به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر سعید رضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در این نشست طی سخنانی گفت: ظرفیت و توان ملی که در پژوهشگاهها وجود دارد باعث مباهات و افتخار ماست.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: شهید دکتر محسن فخریزاده در حوزه پژوهشهای مرتبط با سلامت و دفاع اقدامات زیادی انجام دادند که ظرفیت بزرگی بودند. نام شهید فخریزاده جزو 500 شخصیت توانمند جهان و افتخار ملی و بین المللی بود که ظالمانه به شهادت رسید و جهان را از یک شخصیت اثر که دغدغه سلامت و امنیت مردم ایران و منطقه و جهان را داشت، محروم کرد.
دکتر عاملی: نیازمند اسناد ملی در برشهای موضوعی بهویژه در حوزه پژوهشی کشور در حوزههای موضوعی مهم و راهبردی مثل حوزه ژنتیک، هوش مصنوعی و آینده نگری هستیم که این اسناد مرجع راهبری امور پژوهشی ملی خواهد بود کما اینکه اسناد مهمی در حوزه نانو، بایو و هوا فضا، گیاهان داروئی و سایر حوزه ها قبلا تهیه شده است.
وی از ظرفیت ملی متنوع، اثر گذار و پر قدرت مراکز پژوهشی ملی آموزش عالی کشور اظهار خرسندی کرد.
دکتر عاملی در ادامه به بیان چند نکته درباره چگونگی کمک و مساعدت شورای عالی انقلاب فرهنگی در ارتباط با مؤسسات و مراکز پژوهشی ملی پرداخت و اظهار داشت: در درجه اول نیازمند اسناد ملی در برشهای موضوعی بهویژه در حوزه پژوهشی کشور در حوزههای موضوعی مهم و راهبردی مثل حوزه ژنتیک، هوش مصنوعی و آینده نگری هستیم که این اسناد مرجع راهبری امور پژوهشی ملی خواهد بود کما اینکه اسناد مهمی در حوزه نانو، بایو و هوا فضا، گیاهان داروئی و سایر حوزه ها قبلا تهیه شده است.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: در برخی از حوزههای علم و فناوری دارای اسناد ملی هستیم اما شاید لازم باشد که در حوزههایی که پژوهشگاه های برجستهای در کشور وجود دارد اسناد ملی تدوین شود که مرجع حرکت علمی کشور باشد.
وی اضافه کرد: البته ترجیح شورای عالی انقلاب فرهنگی این است که این اسناد با همکاری پژوهشگاه ذینفع تدوین شود و اگر این پژوهشگاهها در این زمینه علاقهمند به همکاری باشند میتوانند اعلام کنند و شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز این آمادگی را دارد که ذیل سند نقشه جامع علمی کشور اسناد ملی جدیدی را داشته باشد.
وی با بیان اینکه در زمینه بودجه پژوهشی نیازمند کار جدی هستیم، گفت: براساس اعلام معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری، سهم اعتبارات پژوهشی از تولید ناخالص ملی از 0/47 درصد به 0/8 درصد رسیده است و در زمینه اعتبارات پژوهشی مقداری پیشرفت داشتهایم اما راه طولانی پیش رو داریم.
وی با بیان اینکه هدف در برنامه ششم توسعه این بوده است که ۴ درصد تولید ناخالص ملی به هزینههای امور پژوهشی تعلق پیدا کند، گفت: البته شاید در محاسبه آمار فعلی هم مشکلاتی وجود داشته است اما عددی که برای امور پژوهشی تخصیص میدهیم با توجه به سرمایه عظیم انسانی موجود در کشور، عدد قابل توجهی نیست و باید افزایش پیدا کند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: با رصد شاخص بودجه تحقیق حین کار در سایر کشورها به تفاوت جایگاه خود با سایر کشورها پی می بریم. به عنوان مثال شرکت فولکس واگن 19 میلیارد و شرکت گوگل 24 میلیارد دلار برای بودجه سال 2019 خود برای بودجه تحقیق حین کار اختصاص داده اند که بودجه ای بالایی است. وی افزود: نسبت قابل توجهی بین پژوهش و اعتبارات پژوهشی با پیشرفت وجود دارد و اساسا سهم علم و فناوری در بودجه بسیار کم است که باید در این زمینه ارتباط با صنعت و بخش خصوصی را تقویت کنیم.
دکتر عاملی:فقط پژوهشگاههای ذیل وزارت عتف مورد توجه ما نیست بلکه پژوهشگاههای دستگاه اجرایی «که مقرر بوده به وزارت علوم و بهداشت منتقل شوند» و مراکز پژوهشی دانشگاهها نیز ظرفیت ملی و علمی بالایی دارند که باید از آنها نیز استفاده شود.
