به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، شناخت عالمانه مصرف فرهنگی؛ جزئیات، الگوهای اصلی و روندهای نوپدید؛ گامی در راستای بازنگری و بررسی ذائقه فرهنگی مردم ایران، به منزلۀ یکی از نشانگرهای تحولات فرهنگی و اجتماعی کلان و بهعنوان منبعی موثق در تحلیل تمایزات و نابرابریها در دسترسی به تولیدات فرهنگی و نیز معیاری برای سنجش کارآمدی و اثربخشی سیاستهای فرهنگی است.
لذا هدفکلی پژوهشگران این پیمایش به شرح ذیل است:
فراهم ساختن مجموعهای از دادهها درباره شیوه گذرندان زمان فراغت مردم در شهرها و روستاهای ایران و «مصرف فرهنگی» آنان بوده است. همچنین این پژوهش از نظر هدف، کاربردی بوده و از نظر زمانی، از نوع مقطعی میباشد. از نظر گستره، از نوع پهنانگر میباشد. در این پژوهش در دو سطح توصیفی و تحلیلی و با بهرهگیری از پارادایم مطرح در چهارچوب نظری، یافتههای بهدست آمده ارائه شده است.
دادههای این پژوهش به شیوه پیمایش گردآوری شده است. اطلاعات مربوط به شهروندان ایرانی از طریق پرسشنامه ساختاریافته بهصورت مصاحبه رودرو، جمعآوری شده است.همچنین جمعیت آماری این پژوهش، شامل تمامی افراد 15 سال به بالای ساکن شهر و روستاهای کشور است.
تعداد نمونه در این بررسی 15606 نفر در 31 استان کشور هستند.
فعالیتهای تفریحی در این بخش پیمایش، شامل رفتن افراد به قهوهخانه، کافیشاپ، پارک و مراکز تفریحی معین، گردش یا قدم زدن در بازار و خیابان، رفتن به کوه و طبیعت، رفتن به مراکز بزرگ خرید خیابانگردی با اتومبیل و رفتن به شهربازی است.
دربارۀ یکی از فعالیتهای تفریحی از پاسخگویان پرسیده شده که "آیا به کافیشاپ میروید؟"
29.8 درصد گفتهاند به کافیشاپ میروند.
0.3 درصد هرروز، 0.9 درصد هفتهای چندبار، 1.9 درصد هفتهای یکبار، 3.7 درصد ماهی چندبار، 5.4 درصد ماهی یکبار، 10.7 درصد سالی چندبار و 6.6 درصد سالی یکبار به کافیشاپ میروند.
در جدول ذیل "انجام فعالیتهای تفریحی و میزان آن" نگاشته شده است:
در بخش "رفتن به پارک و مراکز تفریحی" از پاسخگویان دربارۀ یکی دیگر از فعالیتهای تفریحی پرسیده شده که «آیا به پارک و مراکز تفریحی میروید؟» 78 درصد به پارک و مراکز تفریحی میروند. 1.8 درصد هرروز، 4.7 درصد هفتهای چندبار، 9 درصد هفتهای یکبار، 15 درصد ماهی چندبار، 16 درصد ماهی یکبار، 22.9 درصد سالی چندبار و 7.9 درصد سالی یکبار به پارک و مراکز تفریحی میروند.
همچنین درباۀ اینکه «برای گردش یا قدمزدن در بازار و خیابان میروید؟» از پاسخگویان پرسیده شده است که 76.4 درصد برای گردش یا قدمزدن در بازار و خیابان میروند. 4.2 درصد هرروز، 7.9 درصد هفتهای چندبار، 9.3 درصد هفتهای یکبار، 16.2 درصد ماهی چندبار، 14.5 درصد ماهی یکبار، 17 درصد سالی چندبار و 6.5 درصد سالی یکبار برای گردش یا قدم زدن در بازار و خیابان میروند.
