به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر عاملی در این مراسم با بیان اینکه خوشبختانه کرسی‌های آزاداندیشی به عنوان کار موفقی است که از ظرفیت خود دانشگاه‌ها بهره گرفته و این امر منجر به شکوفایی و بالندگی نوآوری و آزاداندیشی شده است، اظهار کرد: حوزه نواندیشی و آزاد اندیشی بسیار مهم است، رشد، توسعه، پیشرفت و حل مسائل اساسی جامعه و تبدیل شدن دانشگاه به ظرفیت گره گشایی از جامعه و پیشرفت هدفمند مستلزم تقویت حوزه‌های نوآوری و اندیشه‌ورزی است.
وی با بیان اینکه امروزه یکی از شاخص‌های مهم در اندازه گیری توانمندی کشورها شاخص نوآوری و توسعه است، ادامه داد: ما با شاخص تحقیق و توسعه آشنا هستیم، اما مهم‌تر از تحقیق و توسعه، حوزه نوآوری در راستای توسعه و پیشرفت است. روشن است که هدف از تحقیق و توسعه و همچنین نوآوری و توسعه ارتقا کیفیت زندگی است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: امروزه شاخص "کیفیت زندگی" به عنوان مهم‌ترین شاخص اندازه‌گیری پیشرفت و تعالی جوامع مطرح است، این شاخص برای جامعه اسلامی پیوند ناگسستنی با اندیشه الهی و اسلامی دارد و به حقیقت جهان و زندگی نیز اشراف دارد، همچنین بایسته‌ها و نبایسته‌های رفتاری ما را از سوی خداوند متعال که خالق قوانین هستی است تدبیر کرده که بر این اساس اگر نوآوری‌های ما معطوف به این چارچوب و نگاه باشد منشاء ارتقای کیفیت زندگی می‌شود.
وی اظهار داشت: موضوع نوآوری یکی از ارکانی است که همواره برای مقام معظم رهبری(مدظله العالی) مهم بوده است و در جلسه‌ای که گزارش ستاد نانو خدمت معظم له ارائه داده شد ضمن اینکه پیشرفت‌های نانو را مهم دانستند، به حوزه نوآوری نانو و مرجعیت کشور در این حوزه نیز تأکید کردند.
دکتر عاملی تصریح کرد: نوآوری‌های علم و فناوری متعلق به یک سرزمین نیست، وقتی پتنت جدید، نوآوری و کرسی آزاداندیشی جدیدی ثبت می‌شود، متعلق به همه جهان است و دنیا از آن بهره می‌برد؛ اما در اینجا مرجعیت ایران به عنوان سرزمین انقلاب اسلامی و مرکز تمدن نوین اسلامی که می‌تواند حقایق جدیدی را به روی دنیایی که اگرچه امروز پیشرفت کرده ولی بسیاری از امور را از دست داده است، به منصه ظهور در می آید.
وی با بیان اینکه حقایق زندگی با تدبیر الهی، خلق شده است و در واقع تلاش‌های علمی برای درک این حقایق است، افزود: چالش‌هایی که امروز در دنیای غرب وجود دارد ناشی از این است که به حقیقت زندگی توجه نشده است. نوآوری‌ها در یک هدف جامع می‌تواند بازآفرینی را داشته باشد و بازآفرینی‌هایی کند که منجر به تقویت کیفیت زندگی شود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه هدف محوری بیانیه گام دوم انقلاب دستیابی به تمدن نوین اسلامی است، بیان کرد: اگر نوآوری، علم و دانش و فناوری بتواند در این مسیر حرکت کند، ما شاهد نوآوری‌هایی خواهیم بود که منشاء حل مشکلات و پیشرفت کشور و منشا آرامش و آسایش اجتماعی خواهد بود، و بر این اساس حوزه کرسی‌های آزاد اندیشی باید توانایی‌های قابل توجهی را در حوزه فهم حوزه تمدن نوین اسلامی فراهم کند.
وی اظهار داشت: جدید بودن تمدن نوین اسلامی به معنای نوآوری جدید نیست، بلکه به معنی بازگشت به اسلام ناب است و در واقع یَسْتَأْنِفُ الْإِسْلَامَ جَدِیداً اینکه وقتی امام زمان (عج) ظهور می‌کنند اسلامی را عرضه می‌کنند که جدید است، نوین، تمدن نوین اسلامی ناظر به آن جنبه است.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران تصریح کرد: جدید بودن در تمدن نوین اسلامی به معنای استیناف و بازگشت به اسلام ناب است و این سرخوردگی‌ها و فرسودگی‌های اجتماعی را که امروزه در دنیا شاهد هستیم بازگشت به قوانین الهی را بیشتر از گذشته جدی کرده است.