وی تصریح کرد: بخش خصوصی ما هم هزینه کمی را به این بخش اختصاص میدهد. بودجه تحقیق و توسعه سهم مهمی در پیشرفت جامعه و فراگیر کشور دارد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: نکته بعدی اینکه فقط پژوهشگاههای ذیل وزارت عتف مورد توجه ما نیست بلکه پژوهشگاههای دستگاه اجرایی «که مقرر بوده به وزارت علوم و بهداشت منتقل شوند» و مراکز پژوهشی دانشگاهها نیز ظرفیت ملی و علمی بالایی دارند و باید از آنها نیز استفاده شود.
دکتر عاملی با اشاره به سخنان دبیر مجمع پژوهشگاههای ملی مبنی بر طولانی بودن فرایندها در شورای عالی و ضرورت تفویض اختیارات به مراکز علمی در امور جاری اظهار داشت: در شورای عالی انقلاب فرهنگی آمادگی لازم در زمینه تفویض اختیارات را داریم، البته اموری که مربوط به حوزه اجرائیات است.
وی افزود: شان سیاستگذاری علم و فناوری کشور به شورای عالی انقلاب فرهنگی واگذار شده و اختیاراتی به ستاد نقشه جامع علمی کشور بر اساس مصوبات جلسه هفتصدم شورای عالی انقلاب فرهنگی تفویض شده و امکان تصویب و ابلاغ توسط رئیس ستاد نقشه جامع وجود دارد و باید این ظرفیت در خدمت نظام علم و فناوری کشور قرار گیرد.
وی در ادامه با تأکید بر اینکه بهدنبال بزرگ کردن دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی نیستم اضافه کرد: در یک سال نیم گذشته به چابکسازی دبیرخانه پرداختهایم و تقریباً مجموعه منابع انسانی دبیرخانه نصف شده است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: بر این باور هستیم که تمام ظرفیتهای پژوهشی کشور میتواند در خدمت نظام سیاستگذاری قرار گیرد و اگر بتوانیم بیشتر در قالب لایحه از مسیر ذینفع به سیاستگذاری برسیم، حتما سیاستهای مصوب زمینه اجرایی بهتری خواهد داشت و امکان مناسبتری را برای پیشرفت کشور فراهم میکند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی: در هر حوزهای، اگر بتوانیم نوآوری معطوف به حل مسائل داشته باشیم با یک ارزش ملی مواجه خواهیم شد ولو در حد برطرف کردن مسئلهای در گوشه کوچک جغرافیایی کشور باشد.
دکتر عاملی در ادامه با بیان اینکه نوآوری و خلاقیت پایه موفقیتها متناسب و رشد است، تأکید کرد: توانش، توانایی و داناییهای خاص ملی مرجع مهمی برای پیشرفت کشور و قدرت جهانی کشور در حوزه علم و پژوهش است و پایه و منبع مهم آن نوآوری های معطوف به منافع ملی در حوزه علم و فناوری است.
وی با تأکید بر اینکه نوآوری از اهمیت ویژهای برخودار است، گفت: دامنه نوآوری وسیع است. یکی از رویکردهای نوآوری حل مسائل ملی کشور است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه بر پنج نکته مهم تاکید کرد و گفت: اول بر اهمیت نوآوری - در هر حوزهای، اگر بتوانیم نوآوری معطوف به حل مسائل داشته باشیم با یک ارزش ملی مواجه خواهیم شد ولو در حد برطرف کردن مسئلهای در گوشه کوچک جغرافیایی کشور باشد.
دکتر عاملی به نقل قولی از فینبرگ یکی از متفکرین حوزه فلسفه علم و فناوری مبنی بر اینکه "خلاقیت و نوآوری قانون است"، اشاره کرد و گفت: هر چه نوآوری بیشتر داشته باشیم خلاقیت بیشتری فراهم خواهد شد و نوآوری های مهم قاعده های کار و زندگی و پیشرفت را فراهم می کند.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران در تشریح نکته دوم، بر روندهای تحول روشهای تحقیق در علم و فناوری در دنیا تأکید کرد و گفت: در حوزه پژوهش روش های تحقیق نیز بسیار اهمیت و تاثیر گذاری کلیدی دارد. بعنوان مثال، امروز بیش از 40 روش تحقیق در حوزه مطالعات فرهنگی و رسانه بهوجود آمده است.
دکتر عاملی با اشاره به تحولات تاریخی در روشهای تحقیق، خاطرنشان کرد: روش تجربی در علوم تجربی و علوم مهندسی و علوم پزشکی تحت تاثیری تفکر اثبات گرایی و علوم تجربی بود و البته دستاوردهای بسیار داشت. در عین حال یک اختلال و ضعف مهم روش تجربی، خطاپذیری و ابطال پذیری نتایج تحقیقات است و یک ضعف بزرگتر مجرد بودن یافته از همدیگر که منجر به نتایج کاریکاتوری میشود.
وی دغدغه اندیشمندان جهان در 3 دهه اخیر را دستیابی به یک روش تحقیق قطعی دانست و افزود: امروز بسیاری از دانشمندان معتقد هستند که اگر بتوانیم قاعدهها و دی ان ای هستی را بشناسیم به قاعده قطعی، دست پیدا خواهیم کرد، نام این روش که منشا تغییر پارادایمی در علم میشود را "شبیهسازی هستی – Biomimetic” گذاشتند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در نکته سوم به حوزه آیندهاندیشی اشاره کرد و گفت: آیندهاندیشی و آیندهنگاری متعلق به همه مؤسسات پژوهشی است و ضرورت دارد بودجه و اعتبار مشخصی برای آیندهاندیشی و آیندهنگاری در همه پژوهشگاهها لحاظ شود.