در جدول ذیل «انجام فعالیتهای تفریحی و میزان آن» مشخص شده است:
همچنین این بخش پیمایش درباره «رفتن به کوه و طبیعت» و همچنین «رفتن به مراکز بزرگ خرید» از پاسخگویان سؤال شده که به کوه و طبیعت و مراکز خرید بزرگ میروند؟
72.3 درصد از پاسخگویان گفتهاند که به کوه و طبیعت میروند. 1.2 درصد هرروز، 3.0 درصد هفتهای چندبار، 7.3 درصد هفتهای یکبار، 11.2 درصد ماهی چندبار، 14.8 درصد ماهی یکبار، 22.2 درصد سالی چندبار و 11.9 درصد سالی یکبار به کوه و طبیعت میروند.
همچنین 58.3 درصد گفتهاند که به مراکز بزرگ خرید میروند. 0.6 درصد هرروز، 2.5 درصد هفتهای چندبار، 5.1 درصد هفتهای یکبار، 9.6 درصد ماهی چندبار، 13.7 درصد ماهی یکبار، 16.1 درصد سالی چندبار و 10.1 درصد سالی یکبار به مراکز بزرگ خرید میروند.
در جدول ذیل «انجام فعالیتهای تفریحی و میزان آن» نگاشته شده است:
از آنجا که ممکن است افراد در چند نوع فعالیت تفریحی شرکت داشته باشند، تعداد فعالیت تفریحی آنان نیز سنجش شده است.
7.8 درصد تنها یک نوع فعالیت تفریحی دارند، 9.8 درصد افراد نیز دو نوع فعالیت تفریحی و 74.5 درصد افراد بیش از دو نوع فعالیت تفریحی دارند.
میانگین تعداد فعالیت تفریحی 4.1 فعالیت است.
در جدول ذیل «تنوع فعالیت تفریحی» نشان داده شده است:
بنابراین با کاهش سن، افزایش منزلت شغلی و پایگاه اقتصادی انواع فعالیت تفریحی مانند: رفتن به قهوهخانه، کافیشاپ، پارک و مراکز تفریحی، قدم زدن در بازار و خیابان، رفتن به کوه و طبیعت، رفتن به مراکز بزرگ خرید، خیابانگردی با اتومبیل و رفتن به شهربازی افزایش مییابد.
منزلت شغلی افراد در رفتن به قهوهخانه از این روند تبعیت نمیکند. افراد دارای منزلت شغلی متوسط پایین، بیشتر از دیگران به قهوهخانه میروند.
مردان بیشتر از زنان به قهوهخانه، کافیشاپ، کوه و طبیعت و خیابان برای گردش با اتومبیل میروند. بیکاران بیشتر از دیگر گروههای فعالیت به قهوهخانه میروند.
مردان بیشتر از زنان به قهوهخانه، کافیشاپ، کوه و طبیعت و خیابان برای گردش با اتومبیل میروند. بیکاران بیشتر از دیگر گروههای فعالیت به قهوهخانه میروند. انواع فعالیت تفریحی بهاستثنای رفتن به قهوهخانه دانشآموزان و دانشجویان بیشتر از دیگران است.
خانهدارها کمتر از افراد دارای درآمد بدون کار و این دو کمتر از شاغلان و افراد در حال تحصیل به قهوهخانه میروند.
افراد دارای درآمد بدون کار کمتر از خانهدارها و این دو کمتر از شاغلان و این گروه نیز کمتر از بیکاران به کافیشاپ و خیابانگردی با اتومبیل میروند.
افراد دارای درآمد بدون کار و خانهدارها کمتر از شاغلان و بیکاران به پارک و مراکز تفریحی، کوه و طبیعت، مراکز بزرگ خرید و یا بازار و خیابان برای قدم زدن و گردش میروند.
این بخش پیمایش در سه مقوله دیگر فعالیتهای اجتماعی افراد مورد بررسی قرار داده است؛ شرکت در مجامع عمومی، مشارکت در امور اجتماعی و معاشرت اجتماعی.