وی بیان کرد: دنیای غرب برای جدا کردن دین از عرصه زندگی نه لزوماً از سیاست، تلاش بسیاری کرده است و سکولاریزم به مرور زمان دین را از همه مسیر زندگی جدا کرده است و شرایطی را ایجاد کرده است که به قول استیفن کارتر در کتاب فرهنگ بی‌ایمانی، دین از همه نهادهای اجتماعی جدا و اگر در محیط دانشگاهی از دین و ارزش‌های الهی صحبت شود، شخص مورد تمسخر قرار می‌گیرد.
دکتر عاملی با تاکید بر اینکه دین امری لازم برای قاعده‌مند کردن زندگی، سلامت و پاکی زندگی و رشد و تعالی انسان است، تصریح کرد: اگر حوزه تمدن نوین اسلامی را به عنوان یک هدف قرار دهیم و باز اندیشی‌ها و نوآفرینی‌ها را در این راستا جهت دهی کنیم که بتواند برای آینده مسیردهی کند در این صورت شاهد دانش جدیدی خواهیم بود.
استاد ارتباطات دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه نوآوری در حوزه های علم عرصه های متنوعی دارد، چهار عرصه نوآوری و پژوهش را از هم متمایز کرد:
- تحقیقات و نوآوری بنیادی (یا تحقیقات علمی خالص): کارهای تجربی یا نظری که اساساً برای تولید دانش جدید در سطح مبانی انجام می‌شود و مبتنی بر پدیده‌ها و واقعیت‌های قابل مشاهده است و عملاً هیچ کاربرد یا استفاده خاص برای آن در نظر گرفته نشده است. از بین همه سازمان‌های درگیر در تحقیق، دانشگاه‌ها به‌طور خاص بر تحقیقات بنیادی متمرکز هستند. یک مثال معروف از این نوع تحقیق، تحقیقات بنیادی سرطان است که متمرکز بر درک مکانیسم‌های منجر به سرطان است و از دانش کسب شده از این تحقیقات، برای توسعه درمان‌های جدید تشخیصی استفاده می‌شود.
- تحقیقات کاربردی نوآورانه: تحقیقاتی است که از ابتدا، برای توسعه برنامه‌ها (محصولات، فرآیندها یا خدمات؛ یا بهبود محصولات، فرآیندها یا خدمات موجود) طراحی شده است. تحقیقات کاربردی اغلب چند رشته‌ای است، زیرا ایجاد برنامه‌های کاربردی نیاز به ترکیبی از دانش در رشته‌های مختلف دارد. توسعه فرآیند کاملاً جدید تولید نمک‌های مصنوعی، یک مثال از تحقیقات کاربردی است.
- تحقیقات نوآورانه تجربی: اساسا تحقیقات تجربی که بسیاری از آنها منتهی به نوآوری می شود، با روش تجربی صورت می گیرد. کار نظام‌مند با استفاده از دانش و مهارت‌های موجود برای طراحی محصولات، فرآیندها یا خدمات جدید یا بهبود آنها که برای استفاده تجاری خاص در نظر گرفته نشده است، در این گروه قرار می‌گیرد. پژوهش در مورد تأثیر کیفیت هوا در یک خانه بر کیفیت خواب ساکنان آن، که با هدف بهبود زندگی ساکنان انجام می‌شود، مثالی از یک پژوهش تجربی است.
- نوآوری اجتماعی و نوآوری های مرتبط به حوزه علوم انسانی و اجتماعی: نوآوری اجتماعی عرصه مردمی دارد و ابعاد متنوع گسترده ای دارد که بسیاری از ریز مسائل زندگی را حل می کند و لزوما منجر به ثبت علمی نمی شود ولی بعد گره گشائی فراگیر دارد. مثلا اگر یک روستایی مشکل نظام آبیاری دارد، خلاقیت ها منجر به بهینه شدن نظام آبیاری یک نوع نوآوری کارآمد محسوب می شود. بعد دوم نوآوری اجتماعی که در قلمرو علوم انسانی و علوم اجتماعی است، نقش کلیدی در نظام و نظام و البته کیفیت زندگی دارد. این عرصه هم رفتار انسانی و عمل اجتماعی و هم حوزه ارتباطات انسانی را مورد توجه قرار می دهد و عرصه نوآوری منجر به گشایش های جدی مثلا در الگوی مصرف و افزایش بهره وری و یا اصلاح نظام اقتصادی و نظام اقتصاد زندگی دارد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان گفت: نگاهی که در بیانیه گام دوم وجود دارد تدوین جهان مطلوب است و در روشهای تحقیق و سیاست گذاری از این روش تعبیر به روش مطلوب گرا می‌کنند که به صورت پسا نگر از وضعیت مطلوب به وضعیت موجود برمی‌گردد و مسیر را مرحله بندی می‌کند برای اینکه به هدف مطلوب دست پیدا کند.
|