دکتر عاملی: اگر در حوزه علم و فناوری هدفگذاری نداشته باشیم دچار پراکنده کاری خواهیم شد و از سوی دیگر دانش های ناقص را خلق خواهیم کرد و به عنوان مثال علم و فناوری در دوره صنعتی اول باعث تخریب محیط زیست و انسان شد که بعد از آن توسعه پایدار به منظور تأمین سلامت زندگی انسان، محیط زیست و اقتصاد مطرح شد.
دکتر عاملی بهعنوان نکته چهارم بر جایگاه فراگیر و اثر گذار فضای مجازی بر همه بخشهای کشاورزی، صنعتی و خدمات و همه حوزههای علوم تآکید کرد و با بیان اینکه ما هم در حوزه علم و هم در حوزه فناوری وارد روندهای ترکیبی فیزیکی-سایبری شدهایم، افزود: ترکیب کردن بین ظرفیتهای فیزیکی و سایبرنتیک قابلیتهای متفاوتی را هم در حوزه صنعت و هم در حوزه کشاورزی ایجاد کرده است و در واقع در حوزه کشاورزی چهار صحبت از کشاورزی محاسباتی و قطعی است.
وی ادامه داد: امروزه حوزه فناوریهای نو که محیط سایبرنتیک، محیط مجازی، محیط هوش مصنوعی و علوم شناختی مبتنی بر فضای سایبرنتیک را به وجود آورده منجر به ایجاد یک توانش مهمی شده که ضرورت دارد به آن توجه جدی شود.
دکتر عاملی: شاید نتوانیم بازنمایی و تصویر دقیق و درستی از تمدن نوین اسلامی در ذهن داشته باشیم و مهم است که مسئولان ذیربط در وزارت علوم با درک اهمیت آن روی این حوزه تمرکز داشته باشند.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران بهعنوان نکته پنجم تصریح کرد: اگر در حوزه علم و فناوری هدفگذاری نداشته باشیم دچار پراکندهکاری خواهیم شد و از سوی دیگر دانشهای ناقص را خلق خواهیم کرد. به عنوان مثال علم و فناوری در دوره صنعتی اول باعث تخریب محیط زیست و انسان شد که بعد از آن توسعه پایدار به منظور تأمین سلامت زندگی انسان، محیط زیست و اقتصاد مطرح شد.
وی به بیانیه گام دوم انقلاب اشاره کرد و گفت: مقام معظم رهبری هدفگذاری در گام دوم انقلاب را تحقق "تمدن نوین اسلامی" بیان کردند. اگر ما هدف همه تلاشهای علمی و پژوهشی را رسیدن به تمدن نوین اسلامی بدانیم به دانش پایدار متعالی دست پیدا میکنیم که تامین کننده سلامت و رشد و شکوفائی این جهانی و آن جهانی می شود.
دکتر عاملی گفت: اساسا شاید نتوانیم بازنمایی و تصویر دقیق و درستی از تمدن نوین اسلامی در ذهن داشته باشیم و مهم است که مسئولان ذیربط در وزارت علوم با درک اهمیت آن روی این حوزه تمرکز داشته باشند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: اساسا فکر کردن به تمدن نوین بهعنوان هدف علم و فناوری دکترین ما را تغییر خواهد دهد.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران اضافه کرد: تمدن محصول یک اندیشه منسجم است که میتواند آن را بهوجود بیاورد و قطعا عنصریترین محور تمدن آسایش و آرامش مردم است.
وی با اشاره به سخن یکی از تمدنشناسان که گفته است باید یک سده از دست آوردهای مادی و معنوی گذشته باشد تا بتوان آن را شناخت، گفت: شناخت یک تمدن نیاز به زمان دارد ولی این به معنای آن نیست که نمیتوانیم تلاشهای تمدنی داشته باشیم و کسانی که تمدنها را در گذشته ایجاد کردهاند هدف تمدن سازی نداشته اند و تمدن برخلاف تصور برخیها یک امر خودبهخودی نیست و یک امر سامانیافته، شبکهای، توانمند و محصول نگاه راهبردی دقیق است.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران اضافه کرد: تمدن محصول یک اندیشه منسجم است که میتواند آن را بهوجود بیاورد و قطعا عنصریترین محور تمدن آسایش و آرامش مردم است.
وی افزود: ما علم را برای آسایش و آرامش انسان می خواهیم که برایند آن یک انسان تمام عیار متعالی است و علم را برای جامعهای که احساس بودن، احترام، افتخار و مورد توجه قرار گرفتن باشد، میخواهیم.