از پاسخگویان دربارۀ «رفتن به کنسرت موسیقی، شرکت در مراسم بزرگداشت شخصیتهای فرهنگی و علمی و شرکت در مراسم بزرگ جشنهای ملی و مذهبی» پرسیده شده که در جدول ذیل نگاشته شده است:
16.4 درصد به کنسرت موسیقی میروند.
0.1 درصد هفتهای چندبار، 0.2 درصد هفتهای یکبار، 0.4 درصد ماهی چندبار، 0.8 درصد ماهی یکبار، 5.7 درصد سالی چندبار و 8.8 درصد سالی یکبار به کنسرت موسیقی میروند.
12.1 درصد در مراسم بزرگداشت شخصیتهای فرهنگی و علمی شرکت میکنند.
0.1 درصد هفتهای چندبار، 0.1 درصد هفتهای یکبار، 0.4 درصد ماهی چندبار، 0.8 درصد ماهی یکبار، 4.1 درصد سالی چندبار و 6.4 درصد سالی یکبار در مراسم بزرگداشت شخصیتهای فرهنگی و علمی شرکت میکنند.
در جدول ذیل «شرکت در مجامع فرهنگی، هنری و علمی و میزان آن» مشخص شده است:
لذا معلوم شد با کاهش سن، رفتن به شرکت در همۀ مجامع فرهنگی، هنری و علمی بهاستثنای جشنهای ملی، مذهبی، جشنوارههای امور خیریهای و بزرگداشت افراد خدوم افزایش مییابد.
با افزایش سطح تحصیلات و منزلت شغلی، شرکت در همۀ مجامع فرهنگی، هنری و علمی نیز افزایش مییابد.
با افزایش پایگاه اقتصادی افراد، شرکت در همۀ مجامع فرهنگی، هنری و علمی نیز افزایش مییابد.
قشر بالای بالای اقتصادی در مواردی مانند جشنهای ملی و مذهبی، امور خیریهای و بزرگداشت افراد خدوم و نمایشگاههای صنایع دستی از این روند تبعیت نمیکند.
در جدول ذیل «شرکت در مجامع فرهنگی، هنری و علمی و میزان آن» مشخص شده است:
زنان نسبت به مردان، کمتر در کنسرتهای موسیقی، مراسم بزرگداشت شخصیتهای فرهنگی، همایشهای علمی و بازدید موزهها، جشنوارههای فیلم و عکس، بزرگداشت افراد خدوم و بیشتر از مردان در نمایشگاههای صنایع دستی شرکت میکنند.
دانشآموزان و دانشجویان بیشتر از دیگر گروههای فعالیت در همۀ مجامع فرهنگی، هنری و علمی به جزء جشنهای ملی و مذهبی، امور خیریهای و بزرگداشت افراد خدوم شرکت میکنند.
خانهدارها کمتر از دیگران، در کلیه مجامع فرهنگی، هنری و علمی و بیشتر از افراد دارای درآمد بدون کار در بازدید از موزهها شرکت دارند.
شاغلان بیشتر از افراد دارای درآمد بدون کار و بیکاران در جشنوارههای امور خیریه شرکت میکنند.
شاغلان و افراد دارای درآمد بدون کار بیشتر از بیکاران و افراد در حال تحصیل در مراسم بزرگداشت افراد خدوم شرکت میکنند.
بیکاران بیشتر از شاغلان در کنسرت موسیقی شرکت میکنند و در برابر آن، شاغلان بیشتر از بیکاران در مراسم بزرگداشت شخصیتهای فرهنگی و همایشهای علمی و بازدید از موزهها و جشنوارههای امور خیریهای و بزرگداشت از افراد خدوم شرکت میکنند.
در جدول ذیل «شرکت در مجامع فرهنگی، هنری و علمی و میزان آن» مشخص شده است:
با افزایش سطح تحصیلات و منزلت شغلی، شرکت در همۀ مجامع فرهنگی، هنری و علمی نیز افزایش مییابد.
|