شود چرا نمی‌توانید دانشگاه را به سمت حل مسائل ببرید، یک پاسخ منطقی می‌دهند و می‌گویند می‌خواهیم از رقابت عقب نمانیم. وقتی اعلام می‌شود فلان دانشگاه رتبه 200 یا 300 جهانی یا دانشگاه‌های برتر را معرفی می‌کنید و معیار رتبه‌بندی هم عمدتاً مقالات شده است، ما هم از اساتید مقاله می‌خواهیم و مأموریت اساتید نیز صرفاً مقاله می‌شود.
کبگانیان افزود: بنده به ارائه مقاله بی‌اعتقاد نیستم و کار خوبی است، ولی مقاله محصول جانبی و بایپروداکت یک کار پژوهشی است. وقتی یک استاد دانشگاه، یک دانشجوی دکتری و یک محقق مسأله‌ای را حل می‌کند می‌تواند به صورت جانبی آن را به صورت مقاله یا پتنت ثبت کند که می‌توان گفت یک محصول جانبی است نه هدف؛ بنابراین رتبه‌بندی و مأموریت‌گرایی از عوامل بسیار مهم هستند.
* نباید آیین‌نامه ارتقای همه دانشگاه‌ها یکجور باشد
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه اگر مأموریت وجود داشته باشد آیین‌نامه ارتقاء نیز به خودی خود اصلاح می‌شود، گفت: اگر استادی در جهت مأموریت دانشگاه کار کرد قطعاً ارتقاء پیدا می‌کند. نباید آیین‌نامه ارتقای همه دانشگاه‌ها یکجور باشد. به عنوان مثال جنس دانشگاه‌ها با یکدیگر متفاوت است جنس دانشگاه‌های آزاد، جامع علمی کاربردی، دانشگاه‌های برتر و سایر دانشگاه‌ها با یکدیگر متفاوت است بنابراین باید آئین‌نامه ارتقا دانشگاه‌ها با یکدیگر متفاوت باشد.
وی اضافه کرد: مأموریت‌ها باید شفاف شود، منتهی چون کاری که شروع می‌کنیم بسیار عظیم و وسیع است، از مأموریت‌گرایی زیرنظامها به حساب می‌آ‌ید. 15-10 دانشگاه برتر کشور، دانشگاه‌های دولتی، دانشگاه جامع علمی‌کاربردی غیرانتفاعی و پیام نور که شعبات متعددی دارند، جزو زیرنظامها هستند و خوشبختانه در سند آمایش پیش بینی شده بودند و با ابلاغیه رئیس‌جمهور و شورای عالی انقلاب فرهنگی تجدید میثاقی برای اهمیت و پیگیری مجدد این موضوع فراهم شد.
قائم مقام ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور افزود: زیرنظامها باید به سراغ مأموریت‌های خود بروند و طوری نباشد که تمام دانشگاه‌ها تربیت دانشجویان دکتری را اولویت اصلی خود قرار دهند. ممکن است اولویت اصلی دانشگاهی در مقطع کارشناسی باشد و به این معنی نیست که دانشجوی دکتری پذیرش نمی‌کند و حتی برخی دانشگاه‌ها باید به مسائل و مشکلات خاص خود از قبیل صنعت و کشاورزی در استان خود بپردازند.
کبگانیان با بیان اینکه بسیاری گلایه دارند که چرا مقالات ISI را مورد تشویق قرار می‌دهیم، گفت: دانشگاه امام حسین (ع)، نخستین دانشگاهی است که از فرمانده کل سپاه مأموریت گرفت و نامه‌ای به ما ارسال و اعلام کردند برای این دانشگاه پروژه‌های جدی داریم و بنده بعد از خواندن نامه موضوع را برای تمام اعضا توضیح دادم و همه رأی دادند که آیین‌نامه ارتقای دانشگاه امام حسین (ع) نیاز به مقداری اصلاحات دارد که مطمئن شدیم این دانشگاه مأموریت دارد.
* با مأموریت‌گرایی خون تازه‌ای در دانشگاه‌ها دمیده می‌شود
وی افزود: مقام معظم رهبری بارها گفته‌اند دانشگاه‌ها در حل مسائل کشور آستین بالا بزنند. با وجود اینکه دانشگاه‌ها آماده هستند اما باید مأموریت از طرف دستگاه‌های اجرایی داده شود؛ بنابراین از وزارت علوم، بهداشت و به‌خصوص معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تقاضا داریم واسطه‌گری بین دستگاه‌های اجرایی و دانشگاه‌ها را انجام دهند تا مأموریت‌هایشان مشخص شود.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی یادآور شد: اینک یک فرصت 3 ماهه در نظر گرفته شده تا مذاکرات انجام شود و کار به تدریج پیش برود. مطمئن هستم این مأموریت‌گرایی آثار بسیار خوبی در آینده کشور خواهد داشت که آیین‌نامه ارتقا یکی از اجزای آن هست.
کبگانیان اضافه کرد: وقتی به دانشگاه مأموریت تحقیقاتی و ارتباط با صنعت و کار جدی داده شود، در پایان نامه‌های دکتری و نحوه دفاع دکتری هم اثر می‌گذارد در حال حاضر اگر استاد بخواهد ارتقا یابد، مقالات ISI وی شمارش می‌شود؛ همچنین از بسیاری از دانشگاه‌ها تشکر می‌کنم که خودشان داوطلب شدند و مأموریت‌هایی را به مأموریت‌های اساتید اضافه کرده‌اند.
وی افزود: همین موارد در مورد دانشجویان دکتری نیز صدق می‌کند، اگر دانشجوی دکتری بخواهد دفاع کند، متأسفانه حداقل چیزی که از وی می‌خواهند مقالات ISI است که اگر به دانشگاه‌ها مأموریت داده شود، دانشجویان دکتری بهترین افسران اجرای این مأموریت‌ها هستند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی یادآور شد: اگر مأموریت‌گرایی به درستی انجام شود نه فقط اساتید، دانشگاه‌ها و تمام فارغ‌التحصیلان کشور احساس هویت می‌کنند بلکه حس می‌کنند مؤفق به حل مسأله‌ای از کشور شدند و با یک صنعت اجرایی آشنایی پیدا کرده‌اند و عمدتاً می‌توانند بعد از فارغ‌التحصیلی جذب و استخدام دستگاه اجرایی شوند و دیگر این همه فارغ‌التحصیل بیکار نخواهیم داشت؛ بنابراین با مأموریت‌گرایی خون تازه‌ای در دانشگاه‌ها دمیده می‌شود که برای کشور هم مؤثر است.
کبگانیان افزود: یکی از نمونه‌های بسیار خوب مأموریت‌گرایی سندی بسیار عالی است که ستاد کل نیروهای مسلح آن را برای همکاری و استفاده از علوم و فناوری‌هایی که در دانشگاه‌ها هست پیشنهاد کرده و طرفین می‌توانند به یکدیگر کمک کنند و این موضوع مأموریت‌های دانشگاه‌ها را جدی‌تر می‌کند و دانشگاه‌ها صرفاً به سمت مقالات تمرکز نکرده باشند.
|