دکتر عاملی با اشاره به فرمایش مقام معظم رهبری پیرامون تمدن نوین اسلامی گفت: ایشان میفرمایند تمدن نوین اسلامی ترسیم دوره ظهور حضرت مهدی(عج) است و از مشخصههای بارز این دوره عدالت فراگیر، استقرار عدالت در جامعه، عدم احساس تبعیض برای اقلیتهای قومی، ملی، زبانی و یک مفهوم محوری در تمدن مهدوی است.
دکتر عاملی: سرمایه اصلی در این حوزه دانایی است و توانایی ما منوط به دانایی است و توانایی عنصری است که بازدارندگی ایجاد میکند و دانایی صرفا در حوزه دفاعی نیست که بازدارندگی ایجاد میکند. بلکه دانایی در حوزههای سیاسی، فرهنگی و اقتصادی نیز بازدارندگی طمع فرهنگی، تحریم و مداخلات سیاسی ایجاد میکند.
وی افزود: نکته دیگر در این تمدن، تامین نیازهای اولیه مثل نیاز به دارو، غذا، هوای سالم، خانه و بهداشت و از همه مهمتر حقوق فردی و اجتماعی، یک اصل و امر تامین شده است.
دبیر شورای عای انقلاب فرهنگی با بیان اینکه امروز در جهان هشتصد میلیون نفر در فقر مطلق زندگی میکنند، گفت: حتی در جوامع پیشرفته جهان مطلق فقر و فاصله طبقات اجتماعی یک امر جدی است و ما باید توان ملی را در مسیر دستیابی به تمدن نوین اسلامی قرار دهیم.
وی افزود: سرمایه اصلی در این حوزه دانایی است و توانایی ما منوط به دانایی است و توانایی عنصری است که بازدارندگی ایجاد میکند و دانایی صرفا در حوزه دفاعی نیست که بازدارندگی ایجاد میکند. بلکه دانایی در حوزههای سیاسی، فرهنگی و اقتصادی نیز بازدارندگی طمع فرهنگی، تحریم و مداخلات سیاسی ایجاد میکند.
دکتر عاملی گفت: دانایی سرمایه بزرگ ماست و ما راهی جز حرکت کشور در مسیر دانایی و توانایی نداریم و تخصصگرایی که عمیقترین لایه عدالت است و بسط عدالت در جامعه وابسته به عمق و گستره دانایی دارد.
دکتر عاملی: قدرت نرمافزار و زیرساختهای نرمافزاری یک قدرت مهم است و مهمترین شرکتهای جهان با استفاده از فرزندان همین کشور این قابلیتها را ایجاد کردهاند
وی تاکید کرد: مسئولیت سلامت، آسایش و زندگی در شان انسان برای مردم وظیفه دانشمندان جامعه است و خوشبختانه ظرفیتهای علمی کشور در این مسیر بسیار عمیق، متنوع و توانمند است. باید به نهادهای علم و دانش اعم از دانشگاه و حوزه اعتماد کرد و برای آنها نقش محوری و اثر گذار قائل شد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با ذکر مثال کیفیت پایین آموزش مجازی در شرایط کرونا علیرغم فراگیری 95 درصدی، گفت: این وضعیت فضای مجازی در کشور اصلا مناسب نیست و دلیل آن پهنای باند نیست و میبینیم که برخی نرمافزارها و بسترهای خارجی با همین پهنای باند بهصورت مناسب در کشور در حال استفاده است.
دکتر عاملی اضافه کرد: قدرت نرمافزار و زیرساختهای نرمافزاری یک قدرت مهم است و مهمترین شرکتهای جهان با استفاده از فرزندان همین کشور این قابلیتها را ایجاد کردهاند و در گوگل که ابرقدرت فضای مجازی جهان با درآمد سالیانه 168 میلیارد دلاری در سال 2019 بوده بیش از هزار ایرانی مشغول بهکار هستند.
وی افزود: شرکت گوگل در سال 2017 معادل سود خود یعنی درآمد منهای هزینه، 16 میلیاردی بوده، 16 میلیارد دلار را به تحقیق و توسعه اختصاص داده است. و باید با رفع اشکالات و سیاستگذاری درست در این مسیر گام برداریم.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: مسیر بلوغ علمی کشور بسیار امیدوارکننده است ولی نیازمند همافزایی در این حوزه هستیم و در صورت شبکهای شدن ظرفیتهای پژوهشی آموزش عالی کشور یک برآیند تضاعفی بالایی راشاهد خواهیم بود.
دکتر عاملی گفت: همین موسسات پژوهشی ذیل وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اگر با یکدیگر همافزایی بهطور خاص در فضای دوم داشته باشند شاهد اثربخشی بالاتر در این حوزه خواهیم بود.
در این نشست همچنین دکتر حسین میرزایی دبیر مجمع پژوهشگاههای ملی کشور گزارشی از دستاوردها و ظرفیتهای این مجمع ارائه کرد و گفت: مجمع پژوهشگاههای ملی کشور که در سال ۱۳۹۴ تاسیس و از سال ۱۳۹۶ فعالیت رسمی خود را آغاز کرده است از ۱۶ سازمان و پژوهشگاه بزرگ کشور تشکیل شده است که تمام حوزههای علوم انسانی، علوم فنی و مهندسی، علوم پایه و مجموعه علوم کشاورزی را در بر میگیرند.
دبیر مجمع پژوهشگاههای ملی کشور: بهطور کلی در نظام آموزش عالی دانشگاهها در اولویت تخصیص بودجه قرار دارند و متاسفانه همیشه حوزههای پژوهشی و پارکهای علم و فناوری مورد کمتوجهی هستند و ضروری است توجه ویژهای به این حوزه صورت گیرد.
وی افزود: این مجموعه حلقه واسط تعامل با دستگاههای اجرایی بوده و تاکنون با اتکاء به ظرفیتهای ویژه پژوهشگاههای عضو که سرمایه نظام پژوهشی و فناوری کشور هستند نقش مهمی را ایفا کرده است.
دکتر میرزایی ادامه داد: در سال ۹۷ تعداد اعضای هیات علمی این پژوهشگاهها ۷۸۸ نفر، تعداد طرحهای فناورانه ۱۷۹ طرح، تعداد قراردادهای جاری ۳۴۱ عدد، تعداد شرکتهای دانش بنیان زیرمجموعه آنها ۱۰۶ عدد و تعداد مقالات علمی که در مجمع تولیدات علمی پژوهشگاهها است، ۳۱۶۱ مورد بوده است.
دبیر مجمع پژوهشگاههای ملی کشور ادامه داد: بهطور کلی در نظام آموزش عالی دانشگاهها در اولویت تخصیص بودجه قرار دارند و متاسفانه همیشه حوزههای پژوهشی و پارکهای علم و فناوری مورد کمتوجهی هستند و ضروری است توجه ویژهای به این حوزه صورت گیرد.
در ادامه دکتر غلامحسین رحیمی معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری طی سخنانی گفت: این مجمع علاوه بر اینکه نوعی هماهنگی بین پژوهشگاههای مختلف ایجاد میکند یک ارتباط منظم نیز با وزارت علوم دارد و با توجه به هم افزایی که در این مجمع ایجاد شده است، موضوعاتی که بین پژوهشگاهها مشترک است در اینجا قابل پیگیری است.
دکتر رحیمی اضافه کرد: مرکز تحقیقات سیاستهای علمی کشور و همچنین مرکز پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی، دو بازوی تخصصی برنامهریزی و سیاستگذاری و انجام مطالعات کلی در حوزه دانشجویی، آموزشی، پژوهشی و فناوری هستند.
وی با بیان اینکه تمام پژوهشگاههای عضو مجمع در حوزه کار خود در کشور منحصر به فرد هستند افزود: این مجموعه بیبدلیلی که در جمهوری اسلامی ایران پدید آمده، بسیار توانمند است و در حوزههای تخصصی مختلف مانند حوزه علوم طبیعی، علوم مهندسی و علوم انسانی، همچنین برنامهریزی های جزئی و کلانی که در حوزه آموزش عالی و علم و فناوری کشور مطرح است مشارکت دارند.
دکتر رحیمی اضافه کرد: مرکز تحقیقات سیاستهای علمی کشور و همچنین مرکز پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی، دو بازوی تخصصی برنامهریزی و سیاستگذاری و انجام مطالعات کلی در حوزه دانشجویی، آموزشی، پژوهشی و فناوری هستند.
وی در ادامه از دکتر عاملی درخواست کرد که از برخی از این پژوهشگاهها از نزدیک بازدید داشته باشد تا بهطور مفصل در جریان فعالیت آنها قرار گیرد.
همچنین در این جلسه روسای برخی از پژوهشگاههای کشور به معرفی حوزه فعالیت و دستاوردهای خود پرداختند و از آمادگی برای همکاری با شورای عالی انقلاب فرهنگی و سایر دستگاههای اجرایی کشور در جهت رفع نیازهای کشور و کمک به توسعه علم و فناوری خبر دادند.
دکتر علیرضا عشوری رئیس سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران با طی سخنانی گفت: این سازمان در سال 1359 با تصویب شورای انقلاب تاسیس شد و از ابتدای تاسیس تاكنون ماموریتهای مختلفی را در حوزههای گوناگون مرتبط با توسعه علوم و فناوری كشور برعهده داشته است.
وی افزود: سازمان همواره با توجه به چالشهای پیشروی جامعه و كمبودهایی كه در حوزه فناوری در این موارد احساس میشود، در سطح ملی در جهت توسعه و دستیابی به فناوریهای مورد استفاده در کاهش و یا غلبه بر این چالشها اقدامات مفیدی انجام داده است.
دکتر حسینعلی قبادی رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهگی اظهار داشت: در حال حاضر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی یک نهاد پژوهشی است که در زمینه علوم انسانی و بررسی شناخت فرهنگ دیرپای اسلامی – ایرانی پژوهش میکند و بهطور عمده وظیفه تحقیق در علوم انسانی و همچنین مطالعه فرهنگهای مختلف بشری را بهعهده دارد.
وی با بیان اینکه سعی بر این است که پژوهشگاه وارد موسسات آموزشی نسل چهارم، یعنی نسل اثرگذار در سیاستهای کشور شود ادامه داد: محورهای مهم فعالیت پژوهشگاه اجرای پروژههای کلان، در حوزه هویت، فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی است که در این زمینع طرحهای ویژهای داشتیم بهویژه طرحهایی که در حیطه قرآنی داشتیم، تقریبا در حوزه دانشگاهی منحصر بهفرد است.
دکتر محسن عليشاهيها معاون پژوهشی پژوهشگاه دانشهای بنیادی در سخنانی گفت: این پژوهشگاه در حال حاضر با 8 پژوهشکده در زمینههای گوناگون علوم بنیادی و برخورداری از زیرساختها و امکانات لازم که دایماً هم رو به توسعه است، که حضور فعالی در جریان پژوهشی کشور دارد.
وی با بیان اینکه از زمان تاسیس تاکنون پژوهشگاه 30 جایزه بین المللی داشته است افزود: 131 نفر از پژوهشگاه فارغ التحصیل شدند و در حال حاضر 41 دانشجوی دکتری داریم که در رشتههایی تحصیل میکنند که عمدتا در دانشگاهها به آنها مانند علوم شناختی یا ذرات و شتابگرها توجه نمیشود.
دکتر محمدکاظم جعفری رئیس پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسي در سخنانی با بیان اینکه پژوهشگاهها پتانسیل جریانسازی در کشور دارند گفت: در آستانه بهرهبرداری از بزرگترین آزمایشگاه پیشرفته مهندسی زلزله غرب آسیا و یکی از 15 آزمایشگاه تراز اول دنیا را هستیم که در حوزه مهندسی زلزله بسیار تعیین کننده است.
در ادامه دکتر فتحاله امی رئیس پژوهشگاه هوا و فضا در سخنانی گفت: با توجه به اینکه شورای عالی انقلاب فرهنگی سند هوا و فضا را تدوین کرده و به دستگاههای ذیربط ابلاغ کرده است ماموریت اصلی ما اجرای سند هوا فضا است.
وی ادامه داد: در این سند افق بلندی تا سال 1400 دیده شده است و چهارده دانشگاه برتر کشور دارای رشته هوا و فضا هستند که در اجرای این سند با پژوهشگاه همکاری میکنند.
دکتر بهروز ابطحی رئیس پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی اظهار داشت: ما کشور دریایی هستیم و توسعه دریا محور بسیار حائز اهمیت است.
وی با اشاره به اینکه پژوهشگاه ملی اقیانوسشناسی در 15 مجمع یا نهاد بینالمللی بهعنوان نماینده ایران شرکت میکند افزود: بزرگترین کشتی تحقیقاتی شمال هند متعلق به پژوهشگاه ملی اقیانوسشناسی است که همه مطالعات اقیانوس شناسی را از زمینشناسی تا کارهای مربوط به هوا و اقلیم میتواند انجام دهد.
سپس دکتر سید سروش قاضی نوری نائینی رئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور طی سخنانی گفت: این مرکز در حوزه سیاستگذاری حوزه علم و فناوری و نوآوری، به لحاظ نیروی انسانی که در اختیار دارد و هم به خاطر شبکه گستردهای از سیاست پژوهان این حوزه یکی از مهمترین مراکز کشور است.
وی افزود: اخیرا در ساختار مرکز تحقیقات اصلاحاتی انجام شده و گروههای این مرکز کاملا ماموریتگرا و متناسب با حوزه سیاستگذاری علم و فناوری و نوآوری کشور تغییر یافته است.
رئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور با بیان اینکه این مرکز پروژههای بسیار متنوعی را در حوزه علم و فناوری کشور انجام داده است گفت: از جمله کارهای مهمی که این مرکز اخیرا انجام داده است تدوین سند آمایش علم و فناوری کشور با همکاری سازمان برنامه و بودجه بوده است.
وی افزود: از پروژههای مهم دیگری که مرکز در دست تهیه دارد، تدوین اسناد توسعه علم و فناوری استانهای منتخب است، که این سند در هر استان به طور جداگانه و متناسب با شرایط و نیازهای آن استان تدوین شده است، مخصوصا سندی که در حوزه سیستان و بلوچستان آماده شده است حاوی نکات بسیار راهبردی و راهگشایی برای توسعه علم و فناوری و نوآوری در این استان است.
سپس دکتر علیرضا خاوندی رئیس پژوهشگاه مواد و انرژی با بیان اینکه این پژوهشگاه یکی از قدیمیترین پژوهشگاههای کشور است، اظهار داشت: در حال حاضر 70 عضو هیئت علمی و 200 دانشجوی ارشد و 100 دانشجوی دکتری مشغول تحقیق و تحصیل در پژوهشگاه هستند.
وی افزود: در بحث فناوریهای جدید مانند محیط زیست و انرژی پژوهشگاه چندین نوآوری جدید دارد که در حال فروش است، همچنین فروش دانش فنی را به کشورهای کره، پاکستان و ترکیه داشتیم که الان به دلیل بحث تحریم ها متوقف شده است.
دکتر مهدی نکومنش رئیس پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران در سخنانی گفت: پلیمر یک موضوع بینرشتهای است، ماموریتگرایی در توسعه و گسترش پژوهش در زمینه علوم و فناوری مواد و مصنوعات پلیمری، مهندسی پلیمرها و دستیابی به علوم و فناوریهای نوین از اهداف اصلی پژوهشگاه است.
وی با اشاره به اینکه سی درصد فعالیتهای پژوهشی ما با صنایع دفاعی است گفت: کارهای بسیار بزرگی در پژوهشگاه انجام شده و محصولات وارد بازار شده است مانند ساخت رگ مصنوعی در قسمت مهندسی پزشکی که یک یافته بسیار بزرگی است که در پژوهشگاه انجام شد.
در ادامه دکتر قدیر رجبزاده رییس موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی گفت: این موسسه با 30 عضو هیات علمی و 35 عضو غیر هیات علمی و با دارا بودن یازده آزمایشگاه مرجع، در حوزه پژوهشهای مرتبط با حوزه علوم و صنایع غذایی در مشهد فعالیت میکند.
وی به انجام طرحهای تحقیقاتی بزرگ برای رفع مشکلات بخش صنعت توسط پژوهشگاه اشاره کرد و گفت: در دو سال اخیر با بیش از 70 واحد صنعتی قرارداد پژوهشی داشتیم که بیشتر از جنس دانش فنی است.
خانم دکتر زهرا رنجبر رئیس پژوهشگاه رنگ نیز گزارشی از دستاوردهای این پژوهشگاه ارائه کرد و گفت: استفاده از فناوریهای نوین برای رنگرزی فرش دستباف برای افزایش میزان صادرات، استخراج رنگهای طبیعی از منابع ملی کشور و پایدارسازی آنها برای استفاده در صنایع غذایی و دارویی، انواع مرکبهای چاپ و... از جمله دستاوردهای پژوهشگاه است.
سپس دکتر نسرین نورشاهی رئیس موسسه پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی در سخنانی با اشاره به اینکه حیطه مطالعاتی موسسه در حوزه آموزش عالی است اظهار داشت: از مهمترین اقداماتی که از پنجاه سال قبل تا کنون در موسسه در حال انجام است، ایجاد مدیریت پایگاه اطلاعات و آمار آموزش عالی کشور است.
وی افزود: با توجه به اینکه تنها پایگاه آمار ملی کشور در این موسسه مستقر است، به همین دلیل با نهادهای سیاستگذار حوزه آموزش عالی کشور مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی، مجمع تشخیص مصلحت نظام و کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس و سایر نهادهای مربوطه ارتباط تنگاتنگی داریم.
رئیس موسسه پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی با اشاره به اینکه این موسسه تنها نهادی است که مرجع آمار آموزش عالی کشور است ادامه داد: اخیرا پروژه رصد وضعیت اشتغال دانش آموختگان کشور هم در امتداد تکمیل این پایگاه اطلاعاتی به عهده موسسه گذاشته شده است و این طرح ملی در حال اجرا است و در همین راستا دومین کتاب رصد اشتغال دانش آموختگان کشور را چاپ کردیم و در اختیار ارگانهایی که نیاز داشتند قرار دادیم.
دکتر مصطفی مطلبی رییس پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری در سخنانی اظهار داشت: این پژوهشگاه از سه پژوهشکده زیست فناوری کشاورزی، زیست فناوری پزشکی و صنعت و محیط زیست تشکیل شده است و در سه حیطه سلامت، امنیت غذایی و تحقیقات در امور حاکمیتی فعالیت میکند.
وی با اشاره به اینکه کلینیک ژنتیک پژوهشگاه در زمینه بیماریهای نادر پزشکی فعالیت میکند گفت: پژوهشگاه در زمینه بیماریهایی که فراوانی زیادی در جامعه دارند طرحهای مهم و کاربردی زیادی داشته که به سلامت جامعه کمک شایانی کرده است.
در ادامه دکتر حسین میرزایی رئیس مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی نیز با اشاره به اجرای بیش از ۳۵۰ طرح پژوهشی و انتشار ۴۰۰ عنوان کتاب در حوزه مأموریتهای این مؤسسه خبر داد و اظهار داشت: ۱۷ سال پیش در قالب چهار گروه پژوهشی مطالعات اجتماعی، مطالعات فرهنگی، مطالعات آیندهنگر و مطالعات زنان فعالیت خود را آغاز کرده و دو گروه جدید مطالعات علم و فناوری و مطالعات ارتباطات و فضای مجازی نیز در مؤسسه راهاندازی شده است.
دکتر میرزائی تصریح کرد: در حوزه مطالعات میان رشتهای موسسه از ذخیره تالیفی و ترجمهای و برنامه درسی بسیار خوبی بهرهمند است و مسئولیت اجتماعی دانشگاه و ارتباط دانشگاه و جامعه از محورهای اصلی فعالیت موسسه است.
دکتر میرزائی با اشاره به استقرار دبیرخانه دایمی جشنواره بينالمللي تحقیقات علوم انسانی و اسلامی فارابي از زمان تاسیس در سال 1386 در موسسه، برگزاري موفق يازده دوره جشنواره بينالمللي فارابي با هدف شناسايي و تقدير از پژوهشها و پژوهشگران برجسته حوزه علوم انساني و اسلامي در سطح داخلي و بینالمللی را از دیگر دستاوردهای شاخص مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی عنوان کرد.
وی خاطرنشان کرد: مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی در راستای اجرای مأموریتهای خود، علاوه بر معاونت فرهنگی و اجتماعی و دیگر بخش های مرتبط در وزارت علوم، همكاريهاي علمي گستردهای را با دانشگاههای مختلف کشور و مراكز و سازمانهاي ملي و بينالمللي از جمله سازمان امور اجتماعي كشور، معاونت امور زنان و خانواده رياست جمهوري،کمیسیون ملی یونسکو و آیسسکو داشته و دارد.
دکتر میرزایی در خصوص پژوهشگاه علوم و فناری و اطلاعات ایران (ایرانداک) افزود: بر پایه اساسنامه و برنامه استراتژیک به پژوهش، مدیریت اطلاعات علم و فناوری، آموزش، همکاریهای پژوهشی و اطلاعرسانی، و پشتیبانی از سیاستگذاری علم و فناوری می پردازد.
وی اضافه کرد: از خدمات این پژوهشگاه نخستین ربات اجتماعی دستار پژوهش و نخستین شتاب دهنده هوش مصنوعی، ایجاد سامانههای ملی از جمله سامانههای ملی همانند جو، گنج، سمات ملی است، همچنین ایجاد و مدیریت پایگاه اطلاعات و آمار آموزش عالی و تهیه گزارشهای آماری، رصد وضعیت اشتغال دانش آموختگان آموزش عالی، مطالعات پشتیبان بخش آموزش عالی برنامه هفتم توسعه کشور، توسعه بانکهای اطلاعاتی متنوع برای رصد وضعیت آموزش عالی در جهت بهبود نظام برنامه ریزی و تصمیم گیری، از دیگر برنامه ها و اقدامات مهم ایرانداک می باشد.
همچنین دکتر میرزایی درباره پژوهشگاه شیمی نیز گفت: این پژوهشگاه توانسته رتبه نخست نسبت مبلغ قراردادهای ارتباط با صنعت به بودجه عمومی سالیانه در بین دانشگاهها و پژوهشگاههای کشور در سال 98 طبق گزارش وزارت عتف کسب نماید.
وی ادامه داد: همچنین تولید ماده موثر داروی رمدیسیویر برای مواجه با اپیدمی کووید 19، طرح ملی تدوین دانش فنی زنجیره ارزش پروپیلن، سنتز آنتی بیوتیک پنی سیلین G برای اولین بار در کشور و فروش دانش فنی داروی ضد سرطان کربو پلاتین و سیس پلاتین، کسب رتبه برترین آزمایشگاه مرکزی دولتی شبکه آزمایشگاهی فناوری راهبردی کشور (انجام بیش از ده هزار آنالیز در سال)، سنتز بیش از 20 نوع ماده موثره دارویی، 600 قلم استاندارد دارویی و 300 نوع مایع یونی، تولید 15 ماده بهداشتی دهان و دندان توسط شرکت های دانش بنیان از دیگر دستاوردهای مهم این پژوهشگاه می باشد.
بعد از ارائه گزارش عملکرد پژوهشگاهها، دکتر میرزایی در جمعبندی نهایی گفت: پژوهشگاهها بهدلیل امکان تیمسازی و تمرکز بر موضوعات پژوهشی بهترین ساختار اجرایی برای تماس و ارجاع موضوعات کلان تحقیقاتی کشور هستند.
وی اضافه کرد: پژوهشگاهها میتوانند مدیریت اجرای طرحهای کلان پژوهشی را بر عهده گیرند و زیر پروژهها را بین دانشگاهها و دیگر مراکز پژوهشی توزیع و نتیجه را جمعآوری کنند.
دکتر میرزایی ادامه داد: پژوهشگاهها میتوانند مسئولیت و نمایندگی دولت و دستگاههای اجرایی را در بسیاری از کنوانسیونها، اجلاسها و سازمانهای بینالمللی بر عهده گیرند تا پیشنهاداتی را مبنی بر بررسی و تحلیلهای دقیق ارائه کنند.
دبیر مجمع پژوهشگاههای ملی کشور تصریح کرد: پژوهشگاهها نیازمند حمایت و پشتیبانی قانونی، مالی و تجهیزاتی بیشتر هستند و این پشتیبانی میتواند هدفمند توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی، دستگاههای اجرایی و سازمان برنامه و بودجه در راستای ماموریتهای ملی صورت گیرد.
|